جیهان.jpg&w=3840&q=75)
کۆمیتەی وەزیرانی ئەنجومەنی ئەوروپا پێشێلکارییەکانی حکومەتی تورکیای تاوتوێکرد و داوایکرد سەڵاحەدین دەمیرتاش ھاوسەرۆکی پێشوتری پارتی دیموکراتی گەلان "ھەدەپە" ئازاد بکرێت.
یەکێک لە پارێزەرەکانی "دەمیرتاش"یش ئاماژەی بۆ ئەوەکردوووە، کۆمیتەی وەزیرانی ئەنجومەنی ئەوروپا داوایکردووە، "سەڵاحەدین دەمیرتاش" ھاوسەرۆکی پێشووتری ھەدەپە ئازاد بکرێت، دادگای دەستوری بنەڕەتی تورکیاش بە پێی بڕیارەکانی دادگای مافەکانی مرۆڤی ئەوروپا کار بکات.
داواشیکردووە، یاساکانی دادوەریی لە تورکیا ھەموار بکرێنەوە بە تایبەتی ڕێز لە جیاوازیی و ئازادیی ڕادەربڕین بگیرێت و کۆتایی بە دەستگیرکردنی ئەندامانی ئۆپۆزسیۆن بھێنرێت.
.jpeg&w=3840&q=75)
نید پرایس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا پرسەنامەی ئاڕاستەی خێزانی قوربانیانی پەلامارەکانی ئەم دوایایینەی داعش کردووە لە مەخمور کە بەھۆیەوە ژمارەیەک پێشمەرگە و ھاوڵاتی شەھید بوون و ڕایگەیاندووە، واشنتۆن نیگەرانە و ئیدانەی بەردەوامیی پەلامارەکانی داعش دەکات لە عێراق.
پابەندیشە بە ھاوکاریکردنی ھێزی پێشمەرگەی کوردستان و تەواوی ھێزە ئەمنییەکانی تری عێراق کە بەردەوامن لە ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو گروپە تیرۆریستییە.
ئاژانسی ھەواڵی ڕۆیتەرز لە زاری چەند سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە بڵاویکردووەتەوە، لە کۆبوونەوەکانی نێوان ماکرۆن و بن سەلماندا، چەند دۆسیەیەکی گرنگی ھەرێمیی تاوتوێ دەکرێن بە تایبەتی دۆسیەی ئەتۆمی ئێران و ڕەوشی لوبنان، جگە لەوەش پتەوکردنی پەیوەندییە ئابورییەکانی نێوان ڕیاز و پاریس تاوتوێ دەکرێت، بۆیە وەفدێک کە لە نوێنەرانی ١٠٠ کۆمپانیا پێکدێن، یاوەری ماکرۆن دەکەن و بەشداری لە کۆڕبەندێکی وەبەرھێناندا دەکەن.
سەردانەکەی سەرۆکی فەڕەنسا بۆ سعودیە بە سەردانێکی گرنگ ناو دەبرێت، چونکە لە دوای کوژرانی ڕۆژنامەنووسی سعودی جەمال خاشقچی کە ساڵی ٢٠١٨ لە تورکیا کوژرا، یەکەمین سەرۆکە لە وڵاتانی خۆرئاوا سەردانی سعودیە بکات.
جۆو بایدن سەرۆکی ئەمریکا لە کۆنفڕانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لە بارەی ئەو ڕەوشەی لە ئۆکراین ھاتووەتە پێش، لەگەڵ بەرپرسانی ئەو وڵاتە و ھاوپەیمانە ئەوروپییەکانیان بەردەوام لە پەیوەندیدان.
ئاماژەی بەوەشکرد، بڕیارەکانی ڤلادمیر پوتن سەرۆکی ڕووسیا ڕەوشی ئۆکراین ئاڵۆزتر دەکات و مایەی نیگەرانییە، بۆیە لە ئێستادا سەرقاڵی ئامادەکردنی پلانێکە بۆ ئەوەی ڕێگە لە دەستوەردانی سەربازیی ڕووسیا لە ئۆکراین بگرێت.
