عێراق
چەند سەرچاوەیەک ئاشکرایانکردووە، میلیشیا چەکدارەکان لە پشت ئەو رووداوەوەن و لە "بەغداد"ی پایتەخت رفاندوویانە.
ئەو رووداوە لە کاتێکدایە تا ئێستا چارەنووسی دەیان چالاکوان لە خۆپیشاندانەکەی ساڵی ٢٠١٩ەوە دیار نییە و ساڵانە رووداوی رفاندنی تەمومژاوی لە عێراق دووبارە دەبنەوە.
سەرۆکی کوتلەی فەتح راشیگەیاندووە، چوارچێوە بەر لە وادەی ھەڵبژاردنی سەرۆک کۆماری عێراق، بڕیاری کۆتایی دەدات.
بەمەبەستی ئاگاداربوون لە رەوشی ئەمنی و پاراستنی سنورەکان، مستەفا کازمی سەرۆک وەزیرانی عێراق بەسەردانێکی رەسمی گەیشتە سنورەکانی عێراق و سوریا و رایگەیاند ، سەردانەکەی بۆ سەرپەرشتیکردنی راستەوخۆی ئەو رێکارانەیە کە ھێزە ئەمنییەکان بۆ بەرپەرچدانەوەی ھەر ھەوڵێکی داعش گرتویانەتەبەر و وتیشی تیرۆریستان لە نێو عێراقدا جێگەیان نابێتەوەو سزای ھەموو تاوانەکانیان وەردەگرن ، ھێزە ئەمنییەکانیش بەھێزن و رۆژ لەدوای رۆژ بەھێزتر دەبن بۆ بەرەنگاربونەوەی ھەر ھەرەشە و مەترسییەک کە روبەروی وڵاتەکە ببێتەوە
سەرچاوەیەک لە ھاتووچۆی کەرکوک رایگەیاند، رووداوەکە بەھۆی پێکدادانی بارھەڵگرێک و دوو ئۆتۆمبێلی تر لە جۆری ھۆندا و مستەربۆشی پیکاب دروستبووە، بەو ھۆیەشەوە شۆفێری ھۆنداکە گیانی لەدەستداوە و شۆفێری بارھەڵگرەکە و پیکابەکەش برینداربووە .
ئاماژەی بۆئەوەشکرد، زیانی ماددی زۆریش بەر ئۆتۆمبێلەکان کەوتووە، لە ئێستاشدا پەڕاوی لێکۆڵینەوە بۆ رووداوەکە کراوەتەوە.
چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان راگەیەندراوێکی بڵاوکردۆتەوە لە بارەی دوایین کۆبونەوەی چوارچێوەکە و ئاماژە بەوەدراوە لەو کۆبونەوەیەدا سەرکردەکانی نێو چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان دژایەتیان بۆ سیاسەتی پەراوێزخستنی لایەنەکان لە پێکھێنانی حکومەت دوپاتکردۆتەوە .
ئاماژەیان بۆ ئەوەکردووە، چوارچێوەی ھەماھەنگی سورە لەسەر ئەوەی عێراق نەخرێتە کێشە و قەیرانی زیاتر و ھەموو لایەنەکان پێکەوە رێکبکەون لەسەر دیاریکردنی سەرۆک وەزیرانی داھاتوو، حکومەتێکیش پێکبھێنرێت کە ھەموو لایەنانەی ئارەزوو دەکەن تێیدا بەشدار بن، دوپاتیشکراوەتەوە چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان دژی حکومەتی زۆرینەی نیشتمانی نیە، بەڵام ئەو زۆرینەیە نابێت لەسەر حسابی یەک پێکھاتە بێت، راشگەیەندراوە، بەردەوامییدان بە سیاسیەتی پەراوێز خستن ھۆکار دەبێت بۆ ئەوەی ئەو لایەنانەش کە زۆرینەی دەنگیان بەدەستھێناوە ئۆپۆزسیۆن یاخود بایکۆتکردن ھەڵبژێرن.
ئەو ھەوڵەی تیرۆریستانی داعش بۆ چوونە ناو قەزای "شنگال"، ھاوکاتە لەگەڵ ئاڵۆزییەکانی چەند رۆژی شاری "حەسەکە"ی رۆژئاڤای کوردستان.
