ناوەندی ڕۆژنامەوانی گروپی ھێزەکانی "سەنتەر"ی سوپای ڕووسیا بڵاویانکردەوە، فڕۆکە جەنگیەکان ٢٢ ناوەندی فەرماندەیی سوپای ئۆکراینیان لە میحوەری کراسنی لیمان کردووەتە ئامانج.

ھاوکات ئاژانسی فرانس پرێس بڵاویکردەوە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ دەنگی ژمارەیەک تەقینەوە لە پایتەخت بیستراوە کە دواتر زانراوە ژمارەیەک مووشەکی جۆری کینجاڵ ناوچەیەکی نیشتەجێبوونیان کردووەتە ئامانج.

میدیاکانی بەریتانیا بە پشتبەستن بە شارەزایانی سەربازی بڵاویانکردەوە، بەرگری ئاسمانی ئۆکراینا ناتوانێت لەم کاتەدا ھەموو ھێرشەکانی ڕووسیا بەرپەرچ بداتەوە، چونکە موشەکی بەرگری ئاسمانی کەمبووەتەوەو روسیاش ئەمە بە دەرفەت دەزانێت بۆ چڕکردنەوەی ھێرشەکانی بەتایبەت بۆسەر کیێڤی پایتەخت.

تۆڕی مافەکانی مرۆڤی کوردستان بڵاویکردەوە، رۆژی سێشەممە داوود عەبدوڵاھی، زیندانی کورد دوای ١٤ ساڵ لە بەنکردنی لە زیندانی قزلحەساری کەرەج بە تۆمەتی تێکدانی ئاسایشی نیشتمانی و ئەندامبوون لە گروپە سەلەفییەکان لە سێدارە درا، لە کاتێکدا لە ٢٦ی مانگی رابردوو بەھۆی گواستنەوە بۆ ژووری تاکەکەسی دەستی بە مانگرتنی لە خواردن کردبوو.

بەپێی راگەیەنراوەکە،  لە ئێستاشدا چوار ھاووڵاتیی دیکەی کورد مەترسی لە سێدارەدانیان لەسەرە، ھاوکات ڕێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو رایگەیاند، ھاووڵاتییەکی بەلووچ بە ناوی جەمشید گورگیچ، یەکێک لە دەستبەسەرکراوەکانی بزووتنەوەی ژن، ژیان، ئازادی بەھۆی نەخۆشیی و رێگەنەدان بە چارەسەری پزیشکی لە زیندانی زاھیدان گیانی لە دەستداوە.

راشیگەیاندوە، ئەو ھاووڵاتییە باوکی سێ منداڵە و ماوەی ساڵێک و سێ مانگە لە زینداندایە و بەھۆی وەرنەگرتنی چارەسەری خێرا گیانیلەدەستداوە.

میدیاکانی لوبنان بڵاوینکردووەتەوە، لە ناوچەی مشریفییەی باشووری بەیروت، ئۆفیسێکی گروپە چەکدارەکانی غەززە لەلایەن درۆنێکی ئیسرائیلییەوە کراوەتەوە ئامانج.

راشیانگەیاندووە، لە ھێرشەکەدا شەش کەس کوژراون و ١١ی دیکەش برینداربوون.

ھاوکات بزوتنەوەی حەماس رایگەیاند، لە ھێرشەکەدا ساڵح عاروری جێگری سەرۆکی مەکتەبی سیاسی حەماس و دوو سەرکردەی کەتائیبی قەسام کوژراون.

میدیاکانی ئەمریکا لە زاری چەند لێپرسراوێکی ئیسرائیلەوە رایانگەیاند، بزووتنەوەی حەماسی پێشنیازێکی نوێی پێشکەش بە ئیسرائیل کردووە، لە ڕێگەی نێوەندگیری میسری و قەتەرییەوە، بۆ ئەنجامدانی ڕێککەوتنێکی نوێ بۆ ئاڵوگۆڕی دیلەکان و کۆتاییھێنان بە شەڕی کەرتی غەززە.

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو ڕێککەوتنە نوێیە پێشنیاز کراوە لە سێ قۆناغ پێکدێت، ھەر قۆناغێک ئاگربەست بۆ ماوەی زیاتر لە مانگێک لەخۆدەگرێت لە بەرامبەر ئازادکردنی بارمتە ئیسرائیلییەکان لە کۆتا قۆناغیشدا ئەو سەربازانە ئازادبکرێن کە لەلای حەماسن ، بەڵام ئەو سەرچاوەیە ئەوەشی خستۆتەروو کە ئیسرائیل ئەو پێشنیازەی رەتکردۆتەوە دەڵێت تا لەناوبردنی تەواوەتی حەماس شەڕ لە غەززە ناوەستێنین.

