ھوشیار عومەر رێکخەری ژووری پەیوەندییە دبلۆماسییەکانی بزوتنەوەی گۆران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەمڕۆ شەممە جڤاتی نیشتمانی بزوتنەوەی گۆڕان کۆدەبێتەوە، بڕیارە لە کۆبونەوەکەدا ژوری یاسایی بزوتنەوەکە،  بەشداریکردنی گۆڕان لە خەلی شەشەمی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان یەکلایی دەکاتەوە.

وتیشی، ھەر لە کۆبونەوەکەدا دیارکردنی  رێکخەری گشتی بزوتنەوەکەش گفتوگۆی لەبارەوە دەکرێت.

ئەوە لە کاتێکدایە لە ئێستادا دانا ئەحمەد مەجید ناوەکەی وەک رێکخەر دراوە بە کۆمیسیۆنی باڵای ھەڵبژاردنەکان و بریکارنامەی بۆ کراوەتەوە، بەڵام ھێشتا بزوتنەوەکە بەڕەسمی ئەو بابەتەی یەکلایی نەکردوەتەوە.

سەرچاوەیەک لە وەزارەتی دارایی بە وەزارەتی کوردسات نیوزی راگەیاند، بڕیارە سبەینێ ئێوارە وەفدێکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بەسەرۆکایەتی ئومێد سەباح، سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران سەردانی بەغداد بکات، بۆ گفتوگۆکردن لەسەر پرسی موچە و کێشە ھەڵپەسێردراوەکانی نێوان ھەرێم و بەغداد.

وتیشی، لەسەردانەکەدا گفتوگۆ لەسەر موچەی مانگەکانی ئاب و ئەیلول دەکرێت، ئەو تێبینی و دواکارییانەی بەغداد ھەیەتی بۆ چاککردنی کێشەکانی لیستی مووچە چارەسەر دەکرێن.

سەرچاوەکە باسی لەوەشکرد، تائێستا ھیچ وادەیەک بۆ ناردنی پارەی موچەی مانگەکانی هەشت و نۆ لەلایەن بەغدادەوە دیاری نەکراوە، چاوەڕوان دەکرێت ئەگەر وەفدەکە  گەیشتە رێککەوتن پارەکە رەوانە بکرێت.

وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی ھەرێم رایگەیاند، رۆژی شەممە ٢١ی ئەیلول سەعات ١٢ی نیوەڕۆ بۆ ماوەی ١٠ رۆژ بۆ دەرچووانی دوانزەی ئامادەیی زانستی و وێژەیی و پیشەیی تا ٣٠ی ئەیلول کارا دەکرێت.

راشیگەیاندووە، دەرچوان لەو ماوەیەدا دەتوانن فۆرمی وەرگرتن لە زانکۆ و پەیمانگەکان پڕبکەنەوە و پێشکەشی بکەن، ھەروەھا دەرچوان دەبێت سەردانی خوێندنگەکانی خۆیان بکەن بەمەبەستی وەرگرتنەوەی ناوی بەکارھێنەر و وشەی تێپەڕ، ھەروەھا دەتوانن سەردانی مەڵبەندەکانی ڕاوێژکاری زانکۆکان بکەن بۆ وەرگرتنی روونکردنەوەی پێویست لەسەر چۆنیەتیی پڕکردنەوەی فۆرمی وەرگرتن بە ‌سیستمە جیاوازەکان.

خوێندنی باڵا داوا لە دەرچوان دەکات، ھەوڵبدەن خۆیان فۆڕمەکان پڕبکەنەوە و روو لەو سەنتەرانە نەکەن کە رەسمی نین و وەزارەت بەرپرس نابێت لەھەر ھەڵەیەک لەکاتی پڕکردنەوەی فۆرمەکان.