بایدن ڕاشیگەیاند، لە چەند ڕۆژی داھاتوودا لەگەڵ ڤلادیمیر پوتن گفتوگۆیەکی چڕ لەسەر ئەو بابەتە دەکەن
ئەنتۆنی بلینکن وەزیری دەرەوەی ئەمریکا ڕایگەیاند، لە چەند ڕۆژی ڕابردوودا دەرکەوت ئێران جددی نییە لە پابەندبوون بە بەڵێنەکانی بۆ گەڕانەوە بۆ ڕێککەوتنی ئەتۆمی و بەو ھۆیەشەوە کۆتاییان بە خولی حەوتەمی دانوستانەکانی ڤیەننا ھێناوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، لەگەڵ سەرجەم ھاوبەشەکانیان لە پەیوەندیدان و لەسەر ئەو پرسە بە وردی ڕاوێژ دەکەن.
وەزیری دەرەوەی ئەمریکا ڕاشیگەیاند، وڵاتەکەی ڕێگە بە ئێران نادات لە ڕێی دواخستنی دانوستانەکان و بەفیڕۆدانی کات، پەرە بە بەرنامەی ئەتۆمیی بدات و ئەگەر دیپلۆماسییەت شکست بھێنێت، واشنتن بژاردەی تر دەگرێتەبەر.
ڤلادمیر پوتن سەرۆکی ڕووسیا لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ ڕەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا ڕایگەیاند، ئۆکراین بە بەکارھێنانی فڕۆکەی بێ فڕۆکەوانی دروستکراوی تورکیا و ئەنجامدانی ھێرشی سەربازیی بۆ سەر جودا خوازەکان لە خۆرھەڵاتی ئەو وڵاتە، ھەوڵی پێشێلکردنی ڕێککەوتننامەی ئاشتی دەدات.
ئاماژەی بەوەشکردووە، نابێت تورکیا و وڵاتانی جیھان چەک و کەلوپەلی سەربازیی بە ئۆکراین بفرۆشن و ڕەوشەکە ئاڵۆزتر بکەن.
نوسینگەی سەرۆکایەتی تورکیا ڕایگەیاندووە، ھەر لەو پەیوەندییە تەلەفۆنییەدا پوتن و ئەردۆغان پرسی سوریا و یەمەن و دوا گۆڕانکارییەکانی ناوچەکەیان تاوتوێ کردووە.
ھەشتەمین دادگای سزا قورسەکانی ئامەد، بە تۆمەتی ئەندامیەتی لە ڕێکخستنی قەدەغەکراو، سزای ٧ ساڵ و ٦ مانگ زیندانی بەسەر "مەقبولە ئوزبەک" سەپاند کە ژنێکی کوردی تەمەن ٧٢ ساڵە.
مەقبولە ئوزبەک لە چوارچێوەی لێپرسینەوەی کۆنگرەی کۆمەڵگەی دیموکراتیک (کەجەدە)، ٢٩ی حوزەیرانی ٢٠٢٠ دەستگیرکرابوو، بەڵام دوای ئەوەی تووشی جەڵتەی دڵ بوو، لە ٥ی ئەیلولی ٢٠٢٠ ئازادکرا.
بە پێی ئاژانسی میزۆپۆتامیاش، ئایلا ئاکات پەرلەمانتاری پێشووی ھەدەپەش لەگەڵ ٥١ ژنی بەندکراوی دیکەی ھەدەپە لە زیندانی سینجان، بە بیانوی وتنی گورانی کوردی سزادراون، بەھۆی ئەو سزایانەشەوە ئازادکردنی دوو ژنی چالاکوانی تر ڕاگیراون.
لە ماوەی رابردوودا چەند جارێک ھێرشکراوەتە سەر وێستگە ئەتۆمییەکانی ئێران بەتایبەت وێستگەی ئەتۆمی نەتەنز و بەشێکی زۆر لە ئامێرەکانی لە کارکەوتن، بەرپرسانی ئەو وڵاتەش ئیسرائیل تۆمەتبار دەکەن بە ئەنجامدانی ھێرشەکان.