زیلینسکی لە پەیامێکیدا بۆ ساڵی نوێ رایگەیاند، ھێزەکانی روسیا تێکدەشکێنن و ھۆشداریشیدا لە ھەموو ئەو ھەوڵانەی دەدرێن بۆ کەمکردنەوەی ھەماھەنگی جیھان. 

زیلینسکی وتیشی، ساڵی نوێ دوژمن روبەڕووی گورزی گەورە دەبێتەوە و ئۆکراینیش دەبێتە خاوەنی یەک ملیۆن فڕۆکەی بێفڕۆکەوان، جگە لە فڕۆکەی جەنگی لە جۆری ئێف ١٦، کە لەلایەن ھاوپەیمانەکانییەوە لە وڵاتانی رۆژئاوا پێشکەشی دەکرێن.

پەیامەکەی زیلینسکی دوای کەمتر لە ٧٢ سەعات بووە لە ھێرشێکی فراوانی مۆسکۆ بۆ سەر شارەکانی ئۆکراین، کە چەندین مووشەک و فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی ئاڕاستە کردن و بەھۆیەوە لانی کەم ٣٩ کەس کوژران، ئەو ھێرشانەش بە فراوانترین ھێرشی ئاسمانی دانران لە سەرەتای دەستپێکردنی جەنگی نێوان ئەو دوو وڵاتەوە. 

ھاوکات ئۆکراین خستنەخوارەوەی ٢١ درۆنی لە کۆی ٤٩ درۆنی دروستکراوی ئێرانی راگەیاند، کە لەلایەن روسیاوە ئاڕاستەی شاری بیلگۆرود کرابوو، بەھۆشیەوە ٢٤ کەس کوژران. 

میدیای رەسمی کۆریای باکوور بڵاویکردووەتەوە، کیم جۆنگ ئون سەرۆکی ئەو وڵاتە لە کۆبوونەوەیەکیدا لەگەڵ سەرجەم لێپرسراو و فەرماندە سەربازییەکانی وڵاتەکەی باسی لە و مەترسی و ھەڕەشانە کردووە کە لەسەر کۆریای باکوور ھەن لەگەڵ چۆنێتی بەرەنگاربوونەوەی ئەو مەترسییانە.

جەختیشیکردووەتەوە، ھەر کاتێک دووژمنان بژاردەی سەربازییان ھەڵبژارد و بڕیاری رووبەڕوبوونەوە و شەڕیان لە دژی کۆریای باکوور راگەیاند، پێویستە فەرماندە سەربازییەکانی وڵاتەکەی بەبێ ھیچ سڵکردنەوەیەک ئەمریکا و کۆریای باشوور بە تەواوی لەسەر نەخشەی جیھان بسڕنەوە بۆئەوەی ببێتە وانەیەک بۆ سەرجەم دوژمنانی تری کۆریای باکوور.

مقاوەمی ئیسلامی لە عێراق لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، بە چەکی گونجاو شاری "ئیلات" لە ئیسرائیل کردووەتە ئامانج و بەردەوامیش دەبن لە ھێرشەکانیان بۆ سەر دوژمن. 

بەڵام لە راگەیەندراوەکەدا ھیچ زانیارییەک سەبارەت بە زیانەکانی ھێرشەکە بڵاونەکراوەتەوە.

لە چەند سەعاتی رابردووشدا، حزبوڵای عێراقی بنکەی "رمێلان"ی لە باکوری رۆژھەڵاتی سوریا بە فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کردە ئامانج. 

بەیانی یەکشەممەش، کێڵگەی عومەری نەوتی لە رۆژھەڵاتی دێرەزوور روبەڕووی سێ ھێرشی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان بووەوە. 

لە زۆرینەی ھێرشەکانیشدا، مقاوەمەی ئیسلامی عێراقی بەرپرسیارێتی رادەگەیەنێت و ھێرشەکانیان لە وەڵامی ئەو بۆردوومان و ھێرشانەیە کە ئیسرائیل دەیکاتە سەر غەززە. 

