سوپای ئیسرائیل بۆردومانی باشووری سوریا كرد و بەهۆی بۆردومانەكەوە نۆ كەس كوژران ، دەشڵێت بەردەوام دەبێت لە بۆردومانەكانی.

ئەفیغای ئەدرای، وتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، هێزەكانیان ئۆپەراسیۆنێكیان لە ناوچەی تسیل لە باشووری سوریا ئەنجامداوە و دەستیان بەسەر چەندین پارچە چەك و كەرەستە و ژێرخانی سەربازیدا گرتووە.

لە ڕاگەیەندراوەكەدا ئاماژە بەوەشكراوە، لە میانی ئۆپەراسیۆنەكە

سوپای ئیسرائیل بۆردومانی باشووری سوریا كرد و بەهۆی بۆردومانەكەوە 9 كەس كوژران ، دەشڵێت بەردەوام دەبێت لە بۆردومانەكانی.

ئەفیغای ئەدرای، وتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، هێزەكانیان ئۆپەراسیۆنێكیان لە ناوچەی تسیل لە باشووری سوریا ئەنجامداوە و دەستیان بەسەر چەندین پارچە چەك و كەرەستە و ژێرخانی سەربازیدا گرتووە.

لە ڕاگەیەندراوەكەدا ئاماژە بەوەشكراوە، لە میانی ئۆپەراسیۆنەكەدا ژمارەیەك چەكدار تەقەیان لە هێزەكانیان كردووە و رووبەرووبوونەوە رویداوە و چەكدارەكان كوژراون ، هەر لەو راگەیەندراوەدا دوپاتكراوەتەوە كە بۆردومانەكانیان لەو ناوچانە بەردەوامی دەبێت و رێگا نادەن ئەو ناوچانە ببینە مایەی هەڕەشە بۆ ئیسرائیل.

لە بەرانبەردا، لێپرسراوانی سوریا ئاشكرایانكرد ، فڕۆكە جەنگییەكانی ئیسرائیل زنجیرەیەك هێرشیان لە پارێزگاكانی حومس و حەما و و درعا و دیمەشق ئەنجامداوە، لەنێویشیاندا فڕۆكەخانەی سەربازیی تی فۆڕ لە رۆژهەڵاتی حومس و فڕۆكەخانەی سەربازیی حەما و بارەگای توێژینەوەی زانستیی لە باكووری دیمەشق كە پێشتر چەندین جار كراوەتە ئامانج و زیانێكی زۆری بەركەوتووە، بەهۆی بۆردومانەكانیشەوە نۆ كەس كوژراون و ژمارەیەكی دیكەش برینداربوون.

سەرۆكی ئەمریكا بە ژمارەیەك لە كەسە نزیكەكانی خۆی وتووە ئیلۆن مەسك بەمزوانە كۆشكی سپی جێدەهیڵێت.

رۆژنامەی پۆلەتیكۆی ئەمریكی رایگەیاند، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمەریكا بە ژمارەیەك لە ئەندامانی كابینەكەی و كەسانی نزیكی خۆی گوتووە كە ئیلۆن مەسك ملیاردێر و بەڕێوەبەری بەڕێوەبەرایەتیی كارامەیی ئەمەریكا بەم نزیكانە كابینەكەی بەجێدەهێڵێت.

دەشڵێت، ترەمپ و مەسك لەم چەند رۆژەی رابردوودا تاوتوێی ئەو بابەتەیان كردووە و بڕیارەیان داوە، كە مەسك بگڕێتەوە سەر كاری بازرگانی خۆی، بەڵام ئاماژە بەوە نەكراوە پێش وادەكەی خۆی وازدەهێنێت كە 130 رۆژە یاخود زووتر.
هاوكات دوای بڵاوكردنەوەی راپۆرتەكە، پشكی چەند كۆمپانیایەك لە نێویاندا بەڵێندەرانی حكومی بەرز بوونەوەو  پشكی كۆمپانیای تێسلا بە رێژەی 5% بەرز بووەوە.

