عێراق
وەزارەتی کارەبای عێراق لە ڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، توانیویانە بڕی ٢٢ ھەزار و ٦٨٠ مێگاوات کارەبا بەرھەمبھێنن و ئەوەش بۆ یەکەمجارە دەتوانن ئەو بڕە کارەبایە بەرھەمبھێنن.
ئاماژەی بەوەشکردووە، کارمەندان و تیمە مەیدانییەکانیان، بە شەو و ڕۆژ لە کاردان، بۆ ئەوەی زۆرترین بڕی کارەبای نیشتیمانی بۆ ھاوڵاتیان دەستبەر بکەن و سەرباری کێشە ئەمنییەکان و زیانگەیاندن بە تۆڕی گواستنەوەی وزەی کارەبا، توانیویانە ئەو بڕە کارەبایە بەرھەمبھێنن.
وەزارەتی کارەبای عێراق راشیگەیاندووە، ئەگەر کۆمەک و بودجەی پێویست لەبەردەستدا بێت، لە داھاتوویەکی نزیکدا چەند یەکەیەکی دیکەی بەرھەمھێنانی کارەبا دەخرێتە کار و بڕی ٧ ھەزار میگاوات کارەبا بەرھەمدەھێنن.
چوارچێوەی ھەمانگی شیعەکان رایگەیاندووە، بە دوودڵییەکی زۆرەوە دەڕواننە پێشھات و ڕوداوەکانی بەغداد، بە تایبەت دەستدرێژی کردنەسەر دامەزراوە دەستورییەکان و چوونە ناو ئەنجومەنی نوێنەران، دواتر ھەڕەشەکردن بۆ ھێرشکردنە سەر دەزگای دادوەریی و دامودەزگای ئەمنییەکان.
داواشی لە لایەنەکان و جەماوەری عێراق کرد، دانبەخۆیاندا بگرن و خۆپیشاندانی ئاشتیانە ئەنجام بدەن، بۆ بەرگریکردن لە یاسا و دەستور، لە پێش ھەمووشیانەوە دەسەڵاتی دادوەریی و یاسا دانان.
چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان ئۆباڵی ڕەوشەکەی خستووەتە ئەستۆی ئەو لایەنانەی کە لە پێشت ئاڵۆزییەکانەوەن و دەڵێت، ئەو کارەیان ئاشتی کۆمەڵایەتی و شەرعییەتی دامەزراوە دەستوریەکان دەخاتە مەترسییەوە، کە بەلای ھەموو عێراقییەکانەوە ھێڵی سورن.
عێراقی لە تویتێکدا بڵاویکردەوە، ئەگەر ویستان دەنگی خۆتان بگەیەنێن بە دەزگای دادوەریی عێراق، ڕازی نابین بە زیان گەیاندن بە ئەنجومەنی باڵای دادوەریی، دەشڵێت، دەستپاکی و سەربەخۆیی دەزگای دادوەریی داخوازی ئەوانە.
ھاوکات محەمەد حەلبوسی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران، داوای لە خۆپیشاندەران کرد پارێزگاری لە ئەنجومەنەکە بکەن، داواشی لە پاسەوانانی ئەنجومەنی نوێنەران کرد بە چەکەوە جموجوڵ نەکەن.
ئەمڕۆ خۆپیشاندەران لە بەغداد چوونە ناوچەی سەوز و دواتریش چوونەوە ناو باڵەخانەی ئەنجومەنی نوێنەرانەوە و بە دەیان دروشمیان لە دژی دەسەڵاتدران دووپاتکردەوە.
وەزارەتی تەندروستی عێراقیش بڵاویکردەوە، لە کاتی دروستبوونی گرژی لە نێوان لایەنگرانی ڕەوتی سەدر و ھێزە ئەمنییەکان لە دەروازەکانی ناوچەی سەوز، ١٢٥ کەس برینداربوون کە لەو ژمارەیە ١٠٠یان خۆپیشاندەر و ٢٥ کەسیشیان لە ھێزە ئەمنییەکانن.
کازمی ڕاشیگەیاند، ڕەوشەکە زۆر سەختە و پێویستە ھەمووان ھەماھەنگی بکەن بۆ ڕاگرتنی فیتنە، چونکە ئاگری فیتنە ھەمووان دەستوتێنێت، وتیشی، بەرپرسیارێتیی ھەموو حزب و لایەنە سیاسیەکانە، لە پێناو عێراق بەپێی بنەما لۆژیکییەکان ڕەفتار بکەن، بۆئەوەی شکستنەھێنین.
