لە دیدارێکدا وەفدی یەکێتی پێزانینی بۆ ڕۆڵی عادل عەبدولمەھدی دەربڕی کە وەک کەسایەتییەکی دیار، دۆستی دێرینی گەلی کورد و سەرۆک مام جەلال ھەمیشە لە بەرەی داکۆکیکردن بووە لە بەدیھێنانی مافەکانی کورد و چارەسەرکردنی ئاشتییانەی کێشەکان.

لە میانی دیدارەکەدا وەفدی یەکێتی جەختیان لە زەرورەتی ھەماھەنگی و دیدی نیشتمانی ھاوبەش و بەردەوامی گفتوگۆ بونیادنەر لە نێوان ھەرێم و عێراق کردەوە بۆ چارەسەرکردنی ڕیشەیی کێشە ھەڵپەسێردراوەکان لەسەر بنەمای دەستوور و بەرژەوەندی گشتی.

بافڵ تاڵەبانی پێزانینی خۆی بۆ ھەڵوێستی سەرکردە و ھێز و لایەنە سیاسییەکانی عێراق دەربڕی کە تێگەیشتنیان ھەیە بۆ مافەکانی کورد و ھاوپشتی بەدیھێنانی خواستەکانی کوردن.

وتیشی، یەکێتی نوێ بە ھەمان سیاسەت و ڕێچکەی حەکیمانەی سەرۆک مام جەلال بەردەوام دەبێت. لەگەڵ ھێزە عێراقییەکاندا ھاوبەش و ھاوڕا دەبین بۆ پرسە نیشتمانی و نەتەوەیی و گرنگەکان لەسەر بنەمای گفتوگۆ و تێگەیشتنی ھاوبەش. بە ھەموو شێوەیەکیش سیاسەتی پەراوێزخستن و ڕەتکردنەوەی گفتوگۆ ڕەتدەکەینەوە. لە پێناو مافی گەلەکەمان و بەھێزی قەوارەی ھەرێم ھەموو سازشێکی حیزبی دەکەین، بەڵام سازش لە ماف و بەرژەوەندی گەل و خاکەکەمان ناکەین.

لەو بارەیەوە قوباد تاڵەبانی ڕایگەیاند: ھەنگاوی باشمان بڕیوە بەرەو دابەشکردنی مووچەی مووچەخۆرانی حکومەتی ھەرێم لە ڕێی بانکەوە  پشت بەست بە سیستەمی بایۆمەتری.

ھەر لە کۆبوونەوەکەدا جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، دەستپێکردنی دروستکردن و دابەشکردنی "ژمارەی بێھاوتای کەسی" ڕاگەیاند کە بریتییە لە ژمارەیەکی تایبەت بە ھەر مووچەخۆرێک و ھاوکار دەبێت بە گەیاندنی خزمەتگۆزاری بە مووچەخۆران کە یەکێکیان کردنەوەی ھەژماری بانکییە بۆ ئەوەی پڕۆسەی دابەشکردنی مووچە بە ئەلکترۆنی بکرێت. ئەوەشی وت کە لیژنەی باڵای بایۆمەتری قۆناغی باشیان بڕیوە بەو ئاڕاستەیە.

جەختیش کرایەوە کە پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی حکومەتی ھەرێم لەسەر بنەمای داتاکانی بایۆمەتری بێت وەک لەیاسای چاکسازییدا ھاتووە.

لەکۆبوونەوەکەدا ھیوا ئەفەندی بەرپرسی فەرمانگەی تەکنەلۆژیای زانیاری و سەفین غەفور ڕاوێژکاری تایبەتی جێگری سەرۆک وەزیران و بەڕێوبەری بانک و گەنجینەکان بەشدار بوون.

لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ لە بارەی پرسە سیاسی و ئەمنییەکانەوە کرا و ھەردوولا ڕاشکاوانە ھەڵوێستی خۆیان لە بارەی ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی عێراقەوە خستەڕوو.