باسی لەوەشکردووە، وەرگرتن لە زانکۆکان بەپێی ڕیزبەندی ئەو کۆلێژ و بەشانە دەبێت کە دەرچوان لە زانکۆلاین پێشکەشی دەکەن بە رەچاوکردنی کۆنمرەی خوێندکار، لەبەرئەوە پێویستە بە وردی ریزبەندیی ئەو کۆلێژ و بەشانە دیاریبکەن کە ئارەزووی دەکەن خوێندنی تێدا تەواو بکەن.

لە کۆتایدا وەزارەتی خوێندنی باڵا سەبارەت بە ھەبوونی پەیج و ئەکاونت بەناوی زانکۆلاین و ناوەندی وەرگرتن، رایگەیاند، ستافی وەرگرتن ھیچ جۆرە پەیج و ئەکاونتێکی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان نییە بەناوەکانی زانکۆلاین و ناوەندیی وەرگرتن یان ھەر ناوێکی دیکە، بەڵکو تاکە مینبەری گەیاندنی ڕێنماییەکانی ئێمە لەڕێگەی سایت و پەیجی رەسمی وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستییە لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبوک بەم ناونیشانە: 

 (www.facebook.com/KRG.MOHE.Official).

ماڵپەری شەفافیەت کە چاودێری داھاتی نانەوتی سلێمانی و ھەڵەبجە و ئیدارەی ڕاپەڕین و گەرمیان دەکات بڵاویکردەوە، داھاتی ١٤ تا ٢٠ی ئەیلول ھەشت ملیار و ٤٤٠ ملیۆن و ٨٧١ ھەزار و ١٠٢ دیناری عیراقی بووە، کە بەراورد بە ھەفتەی رابردوو بە بڕی سێ ملیار دینار واتە بەڕێژەی ٢٦.٥% دابەزیوە. لەو داھاتەش ٧٧%ی نەختینە و ٢٣%ی چەک بووە.

بەپێی ماڵپەری شەفافیەت، داھاتی ھەفتەی پێشووی سلێمانی و ھەڵەبجە و ئیدارەی راپەڕین و گەرمیان زیاتر لە ١١ ملیار دینار بووە.

دادگایەکی سوید ژنێکی تەمەن ٥٢ ساڵیان بە تۆمەتی ئەوەی لە ساڵی ٢٠١٤ تا ٢٠١٦ لە ماڵەکەی خۆی لە شاری رەققە ژن و منداڵی ئێزدیی کردووە بە کۆیلە، بە جینۆساید تۆمەتبار کردوە.

داواکاری گشتیی سوید دەڵێت، لەکاتی لێکۆڵینەوەی پێشوودا شایەتحاڵەکان ئاماژەیان بۆ ئەوەکردوە، ئەو ژنە لە رەققە خەڵکی کردووە بە کۆیلە.

راشیگەیاندووە، ئەو ژنە بە چالاکییەکانی خۆی بەشداریی لە تاوانەکانی داعش دژی ئێزدییەکان کردووە، لە ماڵەکەی خۆی سێ ژن و شەش منداڵی وەک کۆیلە راگرتووە، ھەروەھا بە مەبەستی فرۆشتن وێنەی ئەو ژن و منداڵانە گیراوە.

بڕیارە لە ٧ـی تشرینی یەکەمی داھاتوو دانیشتنی دادگایی ئەو ژنە دەستپێبکات و نزیکەی دوو مانگ بەردەوام دەبێت.

مەزڵوم عەبدی، فەرماندەی ھێزەکانی ھەسەدە لە میانی دیدارێکیدا، لەگەڵ نوێنەرانی "گروپی چەکداری شۆڕشگێڕان" و لیوای دیموکراتی باکوور رایگەیاند، ئامادەیە بۆ گفتوگۆکردن لەگەڵ لایەنە نیشتمانییەکانی ئیدلب، لە باکووری رۆژئاوای سوریا.

ئەوەشی خستەڕوو، ھەسەدە پابەندە بە پێشکەشکردنی ھاوکاری بۆ پەنابەرانی ناوچەکانی باکووری رۆژئاوای سوریا.