ھاوکات عەممار حەکیم، سەرۆکی رەوتی حیکمەی نیشتمانی، داوای لە چوارچێوەی ھەماھەنگی و ڕەوتی سەدر کرد، لەسەر بنەمای نیشتمانی و بەرژەوەندییە نیشتمانییەکان و پاراستنی خوێنی عێراق، دانوستانی کراوە و راستەوخۆ بکەن، بەھەمان شێوە ھادی عامری سەرۆکی ھاوپەیمانیی فەتحیش، داوای لە چوارچێوەی ھەماھەنگی و ڕەوتی سەدر کرد، دانبەخۆیاندا بگرن و بگەڕێنەوە بۆ دانوستان و لەیەکترتێگەیشتن.
ھاوکات حەیدەر عەبادی سەرۆکی ھاوپەیمانیی نەسر، داوای ھێورکردنەوەی رەوشەکەی کرد و بانگی لە سەرکردەکان کرد دانوستان بکەن و رێکبکەون، ئامادەیی خۆشی بۆ لێکزیکردنەوەی بۆچوونەکان دەربڕی.
لە پەیامێکیشدا نوری مالکی سەرۆکی ھاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا داوای کرد کە چوارچێوەی ھەماھەنگی و رەوتی سەدر بە دانووستان کێشەکان چارەسەر بکەن
ساڵح محەمەد عێراقی، کە بە وەزیری سەدر ناسراوە، لە تویتێکدا داوای لە خۆپیشاندەران کرد، نەچنە ناو باڵەخانەی ئەنجومەنی باڵای دادوەری و رازی نابن بە زیان گەیاندن بە ئەنجومەنی باڵای دادوەری، داواشی لە نەتەوەیەکگرتووەکان کرد، پاڵپشتی خەڵک بکات لە پێناو کۆتایی ھێنان بە ئازارەکانیان لە گەندەڵی، ھاوکات نێردەی نەتەوەیەکگرتووەکان لە عێراق، لە تویتەر رایگەیاند، نیگەرانن لە ئاڵۆزیی بارودۆخەکە و پێویستە بۆ پێشگرتن لە زیاتر تێکچوونی رەوشەکە پەنا بۆ لۆژیک و ژیریی ببرێت و ھەموو لایەنە سیاسییەکانیش پێویستە گرژییەکە خاو بکەنەوە.
محەمەد حەلبوسی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، پەیامێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، لە کاتێکی سەخت و ھەستیاردا دەژین و دانوستان چارەسەری ناکۆکییەکانە، راشیگەیاند، بەپشتبەستن بە دەستوور و پەیڕەوی ناوخۆ، بڕیاریاندا بە ھەڵپەساردنی کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق تا کاتێکی نادیا.
داواشی لە مستەفا کازمی فەرماندەی گشتیی ھێزە چەکدارەکان کرد، رێکاری پێویست بۆ پاراستنی دامەزراوەکان و خۆپیشاندەران بگرێتەبەر، داواشی لە ھەموو سەرکردە و لایەنە سیاسیەکان کرد بەپەلە دانوستانی نیشتمانی بکەن.
لە ڕاگەیەندراوێکدا چوارچێوەی ھەماھەنگی بڵاویکردەوە، لە کۆبوونەوەیەکی ڕاوێژکاریدا بۆ گفتوگۆکردن لەسەر ڕەوشی سیاسی عێراق، تیمێکی وتوێژکاریان پێکھێناوە، بۆ ئەوەی سەردانی لایەنە سیاسییەکان بکەن، بۆ تاوتوێکردنی چۆنێتی پێکھێنانی حکومەتی نوێی عێراق.
لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوەشکراوە، لە کۆبوونەوەکەدا قسەکراوە دەربارەی شایستە و بەرکەوتە دەستورییەکانی ھێز و لایەنە یاسییەکان.
بڕیاریشە ھەر ئەمڕۆ تیمەکە دەست بەسەردان و گفتوگۆکانیان بکەن لەگەڵ لایەنە سیاسییە عێراقییەکاندا.
نێد پرایس وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا ڕایگەیاند، وڵاتەکەی لە پەیوەندی بەردەوامدایە لەگەڵ ھاوبەشە عێراقییەکان و دەستوەردان لە پێکھێنانی حکومەتی نوێدا ناکات و بە پرسێکی ناوخۆیی دەزانێت.