پێشتر ترەمپ، لەبارەی وازهێنانی مەسك لە كابینەكەی رایگەیاندبوو، پێی وایە مەسك كەسێكی تایبەتە و كۆمپانیاییەكی گەورەی هەیە و دەبێت بگەڕێتەوە سەر بازرگانییەكەی.

پاش ئەوەی بەریتانیا داوای لە کۆمپانیا و لایەنەکانی نزیک لە روسیا کرد، کە خۆیان لە پرۆگرامی بەرەنگاربونەوەی دەسەڵاتی بیانی تۆمار بکەن، پەیوەندییەکانی نێوان مۆسکۆ و لەندەن بەرەو گرژی زیاتر دەچێت.

وەزارەتی دەرەوەی روسیا بە توندی وەڵامی ئەم هەنگاوەی داوەتەوە و ماریا زاخارۆڤا، گوتەبێژی وەزارەتەکە رایگەیاندوە: "کورتبینی دەسەڵاتدارانی بەریتانیا گەیشتوەتە لوتکە و ئەو لێدوانانەش تەنها خۆ هەڵخەڵەتاندنە."

بەپێی بڕیارەکە، کە لەلایەن دان جارڤیس، وەزیری ئاسایشی بەریتانیاوە راگەیەندراوە، سەرجەم دەزگا حکومی و سەربازییەکان، دەزگای هەواڵگری و لایەنە سیاسییەکانی دیکە کە لە بەریتانیان و پەیوەندییان بە ڤلادیمێر پوتن، سەرۆکی روسیاوە هەیە، دەبێت پێش 1ـی تەمموز ناوی خۆیان تۆمار بکەن. 

وەزیری ئاسایشی بەریتانیا هۆشداری داوە هەر کەسێک خۆی تۆمار نەکات، ڕووبەڕووی پێنج ساڵ زیندانی دەبێتەوە.

زاخارۆڤا لە درێژەی لێدوانەکەیدا رەخنەی توندی لە سەرکردەکانی ئێستای بەریتانیا گرت و وتی: "سەرکردەکانی ئێستای بەریتانیا وەکوو سەرکردەکانی سەردەمی جەنگی دوەمی جیهانی نین، ئەوانەی ئێستا هەڵخەڵەتاون و دەیانەوێت لەگەڵ روسیا توشی کێشە ببن."

پێشتر، سەرکردەکانی ئەوروپا هۆشداریان دابو کە دوای ئۆکراین، روسیا لەوانەیە هێرش بکاتە سەر هاوپەیمانیی ناتۆ، بەڵام بەرپرسانی مۆسکۆ بەردەوام ئەم بانگەشانە رەت دەکەنەوە و جەخت دەکەنەوە کە روسیا هیچ نیازێکی نییە هێرش بکاتە سەر ناتۆ یان وڵاتانی ئەوروپا.

رێكخراوی خۆراكی جیهانی رایگەیاند، سەرجەم ئەو نانەواخانەی بە پاڵپشتی رێكخراوەكە لە كەرتی غەززە كاریان دەكرد بەهۆی نەمانی سوتەمەنییەوە داخراون و خەڵکی کەرتەکەش ناتوانن نان پەیدا بكەن.

رێكخراوی خۆراكی جیهانی سەر بە نەتەوە یەكگرتووەكان لە راگەیەنراوێكدا بڵاویكردەوە، 25 نانەواخانەی سەر بە رێكخراوەكە لە كەرتی غەززە داخراون، چونكە بەهۆی گەمارۆی ئیسرائیل بۆ سەر كەرتەكە و رێگریكردن لە هاتنی هاوكاری مرۆیی، ئارد و سوتەمەنییان لێبڕاوە و ناچاربوون دایان بخەن. 

باس لەوەشكراوە، 37 چێشتخانەش بەهۆی نەمانی پێداویستییەوە داخراون و لە ماوەی دوو هەفتەی رابردودا دانیشتوانی غەززە خۆراكی گەرمیان نەخواردوە، لە دوو رۆژی رابردودا دواهەمین ژەمە خۆراكیان بەسەر خەڵكی غەززەدا دابەشكردووە.

