محەمەد باقری سەرۆكی ئەرکانی گشتی هێزە چەكدارەكانی ئێران، لەدوای هێرشە مووشەكیەكەی وڵاتەكەی بۆ سەر ئیسرائیل لە راگەیەنراوێكدا رایگەیاند، وڵاتەكەی توانای ئەوەی هەبوو سەرجەم ژێرخانی ئابوری ئەو وڵاتە بكاتە ئامانج، بەڵام تەنها ئامانجە سەربازیەكانی ئیسرائیلیان كردووەتە ئامانج.

ئاماژەی بەوەشكرد، لە ئەگەری هەر كاردانەوەیەك یاخود بە ئامانگجرتنی هەر پێگەیەكی ئێران لەلایەن ئیسرائیلەوە لە ناوچەكە، ئەوا وڵاتەكەی ئەمجارە بە هێرشێكی قورستر هەموو ژێرخانی ئابوری ئیسرائیل لە ناودەبات.

باقری راشیگەیاند، بە ٢٠٠ موشەكی بالیستی بەناوی فەتاح كە یەكەمینجارە وڵاتەكەی بەكاریدەهێنێت هێرشیانكردووەتە سەر ئیسرائیل، وتیشی، ٩٠٪ موشەكانیشیان بەسەرکەوتووی ئامانجەكانی لەناو خاكی ئیسرائیل پێكاوە.

پۆلیسی دانیمارک لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، دوو تەقینەوە لە نزیک باڵیۆزخانەی ئیسرائیل لە کۆپنھانگن روویانداوە و ئێستا سەرقاڵی لێکۆڵینەوەن. راشیگەیاند، تەقینەوەکە ھیچ زیانێکی گیانی لێنەکەوتووەتەوە. 

لە ماوەی رابردوودا، وەزارەتی بەرگری دانیمارک رایگەیاند، سوپای وڵاتەکە دەخاتە حاڵەتی ئامادەباشی بۆ ھاوکاریکردنی ھێزەکانی پۆلیس لە پاراستنی ناوچەکانی سەر بە ئیسرائل و جولەکە لە کۆپنھانگن. 
بەھۆی خۆپیشاندانەکانیشەوە بۆ پشتیوانیکردن لە کەرتی غەززە، فشارەکان لەسەر پۆلیسی دانیمارک زیاتر بوون. 

کۆمپانیای فلای دوبەی رایگەیاند، بەھۆی مەترسییەکانی فراوانبوونی جەنگ لە رۆژھەڵاتی ناوەڕاست، گەشتەکانی ئەمڕۆ و سبەینێی بۆ ئوردن و عیراق و ئیسرائیل و ئێران ھەڵوەشاندەوە، بە تایبەت کە کایەتی ئاسمانی زۆرێک لە وڵاتان داخراون.

ھاوکات کۆمپانیای گەشتیاری جەزائیر گەشتەکانی بۆ لوبنان تا کاتێکی نادیار راگرتووە، ھەروەھا ئێر باڵتیک لە لاتیڤیا گەشتی ھاتن و چوونی بۆ تەلئەبیب راگرتووە.

راگرتنی گەشتەکان بەھۆی پەرەسەندنی ئاڵۆزییەکانە لە رۆژھەڵاتی ناوەڕاست، بە تایبەت کە شەوی رابردوو ئێران بە سەدان مووشەک ھێرشیکردە سەر ئیسرائیل.

حزبوڵای لوبنان لە ڕاگەیاندراوێكدا ئاماژە بەوەداوە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ، چەكدارەكانیان بەرپەرچی هێرشێكی  هێزێكی پیادەی ئیسرائیلیان داوەتەوە كە هەوڵیداوە بچێتە ناو شارۆچكەی عەدیسەی سەربە پارێزگای نەبتییە باشوری لوبنان.

ڕاشیگەیاندووە، لەكاتی بەرپەرچدانەوەكەدا، روبەڕوبوونەوە و پێكدادان لەنێوان چەكدارانی حزبوڵا و هێزەكەی سوپای ئیسرائیل ڕوویداوە.