دووپاتیشیکردەوە، وڵاتەکەی مامەڵە لەگەڵ ھەر حکومەتێکی عێراقیدا دەکات، ئەگەر سەروەری وڵاتەکە و بەرژەوەندی گەلەکەی لە ئەجێندای کارنامەکەیدا بێت.
وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا داواشی لە لایەنە سیاسییەکان کرد دانبەخۆیاندا بگرن و لە خۆپیشاندانەکاندا پەنا بۆ توندتیژی نەبەن.
فازڵ جابر پەرلەمانتاری ھاوپەیمانی فەتح ڕایگەیاند، ھاتنی ھەزاران کرێکاری بیانی بەبێ ڤیزا و وردبینی ئەمنی بەردەوامە، ئەوەش پێشێلکارییە و ھەڕەشەیە بۆ سەر ئاسایشی وڵات، لەبەرئەوەی پاشخانی کرێکارە بیانییەکان نازانرێت، ئایا تیرۆریستن یاخود تۆمەتبارن و لە وڵاتەکانی خۆیان ھەڵھاتوون.
وتیشی، بەپێی ئامارەکان زیاتر لە یەک ملیۆن کرێکاری بیانی لە عێراقدا ھەیە، ئەوەش دەرفەتی کاری لەناوخۆدا کەمکردووەتەوە کە وڵات پێوەی دەناڵێت و دەبێتە مایەی بردنە دەرەوەی دراوی قورس.
بەوتەی ئەو پەرلەمانتارە، حکومەت بەرپرسیارە لە مانەوەی کرێکارانی بیانی و بۆ پاراستنی ئاسایش و ئابوری وڵات پێویستە بەزووترین کات ئەو دۆسییە یەکلابکاتەوە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەنتۆنیۆ گۆتێرێس بە وردی چاودێری ڕەوشی عێراق دەکات و جەختدەکاتەوە لەسەر ئەوەی ئازادی ڕادەربڕین و گردبوونەوەی ھێمنانە لە مافە بنەڕەتییەکانە و پێویستە ھەموو کات رێزی لێبگیرێت.
نەتەوەیەکگرتوەکان ڕاشیگەیاندوە، پێویستە سەرجەم دەزگا ئەمنییەکان بە ھەماھەنگی لەگەڵ حکومەت ھەوڵبدەن گەرەنتی گردبوونەوەی ھێمنانە بکەن و دامەزراوەکانی دەوڵەت و نێردە و نوێنەرایەتییە دیپلۆماسییەکان بپارێزن و بە رێگەیەکی کارا و گونجاو لێکۆڵینەوە لە پێشێلکارییەکان بکەن، بە گەرەنتی ڕێزگرتنی تەواو لە مافەکانی مرۆڤ.
چوارچێوەی ھەماھەنگی لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، چەند مانگێکە کاردەکات بۆ راستکردنەوەی رێڕەوی پرۆسەی سیاسی کە ھەوڵدەدرێت بە ئاراستەی نادیار و دوور لە خواستی گەل و دەنگی دەنگدەران ببرێت.
راشیگەیاندووە، لە بەردەوامی ھەوڵەکان و پێداگری چوارچێوەی ھەماھەنگی لەسەر تەواوکردنی لێکتێگەیشتنی نێوان سەرجەم لایەنە سیاسییەکان، جارێکی داوا لە ھێزە کوردییەکان دەکات دیالۆگی جدی زیاتربکەن بەئامانجی گەیشتن بە رێککەوتن لەسەر کاندیدی سەرۆکایەتی کۆمار.
دووپاتیشیدەکاتەوە، چوارچێوەی ھەماھەنگی خواستی ھەیە ھەموو ھێزە نیشتمانییەکان ھەماھەنگبن بۆ تەواوکردنی ھەنگاوە دەستورییەکان بەر لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی تایبەت بە ھەڵبژاردنی سەرۆک کۆمار.
چوارچێوەی ھەماھەنگی راشیگەیاندووە، تیمی دانوستانکاری پێکھێناوە گفتوگۆکانی لەگەڵ لایەنە سیاسییەکان و لایەنەکانی تر دەستپێدەکات بەئامانجی گەیشتن بە لێکتێگەیشتنی ناوخۆیی بۆ زیادکردنی ھێزی حکومەتی داھاتوو کە بتوانێت ئەرکە خزمەتگوزارییەکان بەشێوەیەکی باشتر جێبەجێبکات.
عەمار حەکیم سەرۆکی رەوتی حیکمەی نیشتمانی رایگەیاند، پێویستە لایەنە سیاسیەکان لە سەر بنەمای متمانە دەست بە دانوستان بکەن، داواشی لە کورد کرد، لە سەر کاندیدی سەرۆک کۆمار رێکبکەون.
