سەرۆککۆمار
لە پەراوێزی کۆبوونەوەکانی کۆڕبەندەکەدا، د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق پێشوازیکرد لە "ئۆدیلە رینۆ باسۆ" سەرۆکی بانکی ئەوروپی بۆ ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدان.
لە دیدارەکەدا، سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە گرنگی پتەوکردنی پەیوەندییەکان لەگەڵ بانکی ئەوروپی، بەتایبەت سەبارەت بە ھەمەچەشنکردنی ئابوری و زامنکردنی سەقامگیرییەکەی، ھەروەھا رەخساندنی ھەلومەرجی گونجاو بۆ پەرەپێدان و گەشەسەندنی ئابوری بەردەوام کە گرنگە بۆ ئاسانکارییکردن لە رایکردنی کاروبارەکان و دابینکردنی ژینگەیەکی گونجاو بۆ وەبەرھێنانی کاریگەر. ئاماژەی بەوەشکرد، عێراق خاوەنی ویست و توانا و وزەیە بۆ پاڵپشتیکردنی گەشەپێدانێکی نیشتمانی.
سەرۆک کۆمار داوای ھاوکاری نێودەوڵەتی کرد بۆ پاراستنی جووڵەی بازرگانی خۆراکی جیھانی و رێگریکردن لە پەککەوتنی بە شێوەی زنجیرەیی، بە شێوەیەک کە ئاسایشی خۆراکی جیھانی پەرەپێبدات.
لە بەرامبەردا سەرۆکی بانکی ئەوروپی بۆ ئاوەدانکردنەوە و گەشەپێدان بە بایەخەوە باسی لە پەیوەندی بانکی ئەوروپی لەگەڵ عێراق کرد و سەرکەوتنی ھەوڵەکانی عێراقی بۆ بەدیھێنانی چاکسازیی ئابوری بەرزنرخاند.
ھەر لە پەراوێزی کۆڕبەندی داڤۆس، سەرۆک کۆمار پێشوازیکرد لە خاتوو "نەگلا بودین" سەرۆک وەزیرانی تونس. لەو دیدارەشدا، باس لە پەرەپێدانی ھاریکاری و چالاکی گەشتیاری ھەردوو وڵات و سود وەرگرتن لە دامەزراوە گرنگەکانی گەشتیاری لە عێراق و تونس کرا، ھەروەھا پێشھاتە سیاسییەکانی گۆڕەپانی ناوچەیی و نێودەوڵەتی تاوتوێکرا.
سەرۆک کۆمار رایگەیاند عێراق بە قۆناغێکی پێشکەوتن و گەشەسەندندا تێدەپەڕێت و پڕۆژەی ستراتیژی و گەشەپێدان ھەیە بە مەبەستی باشترکردنی بواری خزمەتگوزاری و تەندروستی و پەروەردەیی بۆ عێراقییەکان.
سەرۆک کۆماری عێراق لە شوێنی مانەوەی لە داڤۆس چاوی کەوت بە سوڵتان ئەحمەد بن سەلمان سەرۆکی ئەنجومەنی بەڕێوەبردن و سەرۆکی ئەنجومەنی جێبەجێکاری کۆمپانیای دوبەی بۆ بەندەرە جیھانییەکان و سوھێل بەنا ئەندامی کۆمپانیاکە بۆ رۆژھەڵاتی ناوەراست و باکوری ئەفریقا.
لەدیدارەکەدا سەرۆک کۆمار ئاماژەیدا بە پاشەکشێی ژێرخانی ئابوری عێراق لە دەرئەنجامی جەنگ و ململانێکان و پێداگری حکومەتی ئێستای دووپاتکردەوە بۆ پێشکەشکردنی باشترین خزمەتگوزاری بە ھاووڵاتیان لە سایەی سەقامگیری ئەمنی و ئابوری.
رونیشیکردەوە، بوارێکی زۆری کارکردن و دەرفەتێکی بێشومار ھەیە بۆ ئەو وەبەرھێنەرانەی دەیانەوێت لە عێراق کاربکەن، لەو ڕوەوە دووپاتیکردەوە، عێراق ژینگەیەکی لەبارە بۆ پێشەنگی کارەکان، بەو پێیەی خاوەنی وزە و توانایەکی گەورەیە بەراورد بە وڵاتانی تر.
