ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لە کۆبوونەوەی خۆیدا بریاریدا بە وەرگرتنی گەنمی بەرھەمھێنراوی ناوخۆ و دەرەوە و ئەوەی لە ئێستادا بەردەستە، ھەروەک نرخی وەرگرتنی گەنمی جوتیارانی دیاریی کرد کە بۆ ھەر تۆنێک ٧٥٠ ھەزار دینارە، و بریاریدا لە مانگی نیساندا ئەگەر لە سەر ئاستی جیھان گۆرانکاریی بە رێژەی لە ٢٠٪ بەسەر نرخەکەیدا ھات گۆرانکاریی بکات. 

ھەروەھا بریاریدا لە ماوەی ١٠ رۆژدا شایستە داراییەکانی ساڵی رابردووی جوتیاران خەرج بکرێت. ھەروەک ئەنجومەی وەزیرانی عێراق بریاریدا  ٣ ملیۆن تۆن گەنم بە بەھای ١٠٠ ملیۆن دۆلار ھاوردە بکات.

پەلامارەکەی داعش لە نزیک گوندی بەشیر بووە و بەھۆی پەلامارەکەی داعشەوە چەکدارێکی حەشدی شەعبی بریندار بووە .

ھەر بەپێی زانیارییەکان ، داعش بە قەناس کامێرای حەراری حەشدی شەعبی شکاندووە .

"سەعد سەعدی" ئەندامی مەکتەبی سیاسی بزوتنەوەی عەسائیب ئەھلحەق رایگەیاند، دانوستان لە نێوان چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعە و کوتلەی سەدر لەسەر ئاستی سەرکردەکان ھەیە، ئامانج لێی بۆ گەیشتنە بە ھەڵوێستێکی یەکگرتووی نیشتمانی بە مەبەستی پێکھێنانی گەورەترین کوتلەی شیعە. 

ئەو ئەندامەی مەکتەبی سیاسی بزوتنەوەی عەسائیب ئەھلحەق داواشی لە کوتلەی سەدر کرد بەرپرسیارێتی ھەڵبگرن و دەرگای دانوستانی جدی و بنیاتنەر بکەنەوە، بۆ دەرچوون لە چەقبەستویی سیاسی ئێستای عێراق.

عەلا جبوری وەزیری بازرگانی عێراق لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانییدا رایگەیاند، بە بۆنەی ھاتنی مانگی پیرۆزی رەمەزانەوە دوو بەشە خۆراک دابەش دەکەن، دووپاتیشی کردەوە ئەو ھەنگاوە بۆ رێگرییکردنە لە گرانبوونی پێداویسیتییەکانی خۆراک لە بازاڕەکان و ھێشتنەوەی بەھای خۆراکە.

 ئەحمەد سەحاف وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عێراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، تائێستا ھیچ زانیارییەکی دروست نییە لەبارەی ئەوەی نۆ خوێندکاری عێراق کە لە زانکۆکانی ئۆکراین دەخوێنن لەلایەن گروپە ناسیۆنالیستەکانی ئۆکراینەوە دەستگیرکرابن، دەشڵێت، باڵیۆزخانەی عێراق لە ئۆکراین بەدواداچوونی جددی بۆ ئەو دۆسییە دەکات.

بەپێی ھەواڵێکی ئاژانسی ئینتەر فاکسی روسی، نۆ خوێندکاری عێراقی لەلایەن گروپە ناسیۆنالیستەکانی ئۆکراینەوە دەستگیرکراون بەتۆمەتی ئەوەی لە شەڕی دژی بە روسیا بەشدارییان کردووە.

یاسر وتوت ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاندووە، زانیارییەکان ئەوە تەئکید دەکەنەوە، کە حکومەتی داھاتووی عێراق دوای جەژنی رەمەزان پێکدێت، دیاری کردنی سەرۆک کۆماریش بەربەستی سەرەکی بەردەم پێکھێنانی حکومەتە، کە تا ئێستا یەکلانەکراوەتەوە.

بە وتەی ئەو پەرلەمانتارە، کوتلە سیاسییەکان درک بە قورسی ئەم قۆناغەی ئێستای عێراق دەکەن، ھۆکارەکەشی بۆ شکستەکانی رابردوو دەگەڕێننەوە.

