کوردستان
ئەو پارێزەرانە کە نوێنەرایەتی ٣٥ ژووری پارێزەران دەکەن، دوای پێشکەشکردنی داواکارییەکەیان بە وەزارەتی دادی تورکیا، لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەنوسیدا ئاماژەیان بەوەکرد، زیاتر لە چوار ساڵە بەشێوەیەکی نایاسایی دیدار لەگەڵ عەبدوڵا ئۆجەلان و نۆ ساڵیشە دیدار لەگەڵ سێ زیندانیکراوی دیکەی ئیمرالی راگیراوە.
تائێستا سەدان جار تیمی پارێزەران و بنەماڵەی عەبدوڵا ئۆجەلان داوایان لە وەزارەتی دادی تورکیا کردووە رێگەیان پێ بدات سەردانی ئیمرالی بکەن، بەڵام بەھۆکاری جیاواز سەرجەم داواکارییەکانیان رەتکراوەتەوە.
دوایین پەیوەندی لەگەڵ ئۆجەلان رۆژی ٢٥ی ئاداری ٢٠٢١ بووە، کاتێک رێگەدرا محەمەد ئۆجەلانی برای بۆ پێنج خولەک بە تەلەفۆن قسەی لەگەڵدا بکات.
بەڕێوەبەرایەتی کەشناسی ھەرێم پێشبینییەکانی ئەمڕۆ و سبەی رەوشی کەشوھەوای بڵاوکردەوە و ئەوەی خستوەتەڕو، لە دوانیوەڕۆی رۆژی سێشەممەوە لە ناوەندی پارێزگاکان نمە باران دەبارێت و لە شەویشدا بەفر لە سەر ناوچە شاخاوییە سنوورییەکان دەبارێت.
باسی لەوەشکردوە، پێشبینی دەکرێت سبەینیش لە ھەرێم بە گشتی باران ببارێت بەشێوەی نمە باران لە کات و ناوچەی جیا جیا و لە ھەندێ ناوچەش بارانی مامناوەند دەبێت، ھاوکات بەفریش لە زۆربەی لووتکەی شاخە بەرزەکان دەبارێت.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، لە گەڕەکی رەحیماوای کەرکوک نزیک فلکەی ئیخوان، دز چووە ماڵێک و قاسەی ماڵەکە شکێنرا و دزی لێکرا.
ئاماژەی بەوەشکرد، لە دزییەکەدا بڕی ١٧٥ ھەزار دۆلار و پێنج ملیۆن دیناری عێراقی و بە بەھای ٢٠ ملیۆن دینار ئاڵتون و دوو مۆبایل و دەمانچەیەک دزراوە و بۆ شاردنەوەی دزییەکەش ئاگر لەماڵەکە بەردراو سوتێنرا.
پەیامنێری کوردسات نیوز راشیگەیاند، پۆلیس تیمێکی بۆ لێکۆڵینەوە لەو رووداوە و پێکھێناوە و دەستیان کردووە بە گەڕان بۆ دۆزینەوەی تۆمەتبارەکە و دەستگیرکردنی.
لیوای ٢١ی پاسەوانی سنوور لە راگەیەندراوێکدا بڵاوکردەوە، پاسەوانی سنور ھێزێکە سەر بە وەزارەتی ناوخۆیی فیدراڵە و پابەندە بە یاسا و رێنماییەکان و ئەرکیان رێگریکردنە لە ھاتوچۆی نایاسایی و ھێنان و بردنی قاچاغ بەشێوەیەکی نایاسایی و پاراستنی سنورەکان.
لە بەشێکی تری راگەیەنراوەکەدا ھاتووە، دیاردەی ھێنان و بردنی کاڵا و شتومەک بەشێوەی نایاسایی لە سنورەکان بوونی ھەیە، ئەوەش دەبێتە ھۆی نائارامی لە سنورەکان، چەندین جاریش داوا لە وڵاتانی دراوسێ کراوە، رێگری بکات لە ھاتنی ھاووڵاتیانی رۆژھەڵاتی کوردستان بە شێوەی نایاسایی، بەڵام بەھیچ جۆرێک چارەسەری ئەو رەوشە نەکراوە.
جەختی لەوەشکردوەتەوە نیگەرانن لەو رووداوانەی لە چەند رۆژی رابردوو روویانداوە لە سنوری تەوێڵە، لیژنەی لێکۆڵینەوەش لە رووداوەکە پێکھێنراوە بۆ بەدواداچوونی رووداوەکە و سزادانی ئەو کەسانەی کەمتەرخەم بوون. ئەوەش لە کاتێکدایە لە ٢١ی ئەم مانگە چەند کۆڵبەرێک لەلایەن ھێزەکانی پاسەوانی سنووری عێراقەوە لە سنووری بیارە دەستبەسەرکران و دوای ئەشکەنجە و لێدان و تاشینی قژیان، لە سەرسنوور ئازاد کران.
