ئابووری
ئەمڕۆ نرخی یەک بەرمیل نەوتی خاوی برێنت لە بازاڕەکانی جیھان، ٤٦ سەنت لە بەھاکەی لە دەستدا و لە ٩١ دۆلارەوە بۆ ٩٠ دۆلار و ٧٠ سەنت دابەزی، ھاوکات نرخی گرێبەستە دواخراوەکانی نەوتی خاوی خۆرئاوای تێکساس، ٤١ سەنت کەمیکرد و بۆ ٨٩ دۆلار و ٧٨ سەنت دابەزی.
لە سەرەتای ئەم مانگەوە بازاڕی نەوت لە جیھاندا ناجێگیرە، بەجۆرێک نرخی نەوت بۆ بەرزترین ئاست لە ماوەی ٧ ساڵی رابردوودا بەرز بووەوە و گەیشتە نزیکەی ٩٥ دۆلار.
دابەزینی نرخی نەوتی خاوی برێنتیش بۆ خوار ٩١ دۆلار، بۆ ئەگەری کۆبوونەوەی چاوەڕوانکراوی جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا و ڤلادیمیر پوتن سەرۆکی روسیا لە بارەی رەوشی ئۆکراین و ئەگەری رێککەوتنی وڵاتانی ئەندامی رێککەوتنی ئەتۆمی لەگەڵ ئێران، دەگەڕێتەوە.
بە گوێرەی داتاکانی بازاڕی وزە، ئەمڕۆ نرخی بەرمیلێک نەوتی خاوی برێنت بە ٩٢ دۆلار و ٥٠ سەنت مامەڵەی پێوە کراوە و نزیکەی دوو دۆلار نرخەکەی دابەزی.
ھاوکات نرخی بەرمیلێک نەوتی خاوی ئەمریکاش بە ٩١ دۆلار و ١٤ سەنت مامەڵەی پێوە کراوە.
ڕۆژی دووشەممەی رابردوو، بۆ یەکەمجار لە دوای ساڵی ٢٠١٤وە نرخی بەرمیلێک نەوتی خاوی برێنت گەیشتە ٩٦ دۆلار.
لە ئێستاشدا بەھۆی ئەو ڕاپۆرتانەی باس لە ئەگەری زیندووکردنەوەی ڕێککەوتنی ئەتۆمی ئێران دەکەن، کاریگەریی لەسەر نزمبوونەوەی نرخی نەوت کردووە، چونکە ئەگەری گەڕانەوەی نەوتی ئێران بۆ بازاڕی وزە زیاتر بووە.
ئەمڕۆ نرخی نەوتی خاوی برێنت لە بازاڕەکانی جیھان، یەک دۆلار و ٢٩ سەنت بەرزبووەوە و گەیشتە ٩٥ دۆلار و ٧٥ سەنت، نرخی نەوتی خاوی تێکساسیش، یەک دۆلار و ٤٩ سەنت زیادیکرد و بۆ ٩٤ دۆلار و ٥٩ سەنت بەرز بووەوە.
ئەو نرخەی نەوت بەرزترین نرخە لە ماوەی حەوت ساڵی رابردوودا، ھۆکارەکەشی دەگەڕێتەوە بۆ مەترسییەکانی ھێرشی روسیا بۆ سەر ئۆکراین و ئەگەری سەپاندنی سزای ئابوری بەسەر روسیا، لە لایەن ئەمریکا و وڵاتانی ئەوروپاوە.
ئاژانسی ھەواڵی رۆیتەرز رایگەیاند، گرژییەکانی ئۆکراین و روسیا نرخی نەوتی برێنتی لە بازاڕەکانی جیھان بۆ نزیکەی ٩٥ دۆلار بەرزکردەوە بەجۆرێک لە ساڵی ٢٠١٤ەوە نەوت ئەونرخەی تۆمارنەکردووە.
لەلایەکی ترەوە ھەر بەھۆی گرژییەکانەوە، نرخی زێڕی ئاستێکی پێوانەیی تۆمارکرد و بەرێژەی ١.٦٪ بەرزبووەوە و نرخی یەک ئۆنسە زێڕ گەیشتە ١٨٦٣ دۆلار.
بە گوێرەی داتاو زانیارییەکانی بازاڕی وزەی جیھان، ئەمڕۆ نرخی بەرمیلێک نەوتی خاوی برنت، بە ٩١ دۆلار و ٥٠ سەنت مامەڵەی پێوە کراوە، ھاوکات نرخی بەرمیلێک نەوتی خاوی ئەمریکا بە ٩٠ دۆلار و ٧٨ سەنت مامەڵەی پێوە کراوە.
لە لایەکی دیکەوە وەزارەتی نەوتی عێراق بڵاویکردەوە، لە مانگی ئاداری داھاتوودا، بڕی بەرھەمھێنانی نەوتی خاوی وڵاتەکەی بەرز دەبێتەوە بۆ چوار ملیۆن بەرمیل لە ڕۆژێکدا.