مەزڵوم عەبدی جەختی لەوەشکردەوە، پێویستە چارەسەری سیاسی لە سوریا، لەسەر بنەمای دیالۆگی نێوان ھێزە نەتەوەیی و دیموکراسییەکان بێت.

نوسینگەی راگەیاندنی ئەنجومەنی نوێنەران لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لیژنەی دارایی بە سەرۆکایەتی عەتوان عەتوانی و ژمارەیەک ئەندامانی دیکە لەگەڵ وەفدێکی پێشمەرگە دێرینەکان بە سەرۆکایەتی سەرۆکی فراکسیۆنی یەکێتی کۆبووەوە و باس لە پرسی بە بانکیکردنی مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێم و خانەنشینان و چەندین بابەتی دیکە کرا کە پەیوەندی بە ژیانی خەڵکەوە ھەیە. 

عەتوان عەتوانی جەختیکردەوە لەوەی، پابەندکردنی حکومەتی ھەرێم بۆ بەبانکیکردنی مووچە لە بانکە حکومییەکان بۆ ئەوەیە مافی ھاووڵاتیانی پارێزراو بێت و دادپەروەری بەدیبێت، بڕیارەکەش ھیچ رەھەندێکی سیاسی نییە.

وتیشی، رێککەوتن ھەیە لەنێوان ئەندامانی لیژنەکە سەبارەت بە دوورخستنەوەی پرسی مووچە لە بابەتی سیاسی.

سەبارەت بە پرسی خانەنشینی یەکگرتووش لە ھەرێمی کوردستان، عەتوان عەتوان وتی، پێویستە حکومەتی ھەرێم ئەو پارانە رەوانەی وەزارەتی دارایی عیراق بکات کە لە ساڵانی خزمەتدا لە خانەنشینانی بڕیوە.

وەزارەتی دارایی عیراق خشتەیەکی بۆ وەزارەتی دارایی ھەرێم ناردوە کە دەبێت لەمەودوا بەپێی ئەو خشتەیە لیستی موچە ئامادەبکەن کە ٢٠ خانەی زانیاریی لەبارەی موچەخۆران لە خۆی دەگرێت.

وەزارەتی دارایی عیراق خشتەیەکی ٢٠ خانەیی بۆ دارایی ھەرێمی کوردستان ناردووە و دوو بەشە، بەشی یەکەمیان زانیاری دیمۆگرافی کە پەیوەستە بە زانیاری کەسی موچەخۆر وەکو، ناوی خۆی، باوکی، باپیری، باپیری باوکی، ناوی دایک ‌و باوکی دایک ‌و باپیری دایک، ھەروەھا ساڵی لەدایکبون ‌و ڕەگەز لە خۆی گرتووە.

بەشی دوەمیش پەیوەستە بە زانیاری وردی ئەو کەسە لە ناو حکومەت و لیستی موچەدا لەوانەش کاتی دامەزراندن بارودۆخی خزمەت، جۆری خزمەت، پلەی وەزیفی، ناونیشانی وەزیفی، بڕوانامە، پۆست، شوێنی کارکردن و کۆی موچە.

ئەوەش لەکاتێکدایە، لە هەشت و نۆی ئەم مانگە کۆبونەوەی ئەنجومەنی وزاری عیراق و ھەرێم لە ھەرێمی کوردستان بەڕێوەچوو و دواتر حکومەتی عیراق بڕیاریدا بە ناردنی موچە تا کۆتایی ئەمساڵ و ١ی کانوونی دووەمی ٢٠٢٥ دوا وادەیە بۆ چاککردنی تێبینیەکان لە لیستی موچەی ھەرێم.

ئێوارەی ئەمڕۆ ١٩\٩\٢٠٢٤ رەفعەت عەبدوڵا ئەندامی مەکتەبی سیاسی لەھۆڵی شەھید ئارام لەمەڵبەندی سلێمانی و بەئامادەبوونی ھەریەک لە وەستا ڕەسوڵ و دکتۆرە شەونم ئەندامانی سەرکردایەتی لەگەڵ ژمارەیەک کادری مەڵبەندی پێشمەرگە لەسنووری سلێمانی کۆبوەوە.

