روانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاوی کردەوە، ئۆتۆمبێلێکی بۆمبڕێژکراو لە "مەنبەج" لە ریفی "حەلەب" تەقیوەتەوە و بە ھۆیەوە ژن و منداڵێک کوژراون و ٥ کەسی تریش برینداربوون کە ئەندامانی ھێزی ئاسایشی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاڤان. 

ئەنجومەنی سەربازی مەنبەجیش لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، تەقینەوەکە تیرۆریستی بووە و لەکاتی تێپەڕبوونی ئۆتۆمبێلێکی مەدەنیدا لە دەروازەی باشوری شارەکە روویداوە. 

 شاری "مەنبەج" زۆرینەی دانیشتووانەکەی عەرەبن و لەژێر کۆنترۆڵی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاڤایە و ھێزەکانی سوریای دیموکرات تێیدا جێگیر کراون.

ڕۆژی ھەینی جارێکیتر ژمارەیەکی زۆر لە جوتیاران و چین و توێژە جیاجیاکانی ئەسفەھان دژی کەمئاوی و وشکبوونی ڕووباری زایندەڕوود گردبوونەوە و ناڕەزایەتییان دەربڕی، بە پێی ئەو گرتە ڤیدیۆیانەی کە لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان بڵاوکراونەتەوە، ھێزە ئەمنییەکان بۆ بڵاوەپێکردنی خۆپیشاندەران گولـلەی پلاستیکی و گازی فرمێسکڕێژ بەکاردەھێنن و بەو ھۆیەشەوە ژمارەیەک خۆپیشاندەر برینداربوون.

ڕێکخراوی مافی مرۆڤی ئێران ڕایگەیاندووە، زیاتر لە ١٢٠ خۆپیشاندەر لەلایەن ھێزە ئەمنییەکانی ئەسفەھانەوە دەستگیر کراون و سێ کەسیش ڕەوانەی ناوەندی تەندروستی زیندانی ئەسفەھان کراون کە گومانی ئەوە دەکرێت کوژرا بن.

محەمەد ڕەزا ئەمیری فەرماندەی ھێزە ئەمنییەکانی ئەسفەھان ڕایگەیاندووە، بە زووترین کات لێپێچینەوە لەو کەسانە دەکەن کە بوونەتە ھۆی پشێوی و ئاڵۆزی و دانی بەوەشداناوە، ژمارەیەک لە خۆپیشاندەران و ھێزەکانیان برینداربوون.

لەیلا گوڤەن پەرلەمانتاری پێشوی "ھەدەپە"و ھاوسەرۆکی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیک "کەجەدە"‌ بە تۆمەتی پڕوپاگەندەکردن بۆ ڕێکخستنی قەدەغەکراو و بەھۆی لێدوانێکی لە ١٥ی شوباتی ٢٠٢٠ لە پانێلێکدا لە گەڤەر، سزای پێنج ساڵ زیندانیکردنی بەسەردا سەپێنرا، کە لەو لێدوانەدا ئاماژەی بۆ ئەوەکردبوو، گۆشەگیری سەر ئۆجالان لاببرێت بۆ ئەوەی ئاشتی لە خۆرھەڵاتی ناوەڕاست بەدی بێت.

لەیلا گوڤەن لە ڕێگەی ڤیدیۆوە بەشداری لە چوارەمین دادگای سزای ئاسلیا لە جۆلەمێرگ کرد، ھاوکات پارێزەرەکەشی ھەر لە ڕێگەی ڤیدیۆوە لە ئامەدەوە بەشداری دانیشتنەکە بوو، لە کۆتایی دانیشتنەکەدا دادگا سزای پێنج ساڵ زیندانیکردنی بەسەردا سەپاند.

ئەوەش لە کاتێکدایە لەیلا گوڤەن لە نۆیەمین دانیشتنی دادگای سزا قورسەکانی ئامەدیش ١٨ جۆر تۆمەتی ڕووبەڕوو کرابووەوە، بۆ ھەر دۆسیەیەکیش سزای بەسەردا سەپێنراوە.

یەنس ستۆڵتنبێرگ سکرتێری گشتی ڕێکخراوی ناتۆ لە کۆنفڕانسێکی ڕۆژنامەوانیدا نیگەرانی لە بڕیاری ڕووسیا بۆ ڕەوانەکردنی ھێز بۆ سنورەکانی ئۆکراین دەربڕی و ڕایگەیاند، بۆ دووەمین جار لەمساڵدا ڕووسیا کەلوپەلی سەربازیی و چەکی قورسی لە سنورەکانی ئۆکراین جێگیرکردووە و ئەوەش دەبێتە ھۆی پەرەسەندی ئاڵۆزییەکان لە ناوچەکە.

