کوردستان
لێپرسراوانی سەربازی عێراقیش ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن، ژمارەیەکی زۆری تیرۆریستانی داعش لە چیای قەرەچوغ خۆیان حەشارداوە، بوونەتە مەترسی بۆ سەر دانیشتوانی ئەو سنورە.
ئەوەش لە کاتێکدایە لە ھەفتەی ڕابردوو تیرۆریستانی داعش لە سنوری میحوەری گەرمیان پەلاماری خاڵێکی فەوجی ١ی لیوای ٩ی پیادەی وەزارەتی پێشمەرگەیان دابوو.
شنیار فایەق بەڕێوەبەری پڕۆژەکان لە دامەزراوەی ڤیم لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز ڕایگەیاند، کەمپەینی ژیان بۆ باسکردنی ژیانی ئەو کەسانەیە کە لە ژێر ناوی پاراستنی شەرەف کوژراون یاخود توندوتیژییان بەرامبەر کراوە.
وتیشی، ئامانجی کەمپەینەکە ھەوڵدانە بۆ کەمکردنەوە و نەھێشتنی ئەو دیاردەیە لە ھەرێمی کوردستان.
ماوەی ھەفتەیەکە بەشێک لە فەرمانبەرانی گرێبەست بە مەبەستی دامەزراندنیان بە ھەمیشەیی گردبوونەوەتەوە و خۆپیشاندان ئەنجام دەدەن.
لەو وچوارچێوەیەشدا، فەرمانبەرانی گرێبەست لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژە بۆ ئەوە دەکەن، ڕۆژی یەکشەممە لە بەردەم ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم لە ھەولێر گردبوونەوەیەک ڕێکدەخەن، بڕیاریشە یاداشتێکیش پێشکەشی حکومەتی ھەرێم بکەن.
ئەوەش لە کاتێکدایە بە پێی ڕێنماییەکانی وەزارەتی دارایی، ھەر فەرمانبەرێکی گرێبەست دوای ٣ ساڵ خزمەت، دەکرێت بە فەرمانبەری ھەمیشەیی.
وتیشی، سەرۆک مام جەلال ڕۆڵێکی گرنگی لە بەغداد گێڕا و ھەموو لایەنەکانی لەگەڵ یەک کۆکردەوە، تەنانەت لە دژی سزای لە سێدارەدانیش بوو، لەبەر ئەوە میراتێکی سەرسامکەری ھەیە.
"د. ئەفراسیاب موسا" بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی دھۆک ڕایگەیاند، چەند شوێنێکیان بۆ پێدانی ڤاکسین دیاریکردووە، لەلایەن چوار تیمیشەوە ڕۆژانە نزیکەی ٧٠ ھەزار ڤاکسین بە ھاووڵاتیان دەدەن.
وتیشی، تا ئێستا لە پارێزگای دھۆک ٣٠٪ی ھاووڵاتیان ژەمی یەکەم و ٢٠٪ی ھاووڵاتیانیش ژەمی دووەمی ڤاکسینیان وەرگرتووە.
مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بە سەرپەرشتی ھەڤاڵ بافڵ جەلال تاڵەبانی لە کۆبوونەوەدایە و چەند پرسێک تاوتوێ دەکات، بافڵ تاڵەبانی ڕایگەیاند، لە کۆبوونەوەکەدا قوباد تاڵەبانیش ئامادە بێت و چەند بابەتێک باس دەکەن.
دەقی راگەیەندراوەکە...
ھێزەکانی پێشمەرگە و سوپای عێراقی ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەشیان لە سنووری پارێزگای نەینەوا بەسەرکەوتوویی ئەنجامدا.