باسی لەوەشكردووە، لە میانی پێكدادانەكەدا، زیانیان بە هێزەكەی ئیسرائیل گەیاندووە، هەروەها ناچاری كردوون پاشەكشە بكات.

هاوكات سوپای ئیسرائیل لە راگەیەنراوێكدا رایگەیاند، ئەمڕۆ یەكەم سەربازی سوپاكەیان لەكاتی روبەرووبوونەوەی چەكدارانی حزبوڵا كوژراوە.

ئەوەش بۆ یەكەمجارە لەباشوری لوبنان روبەڕوبوونەوە لەنێوان حزبوڵا و سوپای ئیسرائیل ڕووبدات، ئەوەش لەدوای ئەوەی كە رۆژی سێشەممە ئیسرائیل دەستپێكردنی هێرشی زەمینی بۆ سەر باشوری لوبنان ڕاگەیاند.

وەزارەتی بەرگری ئەمریكا پنتاگۆن لە راگەیەندراوێكدا بڵاویكردووەتەوە، ئۆستن پەیوەندییەكی تەلەفۆنی لەگەڵ یوئاف گالانت وەزیری بەرگری ئیسرائیل ئەنجامداوە و پێی راگەیاندووە، ئەمریكا پشتگیری لە ئیسرائیل دەكات و تەلئەبیب مافی خۆیەتی بەرگری لە خۆی بكات، هەروەها پشتگیری واشنتۆنی بۆ گرنگیی هەڵوەشاندنەوەی ژێرخانی حزبوڵا بەدرێژایی سنورەكان دووپاتكردووەتەوە بۆ ئەوەی گرەنتی ئەوەبكرێت كە چەكدارەكانی حزبوڵا ناتوانن هێرش ئەنجامبدەن.

ئۆستن راشیگەیاندووە، ئەمریكا لە رەوشێكی باشدایە بۆ ئەوەی بەرگری لە سەربازەكانی و هاوبەش و هاوپەیمانەكانی بكات لە بەرەنگاربوونەوەی هەڕەشەكانی ئێران و ئەو گرووپە چەكدارانەی سەر بە ئێرانن، هۆشداریشداوەتە تاران لەو سزایانەی روبەروی دەبێتەوە ئەگەر بڕیار بدات هێرشی راستەوخۆ دژی ئیسرائیل ئەنجام بدات.
 

وەزارەتی تەندروستی لوبنان لە راگەیەندراوێكدا ئاماژەی بەوەكردووە، بەهۆی بۆردومانەكانی ئیسرائیل بۆ سەر ناوچە جیاوازەكانی لوبنان، لە 24 سەعاتدا ٩٥ كەس كوژراون و ١٧٢ كەسیش برینداربوون.

نەجیب میقاتی سەرۆكی حكومەتی كاربەڕێكەری لوبنانیش لە كۆبوونەوەیەكی لەگەڵ نوێنەرانی نەتەوە یەكگرتووەكان رایگەیاند، وڵاتەكەی روبەروی یەكێك لە مەترسیدارترین وێزگەكان دەبێتەوە لە مێژوویدا و ئاشكراشیكردووە بەهۆی ئەو جەنگە وێرانكەرەی ئیسرائیل هەڵیگیرساندوە تائێستا یەك ملیۆن لوبنانی ئاوارە بوون.

نوێنەرانی نەتەوە یەكگرتوەكانیش رایانگەیاندووە، لەنێو ئاوارەكانی لوبناندا زیاتر لە ٣٠٠ هەزار منداڵ هەن.

بەپێی راپۆرتە رۆژنامەوانیەکان، کەسێکی نەناسراو نەسروڵای بینیوە  و تەوقەی لەگەڵدا کردوە، لە کاتی تەوقەکردنەکەدا مادەیەکی نەناسراوی بە دەستییەوە لکاندوە کە یارمەتی ئیسرائیلی داوە چاودێری شوێنەکەی بکات.