عەمار حەکیم راشیگەیاند، پێویستە لایەنە سیاسییەکان لەسەر بنەمای متمانەی دوو لایەنە لاپەڕەیەکی نوێ ھەڵبدەنەوە و دانوستان بکەن و کێشەکانیان وەلابنێن.
ھاوکات چەند پێشنیازێکی ئاڕاستە کردن و رایگەیاند، پێویستە لایەنە سیاسییەکان وتاری توند بەرامبەر یەکتری رابگرن و بڕوا بە پڕوپاگەندە و دەنگۆکان نەکەن، داواشی لێکردن ھەوڵەکانیان بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئاستەنگەکان و پارێزگاریکردن لە شکۆی دەوڵەت چڕبکەنەوە و بەرامبەر پێشێلکارییەکانی سەروەریی عێراق بێدەنگ نەبن.
ئاماژەی بەوەشکرد، بۆ رزگارکردنی عێراق لە چەقبەستوویی سیاسی، دەبێت کار بۆ ھەموارکردنەوەی یاسای ھەڵبژاردنەکان بکرێت.
وتیشی، پێویستە لایەنەکانی کورد لە سەر یەک کاندیدی سەرۆک کۆمار رێکبکەون.
عەمار حەکیم راشیگەیاند، حکومەتی داھاتوو لە بەردەم دەرفەتێکی گەورەدایە بۆ تۆمارکردنی سەرکەوتن لە بواری خزمەتگوزاری و ھیواشی خواست سەرۆک وەزیرانی داھاتوو لە ئاست بەرپرسیارێتیدا بێت.
ھاوپەیمانی چوارچێوەی ھەماھەنگی لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، سەرەڕای بەڕێوەچوونی خۆپیشاندانی لایەنگرانی ڕەوتی سەدر دژی کاندیدکردنی محەمەد شیاع سودانی، بەڵام ئەوان سورن لەسەر کاندیدکردنی ناوبراو و حکومەتی داھاتووی عێراق بە سەرۆکایەتی ئەو پێکدەھێنن.
رۆژی دوو شەممەی ڕابردوو بە کۆی دەنگ، چوارچێوەی ھەماھەنگی"محەمەد شیاع سودانی"ی کاندیدکرد بۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی نوێی عێراق، داواشیان لە ئەنجومەنی نوێنەران کرد ڕۆژی شەممە بۆ ھەڵبژاردنی سەرۆک کۆماری عێراق کۆبوونەوەیەک ئەنجامبدات.
.jpg&w=3840&q=75)
بەوتەی سەرچاوە ئەمنییەکان، کونسوڵخانەی تورکیا لە ناوچەی نیشتەجێبوونی حەدبا لە باکوری موسڵ بە چوار مووشەک کراوەتە ئامانج و زیانی ماددی بە دەوروبەری کونسوڵخانەکە کەتووە.
ئاماژەی بەوەشکرد، ھێرشەکە بە چوار مووشەکی جۆری ھاوەن ئەنجامدراوە و سەرچاوەی ھێرشەکە ناوچەی (سادە) بووە کە لە رووی ئەمنییەوە لەژێر کۆنترۆڵی لیوای ٣٠ی حەشدی شەبەکدایە.
سەرچاوەیەکیش لە کونسوڵخانەی تورکیا ئاشکرایکردووە، کونسوڵ و تیمی کونسوڵخانەکە ھیچ زیانێکیان بەرنەکەوتووە.
ئەندامەکەی چوارچێوەی ھەماھەنگی ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، تائێستا لایەنە سیاسییەکان نەگەیشتوونەتە رێککەوتن و بڕیاریان سەبارەت بە پەکەکە و مانەوەی ئەو پارتە لەناو خاکی عێراق نەداوە، سەرجەمیشیان لەگەڵ دۆزینەوەی چارەسەری دیبلۆماسین لە بەرژوەندی عێراق و ھەروەھا کۆکن لەسەر ئیدانەکردنی بۆردومان و پێشێلکارییەکانی تورکیا.
بە وتەی ئەندامەکەی چوارچێوەی ھەماھەنگی، چاوەڕواندەکرێت بڕیارێکی سیاسی لە ناوخۆ و دەرەوە دەربچێت بۆ چارەسەرکردنی دۆسیەی پەکەکە بەو ئامانجەی بۆردومانەکانی تورکیا بۆ ناو خاکی عێراق کۆتایی پێبھێنرێت.