وتیشی، ئەگەر ڕووسیا وەک ڕابردوو ھێرش بکاتەسەر ئۆکراین، دەبێت بەپرسیاریەتی دەرەنجامەکانی لەئەستۆ بگرێت و باجێکی قورس بدات، بۆیە جارێکیتر داوا لە مۆسکۆ دەکەن نەبێتە ھۆی تەشەنەسەندی گرژی و ئاڵۆزییەکان.

سکرتێری گشتی ناتۆ ئاماژەی بەوە نەکرد، ئەگەر ڕووسیا ھێرش بکاتە سەر ئۆکراین، چ کاردانەوەیەکیان دەبێت و زانیاری وردی لەو بارەیەوە ئاشکرا نەکرد.

ھەسەدە لە ڕاگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوە کردووە، بە کەفالەتی سەرۆک عەشیرەتەکانی ناوچەکە و دوای کوتاییھاتنی لێکۆڵینەوەکان و پشتڕاستکردنەوەی ئەو بەڵگانەی تایبەت بوون بەوەی کاری خوێناوی و تیروریستییان ئەنجام نەداوە، سەدان دەستگیرکراو ئازاد کراون.

سەرچاوەیەکی سەربازیی سەر بە ھەسەدەش ئاشکرایکردووە، ژمارەی ئەو کەسانەی بە تۆمەتی پەیوەندییان بە داعشەوە دەستگیرکرابوون و ئێستا ئازادکراون، نزیکەی ٩٠٠ کەسن.

ئاماژە بەوەشکردووە، ٨٠٪ی ئەو دەستگیرکراوانەی ئازادکراون، خەڵکی سنوری دێرەزورن و لە داھاتووشدا ژمارەیەکی دیکەش ئازاد دەکرێن.

بە پێی سەرچاوەکانی ھەواڵ لە ڕۆژئاڤای کوردستان، چەکدارانی سوڵتان سڵێمان شاە سەر بە تورکیا پێنج ھاوڵاتی کوردیان لە شارۆچکەی شێ سەر بە عەفرین ڕفاندووە و تا ئێستاش چارەنووسیان دیار نییە.

ئاماژە بەوەشکراوە، چەکدارەکان دوو ھاوڵاتی دیکەشیان دەستگیرکردووە و ئەشکەنجەیان داون کە باوک و کوڕن.

لە لایەکی دیکەوە گروپە چەکدارەکان نزیکەی ٣ ھەزار و ٣٠٠ داری زەیتونی ھاوڵاتیانی ناوچەی شەرا و بلبلێ سەر بە عەفرینیان بڕیوەتەوە و لە بازاڕەکان دەیفرۆشنەوە.

رامی شاعیر دیبلۆماتکار و کەسایەتی نزیک لە ناوەندی بڕیار لە روسیا رایگەیاند، دەسەڵاتدارانی مۆسکۆ لە دیدارەکانیاندا لەگەڵ وەفدی خۆبەڕێوەبەری باکور و خۆرھەڵاتی سوریا و مەسەدە جەخت لەسەر گفتوگۆ کراوەتەوە لەگەڵ حکومەتی دیمەشق. 

 

وتیشی، لە دیدارەکاندا باس لە بوژانەوەی چارەسەری سیاسی لە سوریا و مسۆگەرکردنی مافی کورد لە دەستوری داھاتوودا کراوە لە چوارچێوەی سوریایەکی یەکگرتوو.

بە وتەی رامی شاعیر دیدارەکە گرنگ و ئەرێنی بووە و لایەنی روسی ستایشی رۆڵی ھێزەکانی سوریای دیموکرات و خۆبەڕێوەبەری باکور و خۆرھەڵاتی سوریای کردوە لە پاراستن و خزمەتکرنی نزیکەی شەش ملیۆن ھاوڵاتی سوریا.

ھەفتەی رابردوو وەفدێکی ھاوبەشی مەسەدە و خۆبەڕێوەبەری رۆژئاڤا لە مۆسکۆ لەگەڵ سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا و بەرپرسانی ئەو ولڕتە کوبونەوە.

