ئیخڵاس دلێمی بە کوردسات نیوزی وت، خاڵی لێکتێگەیشتنی زۆر باش لە نێوان ھەرێم و عیراق ھەیە و پەیوەندییەکان بەرەو باشی دەچن، بڕیاریشە ھەفتەی داھاتوو لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەران سەردانی ھەولێر بکەن بۆ باسکردنی رێککەوتنەکان و پابەندکردنی ھەردوولا بە جێبەجێکردنیان.

وتیشی، چاوەڕێی راپۆرتی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراقن سەبارەت بەو کۆبوونەوانەی لە ھەولێر ئەنجامدران. 

ئیخڵاس دلێمی باسی لەوەشکرد، لەم دوو رۆژەدا بەغداد پارەی مووچەی مانگی ھەشت رەوانەی ھەرێم دەکات، ئەگەریش لەم دوو رۆژەدا نەگەیشت، دڵنیاییدا لەسەر ئەوەی تا رۆژی پێنجشەممەی داھاتوو پارەکە دەگات. 

وەزارەتی دارایی عیراق لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، محەمەد حەمزە بەڕێوەبەری گشتی بەشی یاسایی، سەرۆکایەتی ئەو کۆبوونەوەیەی کردووە، کە لەگەڵ بەڕێوەبەرانی گشتی خانەنشینی و چاودێری کۆمەڵایەتی بەڕێوەچوو.

لە کۆبوونەوەکەشدا ئەگەری ھاوتاکردنی یاسای خانەنشینی یەکگرتوو لەسەر خانەنشینانی سەربازی ھەرێمی کوردستان تاوتوێکرا.

ئەو کۆبوونەوەیە لەکاتێکدایە، کە مانگی رابردوو خانەنشینانی مەدەنی لە ھەرێمی کوردستان موچەکانیان بە ھاوتاکراوی لەگەڵ بەغداد وەرگرت، بەڵام بەشێک لە خانەنشینانی سەربازی نەگرتەوە.

وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بڵاویکردەوە، وەفدێکی وەزارەتیان لەگەڵ وەزارەتی پەروەردە بە سەرۆکایەتی ھەریەک لە د.سەیوان عەلی بریکاری وەزارەتی پەروەردە و د.ئامانج عەبدوڵا راوێژکاری وەزیری خوێندنی باڵا کۆبووەتەوە و تێیدا، نمرەی دەرچووانی پۆلی ١٢ـی ئامادەیی بە ھەرسێ بەشی زانستی و وێژەیی و پیشەییەوە کە ژمارەیان ٥٥ ھەزار و ٧٢٠ دەرچووە، رادەستی وەزارەتی خوێندنی باڵا کراوە.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، لەدوای وەرگرتنی نمرەی ئەو دەرچووانە، وەزارەتی خوێندنی باڵا کاریان لەسەر دەکات و ئامادەکارییەکانیش دەستپێدەکات بۆ ئەوەی لە ئایندەیەکی نزیکدا سیستەمی زانکۆلاین کارابکرێت و لە رێگەیەوە پێشکەشکردن بۆ زانکۆ و پەیمانگا حکومییەکان دەستپێبکات.

وەزارەتی خوێندنی باڵا ئاماژەی بەوەشداوە، بۆ ساڵی خوێندنی (٢٠٢٤-٢٠٢٥) لەسەرجەم زانکۆ و پەیمانگە حکومییەکان زۆرترین دەرفەتی خوێندنی بێبەرامبەر بۆ دەرچوانی دوانزەی ئامادەیی دەرەخسێنێت.

ئێوارەی رۆژی دووشەممە وەفدێکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان کە پێکھاتوون  لە نوێنەرانی حکومەتی ھەرێم خانەنشینی و وەزارەتی کار و ژمارەیەک بەڕێوەبەری گشتیی لە وەزارەتی دارایی و ئابووری و خانەنشینی گشتیی، گەیشتنە بەغدا و لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق کۆدەبنەوە.

لەشکر ئیبراھیم جێگری بەڕێوەبەری خانەنشینی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، وەفدەکە لەبەغدایە و لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکانی عیراق کۆدەبنەوە بۆ تاوتوێکردنی پرسی جێبەجێکردنی یاسای خانەنشینی یەکگرتوو.