سەعات ٦ی بەرەبەیانی ئەمڕۆ شەممە ٦-١١-٢٠٢١ ھێزەکانی میحوەری شەشی ھێزی پێشمەرگە لەگەڵ فەرماندەیی ئۆپەراسیۆنەکانی نەینەوا، ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەشی سەربازییان دەستپێکرد و لە سەعات ۱۲:۳۰ ھەردوو ھێزەکە لەنێوان بۆشاییە ئەمنیەکانی نێوان میحوەرەکانی یەک و دووی ئۆپەراسیۆن بەیەک گەیشتن.
لەمیانی بەیەکگەیشتنەکەدا، بەئامادەبوونی فەرماندەی ھێزەکانی فەرەنسا لەعێراق، دیدارێکی ھاوبەش لەنێوان فەرماندەی میحوەری (مەخمورـ دیبەگە)و فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکانی (نەینەوا) بەڕێوەچوو.
ئۆپەراسیۆنەکە بە پشتیوانی ھێزی ئاسمانیی عێراقی و فڕۆکەکانی ھاوپەیمانان لە ناوچەکانی کوشافی سەروو و کوشافی خواروو ئەنجام درا تیاییدا ناوچەکە لەپاشماوەکانی داعش و تیرۆریستان، کە دەکەونە سنووری نێوان ھێزەکانی پێشمەرگە و ھێزە عێراقییەکان بەتەواوی پشکنران و پاککرانەوە.
بەشێکی تری ئۆپەراسیۆنەکە پاککردنەوەی ئەو دوورگە ناوەندییە دووردەستانە بوون، کە کەوتونەتە سەر زێی گەورە و تیرۆریستان وەک مۆڵگەی خۆیان بەکاریان دەھێنا.
ئەمە یەکەمین ئۆپەراسیۆنی ھاوبەشی نێوان ھێزەکانی پێشمەرگە و سوپای عیراقە کە لەو ناوچانە ئەنجامبدرێت، ئەمەش دوای گەیشتنە رێککەوتنی نێوان ھێزی پێشمەرگە و سوپای عێراق دێت لە دروستکردنی بنکەی ھەماھەنگی ھاوبەشی نێوان ھەولێر ـ بەغدا و چوار بنکەی ھاوبەشی تر.
لەدواین دیدارە بەردەوامەکانی وەفدی باڵای وەزارەتی پێشمەرگە بەسەرۆکایەتی سەرۆکی ئەرکان و وەفدی باڵای عێراقی بەسەرۆکایەتی جێگری فەرماندەی ئۆپەراسیۆنەکان، ھێزەکان ئەرکداردەکرێن بە پاراستنی ئەو ناوچانەی بۆشایی ئەمنییان ھەیە. کە بەھاوبەشی ھێزی پێشمەرگەو سوپای عیراق بپارێزرێت.
تەوەرێکی تری کۆبوونەوەکە تەرخان کرا بۆ رەوشی ناوخۆی کوردستان و ھەڵبژاردن و دەستووری گەلپەسەند کوردستان، ھەروەھا کۆبوونەوە لەسەر تەوەری حزبایەتی قسەی کردو راسپاردەی پێوسیت بۆ کۆبوونەوەی مەکتەب و ئۆرگانەکان درا.
بافڵ جەلال تاڵەبانی ئاماژەی بەوەکرد، عێراقی ئەمڕۆ پێویستی بە حکومەتێکی خزمەتگوزار و چاکسازی راستەقینە ھەیە کە بتوانێت وەڵامی گلەیی و داواکاری خەڵک بداتەوە و یەکێتیش لەگەڵ ئەو لایەنانەدایە کە بەم سیاسەتە کاردەکەن و بنەمای خزمەت دەکەنە بەرنامەی حکومەت و باوەڕیان بە پێکەوەژیانی ھەمووان ھەیە.
بافڵ جەلال تاڵەبانی پێویستی یەکڕیزی و یەک گوتاری کوردی دووپاتکردەوە لەبەغدا و روونیکردەوە دوای راگەیاندنی ئەنجامی کۆتایی ھەڵبژاردن یەک ھەڵوێستییان زامنی پاراستنی مافە دەستووری و نەتەوەییەکانیانە و تەبایشیان لە ناوەند فاکتەری بەھێزکردنی قەوارەی ھەرێمە و دەتوانن باشتر رۆڵ بگێڕن لەپێناو داھاتوویەکی باشتر لە عێراقدا.
بافڵ جەلال تاڵەبانی تەئکیدیشی کردەوە لە پێشینەی ئەرکەکانی یەکێتی پاراستنی ئاسایش، ئارامی و ئاسایشی تاک بەتاکی ھەرێمی کوردستانە و ھەموو ئەو بەربەستانەی رێگرن و ژیانی خەڵک دەخەنە مەترسی و چاودێر دەبن بەسەر ھاوڵاتییەوە لادەبرێن و رێگاش نادەن ئارامی تێکبچێت و ژیانی کۆمەڵایەتی، سیاسی و ئابووری بخاتە ژێر مەترسییەوە و لەو چوارچێوەیەشدا چاکسازییەکان بەردەوام دەبن.
نوری مەحمود وتەبێژی یەکینەکانی پاراستنی گەل "یەپەگە"، لە چاوپێکەوتنێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، حکومەتی تورکیا بە سەرۆکایەتی ئاکەپە و مەھەپە، بەردەوامە لە ھێرش و ھەڕەشەکانی لەسەر ناوچەکە و وەک یەپەگەش جەخت دەکەنەوە لە ئامادەیی تەواو بۆ وەڵامدانەوەی ھەر ھێرشێکی چاوەڕوانکراوی تورکیا، بە ستراتیژێکی نوێی جەنگی و ئەزموونی سەرکەوتنەکانیان لە دژی داعش لە کۆبانێ، پیشانی رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆک کۆماری تورکیا دەدەن.
بڕیارەکانیش پەسەندکران و دوای تەواوبوونی ماوەی تانەلێدان و سەرجەم رێکارە پەیڕەوییەکان، بڕیارەکان حکومی کۆتاییان وەرگرت بە پێی پەیڕەوی ناوخۆی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان.
روانگەی سوریا بۆ مافەکانی مرۆڤ بڵاویکردەوە، تورکیا و گرووپە چەکدارەکانی ھاوپەیمانی لە سوریا، بە مووشەک شارۆچکەی تەل تەمریان لە دەوروبەری حەسەکە بۆردومانکردووە.
راشیگەیاند، لە کاتی بۆردومانەکەی تورکیا و سوڕانەوەی ھێلیکۆپتەرەکانی روسیا لە ئاسمانی ناوچەکە، ھێزەکانی ئەمریکا گەڕانێکی سەربازییان لە تەل تەمر ئەنجامداوە.
بۆردومانەکەی تورکیا لە کاتێکدایە، تا دێت ئاماژەکانی ئەنجامدانی لەشکرکێشییەکی نوێی تورکیا لە رۆژئاڤای کوردستان، بەتایبەتی لە تەل تەمر لە پارێزگای حەسەکە و عەین عیسا لە پارێزگای رەققە زیاتر دەبن.
لەبارەی لەدەستدانی ئەندامێتیش ئاماژە بەوەکراوە، بەپێی ماددەی ١١ی پەیڕەوی ناوخۆی یەکێتی ئەندامێتی لەدەست دەدرێت بەھۆی ناپاکی سیاسی، نیشتمانی، نەتەوەیی، حزبی، کارکردن بۆ پارتەکانی تر لەکاتی ھەڵمەتەکانی ھەڵبژاردنە گشتییەکاندا.