کەریم حەتاب بریکاری وەزارەتی نەوتی عێراق ڕایگەیاند، لەگەڵ بەردەوامی بوونی وەدیھێنانی ھاوسەنگی خواست و خستنەڕوودا بۆ ماوەی داھاتوو، ھەناردەی نەوتی خاو ڕوو لە زیادبوون دەکات.
بە گوێرەی بڕیاری ڕێکخراوی وڵاتانی بەرھەمھێنی نەوت لە مانگی ئازاری ئەمساڵەوە، ڕۆژانە ٤٠٠ ھەزار بەرمیل زیاتر ھەناردەی بازاڕی وزەی جیھانی دەکرێت.
لاڤرۆڤ لە بەردەم پەرلەمانی ڕووسیا ڕایگەیاند، یەدەگی دراوی بیانی لە جۆری دۆلاری ئەمریکی بۆ نزمترین ئاست دادەبەزێنن.
لاڤرۆڤ وتیشی، لەگەڵ ئەو ھەنگاوەیاندا ڕێکارەکانی پەیوەست بە جوڵەی ئابوری و دۆسیەی پەیوەست بە گۆڕینی دراو چارەسەر دەکەن.
وتیشی، بە ھیچ شێوەیەک ڕێگە نادەن دەستپێشخەرییەکەیان ڕەتبکرێتەوە و لە ئەگەری ڕەتکردنەوەشیدا ڕێکاری پێویست بۆ بەرھەڵستیکردنی بڕیارەکان دەگرنەبەر.
دراوی دیجیتاڵی بیتکۆین تێکڕا لەبازاڕەکانی دراوە دیجیتاڵییەکاندا بڕی ٦٠٠ ملیار دۆلار زیانی بەرکەوتووە و بەمەش ٤٨٪ی بەھاکەی لەماوەی چەند ھەفتەی ڕابردوودا لەدەستداوە کە گەیشتبووە ٦٩ ھەزار دۆلار .
دابەزینی نرخی بیتکۆین بۆ ڕێکارەکانی بانکی ناوەندیی فیدراڵی دەگەڕێتەوە بەکشانەوەی پاڵپشتییەکانی بۆ بازاڕی دراوە دیجیتاڵییەکان بووە بەوەش بیتکۆین زۆرترین زیانی بەرکەوتووە لەناو دراوە دیجیتاڵییەکاندا، لە ڕۆژی ھەینیەوە بەردەوام لە دابەزین دایە و ھەروەھا دراوە دیجیتاڵییەکانی دیکە بەھەمان شێوە تووشی زیانی گەورەبوون لەماوەی چەند ھەفتەیەکی کەمدا ئیسیریۆم بە ڕرێژەی چل لە سەدی بەھاکەی لەدەستداوە .
بازرگانە ئەوروپییەکان دەڵێن، کۆمپانیای گشتی بازرگانی دانەوێڵەی عێراق، ١٥٠ ھەزار تۆن گەنمی لە وڵاتی ئوسترالیا کڕیووە، بە گوێرەی گرێبەستەکەش ھەر تۆنێک لە گەنمی ئوسترالی بە ٤٤٧ دۆلار کڕدراوە لەگەڵ کرێی گواستنەوە.
چاوەڕوانیش دەکرێت لە ناوەڕاستی مانگی ئاداری داھاتووەوە، کاروانی یەکەمی گەنمەکە ھاوردەی عێراق بکرێت
ھاوردەکردنەکەش بە مەبەستی قەرەبووکردنەوەی ئەو کورتھێنانەیە، کە لە وەرزی دروێنەی ساڵی ٢٠٢١ بۆ کەرتی کشتوکاڵی عێراق دروستبووە، کە بەشی پڕکردنەوەی پێداویستی ناوخۆیی ناکات.
ساڵی ڕابردوو بڕی ١١%ی پێویستی ناوخۆیی لە گەنم کورتھێنانی بۆ دروستبووە، بۆیە عێراق ناچاربووە گەنم لە دەرەوە ھاوردە بکات.
ئەو دوو کۆمپانیایە، ھۆکاری بەرزبوونەوەی ئاستی بەرھەمھێنانیان لە کێڵگەی نەوتی "کۆر مۆر" بۆ جێبەجێکردنی چەند پڕۆژەیەکی پەرەپێدان گەڕاندەوە، کە بووەتە ھۆی زیادبوونی ئاستی بەرھەمی کێڵگەکە بۆ ٣٠٥ ملیۆن پێ سێجا لە رۆژێکدا و لە کێڵگەی کۆر مۆر و چەمچەماڵیش گاز دابین دەکەن، کە بۆ بەرھەمھێنانی کارەبا لە ھەرێمی کوردستان بەکاردێت
بە گوێرەی داتاکانی بازاڕەکانی وزەی جیھانی نرخی بەرمیلێک نەوتی خاو بۆ گرێبەستە دواخراوەکانی مانگی ئازاری داھاتوو بە ڕێژەی لە ٣.٠٤% بەرزبوونەوەی تۆمار کردووە و گەیشتە ٨٣ دۆلار و ٣٣ سەنت.