ڕۆژنامەی مەعاریفی ئیسرائیلی بڵاویکردەوە، ئیسرائیل دوو خولەکی پێویست بووە بۆ دۆزینەوەی شوێنی نەسروڵا و پشتڕاستکردنەوەی مانەوەی لە ناوچەیەکی باشوری بەیروت . دوای ئەوەش بە چەند خولەکێک فرۆکەکانی ئیسرائیل بارەگاکەیان بۆردومان کردووە و نزیکەی ٨٠ تۆن بۆمبیان بەسەر بارەگاکەدا بەرداوەتەوە.

رۆژی یەکشەممە، دوای ٤٨ سەعات لە کوژرانی، تەرمی حەسەن نەسروڵا لەژێر داروپەردوی باڵەخانە روخاوەکاندا لە بەیروت دۆزرایەوە و کە شوێنەواری ھیچ برینێکی راستەوخۆ بە تەرمەکەوە نەبووە و دەوترێت ھۆکاری مردنەکەی بەھۆی بەھێزی دەنگی بۆردومانەکەوە بووە.

سەرچاوە ئەمنییەکان بڵاویانکردەوە، بەیانی زووی ئەمڕۆ و بۆ یەکەمین جار لە سەرەتای دەستپێکردنی جەنگی غەززەوە، ئیسرائیل بۆردوومانێکی بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان لەناوجەرگەی بەیروتی پایتەختی لوبنان ئەنجامداوە، کە بۆردوومانەکە بۆ سەر بینایەک بووە لە ناوچەی کولا و بیناکە دەگەڕێتەوە بۆ دوو ئەندامی گروپی ئیسلامی لوبنان. 

بەپێی سەرچاوە ئەمنییەکان، لەو بۆردوومانەی ئیسرائیل لانیکەم چوار کەس کوژراون. ھاوکات بەرەی شەعبی رزگاری فەلەستین کوژرانی سێ ئەندامی لە بۆردوومانەکەی ئیسرائیل لە بەیروت راگەیاند. 

لەلایەکی دیکەوە، وەزارەتی تەندروستی لوبنان بڵاویکردەوە، لە بۆردوومانەکانی رۆژی یەکشەممەی ئیسرائیل بۆ سەر لوبنان، ١٠٥ کەس کوژراون و ٣٥٩ کەسی دیکە برینداربوون.

کەنعانی لە کۆنفرانسی ھەفتانەیدا سەرباری سەرەخۆشی لە گەلی لوبنان لەسەر کوشتنی حەسەن نەسروڵا ئاماژەی بەوەکرد، رێبازی نەسروڵا زیندووە و گومانی تێدا نییە کە بەرەی مقاوەمە و گەلی لوبنان ئاھەنگ بۆ نەمانی ئیسرائیل و رزگارکردنی پیرۆزییەکانی قودس دەگێڕن. 

کەنعانی وتیشی، ئەمریکا ھیچ دەستکەوتێکی نابێت بە پشتیوانی کردنی ئیسرائیل و دوای بۆردوومانی دەوروبەری بەیروت بەو بۆمبانەی ئەمریکا بە دیاری پێشکەشی ئیسرائیلی کردووە وایکرد ئێران رێکاری سیاسی و یاسایی بخاتە کارنامەکانییەوە و ئێران ھیچ کردەوەیەکی ئیسرائیل بەبێ وەڵام بەجێناھێڵێت. 