لە کۆبونەوەکەدا رەفعەت عەبدوڵا لەوتەیەکدا باسی لەئامادەکارییەکانی یەکێتی کرد بۆ ھەڵبژاردن کەیەکێتی بەیەک تیم لەوپەڕی ئامادەباشیدایە بۆ ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان، دواتر تیشکی خستەسەر ھەڵوێست و ھەوڵەکانی  یەکێتی لەرابردوودا کەتەواوی ھەوڵەکان لەپێناو بەرژەوەندی خەڵکدا بووە بۆ موچە و پاککردنەوەی لیستی تۆماری دەنگدەران و گۆڕینی یاسای ھەڵبژاردن لەیەک بازنەی بۆ فرەبازنەی لەکوردستان، کەئەمانە دەستکەوتی گەورەبوون و پەیوەندی بەژیان و گوزەرانی خەڵک، تەئیکیدیکردەوە یەکێتی پشتیوانی ئەوەیە ھەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد دوور لەساختەکاری ئەنجامبدرێت، بۆیە یەکێتی ئامانجی سەرەکی سەرکەوتنە لەھەڵبژاردندا تا لە داھاتوودا حکومەتێکی خزمەتگوزار پیکبھێنێت تا حکومەتی خەڵک بێت، وەک ئێستا حکومەتی تاکڕەو و قۆرخکار نەبێت.

دواتر ھەریەک لە وەستا رەسوڵ و دکتۆرە شەونم تەئکیدیان لەوەکردەوە کە ئێستا یەکێتی لەوپەری بەھێزیدایە و یەکێتی خۆی بەخاوەنی ھەموو کوردستان دەزانێت و ھەنگاو دەنێت بۆ راستکردنەوەی ڕێڕەوی حکومڕانی، لەبەشێکی تری کۆبوونەوەکەدا بەشداربووانی کۆبوونەوەکە بەسەرنج و تێبینەکانیان بەشداری کۆبوونەوەکەیان کرد

لە کۆبوونەوەکەدا، پەیوەندییەکانی بەریتانیا لەگەڵ عێراق و ھەرێمی کوردستان، دوایین پێشھاتەکان و بارودۆخی سیاسی و ئەمنی ناوچەکە، پڕۆسەی چاکسازیی و رێکخستنەوەی پێشمەرگە، پرسی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان حکومەتی عیراق و ھەرێم باسیان لێوەکرا.

لە کۆبوونەوەکەدا، ھەردوولا جەختیان لە بەردەوامبوون و بەرەپێدانی پەیوەندییەکانی بەریتانیا لەگەڵ عیراق و ھەرێمی کوردستان کردەوە، ھەروەھا ھاوڕابوون کە دەبێت کێشەکانی نێوان ھەولێر و بەغداد لەسەر بنەمای گفتوگۆ و لێکتێگەیشتن لە چوارچێوەی دەستوور چارەسەر بکرێن، لەپێناو سەقامگیری دۆخی سیاسی و ئابووریی و فەراھەمکردنی خۆشگوزەرانی بۆ ھاووڵاتیان. 

چاکسازییەکانی وەزارەتی پێشمەرگە و خێراکردنی پڕۆسەی یەکخستنەوەی ھێزی پێشمەرگە، لەگەڵ پرسی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و بەڕێوەچوونی پڕۆسەکە لە کەشێکی ئارام و سەقامگیر، تەوەرێکی دیکەی گفتوگۆکان بوو.

سەعدی ئەحمەد پیرە وتەبێژی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، سبەینێ مەکتەبی سیاسی یەکێتی بە سەرپەرشتی بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە سلێمانی کۆدەبێتەوە و گرنگی ئەنجامدانی پرۆسەی سەرژمێری گشتی بۆ ھەرێم و عیراق تاوتوێ دەکات کە بڕیارە لە ٢٠ی تشرینی دووەمی ئەمساڵ لە عیراق ئەنجام بدرێت.