ئاژانسی ھەواڵی سانای سوریا رایگەیاند، سوپای تورکیا و گروپە چەکدارە ھاوپەیمانەکانی بە سەختی گوندەکانی مەعلک و سەیدای سەر بە عەین عیسایان لە باکوری رەقە بۆردومان کردووە و بە ھۆیەوە زیانێکی زۆر بە زەوییە کشتوکاڵییەکانی ناوچەکە گەشتووە. 

ھێزەکانی سوریای دیموکراتیش رایگەیاند، وەڵامی ھێرشەکانیان داوەتەوە و لە ئەنجامدا ھەشت چەکداری گروپەکانی سەر بە تورکیایان کوشتووە.

کۆتایی ھەفتەی رابردوو و رۆژی ھەینیش سوپای تورکیا و ھاوپەیمانەکانی گوندی ھوشان و دەورووبەری رێگای ئێم فۆریان لە باکوری رەقە بۆردومان کرد و ھێزەکانی سوریای دیموکراتیش وەڵامی ھێرشەکانیان دایەوە.

ساجد جاوید وەزیری تەندروستی بەریتانیا رایگەیاند، بە مەبەستی رێگەگرتن لە بڵاوبوونەوەی جۆرێکی نوێی کۆرۆنا بەناوی  B.1.1.529، وڵاتەکەی گەشتە ئاسمانییەکانی بەڕووی شەش وڵاتی ئەو کیشوەرە داخستووە کە بریتین لە ئەفریقای باشوور، نامبیا، زیمبابۆی، بۆتسوانا، لیسۆتۆ و ئێسواتینی.

ئاماژەی بەوەشکرد، پسپۆڕانی پزیشکی نیگەرانییان لە سەرھەڵدانی ئەو جۆرە ڤایرۆسە دەربڕیوە و رایانگەیاندووە، ئەوە مەترسیدارترین جۆری کۆرۆنایە کە تائێستا بینراوە.

وەزیری تەندروستی بەریتانیا وتیشی، ئەو جۆرە نوێیەی کۆرۆنا بەخێراییەکی زۆر بڵاودەبێتەوە بۆیە دەیانەوێ لەڕێی کوتان و کۆنتڕۆڵکردنی سنورەکانیان رێگە لە بڵاوبوونەوەی لە بەریتانیا بگرن.

ئاژانسەکانی ھەواڵ بڵاویانکردەوە، لە ناوچەی لیتسڤاژیانا کانەخەڵوزێک تەقیوەتەوە و بەھۆیەوە لانیکەم ٥٢ کریکار گیانیان لەدەستداوە و نزیکەی ٥٠ی دیکەش برینداربوون، ٣٨ کەسی تریش بێسەروشوێن بوون و گەڕان بەدوایاندا بەردەوامە.

ئاماژە بەوەشکراوە، لە کاتی تەقینەوەکەدا ٢٨٥ کرێکار لەناو کانەخەڵوزەکەدا بوون و تائێستاش ھۆکاری روداوەکە نەزانراوە.

بۆریس جۆنس سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا لە تویتێکدا بڵاویکردەوە، لە نامەیەکدا کە ئاراستەی ئیمانوێل ماکرۆن سەرۆکی فەڕەنسای کردووە، رایگەیاندووە، بە گرتنەبەری پێنج رێکاری دیاریکراو و خێرا دەتوانن رێگە لە دوبارەبوونەوەی کارەسات لە سنورەکانیان بگرن.

ئاماژەی بەوەشکردووە، پێویستە فەڕەنسا و بەریتانیا ھێزێکی پاسەوانی ھاوبەش بۆ چاودێریکردنی سنورە ئاوییەکانیان پێکبھێنن و لەھەمان کاتدا رێککەوتن بکەن لەسەر وەرگرتنەوەی ئەو کۆچبەرانەی کە سنورەکانی یەکێتی ئەوروپایان بۆ گەیشتن بە بەریتانیا بەزاندووە.

سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا راشیگەیاندووە، جێبەجێ کردنی ئەو بڕیارانە و ھاوکاری لەندەن و پاریس کاریگەری گەورەی لەسەر ھێورکردنەوەی رەوشەکە دەبێت.

ئەمڕۆ رێکخراوی تەندروستیی جیھانیی بۆ قسەکردن دەربارەی سەرھەڵدانی جۆرێکی نوێی کۆرۆنا بەناوی B.1.1.529  کۆدەبێتەوە و رێوشوێنی پێویست لەوبارەیەوە دەگرێتەبەر.