سەرۆک کۆمار راشیگەیاند، عێراق دەخوازێت ھەماھەنگییەکانی لەگەڵ کۆمپانیا جیاوازەکان بەھێز بکات بۆ پەرەپێدانی کاری وەبەرھێنان و بازرگانی و بونیادنانی ھاوبەشی ستراتیژی و کاراکردنی رۆڵی ئابوری، جەختیشی کردەوە لەسەر گرنگی کۆڕبەندی داڤۆس بۆ رەخساندنی دەرفەتەکانی وەبەرھێنان.
لای خۆشییەوە، سەرۆکی ئەنجومەنی بەڕێوەبردنی کۆمپانیای دوبەی بۆ بەندەرە جیھانییەکان، خواستی خۆی پیشاندا بۆ دامەزراندنی ناوچەی پیشەسازی گەورە لەو شوێنانەی دەرفەتی وەبەرھێنان ھەیە، خۆشحاڵی خۆشی دەربڕی بە پێشکەوتنەکانی عێراق بەتایبەت لە ھەرێمی کوردستان کە نمونەییە و دەکرێت چاوی لێبکرێت.
لە دیدارەکەدا دوایین پێشھاتە سیاسی و ئە منییەکانی عێراق تاوتوێ کرا، لەوبارەیەوە سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە، لە گرنگی یەکخستنی ھەوڵ و دیدگاکان بۆ وەستان بەرامبەر ئەو ئاستەنگانەی کە رووبەرووی عێراقیەکان دەبێتەوە، ھاوکات باس لە ناکۆکی و لێکتێنەگەیشتنی لایەنە سیاسییە کوردستانییەکان کرا و تەئکیدکرایەوە لە گرنگیدان بە چارەسەرکردنی کێشەکان بە جۆرێک کە بەرژەوەندی ھاووڵاتیانی ھەرێم کاری لە پێشینە بێت لە ھەموو ئاستە جیاجیاکاندا، بەتایبەت بڕیارەکانی حکومەت کە پەیوەندی ڕاستەوخۆیان بە بژێوی و ژیانی ھاونیشتمانیان ھەیە.
د. لەتیف رەشید بە پێویستی زانی بەرژەوەندی نیشتمانی بخرێتە سەروو ھەموو کێشە ھەڵپەسێردراوەکان و چارەسەری یەکلاکەرەوەیان بۆ بدۆزرێتەوە بەگوێرەی دەستوور و یاسا، ھەروەک جەختیکردەوە لە گرنگی پەسەندکردنی پڕۆژەی یاسای نەوت و گاز بۆ دەستەبەرکردنی دادپەروەری و ھێنانەکایەی شەفافیەت لە دابەشکردنی سەروەت و سامان لەنێوان عێراقییەکاندا.
لە بەرامبەردا سەرۆکی حکومەتی ھەرێم جەختیکردەوە لە سەر پێویستی ھێنانەکایەی دیالۆگی جددی بۆ چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان ھێزە سیاسییەکان و گەیشتن بە لێکتێگەیشتنێک کە یەکڕیزی نێوان عێراقیەکان بپارێزێت و خواستەکانیان بەدیبێنێت.
بە بەشداری زیاتر لە ٢٥٠٠ سەرکردە و نوێنەری وڵاتان و سەرمایەداران و کەسایەتییە جیھانییەکان، ٥٣یەمین کۆڕبەندی ئابوریی جیھان ناسراو بە "داڤۆس" بە ناونیشانی (ھەماھەنگی لە جیھانێکی پەرتەوازەدا) لە سویسرا ئەمشەو دەستپێدەکات و تا ٢٠ی مانگ بەردەوام دەبێت.