وتیشی، ھاوکات دواین ئامادەکارییەکانی یەکێتی بۆ بەڕێوەچوونی ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان و نوێترین پێشھات و پەرەسەندنەکانی پەیوەست بە رەوشی ھەرێمی کوردستان و عێراق گفتوگۆی لە بارەوە دەکرێت.

لەو سەردانەدا مەکتەبی سکرتارییەت رۆڵی فەھمیان بەرزنرخاند لە کاروانی خەبات و شۆڕشی چەکداری کە وەک پارتیزان و تێکۆشەرێکی ئازاو بەورەی گەلی کورد دانەبڕا لە خەبات و ئازایانە لە قۆناغەکانی سەختی شۆڕش بەشداری کردوو وەک قارەمانێکی یەکێتی لەگەڵ گەلەکەیدا مایەوە.

مەکتەبی سکرتارییەت روونیشیکردەوە لەسەر راسپاردەی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی و قوباد تاڵەبانی تێکۆشەرانی کوردایەتی و شۆڕشی نوێ بەسەردەکرێنەوە و لەپای ئەو خەباتەی پێشکەشی گەلەکەیان کردووە رێزیان لێدەنرێت کە فەھمی ئەحمەد یەکێکە لەو قارەمانانە.

لەپای ئەو بەسەرکردنەوەو رێزلێنانە فەھمی ئەحمەد وێڕای دەربڕینی سوپاس گوزاری رایگەیاند، ئەم ھەنگاوانە سورتریان دەکات کە وەک ھەمیشە لە خزمەتی گەل و خەڵکدابن و ھەر پێشمەرگەکەکەی شۆڕشی نوێ بن بۆ ئاوەدانی و داکۆکیردن لە مافەکانی گەلی کورد.

وەزارەتی دارایی عیراق لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، محەمەد حەمزە بەڕێوەبەری گشتی بەشی یاسایی، سەرۆکایەتی ئەو کۆبوونەوەیەی کردووە، کە لەگەڵ بەڕێوەبەرانی گشتی خانەنشینی و چاودێری کۆمەڵایەتی بەڕێوەچوو.

لە کۆبوونەوەکەشدا ئەگەری ھاوتاکردنی یاسای خانەنشینی یەکگرتوو لەسەر خانەنشینانی سەربازی ھەرێمی کوردستان تاوتوێکرا.

ئەو کۆبوونەوەیە لەکاتێکدایە، کە مانگی رابردوو خانەنشینانی مەدەنی لە ھەرێمی کوردستان موچەکانیان بە ھاوتاکراوی لەگەڵ بەغداد وەرگرت، بەڵام بەشێک لە خانەنشینانی سەربازی نەگرتەوە.

ئیخڵاس دلێمی بە کوردسات نیوزی وت، خاڵی لێکتێگەیشتنی زۆر باش لە نێوان ھەرێم و عیراق ھەیە و پەیوەندییەکان بەرەو باشی دەچن، بڕیاریشە ھەفتەی داھاتوو لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەران سەردانی ھەولێر بکەن بۆ باسکردنی رێککەوتنەکان و پابەندکردنی ھەردوولا بە جێبەجێکردنیان.

وتیشی، چاوەڕێی راپۆرتی ئەنجومەنی وەزیرانی عیراقن سەبارەت بەو کۆبوونەوانەی لە ھەولێر ئەنجامدران. 

ئیخڵاس دلێمی باسی لەوەشکرد، لەم دوو رۆژەدا بەغداد پارەی مووچەی مانگی ھەشت رەوانەی ھەرێم دەکات، ئەگەریش لەم دوو رۆژەدا نەگەیشت، دڵنیاییدا لەسەر ئەوەی تا رۆژی پێنجشەممەی داھاتوو پارەکە دەگات.