هاوكات دانیشتوانی غەززە روبەڕووی رەوشێكی قورس لە نەبوونی سوتەمەنی بوونەتەوە، تەنانەت بۆ ئاگركردنەوە و چێشتلێنانیش ناچار بوون كەلوپەلی ناوماڵ بسوتێنن.

رێكخراوەكە ئاشكرایكردووە، لە ماوەی پێنج رۆژدا توانیویانە نان بۆ 800 هەزار كەس دابینبكەن و كێشەی جڵەوکردنی قەرەباڵغییان هەیە بۆ وەرگرتنی نان.

رێخكراوی خۆراكی جیهانی جەختی لەوەكردوەتەوە، مانگانە پێویستیان بە 30 هەزار تۆن خۆراك هەیە لە غەززە بۆ ئەوەی خۆراكی زیاتر لە یەك ملیۆن كەس دابین بكەن، بەهای خۆراكیش بەشێوەیەكی بەرچاو بەرزبوەتەوە و 25 كیلۆگرام ئارد بە 50 دۆلار دەفرۆشرێت و بەهاكەی بەراورد بە مانگی رابردوو لە 400% بەرزبوەتەوە و بەهای غازی چێشت لێنانیش  لە 300% بەرزبوەتەوە. 

رێكخراوەكە پێویستی بە 265 ملیۆن دۆلارە بۆ دابینكردنی پێداویستی و خزمەتگوزاری بۆ ماوەی شەش مانگ بۆ یەك ملیۆن و 500 هەزار كەس لە غەززە و كەناری رۆژئاوای فەلەستین.

لە لایەكی ترەوە ستیفان دوجاریك، وتەبێژی نەتەوە یەكگرتوەكان بە توندی بانگەشەی ئیسرائیلی رەتكردەوە كە وتویەتی، خۆراكی پێویست بۆ ماوەیەكی زۆر لە كەرتی غەززە بەردەستە، ئەگەر حەماس رێگە بە خەڵكی مەدەنی بدات دەستیان بكەوێت.

دوجاریك وتیشی، "بەرنامەی خۆراكی جیهانی بۆ خۆشی نانەواخانەكانی داناخات، ئەگەر ئارد و غازی نەبێت نانەواخانەكان ناتوانن بكرێتەوە".

ئەوەش لەكاتێكدایە، لە 19ی 1ـی ئەمساڵەوە دوای راگەیاندنی ئاگربەستی نێوان حەماس و ئیسرائیل رۆژانە 500 بۆ 600 بارهەڵگری خۆراك دەگەیشتنە كەرتی غەززە، بەڵام لە دوای شكستی ئاگربەستەكە و دەستپێكردنەوەی شەڕ، ئیسرائیل ئابڵوقەی خستەسەر كەرتەكە و رێگری لە گەیاندنی هاوكاریەكانیان دەكات.

دوای نزیکەی مانگێک، کۆماری ئیسلامی ئێران بە فەرمی وەڵامی نامەکەی دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکای داوەتەوە و تەنیا بە دانوستانی ناڕاستەوخۆ لەگەڵ واشنتن ڕازی بووە.

بەپێی راپۆرتی ماڵپەڕی هەواڵی ئەکسیۆسی ئەمەریکی، بەرپرسێکی باڵای ئەمەریکی کە ناوی ئاشکرا نەکراوە رایگەیاندوە کە دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمەریکا وەڵامی نامەکەی لەلایەن کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە پێگەیشتووەتەوە.

بەرپرسە ئەمەریکییەکە ئاشکرای کردووە، هەرچەندە ترەمپ لە نامەکەیدا داوای دانوستانی راستەوخۆی لە رێبەری باڵای ئێران کردبوو، بەڵام کۆماری ئیسلامی ئێران تەنیا رەزامەندی نیشانداوە بە نێوەندگیری عوممان بەشداری دانوستانی ناڕاستەوخۆ بکات.

بە گوێرەی زانیارییەکانی ئەکسیۆس، بەرپرسانی کۆشکی سپی بەسەر دو بەرەدا دابەش بوون، بەشێکیان بڕوایان وایە هێشتا ئومێد هەیە بە دانووستان لەگەڵ ئێران رێککەوتن بکرێت، بەڵام بەشەکەی دیکە دانووستان بە بێ سوود دەزانن و پشتیوانی لە هێرشکردنە سەر ناوەندە ئەتۆمییەکانی ئێران دەکەن.