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق بۆ بەشداری لە کۆڕبەندەکە گەیشتە داڤۆس و لە ڕۆژانی کۆڕبەندەکەدا، لەگەڵ ژمارەیەک لە سەرکردەی وڵاتانی جیھان و سەرۆکی دامەزراوە ئابوورییە جیھان کۆدەبێتەوە بۆ تاوتوێکردنی چەند پرسێک و گەیاندنی وێنەی ڕاستەقینەی ئەو سەقامگیرییە ئەمنی و ئابوورییەی کە عێراق بەخۆیەوە بینیوە، کە کەشێکی گونجاوە بۆ ڕاکێشانی وەبەرھێنان کە یارمەتی عێراق دەدات لە پەرەپێدانی ژێرخانی ئابوری و پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکان بۆ دابینکردنی پێداویستییەکانی ھاووڵاتیان.
تەوەری سەرەکی کۆڕبەندی ئەمساڵ گفتوگۆکردن دەبێت لەبارەی، قەیرانی خۆراک و وزە و ھەڵئاوسان و سستی گەشەی ئابوری-پیشەسازی و رۆڵی کەرتی تایبەت و کێشە کۆمەڵایەتییەکان و مەترسیە جیۆسیاسییەکان.
لە میانەی کۆبوونەوەکەدا، سەرۆک کۆمار ڕۆڵی حزبی شیوعی لە چوارچێوەی بزووتنەوەی نەتەوەیی بۆ بەرقەرارکردنی دیموکراسی و تێپەڕاندنی قۆناغی ستەمکاری و بنیاتنانەوە و پێشخستنی پرۆسەی سیاسی بەرزنرخاند.
ھەر لە کۆبوونەوەکەدا، بیروڕا لەبارەی پێشھاتەکانی وڵاتەوە ئاڵوگۆڕ کرا، کە تیایدا جەختکرایەوە لەسەر پێویستی پاڵپشتیکردنی ھەوڵەکان بە ئامانجی چەسپاندنی ئەو ئاسایش و سەقامگیرییەی کە عێراق بەخۆیەوە بینیوە، ھەروەھا پاڵپشتیکردنی ھەنگاوەکانی حکومەت بۆ جێبەجێکردنی بەرنامەی کاری خۆی بە ئامانجی باشترکردنی ژیان و دۆخی خزمەتگوزاری ھاوڵاتیان و بەدیھێنانی خواست و ویستەکانیان بۆ ژیانێکی شایستە و شکۆمەند.
لە بەرامبەردا سکرتێری کۆمیتەی ناوەندی حزبی شیوعی پیرۆزبایی دەستبەکاربوونی لە سەرۆک کۆمار کرد و ھیوای سەرکەوتنی بۆ خواست لە ئەرکەکانیدا.
لە دیدارەکەدا ، سەرۆک کۆمار باسی لە سەردانەکانی بۆ پارێزگاکانی بەسرە و نەینەوا کرد بۆ لە نزیکەوە ئاگاداربون لە بارودۆخی ئەو پارێزگایانە لە ڕووی ئەمنی و خزمەتگوزارییەوە و بەدواداچوونکردن بۆ ئەو دەستکەوتانەی کە لە پەرەپێدانی ژێرخانی ئابوری و زانکۆ و دادگا و ڕێگاوبان و پردەکان بەدەست ھاتوون .
سەرۆک کۆمار ئاماژەیکرد بۆ ئەوەی کە حکومەت پلانی لەبەردەستدایە بۆ دڵنیابوون لە بەردەوامی و بەرەوپێشبردنی دۆخی ئەمنی و ئابووری، ئەویش لە رێگەی پاڵپشتیکردنی وەبەرھێنان و کەرتی تایبەت، ھەروەھا دەرکردنی قانون و ئاسانکاریکردنی پێویست بە شێوەیەک کە یارمەتیدەر بێت لە پەرەپێدانی ژێرخان و پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییە پێویستەکان بە ھاوڵاتیان.
سەرۆک کۆمار جەختیکردەوە لە سەر پێویستی درێژەدان بە ھەوڵەکان بۆ ڕەخساندنی ھەلومەرجی گونجاو بۆ گەڕانەوەی ئاوارەکان بۆ زێدی خۆیان و کۆتای ھێنان بە دۆسییەی ئاوارەبون لە زووترین کاتدا، ئەویش بەھۆی ئەو بارودۆخە خراپەی کە ئاوارەکان تێیدا دەژین.