فەرھاد گورون، لێپرسراوی ھۆبەی کامێراکانی چاودێریکردنی خێرایی لە ھاتوچۆی سلێمانی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە سەعات ١٠ی بەیانی ئەمڕۆوە، کامێراکانی تۆمارکردنی تیژڕەوی لە سلێمانی کەوتوونەتەکار، ژمارەیان ٢١ کامێرایە و بە سیستەمی یەک خاڵ کاردەکەن.
وتیشی، لەسەر رێگەی سلێمانی – تاسڵوجە، خێرایی رێگەپێدراو بۆ ئۆتۆمبێلی بچوک و بارھەڵگر جیاکراوەتەوە، بەشێوەیەک خێرایی رێگەپێداو بۆ ئۆتۆمبێلی تایبەت ٨٠ کم و بۆ بارھەڵگر ٦٠ کم و سزای پێبژاردنەکانیشیان جیاوازە.
فەرھاد گورون باسی لەوەشکرد، کامێراکان سەرپێچی ئۆتۆمبێلی بێسەرەتاش تۆماردەکەن.
زۆرترین سزای پێبژاردنی کامێراکان لە ٧٠ ھەزارەوە دەستپێدەکات و زۆرترین سزای پێبژاردنیش ٢٣٠ ھەزار دینارە.
سەرچاوەیەک لە ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق باس لە ھەموارکردنەوەی یاسای بودجە و پشکی ھەرێم نەکراوە.
ھاوکات پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەکرد، بەپێی ئەو زانیاریانەی بەردەستن، ئەو بڕە پارەیەی رەوانەی ھەرێم دەکرێت ٦١٢ ملیار دینارە نەک ٦١٨ دینار و پشکی ھەرێمە و قەرز نییە.
ئاماژەی بەوەشکرد، وەزارەتی دارایی ئامادە نییە بودجەی ھەرێم بنێرێت بە پاساوی ئەوەی لەکۆی ٦٨٠ ھەزار فەرمانبەر، حکومەتی ھەرێم ناوی ٣٠٠ ھەزار ناوی ناردووە و تا بەتەواوی ناوەکان نەگات ئامادە نییە مووچە بنێرێت.
راشیگەیاند، وەزارەتی دارایی لە ١٦ی مانگەوە نوسراوی ناردووە بۆ وەزارەتەکان لیستی مووچە ئامادەبکەن، لەناویاندا و مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێم، بەڵام حکومەتی ھەرێم ئەمڕۆ نوسراوی بۆ دام و دەزگاکان ناردووە بۆ ئامادەکردنی لیستی مووچە.
بەپێی نوسراوێک کە واژۆی ئاوات شێخ جەناب، وەزیری دارایی و ئابووری ھەرێمی لەسەرەو ئاڕاستەی سەرۆکایەتییەکانی ھەرێم و دەستە و فەرمانگە نەبەستراوەکان کراوە، داوا دەکات لیستی موچەی پەسەندکراو بنێرن.
بەپێی نوسراوەکەی وەزارەت، ھەموو ئەو شوێنانە، پێویستە مانگانە لیستی مووچە بەپێی موچەی بنەڕەت، جۆری دەرماڵە، لێبڕینی خانەنشین و باجی دەرامەت بە وردبینی و پەسەندکراوی بنێرن بۆ بەڕێوەبەرایەتیی گەنجینەکان بۆ مانگی کانوونی دووەمی ئەمساڵ.
وەزارەتی دارایی داوای کردووە ھەموو وەزارەت و فەرمانگە و دەستەکان مانگانە لەپێش (١٠)ی مانگەوە لیستی موچەکانیان بنێرن.
وەزارەتی دارایی ھەرێم ڕوونکردنەوەیەکی لەسەر لیستی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی ھەرێم بڵاوکردەوە و دەڵێت، لەماوەی رابردوو تیمی ھاوبەشی دیوانی چاودێری دارایی حکومەتی فیدراڵ و حکومەتی ھەرێم، ماوەی مانگێک لە ھەرێم سەرقاڵی وردبینی بوون لە ژمارەی فەرمانبەران و مووچەخۆرانی ھەرێم.
ئەوەشی خستووەتەڕوو، ھیچ شتێکی نامۆ و نایاسایی لەناو لیستی فەرمانبەران و موچە خۆرانی ھەرێمدا نییە و ناوە ناوە وروژاندنی بابەتی نوێ بە جۆرێک لە گێچەڵ دەزانن بۆ ئاستەنگی دروستکردن لە بەردەم ناردنی مووچە بۆ ھەرێم.
وەزارەتی دارایی ھەرێم جەختی لەوەشکردووەتەوە، لەچوارچێوەی داواکارییە یاساییەکانی وەزارەتی دارایی حکومەتی فیدراڵ و ئەوەی پێویست بێت، بە نووسراوی رەسمی وەڵامییان داوەتەوە و دەیدەنەوە و ھیچ تێبینییەک جێناھێڵن.
سوزان مەنسور کەرەم، پەرلەمانتاری فراکسیۆنی یەکێتی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، دوای بەدەستھێنانی رەزامەندیی وەزیری ناوخۆی عێراق بۆ کردنەوەی فەرمانگەی پاسپۆرتی خانەقین، لە ئێستاشدا لیژنەیەکی تایبەت لە پاسپۆرتی دیالە ھاتوونەتە خانەقین بۆ دەستنیشانکردنی شوێنی فەرمانگەکە ئەمەش سەرباری تەواوکردنی رێکارە یاساییەکانی کە فەرمانی وەزاری تەواو بووە.
وتیشی،" فراکسیۆنی یەکێتی ھەوڵ دەدات فەرمانگەی خانەنشینی و تێبینەرایەتی وەقفی سونی لە قەزای خانەقین بکاتەوە بە ئامانجی خزمەتکردنی زیاتر بە خەڵکی شارەکە و کارئاسانی بۆیان لە دەرھێنانی پاسپۆرت".
ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق کۆبووەوە و سندوقی ئاوەدانکردنەوەی شەنگال و نەینەوا و ناوچە ئازدکراوەکانی راسپارد بە ئامادەکردنی دوو پارچە زەوی لە قەزای شەنگال و موسڵ بۆ شوێنی نیشتەجێکردنی ئاوارەکان.
ھەروەھا، سندوقی ئاوەدانکردنەوەی ناوچە ئازادکراوەکان راسپارد بە تەرخانکردنی بەشێک لە بوودجەکەی بۆ قەزای شەنگال و بڕیاریشیدا بە کردنەوەی فەرمانگە خزمەتگوزارییەکان لەو قەزایە.
ھەروەھا، ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق، وەزارەتی دارایی راسپارد بە قەرەبووکردنەوەی ئەو ئاوارانەی ماڵەکانیان ڕووخاوە بە تایبەتی ئاوارەکانی شەنگال و قەرەبووکردنەوەی دارایی خێزانە ئاوارە گەڕاوەکان بە بڕی چوار ملیۆن دینار و بۆ ئەو مەبەستەش وەزارەتی دارایی راسپارد بۆ ئاوارەکانی ھەر پارێزگایەک یەک ملیار دینار تەرخان بکات.
سەرچاوەیەکی باڵا لە یەکێتی نیشتمانی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتی بە سەرپەرشتی بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتی لە سلێمانی لەکۆبوونەوەدایە.
وتیشی لەکۆبوونەوەکەدا سەرۆکی یەکێتی کورتەیەک لەسەر دۆخی سیاسیی کوردستان و عیراق، سەرکەوتنی یەکێتیی لە ھەڵبژاردنەکانی کەرکوک، موسڵ، خانەقین و سەلاحەدین پێشکەش دەکات.
بەوتەی سەرچاوەکە، ھەر لە کۆبونەوەکەدا، گفتوگۆ دەکرێت لەسەر ھەڵبژاردنی داھاتووی پەرلەمانی کوردستان و ئامادەکارییەکان لەو بارەیەوە، لەگەڵ گفتوگۆکردن لەسەر کاروباری رێکخراوەیی دوای کۆنگرەی پێنجەم و کۆنفرانسی راگەیاندن، کۆنفرانسی مەکتەبی رێکخستن.
دەقی پرسەنامەکە
بەڕێزان خێزان و خانەوادەی کۆچکردوو عوسمان سمایل مەلا
بەڕێز کاک حاکم سابیر
بەبیستنی ھەواڵی کۆچی دوایی (عوسمان سمایل مەلا)، نیگەران و دڵگران بووم.
کۆچکردوو (عوسمان سمایل مەلا) لەخانەوادەیەکی نیشتمانپەروەر و بەئەمەک بۆ شۆڕش و کوردایەتی بوو، ھاوکات برای ھەڤاڵ حاکم سابیر ئەندامی ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانە.