بەرپرسە ئەمەریکیەکە ئاماژەی بەوەش کردووە؛ کە ترەمپ نایەوێت لەگەڵ ئێران بکەوێتە جەنگ، بەڵام بڕوای وایە بە زیادکردنی هێز و پەرەپێدانی توانا سەربازییەکانی لە ناوچەکە دەتوانێت، هاوسەنگیی توانا و هێز دروست بکات، بۆ ئەوەی ئێران ناچار بکات و بە بەهێزییەوە دانووستان دەست پێ بکات.

لە کۆتاییدا ئاماژەی بەوە کردووە کە ئێستا کۆشکی سپی خەریکی کۆکردنەوەی هێزی زیاترە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست و بە وردی لێکۆڵینەوە لە پێشنیازەکەی تاران دەکات بۆ دانووستانی ناڕاستەوخۆ.

حكومەتی توركیا بنكەیەكی سەربازی لە ناوەڕاستی سوریا دەكاتەوە و سیستمی بەرگریی ئاسمانی تێدا جێگیر بكات.

سایتی میدڵ ئیست ئای بڵاویكردەوە، توركیا هەوڵەكانی بۆ كۆنتڕۆڵكردنی بنكەی ئاسمانیی تی-فۆڕ لە ناوچەی تەدمور دەستپێكردووە و پلانی دامەزراندنی بنكەیەكی سەربازی وڵاتەكەشی لەناو بنكەكە ئامادەكردووە.

دەشڵێت، ئەنكەرە دەیەوێت هەژمونی خۆی لە سوریا فراوانتر بكات و ئەو بۆشاییە پڕبكاتەوە كە لە نەبوونی ئێران و روسیا لە سوریا دروستبووە.
ئاماژە بەوەشكراوە، توركیا بەنیازە سیستمی بەرگریی ئاسمانی هیسار و ئێس-400ی روسی لە بنكەی سەربازیی تی-فۆڕ جێگیر بكات، بۆ ئەوەی رێگری لە هێرشەكانی ئیسرائیل بۆ سەر بنكەكە بكات.

هەروەها پلانی ئەوەشی هەیە، فڕۆكەی چاودێری و درۆنی جەنگیش لە بنكەكە جێگیر بكات، بەپاساوی بەرەنگاربوونەوەی پاشماوەكانی داعش لە سوریا.

هاوكات، ئیسرائیلیش نیگەرانە لە هەوڵی توركیا و پێی وایە بوونی بنكەی سەربازی توركی لە سوریا ئازادی ئیسرائیل بۆ ئەنجامدانی ئۆپراسیۆنەكانی لە سوریا كەمدەكاتەوە.

دۆناڵد ترەمپ تا ئیستا دوو جار وەک سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا هەڵبژێردراوە، بەپێی یاسای ئەمریکا ناتوانێت بۆ جاری سێهەم خۆی بۆ ئەو پۆستە کاندید بکاتەوە، بەڵام ئەو پلانێکی جیاوازی هەیە.

دۆناڵد ترەمپ رایگەیاندووە کە گاڵتە ناکات کاتێک دەڵێت، "دەمەوێت بۆ سێهەمین جار خۆم کاندید بکەم بۆ پۆستی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا". یاساکانی ئەمریکا دەڵێن هیچ کەسێک بۆی نییە لە دوو جار زیاتر خۆی بۆ پۆستی سەرۆکایەتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کاندید بکات.

ترەمپ لە کۆتایی خولی دووەمی سەرۆکایەتی خۆیدا تەمەنی دەبێتە 82 ساڵ، لێیان پرسی کە ئایا دەتەوێت لە سەختترین کاری وڵات بەردەوام بیت، ترەمپیش لە وەڵامدا وتی، "من کارکردنم خۆشدەوێت".