.jpg&w=3840&q=75)
"زرغام مالکی" ئەندامی ھاوپەیمانی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند، سەردانی ئەمجارەی "عامری" بۆ لای "سەدر" دوا سەردان و یەکلاکەرەوە دەبێت، پێشبینیشی کردووە رێککەوتن بکرێت بۆ پێکھێنانی حکومەت بەبێ پەراوێز خستنی ھیچ لایەنێک. بە وتەی ئەو ئەندامەی دەوڵەتی یاسا، سەردانەکەی "عامری" سەرکەوتوو و یەکلاکەرەوە دەبێت، چونکە وادەی دەستوریی پێکھێنانی حکومەت لە کۆتایی نزیک بۆتەوە.
پاش کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، حەسەن نازم وەزیری رۆشنبیری و وتەبێژی حکومەتی عێراق لە کۆنفڕانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئەنجومەنی وەزیران بڕیارێکی سەبارەت بە سیستمی ئەمنیی سنوری وڵات لەگەڵ سوریا تاوتوێ کردووە و چەند بڕیارێکیشی بۆ دەستەبەرکردنی ئاسایش لە سنورەکان دەرکردووە.
ئاشکراشیکرد، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق رەزامەندی پێشانداوە لەسەر تەرخانکردنی پارەی پێویست بۆ وەزارەتی ناوخۆ بۆ ئەوەی دەست بکات بە دروستکردنی بەربەستێکی ئەمنی کۆنکرێتی لەسەر سنوری سوریا.
دەشڵێن، لە یاسای بودجەدا ھاتووە دەرماڵەی مەترسی بۆ کارمەندانی تەندروستی خەرج بکرێت، یاداشتێکیشیان ئاڕاستەی وەزارەتی تەندروستی عێراق کرد.
کازمی لە پەیامێکیدا بۆ ھاوڵاتیانی ناوچە سنورییەکانی سوریا ڕایگەیاند، خزمەتگوزاری پێویستیان پێشکەش دەکەن و پارێزگارییان لێ دەکەن.
سەرۆک وەزیرانی عێراق داوای لە لێپرسراوانی ئیداری سنووری پارێزگای نەینەواش کرد خزمەتگوزاری بە پەلە بگەیەننە ھاوڵاتیانی سنورەکە و کێشەکانیان بۆ چارەسەر بکەن.
ھەر لە چوارچیوەی داواکارییەکانیدا بۆ خزمەتکردنی ھاوڵاتیان سەرۆک وەزیرانی عێراق داوای لە لایەنە سیاسییەکان کرد پەلە بکەن لە پێکھێنانی کابینەی نوێی حکومەت و پێشکەشکردنی خزمەتگوزارییەکان بە ھاوڵاتیان.
وەزارەتەکە ئاماژەی بەوە کردووە، بەھۆی بارانبارینی چەند ھەفتەی ڕابردوو ئاستی ئاوی بەنداوەکانی دوکان و دەربەندیخان بەرزبوونەتەوە، بەڵام ھێشتا زۆریان ماوە بگەنە ئاستی پێویست.
ئاماژەی بەوەشداوە، لە ئێستادا ١٠٠٪ ئاوی پێویست لە بەردەستدایە بۆ خواردنەوە و کشتوکاڵکردن، بەڵام ھێشتا گەنجینەکانی ھەڵگرتنی ئاو زۆری ماوە پڕ ببن و بگەنە ئاستی چاوەڕوانکراو.
بۆ پێداچوونەوە بەو سکاڵایانەی ھەردوو پەرلەمانتار "باسم خەشان" و "مەحمود مەشھەدانی" لە بارەی نادەستوری بوونی یەکەمین کۆبوونەوەی خولی پێنجەمی ئەنجومەنی نوێنەران پێشکەشیانکردووە، دووەم دانیشتنی دادگای فیدراڵی دەستی پێکرد.
ھاوکات ھەردوو پەرلەمانتار "عالیە نوسەیف" و "عەتوان عەتوانی" لە چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان لەسەر ڕاگەیاندنی گەورەترین کوتلەی پەرلەمانی سکاڵایان تۆمارکرد، دادگاش سکاڵاکەی بۆ سەرەتای مانگی داھاتوو دواخست.