لەگەڵ دەستپێکی ساڵی نوێدا، باڵی سەربازیی بزووتنەوەی حەماس رایگەیاند بە دەیان موشەکی ئاڕاستەی تەلئەبیبی پایتەختی ئیسرائیل کردووە. سیستمی بەرگریی ئاسمانی ئیسرائیلیش وەڵامی ھێرشە مووشەکییەکەی حەماسی دایەوە.

لای خۆیەوە، دانیال ھاگاری وتەبێژی سوپای ئیسرائیل ڕایگەیاند، بڕیارە لەم ھەفتەیەدا بەشێک لەو سەربازە یەدەگانەی رەوانەی شەڕی غەززە کراون لە خزمەتی سەربازی ببەخشرێن.
ئاماژەی بەوەشکرد، سوپا پێویستە پلان بۆ داھاتوو دابنێت، چونکە ئەرکەکانی لە ساڵی داھاتوودا زیاتردەبێت بەو پێیەی درێژایی ساڵی ٢٠٢٤ شەر دژی حەماس بەردەوامی دەبێت.

گرووپی مقاوەمەی ئیسلامی لە عێراق رایگەیاند، لە درێژەی ھێرشەکانیان دژی ھێزەکانی ئەمریکا لە عێراق و ناوچەکە و وەک کاردانەوەیەک دژی جەنگی غەززە، بە فڕۆکەی بێ فڕۆکەوان ھێرشیان کردووەتەسەر بنکەیەکی سەربازی ئەمریکا لە باشوری شاری حەسەکە.

لە ١٧ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢٣ەوە تا ئێستا، ١١٠ جار ھێرشکراوەتەسەر بنکە سەربازییەکان و دامەزراوەکانی ئەمریکا لە عێراق و سوریا. 

ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی دژی داعش لە عێراق و سوریا لە راگەیەندراوێکدا بڵاوکردەوە، ھێزەکانی ھەسەدە بە ھەماھەنگی لەگەڵ ھێزەکانی ھاوپەیمان توانیویانە بەرپرسێکی ھەواڵگری رێکخراوی تیرۆریستی داعش لە شاری حەسەکە دەستگیر بکەن، کە بەرپرسیار بووە لە کۆکردنەوەی زانیاری ھەواڵگری لە سنووری نێوان سوریا و عێراق.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، دەستگیرکردنی ئەو بەرپرسە ھەواڵگرییە، توانای پلااندانانی رێکخراوی تیرۆریستییەکە بۆ کردەوەی تیرۆریستی رادەگرێت.

ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی ئاماژەی بەوەشداوە، داعش ھێشتا مەترسییە بۆ سەر ئەمریکا و ھاوپەیمانەکانی لە ناوچەکە و ھێزەکانی ھاوپەیمانانیش ئۆپراسیۆنەکانیان لە ناوچەکە بەردەوام دەبێت، بۆ بەرەنگاربوونەوەی ئەو ھەڕەشانەی لەسەر ناوچەکەن.

دانیال ھاگاری، وتەبێژی سوپای ئیسرائیل لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، جەنگی نێوان سوپای ئیسرائیل و گروپی چەکداری حەماس بە درێژایی ساڵی ٢٠٢٤ بەردەوام دەبێت و سوپای ئیسرائیل پلانی پێشوەختە بۆ تەواوی ساڵەکە دادەڕێژێت.

ئەوەشی خستەڕوو، بە دەیان ھەزار سەربازی یەدەگی سوپای ئیسرائیل ئامادەن بۆ شەڕ، لەو ژمارەیەش ھەندێکیان لەئێستادا ئامادەکاری دەکەن بۆ جەنگی درێژخایەن لە غەززە.

ئیتامار بن غەفیر، وەزیری ئاسایشی نیشتمانیی ئیسرائیل لە میانی کۆبوونەوەی حزبەکەی وتی، سیاسەتی نیشتەجێکردنی فەڵەستینییەکانی غەززە لە دەرەوە، ئاسانکاری دەکات بۆ گەڕانەوەی جولەکەکانی تەنیشت سنووری غەززە و گەڕانەوەی سوپای ئیسرائیل کە لە ساڵی ٢٠٠٥دا لە غەززە کشایەوە، لەماوەی ئەم ھەفتەیەدا، ئەوە دووەم وەزیری ئیسرائیلە کە لەوبارەیەوە لێدوان بدات.

بن غەفیر یەکێکە لە ھێماکانی نیشتەجێبوونی زۆرەملێی جولەکەکان لەسەر خاکی فەڵەستین، نەتەوە یەکگرتووەکانیش ئەو کارە بە نایاسایی دادەنێت.

بنیامین ناتانیاھۆ لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانییدا رایگەیاند، سوپای ئیسرائیل ئامادەیە بۆ جەنگێکی ئاڵۆز و پێویستیان بە کاتە بۆ بەدەستھێنانی ئامانجەکانیان، ھەروەھا بەڵێنیشیدا، سەرجەم بارمتە ئیسرائیلییەکان لە دەستی حەماس رزگار بکات.

ناتانیاھۆ وتیشی، جەنگەکە بۆ چەندین مانگی تر درێژە دەکێشێت، تاکو سەرجەم بارمتەکان ئازاد دەکەن و حەماس لەناودەبەن و سەرکردەکانیان دەکوژن.

ھاوکات شەوی رابردوو، ھەزاران کەس لە شاری تەلئەبیب کە بەشێکیان کەسوکاری بارمتەکان بوون، چوونە بەردەم ماڵەکەی بنیامین ناتانیاھۆ و داوایان کرد، لە پۆستی سەرۆکوەزیرانی ئیسرائیل دووربخرێتەوە و داوای ھەڵبژاردنی پێشوەختەشیان کرد.

تۆماس وایت، بەڕێوبەری دەزگای فریاگوزاری و کاری نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ پەنابەرانی فەڵەستین رایگەیاند، کەرتی غەززە بەدەست برسێتی کارەساتبارەوە دەناڵێنن و ٤٠% دانیشتوانی غەززە مەترسی برسێتییان لەسەرە، ئاماژەی بەوەشکردووە، خەڵکی غەززە بۆ مانەوە رۆژانە دەجەنگن.

راشیگەیاند، دانیشتوانی کەرتی غەززە دەچنە مانگی سێیەمی شەڕەوە، کاولکاری زیاتر چاوەڕێیان دەکات لە ئێستادا نزیکەی ٧٠%ی باڵەخانەکانی غەززە زیانیان بەرکەوتووە یان بە تەواوی وێران بوون.

ئیسماعیل قائانی رەفتارەکانی ئەمریکا لە عێراق بە ناعەقڵانی ناودەبات و دەڵێت ئەگەر ئەمریکا لەو رەفتارانەی بەردەوام بێت، مقاوەمەی عێراقی  بەشێوەیەکی جیاوازتر وەڵامی دەداتەوە.

ئیسماعیل قائانی، فەرماندەی فەیلەقی قودس لە ساڵیادی کوژرانی یەکێک لە فەرماندەکانی سوپای پاسداران ئاماژەی بەوەکرد، ئێران دەستینەبووە لە ھێرشەکەی حەوتی ئۆکتۆبەری حەماس بۆسەر ئیسرائیل و ئەو ھێرشە بڕیاری خودی فەڵەستینییەکان بووە، جەختیش دەکاتەوە کە ھەوڵەکانی ئیسرئیل بۆ تێوەگلاندانی تاران لەو شەڕەدا بێ ئەنجامدەبن.

وتیشی، ئەگەر ئەمریکا لە رەفتارە "ناعەقڵانییەکانی لە عێراق بەردەوام بێت"، مقاوەمەی عێراقی تێبینیەکان وەلا دەنێت و بەڕێگەیەکی جیاوازتر وەڵامی واشنتۆن دەداتەوە.

رۆژنامەی تایمز ئۆف ئیسرائیل لە راپۆرتێکدا دەڵێت، بنیامین ناتانیاھۆ، سەرۆکوەزیران لەدوایین ساتەکانی شەوی پێنجشەممەدا کۆبوونەوەیەکی ئەنجومەنی وەزاری جەنگی وڵاتەکەی ھەڵپەساردووە، چونکە ناوبراو نایەوێت رۆڵی دەسەڵاتی فەڵەستینی لە حکومڕانی غەززەی دوای تەواوبوونی شەڕ، ئاشکرا بکرێت.

ئەوەشی خستوەتەڕو، ناتانیاھۆ دەیەوێت ئەو پرسە لە کۆبوونەوەی رۆژی سێشەممەی داھاتووی ئەنجومەنی وەزاری بۆ کاروباری ئەمنیدا تاوتوێ بکرێت، لەم بارەیەشەوە واشنتۆن داوای لە ئیسرائیل کردووە بە خێرایی یەکلایی بکاتەوە، کە دوای جەنگ بەڕێوەبردنی غەززە بە کێ دەسپێرێت.