لای خۆیەوە، بەختیار حاجی حەمەد بەرێوبەی گشتی لە نوێنەرایەتی حکومەتی ھەرێم لەبەغداد بە کوردسات نیوزی راگەیاند: ئامانج لە چوونی وەفدەکە تاوتوێکردنی پرسی مووچەی فەرمانبەران و ھاوتاکردنی خانەنشینی سەربازییە ھاوشێوەی فەرمانبەرانی شارستانی .

 

لەو سەردانەدا مەکتەبی سکرتارییەتی سەرۆک مام جەلال بەڕێزەوە باسیان لە تێکۆشەرەکانی گەرمەسێرکرد کە پشتوپەنا و قەڵغانی شۆڕش و یەکێتی بوون و ھەر تێکۆشەرێکی گەرمیان ورەیەک بوون بۆ جۆشدانەوەی گیانی موقاوەمەت و بەرگریکردن کە مامۆستا سۆران یەکێکە لە نموونەی ئەو پێشمەرگە و فەرماندانەی کە مێژوویەکی پڕلەشانازیان تۆمارکرد.

مەکتەبی سکرتارییەت لەبەرانبەر ئازایەتی و قارەمانێتی سوپاس و پێزانینی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی و قوباد تاڵەبانیان پێشکەش بە مامۆستا سۆران کر،د جەختیان کردەوە، خزمەتکردنی تێکۆشەرانی کوردایەتی بە ئەرکی خۆیان دەزانین.

ھاوکات مامۆستا سۆران، وێڕای دەڕبڕینی سوپاسگوزاری بۆ سەردان و بەسەرکردنەوەکەی روونیکردەوە، مایەی خۆشحاڵییە ئێستا یەکێتی یەک دەنگ و یەک بڕیارە، لەم رووە بۆ خزمەتکردنی وڵات ھەر  پێشمەرگەکەکەی یەکێتی دەبێت.

عەتوان عەتوانی سەرۆکی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەران رایگەیاند، بابەتی دابەزینی نرخی نەوت زیادەڕۆی تیاداکراوە و لەکاتی ئامادەکردنی بودجە نرخی یەک بەرمیل نەوت بە ٧٠ دۆلار جێگیرکراوە، بەڵام ئێستا ئەوە کێشە دروستناکات و داھاتی نەوت گەیشتووەتە ١٢٠ تریلیۆن دینار کە موچەی موچەخۆرانی پێ دابیندەکرێت.

دەشڵێت، ئەگەر نرخی نەوت بەردەوامبێت لە دابەزین و ببێتە ٦٠ دۆلاریش، کاریگەری لەسەر موچە نابێت ھەوڵ ھەیە کە داھاتی نانەوتی زیادبکرێت و لیژنەی دارایی بەردەوام دەبێت لە میوانداریکردنی وەزیرەکان و میوانداری تەیف سامی وەزیری داراییش دەکرێت، بۆ پێداچونەوە بەو جێگرەوانەی کە دەتوانرێت داھاتی پێ زیاد بکرێت.

نەوزاد غەفور، سەرۆکی ژووری بازرگانی و پیشەسازی سلێمانی رایگەیاند، رۆژی ۹/۱۸ تا ٩/٢٣ لەناو باڵەخانەی پێشانگەی نێودەوڵەتی سلێمانی لە تاسڵوجە،١٧ھەمین پێشانگەی نێودەوڵەتی ساڵانە بەڕێوەدەچێت.

ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، لە پێشانگەکەدا زیاتر لە ۱٠٠ کۆمپانیا بەشداریان کردووە لە بوارەکانی ئۆتۆمبێل، وەبەرھێنان، پیشەسازی، خۆراکی، پاکەرەوە، پزیشکی، خوێندن و زانست و بەشداربووان تازەترین کارەکانیان و بەرھەمەکانیان نمایش دەکەن بۆ ھاووڵاتیان و بازرگانان و پیشەسازان.

نەوزاد غەفور راشیگەیاند، کۆمپانیا بەشدارەکان بەشێکی زۆریان ناوخۆین، ژمارەیەکیش لە کۆمپانیاکانی وڵاتانی دراوسێ بەشداری دەکەن، هاوکات کۆمپانیا جیھانییەکان لە رێگەی بریکارەکانیانەوە لە ھەرێمی کوردستان بەشدارن و نوێترین بەرھەمە جیھانییەکانیان لە پێشانگەکەدان نمایش دەکەن.