سزادانیش بەپێی ماددەی ١٢ی پەیڕەوی ناوخۆی یەکێتی بریتین لە ئاگادارکردنەوە، سەرنجڕاکێشان، ھەڵپەساردن، پلە داگرتن، لەگەڵاَ دەرکردن لەبەر چەند ھۆکارێک، لەوانە لەپەیڕەو و پڕۆگرام لابدات، کار دژ بە بەرژەوەندییە باڵاکانی گەل و نیشتمان بکات، کار دژ بە سیاسەتی یەکێتی بکات و ھەوڵی تێکدانی ریزەکانی بدات، پێگە حزبییەکەی بۆ بەرژەوەندیی خۆی بەکاربھێنێت، بەرژەوەندی تایبەتی خۆی بخاتە سەروی بەرژەوەندییەکانی یەکێتی، درکاندنی نھێنییەکان لە سۆشیاڵ میدیا و کەناڵەکانی راگەیاندن و ھەر شوێنێکی ترکە زیان بە بەرژەوەندییە باڵاکانی یەکێتی بگەیەنێت، کار دژ بە پاڵێوراوان و بەرنامەی یەکێتی لەکاتی ھەڵمەتەکانی ھەڵبژاردندا بکات.
ئەرک و دەسەڵاتەکانی ھاوسەرۆکیش بەپێی ماددەی ٣٧ بەرپرسیارە لە جێبەجێکردنی بڕیار و سیاسەتەکانی یەکێتی، بەپێی ماددەی ٧٠ش ئەندامانی ئەنجومەنی سەرکردایەتی و ئەنجومەنی باڵای سیاسی و کادیرانی پێشکەوتوو نابێت دەسەڵاتی حزبی بۆ ھیچ چالاکییەکی بازرگانی و ئابووری بەشێوەی تاک یان ھاوبەش بۆخۆیان یان کەسی نزیکیان بەکاربھێنن.
وتەبێژی بەرگری شارستانی هەولێریش رایگەیاند، هەرچەندە لە ماوەیەكی كەمدا توانییان بگەنە شوێنی روداوەكە و كۆنترۆڵی بكەن، بەڵام بەهۆی خێرایی و گەورەیی ئاگرەكە، تەواوی شوێنەكە سوتا و جگە لە زیانی مادی، زیانی گیانی نەبوو، خاوەنی كۆگاكەش وتی، بەهۆی ئاگرەكە 100 هەزار دۆلاری زیانی پێگەیشتوە و ئۆتۆمبێلێكیشی سوتاوە.
هێزەكانی پێشمەرگە بە توندی و خێرایی وەڵامی هێرشەكەیان دایەوە و هێرشەكەش هیچ زیانێكی گیانی لێنەكەوتەوە ، یەكێك لە هۆكارەكانی پەلامارەكانی داعش بۆ سەر هێزەكانی پێشمەرگە بوونی بۆشایی ئەمنییە لەنێوان پێشمەرگە و هێزە عێراقییەكاندا.
ئەو گروپەی ماڵپەڕی بەڕێوەبەرایەتی ھاتوچۆی سلێمانی ھاک کردووە، ئاماژە بۆ ئەوەدەکەن توانیویانە ھەموو سزاکانی ئۆتۆمبێلەکانی سلێمانی بسڕنەوە، کە ژمارەیان ٨٠٠ ھەزار ئۆتۆمبێلە، بەڵام بە پێی ئەو زانیارییانەی لە بەڕێوەبەرایەتی ھاتوچۆی سلێمانییەوە دەست کوردسات نیوز کەوتووە، ئەو ھاککردنە ھیچ کاریگەرییەگکی لەسەر سزای سەر ئۆتۆمبێلەکان نییە، چونکە سزاکان بە کۆپی لە ماڵپەڕەکە دانراوە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، ھەموو زانیارییەکانی ھاتووچۆ بە سزا سەر ئۆتۆمبێلەکانیشەوە لە میمۆری و لە ھاردی تایبەتدا ھەڵگیراون، ھەر کاتێک ماڵپەڕەکە خرایەوە کار جارێکی تری کۆپی ئەو سزاسانە لە ماڵەڕەکە دادەنرێتەوە.