ھاوسەرۆکی یەکێتی چارەسەری سیاسییانە و ئاشتییانەی بۆ چارەسەرکردنی کێشە سیاسییەکانی نێوان ھەرێم و عێراق و ھێزە کوردی و عێراقییەکان دووپاتکردەوە و ڕوونیکردەوە، یەکێتی پەرۆشی لێکتێگەیشتنی ھاوبەشە لە نێوان ھێزە کاریگەرەکان، چونکە باوەڕی نەگۆڕمان بە سازان و گفتوگۆ ھەیە لەسەر کۆی پرسەکان و تەنھا لە ڕێگای دیالۆگ و بنەما دەستوورییەکان دەتوانین ڕێکبکەوین و زاڵبین بەسەر ناکۆکی و گرفتەکان. دەبێت وڵات لەم دۆخە پڕ لە کێشمەکێش و ململانێیە ڕزگار بکەین و نەھێڵین چیتر خەڵک و گەلەکەمان ببنە قوربانی ململانێ سیاسییەکان.

لە بارەی ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی عێراقەوە بافڵ تاڵەبانی ھەڵوێستی یەکێتی ڕوونکردەوە و وتی، دەبێت ھەڵبژاردن لە وادەی خۆیدا بە شێوەیەکی پاک و بێگەرد بەڕێوەبچێت و چاودێرانی نێودەوڵەتیش ڕۆڵێکی گرنگییان لە چاودێریکردنی دۆخەکەدا ھەبێت.

ھەر لە کۆبوونەوەکەدا ھاوسەرۆک ڕاشکاوانە ئاماژەی بە مەترسی و ھەڕەشە جددییەکان سەر پڕۆسەی سیاسی لە ھەرێم و عێراق کرد و ڕوونیکردەوە، یەکێتی بە ھەموو شێوەیەک دژی ھەر ھەوڵێک دەوەستێتەوە کە سەقامگیری سیاسی، ئەمنی و ئابووری ھەرێم و عێراق تێکبدات و ڕایگەیاند، ھەموو خەمێکمان ڕوو لە ڕەوینەوەی کێشەکان و دووبارە بونیادنانەوەی متمانەیە لە نێوان ھێز و لایەنەکان و سەرجەم نەتەوە و پێکھاتەکان.

وەفدی یەکێتی بە سەرۆکایەتی بافڵ تاڵەبانی لە درێژەی دیدار و کۆبوونەوەکانیدا، سەردانی د.فوئاد مەعسوم سەرۆک کۆماری پێشووی عێراقی لە بەغداد کرد، بە پێی زانیارییەکان لە دیدارەکەدا تاوتوێی پەیوەندییەکانی ھەرێم و بەغداد و ڕەوشی سیاسی عێراق و پڕۆسەی ھەڵبژاردنی پێشوەختی ئەنجومەنی نوێنەران کراوە.

وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بۆ ئەوە کردووە، بە مەبەستی ھاندان و پاڵپشتیکردنی سێ یەکەمەکانی زانکۆکانی ھەرێمی کوردستان کە تا ئێستا دانەمەزراون، ئەنجومەنی وەزارەتی خوێندنی باڵا بڕیاریدا، ئەو خوێندکارانەی بە شێوازی پارالێڵ لە خوێندنی ماستەر بۆ ساڵی خوێندنی ٢٠١٩ بۆ ٢٠٢٠ لە زانکۆکان وەرگیراون، یەکەمەکان بە ڕێژەی ٧٥٪ و دووەمەکان بە ڕێژەی ٥٠٪ و سێیەمەکان بە ڕێژەی ٣٠٪ لە کرێی خوێندنی ساڵی دووەمیان دابشکێنرێت.

مەکتەبی تەنفیزی یەکێتی زانایانی ئایینی کوردستان ڕایگەیاند، یەکێتی زانایان پشتیوانە بۆ ھەنگاوەکانی نوسینەوەی دەستوری ھەرێم، بەڵام گرنگە ئەو دەستورە تایبەتمەندی کۆمەڵگەی کوردستان لەبەرچاو بگرێت، بە تایبەتی پێگەی ئیسلام لەناو دەستور وەک ئایینی ڕەسمی و سەرچاوەی سەرەکی یاسادانان دابنرێت.

ڕاشیگەیاندووە، زانایانی ئایینی لە کوردستان بە بایەخەوە لە دەستور و پرسی ماف و ئازادییەکان و مافی پێکھاتە ئایینی و نەتەوەییەکانی تر دەڕوانن، بەڵام ڕەچاوکردنی تایبەتمەندی زۆرینە گرنگ و پێویستە.