لای خۆیەوە باڵیۆزی بریتانیا پابەندبوونی وڵاتەکەی دووپاتکردەوە بۆ پاڵپشتیکردنی ئاسایش و سەقامگیری عێراق و ویستی بۆ پتەوکردنی پەیوەندییەکانی ھاریکاری و دۆستایەتی لە بوارە جیاجیاکاندا، ھەروەھا پاڵپشتیکردنی گەشەپێدانی ئابووری و کۆمەڵایەتی و بنیاتنان و ئاوەدانکردنەوە.
لەکۆبوونەوەکەدا، بیروڕا ئاڵوگۆڕ کرا سەبارەت بە پێشھاتە سیاسییەکانی وڵات، ھەروەھا جەختکرایەوە لەسەر پێویستی پاڵپشتیکردنی حکومەت بۆ ئەوەی بتوانێت بەرنامەی کاری خۆی بە باشترین شێوە جێبەجێ بکات، کە ئامانجی پێشکەشکردنی خزمەتگوزاریی و دابینکردنی پێویستی ھاوڵاتیانە.
لەو چوارچێوەیەدا ھەردوولا جەختیانکردەوە لەسەر گرنگی بەپەلەکردن لە پەسەندکردنی بودجە بۆ ئەوەی پەلەبکرێت لە تەواوکردنی ئەو پڕۆژانەی کە یارمەتیدەردەبن لە پاڵپشتیکردنی ئابووری و بەھێزکردنی ژێرخانی وڵات.
سەرۆک کۆمار باسی لە سەردانەکەی کرد بۆ پارێزگای نەینەوا و وردەکاری روونکردەوە لەبارەی ھەلومەرج و دۆخ و پێداویستییەکانی ھاوڵاتیان و چڕکردنەوەی ھەوڵەکان لە پێناو کەمکردنەوەی ئازار و نەھامەتی ھاونیشتمانیان و دابینکردنی ژیانێکی شایستە بۆیان.
چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان لە راگەیەندراوێکدا بڵاویانکردەوە، کۆبوونەوەی ئاسایی خۆیان سەبارەت بە دوایین پێشھاتەکانی رەوشی عێراق ئەنجامداوە.
لە کۆبوونەوەکەشدا رەوشی ئەمنی و رێگریکردن لە پەلاماری تیرۆریستی تاوتوێکراون و "محەمەد شیاع سودانی" سەرۆک وەزیرانی عێراقیش کە لە کۆبوونەوەکە ئامادەبوو رێکارەکانی ھێز و دامەزراوە ئەمنییەکانی لەوبارەیەوە خستەڕوو.
لە راگەیەندراوەکەدا داوایان لە د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق کردووە رەزامەندی دەرببڕێت لەسەر سزای لەسێدارەدان کە بۆ ئەو تاوانبارانە دەرچووە کە خوێنی عێراقییەکانیان رشتووە.
جەختیشیانکردەوە لە پشتیوانیکردنی ھەنگاو و رێکارەکانی حکومەت بۆ ئەنجامدانی خزمەتگوزاری، بە تایبەت بۆ ھەژاران.
ھەر لە کۆبوونەوەکەدا، چوارچێوەی ھەماھەنگی وەرزی نوێی کۆبوونەوەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانیان تاوتوێکرد و جەختیانکردەوە لەسەر گرنگی یاسای ھەڵبژاردنەکان و کۆمیسیۆن و نەوت و غاز و بودجە، داواشیانکرد بە پەلە لیژنەکانی ئەنجومەنەکە یەکلابکرێنەوە.
د. لەتیف رەشید لە پەیامەکەیدا پیرۆزبایی خۆی ئاراستەی فەرماندە و سەربازانی سوپا کردووە کە ھاوشانی یەکەکانی تری ھێزە چەکدارەکان، بەشدارییان لە دروستکردنی داستانی قارەمانێتی و سەرکەوتنە گەورەکەدا کرد بەسەر تیرۆردا.