ھەیسم عوبێدی، بەڕێوەبەری پەرەپێدانی تەندروستی لە وەزارەتی تەندروستیی عێراق ڕایگەیاند، بەرزبوونەوەیەکی نائاسایی لە ئامارەکانی کۆرۆنا ھەیە، کە بۆ پابەندنەبوونی ھاووڵاتیان بە ڕێکارە خۆپارێزییەکان و بوونی کۆرۆنای ئۆمیکرۆن دەگەڕێتەوە، کە بە خێرایی بڵاودەبێتەوە.
ھاوکات روبا فەلاح ئەندامی تیمی ڕاگەیاندنی وەزارەتی تەندروستیی عێراق ڕایگەیاند، زیاتر لە ٣١٪ی ھاووڵاتیان یەک ژەم و ٢١٪یش دوو ژەمی ڤاکسینی کۆرۆنایان وەرگرتووە.
دەشڵێت، ھێشتا نەگەیشتوون بە ڕێژەی داواکراو بەڵام ئامانجیان زیادکردنی ڕێژەی وەرگرانی ڤاکسینە، بۆ گەیشتن بە بەرگریی گشتی و کۆنتڕۆڵکردنی ھەر شەپۆلێکی کۆرۆنا.
"ئەحمەد عەبدولڕەزاق" بەڕێوەبەری پلاندانان لە نوسینگەی کاروباری مین لە وەزارەتی ژینگە ڕایگەیاند، بەھۆی مین و بۆمبی چێندراوەوە قەزای "شەنگال" مەترسی گەورەی لەسەرە.
وتیشی، لە کۆی زیاتر لە ٧٥ کیلۆمەتر چوارگۆشە نزیکەی ٦٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە پاککراوەتەوە، پلانیشیان ھەیە بۆ پاککردنەوەی زیاتر لە ٨ کیلۆمەتر چوارگۆشە، بەڵام ھێشتا ٦ کیلۆمەتر دەمێنێتەوە کە مەترسی دروست دەکات.
ئەو لێپرسراوە وتیشی، پلانوایە لەمساڵدا تەواوی ژینگەی شەنگال لەو مەترسییانە پاکبکرێتەوە، بەڵام بەو مەرجەی تەواوی پێداویستییەکان و پارە تەرخان بکرێت.
عارف عەبدولجەلیلی ئەندامی دەوڵەتی یاسا ڕایگەیاندووە، دەوڵەتی یاسا و تەواوی چوارچێوەی ھەماھەنگی دژی ئەوەن جارێکی تر مستەفا کازمی ببێتەوە بە سەرۆک وەزیران.
ئاماژەی بەوەشداوە دانوستان و گفتوگۆی نێوان چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان لەگەڵ لایەنە کوردییەکان بەردەوامیی ھەیە و دانوستانی ھادی عامری سەرۆکی ھاوپەیمانی فەتحیش لەگەڵ ڕەوتی سەدر سەبارەت بە قۆناغی داھاتوو بەردەوامە.
"فازڵ فەتلاوی" سەرکردە لە ھاوپەیمانی فەتح ڕایگەیاند، لە ماوەی ٤٨ سەعاتی داھاتوودا، کۆبوونەوەیەکی فراوان لە نێوان چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعە و ڕەوتی سەدر ئەنجام دەدرێت، بە ئامانجی لێکتێگەیشتن سەبارەت بە گەورەترین کوتلە. وتیشی، دانوستانەکان لەگەڵ کوتلە کوردی و سونییەکان بەردەوامی ھەیە.
ئەو سەرکردەیەی ھاوپەیمانی فەتح ڕاشیگەیاند، ڕەوتی سەدر بە بێ چوارچێوەی ھەماھەنگی و چوارچێوەی ھەماھەنگیش بە بێ ڕەوتی سەدر ناتوانن حکومەتی زۆرینەی نیشتمانی پێکبھێنن. پێشبینیشی کردووە ھەردوولا وەک گەورەترین کوتلە بچنە ناو ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقەوە.