کوردستان
ئاماژە بۆ ئەوەش دەکەن، ئەگەر پێشتر ھاوڵاتیان پابەندبوونایە بە وەرگرتنی ڤاکیسن، ڤایرۆسەکە بەم شێوەیەی ئێستا تەشەنەی نەدەکرد.
کەمێک بەر لە ئێستا شەپۆلێکی بارانبارینی بە خوڕ ناو شاری سلێمانی گرتەوە و بووە ھۆی خۆشحاڵی ھاوڵاتیان بە تایبەتی لەم وەرزی گەرمایەدا کە بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما ھاوڵاتیانی بێزارکردبوو، چەند ڕۆژی ڕابردووش بارانبارین زۆربەی شار و شارۆچکەکانی ھەرێمی کوردستانی گرتەوە.
بارانبارین لە ھاویندا لە ھەرێمی کوردستان، ھاوکاتە لەگەڵ ئەو شەپۆلی بارانبارین و لافاوە بەھێزەی لە ماوەی چەند ڕۆژی ڕابردوودا چەند وڵاتێکی گرتەوە و زیانی زۆری گیانی و مادیشی لێکەوتەوە.
لە کۆبوونەوەکەدا جەخت کرایەوە لە جێبەجێکردنی قۆناغی یەکەمی ئامادەکارییە گەڵاڵەکراوەکانی بانگشەی ھەڵبژاردن لەسەر بنەمای یاسا بەرکارەکانی کۆمسیۆنی ھەڵبژاردنەکان، بە شێوەیەک لە بەرژەوەندی گشتیدا بێت لە پێناو سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان.
لێپرسراوانی کاروباری ھونەری ئۆفیسی ھەولێری کۆمسیۆنیش ڕایگەیاند، زۆرینەی ئاستەنگە تەکنیکییەکان لە بەردەم پڕۆسەکە ھەڵگیراون، ئەو ھاوڵاتیانەشی کارتی دەنگدانیان وێنەی لەسەر نییە، دەتوانن بەشداری پڕۆسەکە بکەن.
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ١٠٥٢ کەسی تر توشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ١١ تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ٦١٤ تووشبووی تری ڤایرۆسەکەش چاکبوونەتەوە.
ھونەرمەند بەرزانی قالەی خەلوز لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز دەڵێت کۆمەڵێک پەیجی بێ ناونیشان کە خاوەن و شوێنی کارکردنیان نادیارە بە ناوی منەوە ھەواڵی بێبنەما بڵاو دەکەنەوە، کە ھیچ پەیوەندیەکی بە منەوە نیە.
ئاماژە بەوەش دەکات قسەی لەسەر ھەر بابەتێک ھەبێت لە ئەکاونتی تایبەتی خۆی لە فەیسبوک بڵاوی دەکاتەوە، وتیشی لە ماوەی چەند ھەفتەی ڕابردووەوە ھیچ قسەیەکی لەسەر بارودۆخی ناوخۆی یەکێتی بۆ ھیچ کەناڵێکی میدیایی نەکردووە.
پارێزەرانی سزادراوانی بادینان لە ڕاگەیەندراوێکدا دەڵێن، زانیارییان پێگەیشتووە، سزادراوانی بادینان زۆر ئازار دەدرێن و فشاری زۆریان بۆ دەھێنرێت، بۆیە داوا لە ھەر سێ سەرۆکایەتییەکەی ھەرێمی کوردستان دەکەن بە دەم بانگەوازەکەیانەوە بچن، چونکە ڕەوشی تەندروستی و شوێنی حەوانەوە و مامەڵەکردن لەگەڵ سزادراوەکان لەو پەڕی خراپیدایە و دوورە لە ھەموو بەھا مرۆییەکان و ڕەچاوی مافەکانی زیندانییان لەگەڵ ناکرێت.
لە ڕاگەیەندراوەکەدا داواشکراوە سزادراوەکان بە زووترین کات بگوازرێنەوە بۆ چاکسازی گەورانی ھەولێر یاخود چاکسازی زەرکا لە دھۆک.
دەشڵین، ئەم سزادراوانە مرۆڤن و ڕۆڵەی ئەم نیشتیمانەن، ھیچ بیانوویەک نییە بۆ ھێشتنەوەیان لە زیندانی ئاسایش و ئەو کارە نایاساییە.
ئیدارەی گشتی و دارایی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، لەسەر ڕاسپاردەی بافڵ تاڵەبانی بە مە‌بە‌ستی چاککردن و جوانکاری شە‌قامە‌کان و ئیدارە‌دانی سە‌وزایی و پێداویستییەکانی تر، بودجە‌یە‌کی بۆ شارەوانی پارێزگای سلێمانی تەرخان کرد.
لەلایەکی ترەوە لەسەر راسپاردەی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم ماوەی چەند رۆژێکە نۆژەنکردنەوە و جوانکردنی شەقامەکانی سلێمانی دەستیپێکردووە و بڕیارە لە ماوەی چەند ھەفتەیەکدا سەرجەم شەقامەکانی سلێمانی نۆژەن بکرێنەوە.
ئەو ھەوڵانەش لە کاتێکدایە سەرۆکی حکومەت بەڵێنیدا بودجە بۆ شارەوانی سلێمانی تەرخان بکات و دوو مانگ و شەش رۆژ پێش ئێستا لەسەر ڕاسپاردەی سەرۆکی حکومەت بڕیاردرا چوار ملیار و ٥٢٧ ملیۆن دینار بۆ بەڕێوەبەردن و چاکسازی لە بلوارەکانی سلێمانی و ھەواری شار تەرخان بکرێت، بەڵام تاوەکو ئێستا ھیچ بڕێک لەو پارە خەرج نەکراوە و بەشێک لە باخچە و بلوارەکانی سلێمانی وشک بوون و زیانیان بەرکەوتووە.
حزبی دیموکراتی کوردستانی ئێران لە راگەیەنراوێکدا ئاشکرایکردووە، ئەندامێکی کۆمیتەی ناوەندی حزبەکەیان بەناوی مووسا بابا خانی دوای دوو رۆژ لە رفاندنی ئەمڕۆ تەرمەکەی لە ژوورێکی ھۆتێل گوڵی سلێمانی لە شاری ھەولێر دۆزراوەتەوە کە شوێنەواری ئەشکەنجەدانی پێوە دیاربووە.
ھاوکات بەڕێوەبەرایەتی ئاسایشی ھەولێر لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، دوای ئاگادارکردنەوەیان لە رووداوێکی کوشتن لەلایەن ھۆتێل گوڵی سلێمانی، تیمەکانیان گەیشتوونەتە شوێنی رووداوەکەو دەرکەوتووە ئەو کەسەی کوژراوە ھاوڵاتیەکی کوردی خۆرھەڵات بەناوی مووسا باباخانی، لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە دەستی پێکردووە و دوای تەواو بوونی لێکۆڵینەوە ئەنجامەکەی رادەگەیەنن.
بەڕێوەبەرایەتی گشتی کارەبای سلێمانی رایگەیاند، دانیشتوانی گوندی بێستانسوور رێگریان لە بەستنی پێوەری زیرەک کردووە، بۆیە تاوەکو پێوەری کارەبا بۆ گوندەکە دەبەسترێت کارەباکەیان شەش سەعات کەمکراوەتەوە و کراوە بە ١٨ سەعات، ئەو بڕیارەش بە ڕاوێژ لەگەڵ فەرمانگەی ئاوی شارەزوور سنورەکە دراوە.
لای خۆشیەوە فەرمانگەی ئاوی شارەزوور رایگەیاند، بەھیچ جۆرێک داوایان نەکردووە کارەبای ئەو گوندە کەمبکرێتەوە، چونکە لە دەسەڵاتی ئەواندا نییە.
دانیشتوانی بێستانسووریش رایانگەیاند، بەڕێوەبەرایەتی کارەبای سلێمانی دەیەوێت بە دانانی پێوەری زیرەک کارەبای گوندەکەیان جیابکەنەوە و بیبڕن، ئەوە لە کاتێکدایە ھەموو دانیشتوانی گوندەکە سەعاتی کارەبایان ھەیە و بەشداربووی تۆڕی کارەبای نیشتمانین.
دانیشتوانی گوندەکە داواکاریشن ئەو کارەی کراوە چاک بکرێتەوە، بەبێ ئەوەی ھاوڵاتیانی ناوچەکە باجی بدەن.
بافڵ تاڵەبانی لە پەیامێکی پیرۆزباییدا دەڵێت، "ئەم بۆنەیە بەدەرفەت دەزانم کە دووپاتی پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوانمان بکەینەوە و پێکەوە ھەنگاوی گەورەتر بنێین لەپێناو سەقامگیری زیاتری سیاسی و کۆمەڵایەتی و خزمەتکردنی گەلەکەمان".
دەقی پەیامی پیرۆزباییەکە...
بەڕێزان کاک محەمەدی حاجی مەحمود، سکرتێری گشتی حیزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان، ئەندامانی مەکتەبی سیاسی و سەرکردایەتی، کادران و لایەنگرانی حیزبی سۆسیالیست دیموکراتی کوردستان.
بەبۆنەی ٤٥ھەمین ساڵیادی دامەزراندنی حیزبە تێکۆشەرەکەتان گەرمترین پیرۆزبایتان لێدەکەم.
ھیوادارم ئەم یادە ھاندەری زیاترمان بێت بۆ خستنەگەڕی زیاتری ھەوڵەکانمان بۆ تەبایی و یەکخستنەوەی ماڵی کورد. فاکتەری بەھێزکردنی ھەنگاوەکانی چاکسازی و زیاتر خزمەتکردنی کۆمەڵانی خەڵک بێت و پێکەوە بەسەر کێشە و قەیرانەکاندا زاڵبین و ئایندەیەکی گەشتر بۆ گەلەکەمان مسۆگەربکەین.
ئەم بۆنەیە بەدەرفەت دەزانم کە دووپاتی پتەوکردنی پەیوەندییەکانی نێوانمان بکەینەوە و پێکەوە ھەنگاوی گەورەتر بنێین لەپێناو سەقامگیری زیاتری سیاسی و کۆمەڵایەتی و خزمەتکردنی گەلەکەمان.
ھەرشادو سەرفرازبن
بافڵ تاڵەبانی
ھاوسەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
لەبەرامبەر مەشقی چڕوپڕو و بەدیسپلینی ھێزەکان و بونیادنانی پێکھاتەکەیان لەسەر بنەما زانستییە سەربازییەکان، بافڵ تاڵەبانی سوپاسی فەرماندە، و پێشمەرگە و کارمەندەکانی کرد کە شەو و ڕۆژ لەئەرکدان و پشوودرێژانە خۆیان تەیاردەکەن و وەک ھێزێکی تۆکمە ئامادەن بۆ رووبەڕووبوونەوەی ھەر مەترسییەک کە ئارامیی ھەرێم تێکبدات.
بافڵ تاڵەبانی روونیشیکردەوە بەچەند قۆناغێک تەواوی ھێزەکان رێکدەخەنەوە و لەسەر بنەمای نیشتمانی و پارێزگاریکردن لەئاسایشی ھەرێم پێکھاتەکانیان دادەڕێژینەوە و دەبێت لەمەودوا ھێزەکانی یەکێتی ھێزی گەل و کوردستان بێت و لەئاست بەرپرسیارێتی نیشتمانی بێت و لەچوارچێوەی یاسا بەرکارەکان و بەرژەوەندی گشتی ئەرکەکانیان رابپەڕێنن. بەھیچ شێوەیەکیش نایەڵن تێکەڵ بە پرسە سیاسییەکان بکرێن و بۆ مەرامی شەخسی بەکاربھێنرێن، ھەر کەسێکیش یاساشکێنی کردبێت و ھێزەکانی یەکێتی بۆ کاری تایبەت بەکارھێنابێت و تێوەگلابێت بە کاری نایاسایی، رووبەڕووی دادگای دەکەنەوە.
ھەروەھا بافڵ تاڵەبانی ئاماژەی بە ھەنگاوەکانی یەکگرتنەوە و رێکخستنەوەی ھێزەکانی پێشمەرگەی کوردستان کرد کە لەچوارچێوەی ھێزی نیشتمانی ئامادەدەکرێن بۆ پارێزگاریکردن لەئاسایش و ئارامی ھەرێم. راشیگەیاند یەکێتی ئامادەیە بۆ سەرخستنی ئەم ھەنگاوە نیشتمانییە و دەمانەوێت لەسەر بنەمای ھاوسەنگی و تایبەتمەندێتی ھێزەکان ئەم پرۆسەیە سەربخەن.
لیوا عەبدولقادر عەزیز بەڕێوەبەری پۆلیسی ھاتووچۆی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ھیچ بڕیارێک نەدراوە بۆ پێدانی کامێراکانی ھاتووچۆ بە کەرتی تایبەت، بەڵکو کاری دانانی ٢٢٥ کامێرای تۆمارکردنی سەرپێچی خێرایی لە رێگاکانی دەرەوەی شار لە سنووری پارێزگاکانی سلێمانی و ھەڵەبجە و گەرمیان و راپەڕین دراوەتە بەڵێندەرێک و کامێراکان لەلایەن بەڕێوەبەرایەتییەکانی ھاتووچۆوە کاریان پێدەکرێت.
لەبارەی کامێراکانی ناوشاریش بەڕێوەبەری ھاتووچۆی ھەرێم وتی، ھەمان بەڵێندەر کامێرا جێگیرەکانی ناوشاری سلێمانی کە پێکھاتوون لە ٢١ کامێرا، چاک دەکاتەوە و دەکەونەوە کار، لە داھاتووشدا ئەو پرۆژەیە لە پارێزگاکانی ھەولێر و دھۆکیش دەستپێدەکات.
سەرپەرشتیاری ئیدارەی گەرمیان نوسراوێکی ئاڕاستەی یەکێتی نیشتمانیی کوردستان کرد و داوای دابینکردنی مووچەی کارمەندان و خۆبەخشانی نەخۆشخانەی قەڵای کرد، لە بەرامبەردا ئیدارەی دارایی یەکێتی لەسەر ڕاسپاردەی بافڵ تاڵەبانی، بڕیاری تەرخانکردنی مووچەکەیانیدا.
ئەو بودجەیەی کە داواکراوە بۆ کارمەندان و خۆبەخشانی نەخۆشخانەی قەڵا کە تایبەتە بە تووشبووانی ڤایرۆسی کۆرۆنا، بۆ ھەر مانگێک ٥٧ ملیۆن دینار تەرخان دەکرێت.
لە بەرامبەریشدا جەلال نوری سەرپەرشتیاری ئیدارەی گەرمیان ڕایگەیاندووە، سوپاسی بافڵ تاڵەبانی دەکەن کە بڕیاریدا بە دابینکردنی موچەی کارمەندانی نەخۆشخانەی قەڵا.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە ماوەی چەند مانگی ڕابردوودا ئەو کارمەندانە بە بێ مووچە و بە خۆبەخشی خزمەتیان کردووە، ئەم ھەنگاوەی بافڵ تاڵەبانیش خزمەتێکی گەورە بە گەرمیان دەکات و کێشەکانی نەخۆشخانەی قەڵاش چارسەر دەبن و مەترسییەکانی داخستنی بەشێکی نەخۆشخانەکەش نامێنێت.
لە بارەی تەقینەوەکەوە سەرچاوەیەک لە بنکەی پۆلیسی عروبە بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند تەقینەوەکە لە سنوری بنکەکەی ئێمەدا ڕوویداوە.
سەرچاوەکە وتیشی، بۆمبەکە بە ئۆتۆمبێلێکی جۆری ئۆپلدا تەقیوەتەوە کە خاوەنەکەی ئەفسەرە و لە پۆلیسی نەوتی باکور دەوام دەکات. ڕاشیگەیاند، ھێشتا بۆمان ڕوون نەبووەتەوە کە جۆری بۆمبەکە دەستی بووە یان لکێندراو.
وتیشی، تەقینەوەکە تەنیا زیانی ماددی بە ئۆتۆمبیلی ئەفسەرەکە گەیاندووە و زیانی گیانی بە دواوە نەبووە و لێکۆڵینەوە لە ڕووداوەکە دەستیپێکردووە.
وەزارەتی کارەبای ھەرێمی کوردستان ئاگادارییەکی بڵاوکردەوە و ڕایگەیاند، ئەو شوێنانەی بە سەرپێچی کارەبایان ڕاکێشاوە و پێوەری پێشووی کارەبایان نییە و بە ڕەسمی نەبوونەتە ھاوبەشی کارەبا، بەڵام پێوەری زیرەکی کارەبایان بۆ بەستراوە، تا ڕۆژی ١٨ی ئەم مانگە مۆڵەتیان ھەیە سەردانی فەرمانگەکانی کارەبا بکەن، بە پێچەوانەوە لە ڕێگەی سیستمی پێوەری زیرەکەوە کارەباکەیان دەبڕدرێت.
بە پێی ئامارەکانی وەزارەتی کارەبا، لە ساڵی ٢٠١٧ەوە تا ئێستا ٢٠٠ ھەزار ھاوبەشی کارەبا لە ھەرێمی کوردستان زیادیکردووە و گەیشتووەتە یەک ملیۆن و ٧٠٠ ھەزار ھاوبەشی کارەبا.