ماریا کەرکوڤ سەرپەرشتیاری تەکنیکی رێکخراوەکە رایگەیاند، زانیاری وردیان لەبارەی ئەو جۆرە ڤایرۆسەوە نییە، بەڵام دەزانن کە بەخێراییەکی زۆر بڵاودەبێتەوە.

ڤایرۆسی B.1.1.529 ، لە ئەفریقای باشور سەریھەڵداوە و بەوتەی پسپۆڕانی تەندروستیش مەترسیدارترین جۆری کۆرۆنایە کە تا ئێستا بینراوە.

لویس بونۆ نوێنەری ئەمریکا لە ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم رایگەیاند، ئەگەر ئێران بەردەوام بێت لە ھاوکارینەکردنی ئاژانسەکە بۆ چاودێریکردنی بنکە ئەتۆمییەکانی، ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی ناچار دەبێت پێش کۆتایی ئەمساڵ کۆبوونەوەی بەپەلە سەبارت بەو قەیرانە ئەنجام بدات و بڕیاری پێویست لەوبارەیەوە دەدات.

ئاماژەی بەوەشکرد، سەردانەکەی چەند رۆژی رابردووی رافائیل گروسی بەڕێوەبەری گشتی ئاژانسی نێودەوڵەتی وزەی ئەتۆم بۆ تاران بێ ئەنجام بووە و ئەوەش تواناکانی ئاژانس بۆ چاودێریکردنی چالاییە ئەتۆمییەکانی ئێران سنوردار دەکات و کاریگەری نەرێنی دەبێت.

ئاژانسی ھەواڵی سانا رایگەیاند، سوپای تورکیا و ھێزە ھاوپەیمانەکانی بە چەند موشەکێک ھێرشیان کردووەتە سەر دەوروبەری رێگەی نێودەوڵەتی ئێم فۆڕ و گوندی ھوشانی سەر بە رەقە، بەپێی زانیاری ئاژانسەکە ھێرشەکە زیانی مادی بەو ناوچانە گەیاندووە، بەڵام ھیچ زیانێکی گیانی لێنەکەوتووەتەوە.
ھێرشەکەی سوپای تورکیا دوای ئەوە ھات، کۆتایی ھەفتەی رابردوو ھێزەکانی سوریای دیموکرات لە باکوری رەقە ھێرشیان کردە سەر ھێزەکانی تورکیا و سوپای تورکیاش بە چەند موشەکێک وەڵامی ھەسەدەی دایەوە.

رێکخراوی کۆچی نێودەوڵەتی بڵاویکردەوە، ٤٩ کۆچبەر کە لە بەلەمێکدا بوون و ھەوڵی تێپەڕاندنی کەناڵی "ئینگلیزی" یاخود دەریای "مانش"یان داوە لە فەڕەنساوە بەرەو بەریتانیا، بەلەمەکەیان ژێرئاو کەوتووەو سەرجەمیان خنکاون، ئاماژەی بەوەشداوە، لە ساڵی ٢٠١٤ەوە تا ئێستا ئەوە زۆرترین ژمارەی کۆچبەرانە کە لەو دەریایە گیانیان لەدەستدابێت و بە کارەسات وەسفی کرد.

دوای ئەو رووداوە، "بۆریس جۆنسن" سەرۆک وەزیرانی بەریتانیا و "ئیمانوێل ماکرۆن" سەرۆکی فەڕەنسا پەیوەندی تەلەفۆنییان ئەنجامداوە و جەختیان کردۆتەوە لە گرنگی راگرتنی کۆچی نایاسایی و ھەماھەنگی کردن لەگەڵ "بەلژیکا و ھۆڵەندا" و وڵاتانی تری کیشوەری ئەوروپا بۆ دۆزینەوەی رێگە چارەیەک بۆ ئەو قەیرانە. وەزیری ناوخۆی فەڕەنساش رایگەیاندووە، ٤ قاچاغچییان دەستگیرکردووە کە پەیوەندییان ھەبووە بەو بەلەمەی لە کەناڵی "ئینگلیزی" نقوم بووە.

ھاوکات وەزیری ناوخۆی فەرەنساش راگەیاند، کۆچبەرەکان عێراق و سۆماڵین، "ئاری جەلال" سەرۆکی دەزگای لوتکە بۆ ئاوارە و پەنابەران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە پەیوەندیدان بۆ ئەوەی ناسنامەی کۆچبەرەکان ئاشکرا بکەن