ئەوەش لەکاتێکدایە ئەمرۆ خولی حەوتەمی دانوستانە ئەتۆمییەکانی ئێران و وڵاتانی خۆرئاوا لە ڤییەننا بەبێ ئەنجام کۆتایی ھات و وڵاتانی خۆرئاوا دەڵێن، ئێران بۆ بەدەستھێنانی چەکی ئەتۆمی درێژە بە کۆبوونەوەکان دەدات.
ئاماژەی بەوەشکرد، ھەرچەندە بڕیار و لێدوانەکانی لێپرسراوانی ئێران وایکردووە گەشبین نەبن بە داھاتووی دانوستانەکان، بەڵام ھێشتا درەنگ نەبووە و تاران دەتوانێت رەوشەکە پێچەوانە بکاتەوە.
ھاوکات حسێن ئەمیر عەبدوڵاھیان وەزیری دەرەوەی ئێران لە پەیوەندییەکی تەلەفۆنیدا لەگەڵ ھاوتا ژاپۆنییەکەی رایگەیاند، کۆماری ئیسلامی ئێران بە ئیرادە و بەرنامەیەکی روونەوە گەڕاوەتەوە دانوستانەکانی ڤیەننا بەڵام، گەشبین نین بە ئیرادە و نیەتی ئەمریکا و وڵاتانی خۆرئاوا و دەبێت ئەو لایەنانە بەکردار ئیرادە و نیەت پاکی خۆیان لەسەر مێزی دانوستان پیشان بدەن.
دەستلەکارکێشانەوەی قەرداحی ھەوڵێک بۆ کۆتایی ھێنان بەو قەیرانەی بەھۆی لێدوانێکی لەبارەی شەڕ لە یەمەن لەنێوان لوبنان و وڵاتانی کەنداو دروستبووە.
لای خۆشییەوە "فلۆرانس بارلی" وەزیری جەنگی فەڕەنسا دەڵێت، ئەو گرێبەستە مێژووییە و نرخەکەی ١٨ ملیار دۆلارە.
ئیمزاکردنی ئەو گرێبەستە دوای سەردانەکەی "ئیمانویڵ ماکرۆن" سەرۆکی فەڕەنسا دێت بۆ دوبەی کە تیایدا لەگەڵ "شێخ محەمەد بن زاید" شازادەی جێنشینی ئیماڕات کۆبووەوە.
بڕیاریشە ساڵی ٢٠٢٤ فەڕەنسا دەست بە دروستکردنی ئەو فڕۆکانە بکات و ساڵی ٢٠٢٧ فڕۆکە جەنگییەکان ڕادەستی ئیماڕات بکات.
سەرچاوە خۆجێییەکانی سوریا ڕایانگەیاند، فڕۆکەیەکی ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش لە باشوری ئیدلب ھێرشی کردووەتە سەر ئۆتۆمبێلێکی مەدەنی و لە ئەنجامدا شەش ھاوڵاتی بریندار بوون کە یەکێکیان منداڵە و سەرجەمیشیان ئەندامی یەک خێزانن.
بە پێی سەرچاوەکان، ھێرشی فڕۆکەکەی ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی بۆ سەر بەرپرسێکی دیاری ڕێکخراوی حیراسەدین بووە، بەڵام ئۆتۆمبێلە مەدەنییەکە لە نزیکی بەرپرسەکەوە تێپەڕ بووە و پێوە بووە و بەرپرسەکە ھەڵھاتووە.
عومەر چەلیک وتەبێژی پارتی داد و گەشەپێدانی دەسەڵاتداری تورکیا رایگەیاند ، رەجەب تەیب ئەردۆغان ، کاندیدی پارتەکە دەبێت بۆ ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی کە ساڵی ٢٠٢٣ بەرێوەدەچێت.
عومەر چەلیک لە لێدوانێکدا لە دوای کۆبونەوەی ئەنجومەنی جێبەجێکاری ناوەندی پارتی داد و گەشەپیدان رایگەیاندوە، کاندیدکردنەوەی ئەردۆغان بۆ ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی تورکیا جێی گومان و سەرسورمان نیە و بە دڵنیایەوە ئەردۆغان کاندیدی پارتەکە دەبێت بۆ ھەڵبژاردنی داھاتووی سەرۆکایەتی تورکیا.
رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆکی پارتی داد و گەشەپێدانە و لە دایکبوی ساڵی ١٩٥٤ ە، لە ساڵی ٢٠٠٣ ەوە تا ٢٠١٤ سەرۆک وەزیرانی تورکیا و لە ساڵی ٢٠١٤ شەوە تا ئێستا سەرۆکی ئەو وڵاتەیە .
دوورخستنەوەی وەزیری دارایی تورکیا دوای ئەوە دێت کە لیرەی تورکی بەتەنھا لە مانگی رابردوودا ٢٧٪ی بەھاکەی لەدەستدا و"ئەردۆغان"یش داوای لە ئەنجومەنی چاودێری حکومی و دەزگای پێداچوونەوە کردووە راپۆرتێک بۆ سەرۆکایەتی بەرز بکەنەوە و ئەو دامەزراوانە دیاری بکەن کە زۆرترین پارەی بیانی دەکڕن.
ئەردۆغان راشیگەیاندووە، پێدەچێت یاری بە نرخی سود و بەرزبوونەوەی نرخی کەلوپەلەکان بکرێت بە تایبەت لەو لایەنانەی دەیانەوێت تورکیا لە ھاوکێشەکە بکەنە دەرەوە.
جەختیشی کردەوە لەوەی تورکیا روبەڕووی جەنگی سەربەخۆیی ئابوری بووەتەوە و ناکەونە ژێر فشاری ھیچ لایەنێکەوە.
ئامیکام نۆرکین فەرماندەی ھێزی ئاسمانی ئیسرائیل رایگەیاند، ھەرچەندە لە سیاسەتی روبەڕوبونەوەی ئێران ھەندێک جار ھەڵە دەکەن، بەڵام رۆژ بەڕۆژ باشتر دەبن.
جەختی لەوەشکردەوە، ھەر کارێک پێویست بکات ئەنجامی دەدەن بۆ ئەوەی ئێران دەستی بە چەکی ئەتۆم نەگات.
ئەم لێدوانەی نۆرکین پاش ئەوە دێت کە میدیای ئیسرائیل بڵاویکردەوە، چەند رۆژ پێش ئێستا فەرماندە سەربازییەکانی ئەمریکا و ئیسرائیل بۆ تاوتوێکردنی ھەڕەشەکانی ئێران و چۆنیەتی روبەڕوبونەوەی ئەو ھەڕەشانە لە فلۆریدا کۆبوونەتەوە.
کۆمیسیارەکەی یەکێتی ئەوروپا لە کۆنفرانسێکدا لە برۆکسل ئەوەی خستەڕوو، رەوشی سنورەکانی بێلاڕوس ئارام بوەتەوە و ژمارەی ئەو کۆچبەرانەی دەچنە مینسک کەمبوەتەوە، بەڵام ھێشتا پێویستە یەکێتی ئەوروپا بە وریاییەوە مامەڵە بکات لەگەڵ ئەو وڵاتە و حکومەتەکەی "ئەلیکساندەر لۆکاشینکۆ".
وتیشی، زۆرینەی ئەوانەی گەڕێندراونەتەوە عێراقی بوون و ژمارەیان ھەزار و ٨٠٠ کەس زیاترە.
راشیگەیاند، ھەرچەندە ڕەوشەکە بەرەو ئارامی دەڕوات، بەڵام دەبێت ھێشتا بە وریاییەوە مامەڵە بکەین، من بۆ تەنھا چرکەیەک متمانە بە سەرۆکی بێلاڕوس و رژێمەکەی ناکەم، چونکە ئێمە نازانین ھەنگاوەکانی داھاتوویان چی دەبێت و دەبێت وریا بین، ئەو رووداوە توندوتیژییانەشی روویاندا قبوڵکراو نین.
ئاماژەی بەوەشکرد، تا ئێستا ھەشت ھەزار کەس سنورەکانیان تێپەڕاندووە و ئێستا لە "پۆڵەندا و لیتوانیا و لاتیڤیا"ن، سەرجەمیشیان لە ناوەندەکانی پێشوازی کردنن".