راشیگەیاندوە، قوربانیدانی سوپا و تەواوی ھێزە چەکدارەکان، ھەر لە پۆلیسی فیدراڵی و دژە تیرۆر و حەشدی شەعبی و پێشمەرگە، ئەو مەشخەڵانە بوون کە ڕێگایان ڕۆشنکردەوە و شکۆمەندی نەتەوەیییان پاراست و سەری عێراقییەکانیان بەرزکردەوە.
سەرۆک کۆمار پەرۆشی خۆی دووپاتکردۆتەوە بۆ چەسپاندنی بەھاکانی پیشەیی سەربازی و چەسپاندنی پرەنسیپە پیشەییەکانی سوپایەکی بوێر و دڵسۆز بۆ گەل و قوربانیدانەکانی لە پێناو وڵاتدا.
ئەمرۆ سەرۆک کۆمار بە یاوەری وەزیرانی رۆشنبیری و پەروەردە و ژینگە و کۆچ و کۆچبەران و سەرچاوە ئاوییەکانی عێراق گەیشتە موسڵ و لەگەڵ پارێزگار و یەکە ئیداریی و ئەمنییەکان و پەرلەمانتارانی پارێزگاکە کۆبووەوە و دوای گوێگرتن لە ڕوونکردنەوەیەکی نەجم جبوری پارێزگار سەبارەت بە دۆخی پارێزگاکە و ئاستەنگییەکانی بەردەم پێشخستنی دۆخی شارەکە لە رووی خزمەتگوزاری و بواری ئەمنی و ئابوری، لەوتەیەکدا جەختیکردەوە لە پێویستی خستنەگەری ھەوڵی ھەموو لایەنە پەیوەندییدارەکان بۆ بوژاندنەوەی شارەکە لە رووی ئابوری و ئەمنی و خزمەتگوزارییەکانەوە.
وتیشی، موسڵ توانای تێپەڕاندنی قۆناغە تاریکەکانی سەردەمی چەتەکانی تەکفیری ھەیە و دەتوانێت بگەڕێتەوە بۆ پێگە و دۆخی پێشووی خۆی و کێشەکانی چارەسەربکرێت و پەرە بە سەقامگیری ئەمنی و یەکڕیزی دانیشتووانەکەی بدرێت.
دواتریش سەرۆک کۆمار سەردانی خانەی بەساڵاچووان و بێسەرپەرشتان و زانکۆی موسڵی کرد و کۆمەڵێک کتێبی پێشکەش بە زانکۆکە کرد.
لە رۆژی جیھانی روبەڕوبوونەوەی گەندەڵی، د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق لە تویتێکدا جەختی کردەوە لەسەر بەرپرسیارێتی ھەماھەنگی نێوان دامەزراوەکانی دەوڵەت بۆ بەھێزکردنی دەزگاکانی چاودێری و دادوەری، لەپێناو ریشەکێشکردنی گەندەڵی، کە دیاردەیەکی مەترسیدارە و کاریگەری خراپی ھەیە لەسەر گەشەی ئابوری.
دەشڵێت، بۆ ئەم مەبەستە دەرکردنی یاسا گرنگ و پێویستە، لەپێناو پتەوکردنی ئابوری نیشتمانی و بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی.
ھاوکات محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق رایگەیاند، بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی لە ئەولەویاتی حکومەتە، چونکە ھۆکاری یەکەمە بۆ شکستی دەوڵەت لە بە ئەنجامگەیاندنی ئەرکەکانی. جەختیشی کردەوە لە ھەوڵەکان بۆ گەڕانەوەی پارە بەتاڵانبراوەکان و دەستگیرکردنی داواکراوان
ئەمڕۆ د. لەتیف رەشید بە سەرۆکایەتی وەفدێکی باڵا و یاوەری وەزیرانی ژینگە و تەندروستی و کارەبا و سەرچاوەکانی ئاو و بریکاری وەزیری نەوت، گەیشتە شاری بەسرە و لەلایەن ئەسعەد عیدانی پارێزگاری بەسرە و ژمارەیەک لێپرسراوی باڵای حکومی و سەربازیی پارێزگاکە پێشوازی لێکرا، مەبەست لە سەردانەکەشی لە نزیکەوە ئاگاداربوونە لە دۆخ و پێداویستی شارەکە.
لە دەستپێکی دیدار و کۆبوونەوەکانی لە بەسرە، سەرۆک کۆماری عێراق لەگەڵ فەرماندە سەربازی و ئەمنی و بەرێوەبەری گشتیی فەرمانگەکانی بەسرە و سەرۆک ھۆز و کەسایەتییەکانی بەسرە کۆبووەوە، ھەروەھا سەردانی خانەی بەساڵاچووان و نەخۆشخانەی تایبەت بە شێرپەنجە و زانکۆی شارەکەی کرد و لەگەڵ سەرۆکایەتیی زانکۆکە کۆبووەوە، ھەروەھا سەردانی دادگای تێھەڵچوونەوەی بەسرەشی کرد.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق لە بەغداد لەگەڵ عەبدولعەزیز شەمەری باڵیۆزی سعودیە لە عێراق کۆبووە و جەختیکردەوە لەسەر پێویستی پەرەپێدان و فراوانکردنی پەیوەندی و ھەماھەنگییەکانی نێوان بەغداد و ریاز.
ھەر لەو دیدارەدا سەرۆک کۆماری عێراق بانگھێشتی شا سەلمان کوڕی عەبدولعەزیز ئال سعود پاشای سعودیە پێگەیشت بۆ بەشداریکردن لە کۆبوونەوەی باڵای عەرەبی-چین کە بڕیارە مانگی داھاتوو بەڕێوەبچێت و ئامانجیشی پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوانی وڵاتانی عەرەبی و چینە.
د.لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق و نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان لە بەغداد کۆبونەوە، بە پێی راگەیەنراوێکی کۆبونەوەکەش پرسی ئاوارەکان و رەوشی ژیانیان لە نێو کەمپەکان گفتوگۆیان لەبارەوە کراوە، ھەردوولاش ڕێککەوتن لەسەر پێویستی کاری ھاوبەش بۆ باشترکردنی رەوشی ژیانیان بۆ گرەنتیکردنی گەڕانەوەی ئاوارەکان بۆ زێدی خۆیان.
ھەردوولا پشتیوانی ھەنگاوەکانی حکومەتی عێراقیان کرد لە جێبەجێکردنی بەرنامەکەی، کە ئامانج لێی دابینکردنی خزمەتگوزاریی و پێداویستی زیاتری ھاووڵاتیانە، پرسی پەیوەندییەکانی نێوان عێراق و وڵاتانی دراوسێش تاوتوێکرا و جەخت لەسەر ھەوڵە ھاوبەشەکان بۆ پاراستنی سەقامگیری و سەروەری عێراق و بەرەنگاربوونەوەی تیرۆر کرایەوە.
لەبارەی پرسە ھەڵپەسێردراوەکانی نێوان ھەردوو حکومەتی عێراق و ھەرێمیش، جەختکرایەوە لەسەر پێویستی پەسەندکردنی دیالۆگی بنیاتنەر و پەلەکردن لە چارەسەرکردنی پرسە ھەڵپەسێردراوەکان بەپێی دەستوور.
بەپێی کارنامەی سەردانەکەی، ئەمڕۆ "د.لەتیف رەشید" سەرۆک کۆماری عێراق ھەولێر بەجێدەھێڵێت و دەچێتە دھۆک و لەلایەن پارێزگاری شارەکەوە پێشوازی لێدەکرێت.
بڕیارە سەعات ٢:٣٠ خولەکی دوانیوەڕۆی ئەمڕۆش سەردانی کەمپێکی ئاوارەکانی شەنگال بکات، بە یاوەری پارێزگاری دھۆک.
سەردانەکەی "د.لەتیف رەشید" بۆ دھۆک لە کاتێکدایە کە دوێنێ سەرۆک کۆمار سەردانی ھەولێری کرد و لەگەڵ لێپرسراوانی باڵای ھەرێم کۆبووەوە.