ئەدیب سندی بەڕێوەبەری ناحیەی دەرکار لە سنوری زاخۆ بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، سەعات حەوتی بەیانی ئەمڕۆ لە کاتی چوونی ھێزێکی پێشمەرگە لەگەڵ ھێزێکی پاسەوانانی سنور بۆ کۆنترۆڵکردنی چەند خاڵێک لە بەرزاییەکانی کێرە لە زنجیرە شاخەکانی خامتیر، بە قەناس تەقیان لێکراوە و بەھۆیەوە پێشمەرگەیەک شەھید بوو، وتیشی، ئەو ھێرشە پەکەکە کردوویەتی.

لەلایەکی تریشەوە بە پێی زانیارییەکان تا ئێستا شوێنی ھێرشەکە بە ڕەسمی دیاری نەکراوە و پەکەکەش ھیچ ڕوونکردنەوەیەکی بڵاونەکردووەتەوە، ھاوکات چەند خاڵێکی سەربازیی تورکیاش لە بەرزاییەکانی شاخی خامتیر ھەن کە زۆر نزیکن لەو خاڵەی ھێزەکانی پێشمەرگە.

بڕیاریشە کۆبوونەوەی لێپرسراوی یەکەمی حزبە کوردستانییەکان لە بارەگای مەڵبەندی یەکێتی لە کەرکوک ئەنجام بدرێت.  

کۆبوونەوەکانی وەفدی باڵای یەکێتی نیشتیمانی کوردستان بە سەرۆکایەتی "بافڵ تاڵەبانی" لە "بەغداد" لەگەڵ لێپرسراوانی حکومی و حزبی و نوێنەرانی وڵاتان بەردەوامە، ئەمڕۆش لەگەڵ "فالح فەیاز" سەرۆکی دەستەی حەشدی شەعبی کۆدەبنەوە. 

لە سەردانەکەیدا جێگری سەرۆک وەزیران، چەند بەشێکی فڕۆکەخانەی بەسەرکردەوە، دواتر بە ئامادەبوونی وەزیری گواستنەوە و گەیاندن و بەڕێوەبەری گشتی فڕۆکەخانە، لەگەڵ بەڕێوەبەر و لێپرسراوانی سەرجەم بەڕێوەبەرایەتی و بەش و بنکەکانی ناو فڕۆکەخانە کۆبووەوە. 

لە کۆبوونەوەکەدا قوباد تاڵەبانی سوپاسی بەڕێوەبەری گشتی فڕۆکەخانە و ستافەکەی کرد، کە سەرەڕای قەیرانی دارایی و بارودۆخی کۆرۆنا، توانیویانە دڵسۆزانە برەو بە پێشکەوتنی فڕۆکەخانە بدەن. 

لە بەشێکی تری کۆبوونەوەکەدا جێگری سەرۆک وەزیران، پشتیوانی حکومەتی ھەرێمی بۆ فڕۆکەخانەی نێودەوڵەتی سلێمانی دەربڕی و داوای بەردەوامی لێکردن لە پێشکەوتن و خزمەتکردنی زیاتری گەشتیاران.

لە کۆبوونەوەیەکدا کە ژمارەیەک لە ئەندامانی مەکتەبی سیاسی و سەرکردایەتی و لێپرسراوی دەزگای ھەواڵگری پێشمەرگە ئامادەبوون، ھەڵسەنگاندن بۆ ھەلومەرجی سیاسی و ئەمنی ناوچەکە کرا و جەخت لە ھەماھەنگی و ھاریکاری ھاوبەش لە نێوان ھێزەکانی ھەرێم و عێراق کرایەوە بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی پاشماوەکانی داعش و بەرقەراربوونی ئارامی و ئاسایشی زیاتر لە ناوچەکە.

بافڵ تاڵەبانی ئاماژەی بە جموجوڵەکانی تیرۆریستانی داعش کرد و ڕایگەیاند، داعش ھێشتا مەترسییەکی جدییە و دەبێت ھەموومان پێکەوە ھاوکار و ھەماھەنگ بین. ئەرکی نەتەوەیی و نیشتمانیی ئێمەیە کە ژیانێکی ئارام و سەقامگیر بۆ ھاووڵاتییانمان دابین بکەین. بۆیە دەستبەکاربوونی ژووری ھاوبەش لە نێوان ھێزی پێشمەرگە و ھێزە عێراقییەکان فاکتەری ئارامی زیاترە لە ھەرێمی کوردستان و عێراق.