یاسای ئەمریکا چی دەڵێت؟

یاسای سەرەکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دەڵێت، هیچ کەسێک بۆی نییە لە دوو جار زیاتر خۆی بۆ پۆستی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا کاندید بکات.

ترەمپ چۆن دەتوانێت ببێتەوە بە سەرۆکی ئەمریکا؟

ئەو کەسانەی کە دەیانەوێت ترەمپ بۆ جاری سێهەم ببێتەوە بە سەرۆکی ئەمریکا دەڵێن، یاساکانی ئەمریکا تەنها باسی سەرۆکیان کردووە، باسی جێگری سەرۆکیان نەکردووە، بەم جۆرەش ترەمپ دەتوانێت خۆی وەک کاندیدی جێگری سەرۆکی ئەمریکا کاندید بکات، دوای سوێند خوارد لە کۆشکی سپی، سەرۆک دەست لەکار بکێشێتەوە و ترەمپ ببێتەوە بە سەرۆکی ئەمریکا.

ئەمە لە کاتێکدایە کە پێدەچێت کاندید بۆ پۆستی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە خولی داهاتوودا (جەی دی ڤانس) بێت کە ئێستا جێگری ترەمپە.

هیچ کەسێک لە دوو جار زیاتر سەرۆکایەتی ئەمریکای کردووە؟

فرانکلین دلانۆ، چوار جار بە سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا هەڵبژێردراوە، بەڵام لە مانگی جواری 1945 پێش دەستپێکردنی خولی چوارەمی سەرۆکایەتییەکی گیانی لەدەستدا، لەو کاتەدا ئاسایی بوو گەر کەسێک لە دوو جار زیاتر سەرۆکایەتی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا بکات و یاسا رێگەی پیدەدا، بەڵام لە ساڵی 1950 بە یاسا رێگری لەوە کرا کەسێک بۆ دوو جار زیاتر وەک سەرۆکی ئەمریکا دەستبەکار ببێت.

حكومەتی هەنگاریا تاوتوێی ئەوە دەكات رەگەزنامە لەو كەسانە وەرگرێتەوە كە خاوەنی دوو رەگەزنامەن. 

میدیاكانی هەنگاریا بڵاویانكردەوە، حكومەتی هەنگاریا پرۆژەیاسایەكی ئامادەكردووە بۆ وەگرتنەوەی رەگەزنامە لەو كەسانەی كە خاوەنی دوو رەگەزنامەن بە تایبەت ئەو كەسانەی كە بە هەڕەشە دادەنرێن بۆ سەر ئاسایشی ئەو وڵاتە، بەپێی پرۆژە یاساكەش بۆ ماوەی 10 ساڵ رەگەزنامەیان لێوەردەگیرێتەوە. 

ئاماژە بەوەشكراوە، یاساكە ئەو كەسانە ناگرێتەوە كە رەگەزنامەی سویسرا و نەرویج و ئایسلەندایان هەیە، بەڵام ئەوانەی كار بۆ رێكخراوێكی بیانی دەكەن و مەترسی دروست دەكەن رەگەزنامەیان لێوەردەگیرێتەوە. 

وتەبێژی كۆشكی سپی ئەمریكا ئاشكرایكرد، راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا لە ئەكاونتی جیمەیڵەوە نامە بۆ ئیمەیڵە حوكمییەكەی هاتووە، بەبێ ئەوەەی تۆمار كرابێت، بۆیە لێكۆڵینەوە دەستپێكردووە بۆ ئەوەی بزانرێت زانیاری نهێنی دزەپێكردووە یان نا ؟؟ 

برایان هیوز وتەبێژی كۆشكی سپی ئەمریكا رایگەیاند، ئیمەیڵی كەسی مایك والتز راوێژكاری ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریكا كە لە حكومەت بۆی دانراوە، ئیمەیڵی لە ئەكاوتنی جیمەڵەوە بۆ هاتووە، بەڵام تائێستا دەرنەكەوتووە كە زانیاری نهێنی ناردبێت. 

راشیگەیاند، ئەو كەسانەی لە ئەنجومەنی ئاسایشدا كاردەكەن كە ئیمەیڵی كەسی یان حكومی بەكاردەهێنن پێویستە پێشتر تۆماری بكەن بۆ ئەوەی لە رووی ئەمنییەوە گرفت دروست نەبێت. 