بۆ ئەم خەمە، پرسە و سەرەخۆشی لەخۆتان و خانەوادە تێکۆشەرەکەتان ئەکەم، خوای گەورە لەکۆچکردوو خۆش بێت و جێگەی بەھەشت بێت، سەبوری و دڵنەواییش بەھەموو لایەک ببەخشێت.
انا للە وانا الیە راجعون
قوباد تاڵەبانی
لێپرسراوی مەکتەبی سکرتارییەتی سەرۆک مام جەلال
دەقی پرسەنامەکە...
بەڕێز کاک حاکم سابیر، ئەندامی سەرکردایەتیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
بۆ کۆچی دوایی (عوسمان سمایل مەلا)ی براتان، پرسە و ھاوخەمیی قووڵی خۆمان ئاڕاستەی ئێوە و بنەماڵە سەربەرزەکەتان دەکەم و ھاوبەشی خەمتانم.
لەخوای گەورە داواکارم کۆچکردوو بە بەھەشتی بەرین شاد بکات و سەبووری بەھەموولایەک ببەخشێت.
دڵسۆزتان
بافڵ جەلال تاڵەبانی
سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، لە بازاڕی نیشتمان لە ھەولێر کە بازاڕی دراوەکەشی پێدەڵێن، رووداوێکی تەقەکردن روویداوە، سەرەتا کەسێک بە دەمانچە تەقەی کردووە و کەسێکی بریندار کردووە و رایکردووە، دەشوترێت ھۆکاری تەقەکردنەکە کێشەی کۆمەڵایەتی بووە، ھێزە ئەمنییەکانیش لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە دەکەن.
د.رەوەند حەوێزی بەڕێوەبەری نەخۆشخانەی ئیمرجێنی رایگەیاند، بریندارەکە لەسەر داوای کەسوکاری گواستراوەتەوە نەخۆشخانەیەکی تایبەت. لەکاتێکدا، وتەبێژی بازاڕی دراوەکەی ھەولێر وتبووی، بریندارەکە گیانیلەدەستداوە.
بەپێی فەرمانێکی وزاری، ھەموو ئەو ھاووڵاتیانەی لە ماوەی ڕابردوو تا ٣١/١٢/٢٠٢٣ بەھۆی کەمدەرامەتی یان بێئاگایی لە ڕێنماییەکان کەوتونەتە سزای گرێبەستی ئەلیکترۆنی، لێبوردنیان لەو سزایە بۆ دەرچووە.
ھەروەھا داوا لە ھاوڵاتیان دەکات لەمەودوا لەماوەی یاساییدا خاوەندارێتی ئۆتۆمبێل بۆ کڕیار بگوازنەوە بۆ ئەوەی لە سزای دارایی و کێشەی یاسایی و کۆمەڵایەتی بەدوور بن.
دەشڵێت، بڕیاری دوو ھێندە بوونی سزاکانی سەرپێچی ھاتوچۆ کە پێشتر بە فەرمانی وزاری دەرچوو بوو، لەبەر باری دارایی ھاووڵاتیان و تەواونەبوونی ئامادەکارییە تەکنیکییەکان، ڕاگیراوە.
لە راگەیەندراوێکدا وەزارەتی ناوخۆ دەڵێت، بە مەبەستی نوێکردنەوەی سیستمی دەرھێنانی مۆڵەتی شوفێری لە ھەموو بەڕێوەبەرایەتییەکانی ھاتوچۆ لە ھەرێمی کوردستان، ڕۆژی چوارشەممە ٢٤ی ١ سەردانی ھاوڵاتیان بۆ بەشی مۆڵەت ڕادەگیرێت.
دەشڵێت، رۆژی دواتر کە دەکاتە پێنج شەممە ڕێکەوتی ٢٥ی ١، ئەوانەی لە دەرەوەی شارەکان دێن، بۆ ھەفتەی داھاتوو کارەکانیان ڕابگرن نەوەک نوێکردنەوەی سیستمەکە پێویستی بەکاتی زیاتر ھەبێت.
دووپاتیشیدەکاتەوە، ھەموو ھەوڵەکانیان دەخەنە گەڕ کە ڕۆژی پێنجشەممە کاروباری خەڵک ئاسایی ببێتەوە، ھەروەھا ئەم ئاگادارکردنەوەیە ئەو ھاوڵاتیانە ناگرێتەوە کا تاقی کردنەوەی دەرھێنانی مۆڵەتی شوفێری ئەنجام دەدەن.