ڕۆژنامەی وۆڵ ستریت جۆڕناڵ بڵاویکردەوە، ھۆکاری بەرزبوونەوەی نرخی نەوت، پەیوەندییە ھەیە بە مەترسییەکانی وەستانی ھەناردەی نەوتی کازاخستان.
لە مانگی کانونی یەکەمی رابردوەوە، ئەوە یەکەمجارە نرخی نەوت بەو ڕێژەیە بەرزبێتەوە.
ئەمڕۆ ھەینی دراوی ئەلیکترۆنیی بیتکۆین ٣.٥٪ی بەھاکەی لەدەستدا و بەھای ھەر بیتکۆینێک بۆ ٤١ ھەزار دۆلار دابەزی.
مانگی تشرینی دووەمی ساڵی رابردوو بەھای بیتکۆینێک گەیشتە ٦٩ ھەزار دۆلار، بەڵام ماوەی چەند مانگێکە بەھاکەی بەردەوام لە دابەزیندایە و لە مانگی ئەیلولی ساڵی رابردووەوە تا ئێستا ٤٠٪ی بەھاکەی لەدەستداوە.
ھاوکات بەھای دراوی ئەلیکترۆنیی ئیسریومیش لە دابەزینی بەردەوامدایە و ئەمڕۆ ھەینی ٨.٣٪ی بەھاکەی لەدەستدا و بەھای ھەر ئیسریومێک بۆ سێ ھەزار و ٢٠٠ دۆلار دابەزی.
کۆمپانیای نەوتی بەسرەش بە ئاژانسی ھەواڵی رۆیتەرزی راگەیاندووە، بەھای پشکەکانی ئیکسۆن مۆبیل لە کێڵگەی قوڕنەی یەک نرخەکەی ٣٥٠ ملیۆن دۆلارە.
کۆمپانیای ئێکسۆن مۆبیلی ئەمریکی خاوەنداریی ٣٢.٧٪ی پشکەکانی کێڵگەی خۆرئاوای قوڕنەی یەک دەکات کە یەکێکە لە کێڵگە گەورە نەوتییەکانی عێراق و خاوەنی ٢٤ ملیار بەرمیل نەوتی یەدەگە.
ئاژانسی ھەواڵی ڕۆیتەرز بڵاویکردەوە، دوای بڕیاری زیادکردنی ٤٠٠ ھەزار بەرمیل نەوتی ڕۆژانە بۆ مانگی شوباتی داھاتوو، وڵاتانی ئۆپیک پڵەس بڕیاریدا کۆبوونەوەی داھاتوو لە ڕۆژی ٢ی مانگی شوباتی داھاتوودا ئەنجام بدات.
دەوڵەتانی ئۆپیک پڵەس نزیکەی لە ٤٥٪ی داخوازی نەوتی جیھان دابین دەکات.
لە ساڵی ٢٠٢٠ و بەھۆی کاریگەرییەکانی پەتای کۆرۆناوە، ١٣ دەوڵەتەکەی ڕێکخراوی ئۆپیک و ھاوپەیمانەکانیان لە ئۆپیک پڵەس، بەشێوەیەکی بەرچاو بڕی بەرھەمھێنانی خۆیان کەمکردەوە.
لە لایەکی ترەوە وەزارەتی نەوتی عێراق رایگەیاند، مانگی کانوونی یەکەمی ساڵی رابردوو، ١٠١ ملیۆن و ٥٧٩ ھەزار و ٩٢٧ بەرمیل نەوتیان ھەنارەی دەرەوە کردووە، واتا ٣.٢٧٧ ملیۆن بەرمیل نەوت لە رۆژێکدا، کە بە تێکڕا ھەر بەرمیلێک نەوت بە ٧٢ دۆلار فرۆشراوە و داھاتەکەشی ٧ ملیار و ٣٧ ملیۆن دۆلار بووە.
بە پێی بەدواداچوونێکی ئاژانسی ڕۆیتەرز تێکڕای ھەڵاوسانی ئابوریی تورکیا لەم مانگەدا دەگاتە ٣٠.٦٪، ئەمەش بەرزترین ئاستە لە دوای ئایاری ساڵی ٢٠٠٣وە تۆماریکردووە و پێشبینییەکانی ئابوریناسان بۆ ھەڵاوسانی ئابوری تورکیا لە نێوان ٢٦.٤٪ بۆ ٣٧.٣٪دا بووە.
لیرە لە ماوەی ڕابردوودا بەردەوام بەھای بەرامبەر بە دراوە بیانییەکان لەدەستدەدا و نرخی یەک دۆلار گەیشتە نزیکەی ١٩ لیرە، بەڵام دوای چەند بڕیارێکی ئەردۆغان، نرخەکەی بۆ نزیکەی ١٢ لیرە بەرامبەر دۆلارێک بەرزبووەوە.