ئەوەش لەكاتێكدایە، مانگی رابردووش واڵتز دانی بەوەدا نا كە بەهەڵە رۆژنامەنوسێكی بۆ گروپ چاتی پلانی هێرشكردنە سەر حوسییەكان زیاد كردووە.

ئەمڕۆ سێشەممە، وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریکا دژی کۆمپانیا و کەسایەتییە پەیوەندیدارەکان بە بەرنامەی چەکی ئێران، لیستێکی نوێی سزاکانی راگەیاند. ئەم هەنگاوە وەک بەشێک لە هەوڵەکانی واشنتۆن بۆ بەرتەسککردنەوەی توانای سەربازی تاران و رێگریکردن لە گەیاندنی چەک بۆ گروپە تیرۆریستییەکان و روسیا دێت.

بەگوێرەی راگەیەندراوێکی فەرمی، وەزارەتی گەنجینەی ئەمەریکا بە هەماهەنگی لەگەڵ وەزارەتی داد، سزای سەپاندووە بەسەر شەش کۆمپانیا و دوو کەسایەتی کە تۆمەتبارن بە دابینکردنی پارچەکانی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان و تەکنەلۆژیای پێویست بۆ بەرنامەی درۆن و مووشەکی ئێران.

سکۆت بێسنت، وەزیری گەنجینەی ئەمەریکا لە کۆنگرەیەکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: "گواستنەوەی درۆن و مووشەک لەلایەن ئێرانەوە بۆ گرووپە تیرۆریستییەکانی ناوچەکە و روسیا بۆ هێرشکردنە سەر ئۆکراین، مەترسییەکی جددی لەسەر خەڵکی مەدەنی و کارمەندانی ئەمەریکا و هاوپەیمانەکانمان دروست کردووە."

بێسنت جەختی کردەوە کە وەزارەتەکەی "لە بە ئامانجگرتنی ئەو کۆمپانیا و پیشەسازییە سەربازییانەی کە هاوکاری ئێران دەکەن و مووشەک و درۆن و چەکی دیکە دابین دەکەن، بەردەوام دەبێت."

بەپێی وردەکارییەکانی راگەیەندراوەکە، دوو کەس لەوانەی سزادراون هاوڵاتی ئێرانین، یەک کۆمپانیا سەر بە وڵاتی چینە و چوار کۆمپانیای دیکەش لە ئیمارات چالاکی دەکەن.

سزای چوار ساڵ زیندانی لەلایەن دادگای پاریسەوە بەسەر سەرکردەی راستڕەوی فەرەنسادا سەپێندرا و هەلی بەشداریکردن لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی 2027ـی لەدەست دا.

مارین لوپان، سەرکردەی پارتی "گردبوونەوەی نیشتمانی" فەرەنسا، کە بە توندترین نەیاری ئیمانوێل ماکرۆن ناسراوە، دوێنێ دووشەممە بە تۆمەتی "گەندەڵیکردن و خراپبەکارهێنانی سامانی گشتیی وڵات" لەلایەن دادگای پاریسەوە سزا درا.

بەپێی بڕیاری دادگا، لوپان بە چوار ساڵ زیندانیکردن سزا دراوە کە نیوەی ئەو سزایە جێبەجێ دەکرێت، واتە لوپان دوو ساڵ لە زینداندا دەمێنێتەوە.

بەشێکی گرنگی بڕیارەکەی دادگا، قەدەغەکردنی خۆکاندیدکردنی لوپانە بۆ هەر پۆستێکی حکومی بۆ ماوەی پێنج ساڵی داهاتوو، کە بەو پێیە ناتوانێت لە هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی 2027دا بەشداری بکات.

شایانی باسە، هەشت پەرلەمانتاری یەکێتیی ئەوروپا کە سەر بە پارتەکەی لوپانن، لە هەمان دانیشتنی دادگادا بە هەمان تۆمەت بڕیاری زیندانیکردنیان بۆ دەرچوو.