پەروین فاتیح، ئەندامی لیژنەی پەیڕەوی ناوخۆ لە ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، کۆبونەوەکانیان بۆ ھەموواری ماددەکانی پەیڕەوی ناوخۆی ئەنجومەنەکە بەردەوامە، تائێستا لە کۆی ٧٦ ماددە، زیاتر لە ٣٠ ماددەی ھەموارکراوەتەوە، چەند ماددەیەکیش بەھۆی ئەوەی یەک واتایان ھەیە رەتکراونەتەوە.

وتیشی، رەشنوسی ھەمواری ماددەکانی تریش ئامادەکراوە، بە تایبەت ماددەی ٣٥ کە تایبەتە بە پێکھێنانی لیژنەکان، لە ناویاندا لیژنەی یاسا و دەسپاکی و ئاسایش و بەرگری، کە تەواوکەری کارەکانی یەکترین بۆ بەدواداچوون و لێکۆڵینەوە.

پەروین فاتیح راشیگەیاند، حەوت کەس بۆ ھەمواری پەیرەوی ناوخۆ ھەڵبژێردراون، ٥ کەسیان ئامادەی دانیشتەکانی ھەمواری پەیڕەوەکەبوون و کۆبوونەوەکانیش بۆ ھەموارکردنەوەی تەواوی ماددەکان بەردەوام دەبن.

وەزارەتی گواستنەوەی عیراق لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، ھێڵی ئاسمانی عیراق لە سبەینێوە دەستدەکات بە گواستنەوەی ئەو عومرەکارانەی کە لە سعودیە گیریانخواردووە بۆ فڕۆکەخانەکانی عیراق و ھەرێم.

دەشڵێت، ژووری ئۆپراسیۆنەکانی وەزارەت چاودەخشێنێتەوە بە ئەو گەشتانەی کە گرفتیان ھەیە بۆ سعودیە تا کۆتایی ئەم مانگە بۆ ئەوەی گەشتەکان لە بەرژەوەندی گەشتیاران بۆ ئەو وڵاتە رێکبخەنەوە و لەکاتی خۆیدا ئەنجام بدرێن.

لەنێو ئەو عومرەکارنەی عێراق و ھەرێمی کوردستان کە ماوەی چوار رۆژە گیریانخواردووە و ناتوانن بگەڕێنەوە، دوو ھەزار و ٤٠٠ عومرەکاریان کوردن، لەکاتێکدا بڕیار وابوو رۆژی شەممە بگەڕێنەوە ھەرێم.

د.ھەڤاڵ ئەبوبەکر سەرۆکی لیژنەی ئارامی پارێزگای سلێمانی نوسراوێکی سەبارەت بە چۆنیەتی بەڕێوەچوونی بانگەشەی ھەڵبژاردن بڵاوکردەوە، بەپێی نوسراوەکە لەسەر بنەمای بڕیار و راسپاردەکانی لیژنەی باڵای ئارامی، داوا لە ھەموو لایەنەکان دەکات، پابەندبن بە یاسا و بڕیار و رێساکانی کۆمیسیۆن و لیژنە باڵای ئارامی بۆ ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان.

بە پێی نوسراوەکە پێویستە ھەمو کاندید و قەوارە و ھاوپەیمانێتیەکان، بەشێوازێکی مەدەنیانەی دور لە توندوتیژی و بەرکەوتن بە پاراستنی تەواوی ئارامی و ئاسایش و سەقامگیری گشتی، بانگەشەی ھەڵبژاردن بکەن.

لە نوسراوەکەدا جەخت لەوەشکراوەتەوە، ھەڵگرتنی چەک و دیاردەی چەکداریی و نمایشی سەربازی لە ھەڵمەتی ھەڵبژاردندا قەدەغەیە، ھەروەھا کاروان و کەژاوەی لەدوای یەک و درێژی ئۆتۆمبێل کە ببنە مایەی تێکدانی ھاتوچۆی گشتی و گرتنی رێگا و شەقامەکان قەدەغەن.

لە کۆتایدا داوا لەھەمولایەک دەکات، لە ھەر روداوێکی نەخوازراودا پەنا بۆ دادگا و کۆمیسیۆنی ھەڵبژاردنەکان و دامەزراوە رەسمییەکان ببەن، لە ھەر روبەڕوبونەوە و ھێرش و تۆڵەسەندنەوەیەکی کەسی خۆیان بەدوربگرن.

سوزان مەنسور ئەندامی فراکسیۆنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عیراق رایگەیاند، لەسەر پێشنیازی فراکسیۆنی یەکێتی و لەسەر راسپاردەی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی، توانیان ماف و شایستەی کەسوکاری شەھیدان و ئەنفالکراوانی دەرەوەی ئیدارەی ھەرێمی کوردستان لە ھەمواری یاساکەدا جێگیربکەن.

وتیشی، ھەمواری یاساکە لە بەندی دەیەمی ماددەی ٢٠ـی یاساکەدا پەسەندکرا، کە تەواوی مافی شەھیدانی عیراق دەبەخشێتە کەسوکاری شەھیدان و ئەنفالکراوانی دەرەوەی ئیدارەی ھەرێمی کوردستان.

سوزان مەنسور ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، بە پێی ھەموارەکە ھەموو ئەو پێشمەرگانەی لە ناوچەکانی دەرەوەی ئیدارەی ھەرێم شەھیدبوون بە رەسمی وەک شەھید لە دامەزراوەی شەھیدان دەناسێندرێن و کەسوکارەکانیان ھاوشێوەی تەواوی شەھیدانی عیراق سود لە ئیمتیازاتەکان وەردەگرن.

میدیاکانی تورکیا بڵاویانکردەوە، بەپێی راپۆرتی پزیشکی داد لە ئیستەنبوڵ دەرکەوتووە کە نارین گورانی ھەشت ساڵ بە دەست لە ئۆتۆمبێلی مامی خنکێندراوە و لیکی نارین لە ناو ئۆتۆمبێلەکەدا دۆزراوەتەوە.

نارین گورانی تەمەن ھەشت ساڵ، ١٩ رۆژ بێسەروشوێن بوو و لە ٩ـی مانگی ئەیلول تەرمەکەی لە رووبارێکی نزیک ماڵەکەی خۆیان لە ئامەد دۆزرایەوە، دوای ئەوەش ٢١ کەس بەتۆمەتی تێوەگلان لە رووداوەکە دەستگیرکران و لێکۆڵینەوە لەو بابەتە بەردەوامە و بەگوێرەی دانپێدانانی یەکێک لە تۆمەتبارەکان، نارین بە پەیوەندی خۆشەویستی نێوان دایکی و ئامۆژنێکی لەگەل مامیدا زانیوە بۆیە لەلایەن مامیەوە کوژراوە.

بەڕێوەبەرایەتی نەوت و کانزاکانی سلێمانی بڵاویکردەوە، سبەینێ چوارشەممە دابەشکردنی نەوتی سپی لە سنووری قائیمقامیەتی قەزای پشدەر دەستپێدەکات.

ئەوەشی خستەڕوو، بۆ ھەر خێزانێک بڕی ٢٠٠ لیتر نەوت بە نرخی ١٠٤ ھەزار دینار دابیندەکرێت.

بەپێی راگەیەندراوێکی ھێزەکانی سوریای دیموکرات، مەزڵوم کۆبانی لەگەڵ سەرکردەکانی ناوچەی فورات کۆبووەتەوە و جەختکرایەوە لە ئامادەیی ھێزەکان بۆ پاراستنی ناوچەکە و دانیشتووانەکەی. 

مەزڵوم کۆبانی ستایشی ئامادەکارییەکانی ئەنجومەنی سەربازیی ھەسەدەی کرد بۆ پاراستنی ناوچەکە و بەرگریکردن لە سەرجەم پێکھاتەکان، جەختیشیکردەوە لە گرنگی بەھێزکردنی توانای ناوخۆیی و چارەسەرکردنی کەموکوڕییەکان لە تەواوی بوارەکاندا.

وتیشی، ئامادەن بۆ دانوستان لەگەڵ سەرجەم لایەنەکان بە تورکیاشەوە بۆ گەیشتن بە چارەسەری سیاسی، بەڵام نابێت ھێرش و دەستوەردانە سەربازیی و ئەمنییەکان بە ھەند وەرنەگیرێن.

جەختیشیکردەوە، بەردەوام دەبن لە مەشق و راھێنان بە ھێزەکانیان بۆ پشتیوانیکردنی ئەنجومەنی سەربازیی و ھێزەکانی.