کەنعانی وتیشی، باڵیۆزی ئێران لە نەتەوە یەکگرتووەکان بە رەسمی ھەڵوێستی ئێرانی گەیاندووەتە ئەمینداری گشتی نەتەوە یەکگرتووەکان، چونکە کوشتنی نەسروڵا و ئەندامانی دیکە ھەڕەشەیە بۆ سەر ئاسایش و ئەمنییەتی ناوچەکە و دژی یاسای نێودەوڵەتییە

ئەمیر سەعید ئیرفانی، نوێنەری ئێران لە نەتەوە یەکگرتووەکان لە نامەیەکدا داوا لە  ئەنجوومەنی ئاسایشی دەکات، کۆبوونەوەی بەپەلە ئەنجامبدەن بۆ تاوتوێکردنی ئەو پێشھاتانەی کە ھاتونەتە پێش لەدوای کوژرانی حەسەن نەسروڵا.

راشیگەیاند، پێویستە ئەنجومەنەکە دەستبەجێ و بێ دواکەوتن بڕیاربدات بۆ وەستاندنی لەشەکرکێشیەکەی ئیسرائیل لە رۆژھەڵاتی ناوەراست ئەگەرنا ناوچەکە بەرەو جەنگی سەرەتاسەری ھەنگاو دەنێت.

سەرچاوەكانی هەواڵی رۆژئاوای كوردستان بڵاویان كردەوە لە هێرشەكەی ئیسرائیل بۆسەر چەند گەڕەكێكی شاری بەیروتی پایتەختی لوبنان دوو هاوڵاتی كورد گیانیان لەدەست داوە كە خەڵكی كۆبانێن.

ئاژانسی هاوارنیوز ئاشكرای كردوە، ئەو دوو كەسەی گیانیان لە دەستداوە ژن و پیاوێكن كە هاوسەری یەكتربوون و ماوەی شەش ساڵە لە یەكێك لە گەڕەكەكانی باشوری بەیروت نیشتەجێبوون.

بە پێی ئامارەكان نزیكەی 35 هەزار كورد بەهۆی داگیركردنی عەفرین و هێرشەكانی توركیا بۆ ناوچەكانی رۆژئاوای كوردستان رویان لە ناوچە جیاوازەكانی وڵاتی لوبنان كردوە و لەوێ دەژین.

رۆژنامەی "لۆ پاریزیان"ی فەڕەنسی لە چەند سەرچاوەیەکی ئەمنی لوبنانییەوە بڵاویکردەوە، ئیسرائیل لەڕێی سیخوڕێکی ئێرانییەوە زانیاری ھەستیار و وردی لەبارەی شوێنی حەسەن نەسروڵا وەرگرتووە، بەوپێیەی ئەو سیخوڕە زانیاری لەسەر جوڵەکانی نەسروڵا ھەبووە و بەر لەوەی بگاتە باشوری لوبنان ئیسرائیلی ئاگادارکردووەتەوە.

بەپێی رۆژنامەکە، عەباس نیلفرۆشان فەرماندەی ئۆپراسیۆنەکانی سوپای پاسداران لە ئۆتۆمبێلەکەی نەسروڵادا بووەو لە کاتی تیرۆر کردنەکەشدا، لە قوڵایی ٣٠ مەتر بوون لەژێر زەوی.

رۆژنامەی نیویۆرک تایمزی ئەمریکیش بڵاویکردووەتەوە، بڕیاری ھێرشکردنە سەر نەسروڵا ھەر رۆژی ھەینی دراوە، بۆ ئەوەی شوێنەکەی نەگۆڕێت.
 

روانگەی سوری بۆ مافەكانی مرۆڤ لە سوریا لە راگەیەنراوێكدا ئاشكرایكردووە، لە دوو بۆردومانی فڕۆكە جەنگیەكانی هاوپەیمان بۆ سەر سنوری سوریا و عیراق لە ناوچەی دێرەزوور و ئەبولكەمال ١٨ هاوڵاتی عیراقی كوژراون.

راشیگەیاند، ئەو هێرشانە لە ئاكامی ئەوەدێت كە پێشوتر گروپە چەكدارەكانی نزیك لە ئێران لە سوریا بە فرۆكەی بێفرۆكەوان هێرشیانكردوە سەر سەربازگەی كۆنیكۆ لە دێرەزور كە هێزەكانی هاوپەیمان و ئەمریكای لێ دەمێنێتەوەو بەهۆیەوە چەند تەقیینەوەیەك لەو ناوچەیە روویداوە.

لێپرسراوانی ئەمریكا ئاشكرایان كردووە، بەهۆی زریانی بەهێزی هێلین كە ویلایەتەكانی باشور و رۆژهەڵاتی ئەمریكای گرتوەتەوە، تا ئێستا ٦٣ كەس گیانیانلەدەستداوە و ژمارەیەك كەسیش بێسەروشیوێنن و لە ئێستاشدا تیمەكانی فریاكەوتن سەرقاڵی دۆزینەوەیانن.

دەشڵێن، لە كۆی ئەو كەسانەی گیانیان لەدەستداوە، ٢٤ یان لە ویلایەتی كارۆلینای باشور و ١٧ لە جۆرجینا و ١١ لە فلۆریدا و ١٠ یان لە كارۆلینای باكور و كەسێكیش لە ڤێرجینیا بووە، هەر بەهۆی زریانەكەوە چەندین هێڵی كارەبا رێگای هاتوچۆی هاوڵاتیان زیانیان بەركەوتوە و دەیان خانووش روخاون .

 

ئاژانسی رۆیتەرز لە زاری سەرچاوەیەكی پزیشكی و سەرچاوەیەكی ئەمنییەوە بڵاویكردەوە، تەرمی حەسەن نەسروڵا، ئەمینداری گشتیی حزبوڵای لوبنان لە شوێنی هێرشی ئاسمانی ئیسرائیل بۆ سەر باشوری بەیروت لە ژێر داروپەردووی باڵەخانە رووخاوەكە هێنرایە دەرەوە و رایانگەیاند، تەرمەكە تا ئێستا وەك خۆیەتی و هیچ تێكچونێكی پێوە دیارنییە

راشیانگەیاند، هیچ برینێكی راستەوخۆ بە تەرمەكەی حەسەن نەسروڵاوە بەدیناكرێت، وا دەردەكەوێت هۆكاری مردنەكەی تەنها بەهۆی بەهێزی تەقینەوەكەوە بێت.

دەزگای لێكۆڵینەوەی فیدڕاڵی ئەمریكا (ئێف بی ئای) ناوی سێ لێپرسراوی ئێرانی وەك تۆمەتباری سەرەكیی هێرشی ئەلیكترۆنی دژی هەڵمەتی هەڵبژاردنەكانی سەرۆكایەتی ئەمریكا بڵاو كردەوە و هۆشداریی دایە تارانیش بۆ وەڵامی پێویست.

كریستۆفەر رەی، بەڕێوبەری ئێف بی ئای ئەمریكا لە پەیامێكی ڤیدیۆیدا رایگەیاند؛ دوای لێكۆڵینەوەی ورد دەركەوتوە سێ ئەندامی سوپای پاسدارانی كۆماری ئیسلامی دەستیان هەیە لە هاككردن و هەوڵدان بۆ ئەنجامدانی هێرشی ئەلیكترۆنی دژی ئەمریكا و كەمپینی هەڵمەتەكانی دۆناڵد ترەمپ.

دەشڵێت، هاككەرەكانی ئێران ناتوانن بێ باك بن لەو هێرشە ئەلیكترۆنیانەی ئەنجامی دەدەن و پێیانوابێت لە پشت كۆمپیوەتەرەكانیانەوە پارێزراو دەبن.

لێدوانەكانی ئەو لێپرسراوەی ئەمریكا لە كاتێكدایەوە شەوی شەممەی رابردو دۆخی نائاسایی لە ئێران راگەیەنراوە و فەرماندەیی قەڵغانی ئاسمانی ئێرانیش لە رونكردنەوەیەكدا ئاشكرایكرد بەهۆی ئەگەری هێرشی ئەلیكترۆنییەوە باری نائاسایی بۆ ماوەی 48 سەعات لە وڵاتەكەد راگەیەنراوە.