مارین لوپان کە یەکێکە لە دیارترین رابەرانی راستڕەوە توندڕەوەکانی فەرەنسا، سەرکردایەتی گەورەترین پارتی ناو پەرلەمانی فەرەنسا دەکات. پارتەکەی لە کۆتایی ساڵی رابردوودا توانیبووی میشێل بارنیێ سەرۆک وەزیرانی فەرەنسا لە پۆستەکەی لاببات و فشاری دەخستە سەر ماکرۆن بۆ دەستلەکارکێشانەوە.

بەپێی راپرسییەکان، پێش بڕیارەکەی دادگا، لوپان پێشەنگی کاندیدەکانی هەڵبژاردنی سەرۆکایەتی 2027بوو، بەڵام ئێستا بەهۆی ئەم بڕیارە دادوەرییەوە چانسی بەشداریکردنی لەو هەڵبژاردنەدا لەدەست داوە.

بڕیارەکەی دادگای فەڕەنسا کاردانەوەی لێکەوتەوە و دۆناڵد ترەمپ سەرەرای ئیدانەکردنی بڕیارەکە وتیشی؛ 

كۆشكی سپی وەڵامی هەڕەشەكانی ئێرانی دایەوە و رایگەیاند، ترەمپ پێشوازی لە هەرەشە سەربازییەكانی تاران ناكات و پێی باشترە كەناڵی دیپلۆماسی راستەوخۆی لەگەڵ تاران هەبێت.

جیمس هیویت، بەرێوبەری پەیوەندییەكانی لە ئەنجومەنی ئاسایشی نەتەوەیی لە كۆشكی سپی راشیگەیاند، ئەگەر تاران بەردەوام بێت لە هەوڵەكانی بۆ دەستكەوتنی چەكی ئەتۆمی ، ئەوا روبەروی سزای توند دەبێتەوە .

لەلایەكی تریشەوە ، لە وەڵامی ئەو هەرەشانەی پێشتر دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا ئاراستەی ئێرانی كردبوو، نوێنەری هەمیشەیی ئێران لە ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی ، سكاڵای دژی هەرەشەكانی ترەمپ تۆماركردوە كە هەرەشەی بۆردومانكردنی ئێرانی كردبوو ئەگەر بێتو پێشنیازەكەی واشنتۆن بۆ ئەنجامدانی دانوستان پەسەند نەكات .

دۆناڵد ترەمپی سەرۆکی ئەمریکا لە پلانیدایە سەردانی چەند وڵاتێکی عەرەبی بکات و باس لەوەش دەکات کە دەیەوێت بۆ جاری سێهەم دژی ئۆباما خۆی بۆ سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتوەکانی ئەمریکا کاندید بکات.

دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا لە چاوپێکەوتنێکی لەگەڵ رۆژانامەنوساندا لە کۆشکی سپی رایگەیاند، پێم خۆشە بۆ خولی سێهەم خۆم کاندید بکەم بۆ پۆستی سەرۆکی ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا دژی باراک ئۆباما.

ئاماژەی بەوەشداوە: پێم وایە سەرۆکی روسیا و ئۆکرانیا بەڵێنەکانیان بۆ گەیشتن بە رێککەوتن جێبەجێ دەکەن، بەڵام گەر بزانم پوتنی سەرۆکی روسیا ئەو کارانە ئەنجام نادات کە دەبێت ئەنجامی بدات، ئەوا سزا بەسەر روسیادا دەسەپێنم، چونکە ئێمە دەمانەوێت رێککەوتن بکرێت و جەنگ لە نێوان روسیا و ئۆکرانیادا کۆتایی پێبێت.

ترەمپ باسی لەوەشکردووە کە لە پلانیدایە سەردانی سعودیە و ئیمارات و قەتەر بکات، بەپێی زانیارییەکان ترەمپ لە پلانیدا نییە سەردانی ئیسرائیل بکات.

سەرۆكی ئەمریكا رایدەگەیەنێت، هێرشی سەر حوسییەكان بەردەوام دەبێت و لەمەودوا ئازاری راستەقینە چاوەڕێی ئەو گروپە و ئێران دەكات.

دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا لە تۆڕی كۆمەڵایەتی ئێكس رایگەیاند، حوسییەكان ماوەی دوو هەفتەیە بۆردومان دەكرێن و چەندین ئەندام و سەركردەیان لەناوبراون.

دەشڵێت، بە شەو و رۆژ بۆردومانیان دەكەن و تواناكانیان بۆ هێرشكردنەسەر كەشتییەكان و ناوچەكە لاوازكراوە و هێرشەكانی ئەمریكاش بۆ سەر حوسییەكان بەردەوام دەبێت تا ئەوكاتەی رێڕەوەكانی بازرگانی هەڕەشەیان لەسەر نامێنێت.

ترەمپ وتیشی، بژاردەی بەردەم حوسییەكان زۆر رونە، ئەگەر هێرشەكانیان بۆ سەر كەشتییەكانی ئەمریكا رابگرن، واشنتۆنیش هێرشەكان رادەگرێت، بەڵام ئەگەر بەردەوام بن، لەمەودوا ئازاری راستەقینە چاوەڕێی حوسییەكان و ئێران دەكات.

دادگای فەڕەنسا بڕیاریدا بە سەپاندنی سزای زیندانیكردن بۆ ماوەی چوار ساڵ بەسەر مارین لوپان سەرۆكی باڵی راستڕەوەكان بە تۆمەتی بەهەدەردانی سامانی گشتی.

دادگای فەڕەنسا لە دانیشتنێكدا دادگایی مریان لوپان سەرۆكی باڵی راستڕەوەكانی وڵاتەكەی كرد بە تۆمەتی بەهەدەردانی سامانی گشتی و دوای ساغبوونەوەی تۆمەتەكانیشی سزای زیندانیكردنی بۆ ماوەی چوار ساڵی بەسەردا سەپاند.

راشیگەیاند، لوپان و حزبی گردبوونەوەی نیشتمانی لە ساڵانی 2004 بۆ 2016 ملیۆنان یۆرۆیان لە سامانی گشتی خەرج كردووە و بۆ بەرژەوەندی خۆیان بەكاریانهێناوە و پارەی یاریدەدەرانی پەرلەمانی ئەوروپاشیان گلداوەتەوە.

دادگاكە باسی لەوەشكردووە، لەو چوار ساڵ زیندانیكردنە، مارین لوپان دوو ساڵی كۆتایی لە ماڵەكەیدا دەبێت و بازنەیەكی ئەلیكترۆنی بە قاچیەوە دەبەسترێتەوە و بۆ ماوەی پێنج ساڵیش بۆی نییە بۆ هیچ پۆستێك خۆی كاندید بكات و ناتوانێت چالاكی سیاسیش ئەنجام بدات، لە بەرامبەریشدا مارین لوپان رایگەیاند، تانە لە بڕیارەكەی دادگا دەدات و داوای خۆپیشاندان دەكەن.

سەركردەیەكی حەماس داوا لە فەلەستینییەكان دەكات لە دژی پلانی ئەمریكا بۆ راگواستنی دانیشتووانی غەززە، چەك هەڵبگرن.

سامی ئەبو زوهری سەركردە لە بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند، بنیامین ناتا‌نیاهۆ سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل داوای دانانی چەك و بە جێهێشتنی كەرتی غەززەی لە سەركردەكانی حەماس كردووە، ئەو لێدوانانەش بەو مانایەن كە ئامانجی شەڕەكە جێبەجێكردنی پلانی ئاوارەكردنی دانیشتووانی غەززەیە.

وتیشی، لە بەرامبەر ئەو پیلانە شەیتانییەدا، هەركەسێك توانای هەیە پێویستە چەك هەڵبگرێت یان بەهەر شێوازێكی تر بێت لە دژی بووەستێتەوە.

ماڵپەری ئەكسیۆسی ئەمریكیش بڵاویكردوە، سەرۆك وەزیرانی ئیسرائیل لە هەوڵی دۆزینەوەی وڵاتێكدایە بۆ وەرگرتنی دانیشتوانی كەرتی غەززە.