ھاوکات جاسم عەتوان موسەوی ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، رەوشی ئەمنی و ئابووری وڵات زۆر خراپ بووە و ئەدای کوتلە سیاسییەکان  بەپێی پێویست نییە، چونکە بەرژەوەندی و خزمەتکردنی خەڵکیان نەخستوەتە پێش بەرژەوەندی حزبی خۆیان.

ئەو پەرلەمانتارە ئاماژەی بە بەرزبوونەوەی نرخی شمەک لە بازاڕەکان کرد کە زیانێکی زۆر بە چینی مامناوەند کەوتووە، ئەمە سەرباری داڕمانی کەرتی کشتوکاڵ و  کەرتەکانی تر، ھەموو ئەمانەش بە بەر گوێی کوتلە سیاسییەکان دەدرێت و ھیچ چارەسەرێک ناخەنەڕوو جگە لە بەرژەوەندی خۆیان. 

جاسم عەتوان موسەوی داواشی لە لایەنەکان کرد بەرپرسیارێتی ئەو رەوشە بگرنە ئەستۆ کە ھاتووەتە ئاراوە و گرنگی بە کەرتی کشتوکاَ بدەن بۆ پشتیوانی ئابوری و گوزەرانی ھاووڵاتیانی وڵاتەکە.

شارەزایانی سیاسی عێراقیش پێشبینی دەکەن، پێکھێنانی حکومەتی نوێ لەوە زیاتر دوا نەکەوێت، چونکە دادگای باڵای فیدراڵی زۆر بوێر بووە لە دوایین بڕیارەکانیدا و ناکۆکییەکانی یەکلاکردۆتەوە و توانای ھەیە ھەمووان لە سنوری خۆیان رابگرێت.

لە دوایین کۆبوونەوەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیش، بە زۆرینەی دەنگ بڕیاردرا بە کردنەوەی دەرگای خۆ کاندید کردن بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار، خۆ کاندیدکردن بۆ ماوەی سێ رۆژ دەبێت و ئەمە سێیەم جارە کە دەرگای خۆکاندید کردن بۆ ئەو پۆستە دەکرێتەوە.

نوسینگەی کازمی لە ڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەنجومەنی وەزیران بە سەرۆکایەتی مستەفا کازمی کۆبوونەوەیەکی بە پەلەی ئەنجامدا و گفتوگۆ کرا لەسەر دڵنیایی لە بەدیھێنانی ئاسایشی خۆراک و ئامادەباشی وەزارەتەکان، لە سایەی جەنگی نێوان ڕوسیا و ئۆکراین.

ئاماژە بەوەشکراوە، کازمی وەزارەتە پەیوەندارەکانی ڕاسپاردووە، بە بایەخدان بە یەدەگی ستراتیژی مادە خۆراکییە سەرەکییەکان و لابردنی ئەو بەربەستانەی دێنە بەردەم ڕێگەی دابینکردنیان.

کازمی وەزارەتەکانی دارایی و بازرگانی و کشتوکاڵی ڕاسپاردووە، لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزاریی و ئەنجومەنی وەزیرانی ئەم ھەفتەیەدا، ئەو بابەتە بخرێتە خشتەی کاری کۆبوونەوەکان و بڕیاری پێویستی لە بارەوە بدەن.

ھەر لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ کراوە لەبارەی ڕەوشی ئاوی عێراق و لایەنە پەیوەندارەکانیش ڕاسپێردراون، بەدڵنییادان لە بوونی بەشە ئاوی پێویست بۆ وەرزی کشتوکاڵی و بە تایبەتیش بەرھەمە بنەڕەتییەکان.

ئەمڕۆ ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لەسەر دوو تەوەر کۆدەبێتەوە، یەکەمیان دەنگدانە لەسەر دووبارە خۆکاندیدکردنەوە بۆ پۆستی سەرۆک کۆماری عێراق، لە تەوەری دووەمیشدا ئەنجومەنی نوێنەران لیژنە ھەمیشەییەکان پێکدەھێنێت.

باڵیۆزخانەی عێراق لە پۆڵەندا، ڕاگەیاندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاشکرای کرد، زیاتر لە ھەفتەیەکە لەگەڵ دەسەڵاتدارانی پۆڵەندا، لە ھەماھەنگیدان بۆ کۆتاییھێنان بە خەم و کێشەی ئاوارە عێراقییەکانی ئۆکراین و  چارەسەرکردنی کێشەکانیان و ھاوکارییکردنی بەپەلەیان.

وتیشی، تا ئێستا نزیکەی ٦٢٠ ھاووڵاتیی عێراقی لە ئۆکراینەوە گەیشتوونەتە پۆڵەندا و سەردانە مەیدانییەکانیشیان بۆ سنوورەکانی ئۆکراین و پۆڵەندا، بۆ زانینی ڕەوشی ئاوارە عێراقییەکانی پۆڵەندا بەردەوامن.

ڕۆژی سێشەممەی ڕابردوو، عەلی عەباس جیھانگیر وتەبێژی وەزارەتی کۆچ و کۆچبەرانی عێراق، ڕایگەیاند، ٥ ھەزار و ٥٣٥ ھاووڵاتی عێراقیی کە بە شێوەیەکی یاسایی چوونەتە ئۆکراین، بەھۆی ھێرشەکانی ڕووسیا لە خاکی ئەو وڵاتە گیریانخواردووە.

کەریم شکور پەرلەمانتاری یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز ڕایگەیاند، ئەنجومەنی نوێنەران بە ئامادەبوونی ٢٦٥ پەرلەمانتار کۆبووەوە بۆ یەکلاییکردنەوەی پرسی سەرۆک کۆمار، ٢٠٣ پەرلەمانتار بە بەڵێ و ٦٢ پەرلەمانتاریش دەنگیان نەدا.

وتیشی، دووبارە کردنەوەی دەرگای خۆکاندیدکردن بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار نا دەستووری و نایاساییە، لەبەر ئەوە فراکسیۆنی یەکێتی دەنگی نەدا.

لە بارەی دیاریکردنی لیژنە ھەمیشەییەکانیش ڕایگەیاند، دەبێت فراکسیۆنە کوردستانییەکان ڕێکبکەون لەسەر لیژنە سیادییەکان و سەرۆکایەتی لیژنە ھەمیشەییەکان و ئەو پرسە بە ڕێککەوتن یەکلایی بکرێتەوە.

بەدریە حسێن پەرلەمانتاری یەکێتی لە ئەنجومەنی نوێنەران لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانی ھاوبەشدا لەگەڵ فراکسیۆنی پارتی ڕایگەیاند، ڕاپەڕین بەھۆی یەکگرتوویی گەلی کوردستان و ھێزە سیاسییەکان سەرکەوتنی بە دەستھێنا و لە یادی ڕاپەڕینیشدا جەتدەکەنەوە ئێستاش پێویستیان بە ھەمان گیانی یەکڕیزی و تەبایی ھەیە بۆ بەدیھێنانی مافە دەستورییەکانی گەلی کوردستان.

موقتەدا سەدر ڕێبەری ڕەوتی سەدر، تویتێکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، بانگھێشتکردنی وەزیری دارایی و ئابووریی عێراق، بۆ ئەنجومەنی نوێنەران بەس نییە و ھەژارەکان ھێشتا زەرەرمەندن و نرخەکانیش بەردەوامن لە بەرزبوونەوە.

سەدر پێنج پێشنیازی لە بارەی بەرزبوونەوەی نرخەکان خستەڕوو و ڕایگەیاند، پێویستە ژمارەی ماددەکانی بەشەخۆراکی مانگەی ھاووڵاتیان زیاد بکرێن و ڕۆڵی ئاسایشی خۆراک و دیاریکردنی نرخەکان کارا بکرێنەوە و ئەوانەش سزا بدرێن کە نرخ بەرز دەکەنەوە.

سەدر داواشیکرد، بە خێرایی ھاوکاریی جوتیاران و کاڵای ناوخۆیی و چینی ھەژاری کۆمەڵگە بکرێت. دووپاتیشکردەوە، پێویستە بەشێک لە پشکی نەوت بۆ ھاووڵاتیان تەرخان بکرێت و پێویستە لەسەر ئەنجومەنی نوێنەران و حکومەتی عێراقیش، بە پێی دەسەڵاتەکانیان کار بکەن لەسەر ئەو پێشنیازانە.  

ئەو ھەنگاوەش لە گفتوگۆیەکی تەلەفۆنی نێوان مەھدی ڕەشید حەمدانی نێردراوی تایبەتی سەرۆک وەزیرانی عێراق و، فەیسەڵ ئۆغلۆ نوێنەری تایبەتی سەرۆک وەزیرانی تورکیا گفتوگۆی لە بارەوە کرا.