لە درێژەی کۆبوونەوەکەدا ھاوسەرۆکی یەکێتی خوێندنەوەی بۆ ئەگەر و پێشھاتەکان کرد و وتی، دیالۆگ و لێکتێگەیشتن، ھەماھەنگی ئەمنی و سەربازی ھۆکارێکی گرنگە بۆ ئارامیی سیاسی و داوای کرد ژیان و گوزەرانی خەڵک کاری لەپێشینەی سەرجەم ھێز و لایەنەکان بێت و ھەموو ھەوڵەکان بەو ئاڕاستەیە بێت.

لە کۆبوونەوەکەدا کە لە سەرۆکایەتی شارەوانی سلێمانی بەڕێوەچوو، قوباد تاڵەبانی داوایکرد وەک ئەندامێکی فەخری ئەنجومەنەکە قبوڵی بکەن و ھەموو پشتیوانییەکی بۆ کارەکانیان دووپات کردەوە.

لە بەشێکیتری کۆبوونەوەکەدا قوباد تاڵەبانی داوای لە ئەندامانی ئەنجومەنی شارەوانی کرد دیدگای نوێ بخەنەڕوو بۆ پڕۆژەی ستراتیژی لە سلێمانی. ھەروەھا داوایکرد کار بکەن بۆ کەمکردنەوەی ڕۆتین و خێراترکردنی خزمەتگوزارییەکان.

جێگری سەرۆک وەزیران ئەوەشی ڕاگەیاند، بەم نزیکانە دەسەڵاتەکان شۆڕ دەکرێتەوە بۆ پارێزگا و ئیدارە سەربەخۆکان و بەڕێوبەرایەتییەکان و دەسەڵاتی زیاتریان دەبێت و پێویستە کەڵک لەم دەرفەتە وەربگیرێت بۆ پێشکەشکردنی خزمەتی زیاتر بە ھاوڵاتیان. 

لە کۆتایی کۆبوونەوەکەدا قوباد تاڵەبانی گوێی لە پێشنیار و بیروڕای ئەندامانی ئەنجومەنی شارەوانی سلێمانی گرت لە بارەی باشترکردنی ئەدای ئەنجومەنەکە.

لەدیدارێکدا کە بەشێک لە ئەندامانی مەکتەبی سیاسی و سەرکردایەتی ئامادەبوون، بەربەستەکانی بەردەم پرۆسەی سیاسی، ئابووری و ئەمنی لە ھەرێم و عێراق تاوتوێکران و بۆچوونیان لەبارەوە ئاڵوگۆڕکرا. ھەردوولا جەختیان لە بەھێزکردن و پتەوکردنی پەیوەندی نێوان ھەموو لایەن و نەتەوە و پێکھاتەکان کردەوە لەپێناو چارەسەری ریشەیی کێشەکانی نێوان ھەرێم و عێراق.

بافڵ تاڵەبانی بڕیار و ستراتیژی یەکێتی خستەڕوو و وتی، یەکێتی لەگەڵ زمانی دیالۆگ و لێکتێگەیشتن ھەیە و پێشوازی لە ھەر ھەوڵێکیش دەکات کە گیانی تەبایی و پێکەوەژیان زیندووبکاتەوە و بڕوای بە کاری ھاوبەش ھەبێت.

ھەڵبژاردنەکانی داھاتووی عێراق تەوەرێکی تری کۆبوونەکەوە بوو و وەفدی یەکێتی ھەڵوێستی یەکێتییان خستەڕوو و رایانگەیاند، یەکێتی لەگەڵ بەڕێوەچوونی ھەڵبژاردنە لە وادەی خۆی و ئەمەشمان بە ھەموو لایەنەکان راگەیاندووە. پێویستە ھەڵبژاردنێکی پاک و بێگەرد بەچاودێری کۆمەڵگای نێودەوڵەتی بەڕێوەبچێت و دووربێت لە ھەموو دەستتێوەردانێک.