بە گوێرەی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی سەرچاوەکانی ئاوی عێراق، ھەردوولا گفتوگۆیان کردووە، سەبارەت بەو مەترسییانەی کە بەھۆی گۆڕانکارییەکانی کەشوھەوا و کەمی بەردانەوەی ئاوەوە لە تورکیاوە ڕووبەڕووی کەرتی کشتوکاڵی عێراق بووەتەوە.

بۆ ئەو مەبەستە نوێنەری تایبەتی سەرۆک وەزیرانی عێراق ئامادەیی وڵاتەکەی دەربڕی بۆ دابەشکردنی زیانەکانی کەمی بەردانەوەی ئاو لە دیجلە و فوڕاتەوە، کە ڕووبەڕووی کەرتی کشتوکاڵی عێراق دەبێتەوە.

(فازڵ نەبی) وتی، لە دادگا سکاڵا لەسەر ناردنی ٢٠٠ ملیارەکە و ئەو پێشینانەی تریش تۆمارکراوە کە لەسەردەمی کابینەکەی عادل عەبدولمەھدی ڕەوانەی ھەرێمی کوردستان کراوە، بۆیە ئەو پێشینەیەکەی کە بەغداد دەینرێت لەمپەری یاسایی و سیاسیی بۆ دروست بووە.

ڕاوێژکاری ئابووری سەرۆک وەزیرانی عێراق لە لێدوانێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، لە سایەی بەرزبوونەوەی بەردەوامی نرخی نەوت، ئەمساڵ ڕەوشی دارایی بە گشتی بەرەو باشتر دەچێت، بەلای کەمەوە ھیچ کورتھێنانێک لە بودجەی فیدراڵی دروست نابێت، ئەگەر بێت و نرخی نەوت بەو شێوەیەی ئێستای بەردەوام بێت.

"مەزھەر محەمەد ساڵح"  ئاماژەی بەوەشکرد، خەرجی دارایی ئێستا لەسەر بودجەی ساڵی ٢٠٢٢ ھەژمار دەکرێت، بەڵام تا ئێستا پڕۆژە یاسای بودجەی فیدراڵی پێشکەش نەکراوە بە ئەنجومەنی نوێنەران.

ڕوونیشیکردەوە، ھەر کاتێک پڕۆژە یاسای بودجە لە لایەن حکومەتەوە پێشکەش کرا، ئەو کاتە بە گوێرەی بەرزبوونەوەی نرخی نەوت لە جیھاندا، نرخی بەرمیلێک نەوت لە پڕۆژە یاسای بودجەدا گۆڕانکاری بەسەر دێت.

"مەزھەر محەمەد ساڵح"  جەختیکردەوە، لە ئێستادا عێراق لە بەردەم دوو بژاردەدایە، یان دەبێت پەلە بکات لە دەرکردنی یاسای بودجەی فیدراڵی، یان دەبێت یاسای قەرز دەربکات.

لە ڕاگەیەندراوێکدا، کونسوڵگەری ڕووسیا لە بەسڕە، جەنگی وڵاتەکەی لە دژی ئۆکراین بە جەنگی دژی نازییەکانی ئەو وڵاتە ناوبردووە، کە لە لایەن ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا و ناتۆوە پشتیوانی دەکرێت.

لە ڕاگەیەندراوەکەدا ئاماژە بەوەشکراوە، دامەزراوەی سەربازیی ڕووسیا ھێزی تەواوی لە بەردەستدایە بۆ چارەسەرکردنی ئەو کێشەیە و سوپاسی ھاوکاری و پشتیوانی عێڕاقییەکان دەکات لەگەڵ ڕووسیا.

ئەوەش لە کاتێکدایە، دوێنێ وێنەیەکی گەورەی ڤلادیمێر پوتن لە ناوچەی جادریەی بەغداد لە نزیک بارەگای گروپی عەسائیبی ئەھلی حەقەوە دانرا، وەک دەربڕینی پشتیوانی بۆ ڕووسیا لە جەنگی وڵاتەکەی لە دژی ئۆکراین، بەڵام ئەمڕۆ دەسەڵاتدارانی ئەمنی وێنەکەی پوتنی لابرد و ڕایگەیاند، نابێت وێنەی سەرۆکی ڕووسیا لە شوێنە گشتییەکان دابنرێت.