نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆک وەزیرانی عێراق بڵاویکردەوە، کازمی بۆ کردنەوەی چەند پڕۆژەیەک گەیشتە شاری موسڵ و لە کۆبوونەوەیەکیشدا لەگەڵ لێپرسراوانی فەرمانگە خزمەتگوزارییەکان رایگەیاند، حکومەتەکەی بەوە جیادەکرێتەوە کە خزمەتگوزارە و ھەوڵیداوە بە ھەموو توانایەکەوە کار بکات بۆ جێبەجێکردنی پڕۆژە ستراتیژییەکان. 

 وتیشی، دەبێت چاکسازی بکرێت لە سیستمی ئیداری و چاکسازی ھەمیشە لەسەرەوەی ھەرەمەکە نایەت بەڵکو دەبێت لە خوارەوە بەرەو ئاستە باڵاکان بڕوات، داواشی کرد ئاسانکاری بکەن لە بەردەم ئەو ئاستەنگانەی روبەڕووی ھاووڵاتیان دەبێتەوە.

کازمی ئاماژەی بەوەشدا، بە بەھێزییەوە بەردەوام دەبن تا کۆتا رۆژی تەمەنی حکومەتەکەی بۆ خزمەتکردنی ھاووڵاتیان و نیشتمان.

بیلال سوبحی بەڕێوەبەری ڕاگەیاندنی ڕووبەڕووبوونەوەی مادە ھۆشبەرەکان لە وەزارەتی ناوخۆ ڕایگەیاند، لە شەش مانگی ڕابردوودا ھەشت ھەزار و ٢٠٠ کەس بەتۆمەتی بەکارھێنان و بازرگانیکردن بە مادە ھۆشبەرەکان دەستگیرکراون کە لەناویاندا ٢٠٠ ژن و ٢٠٠ نەوجەوانی کوڕ و کچ ھەبووە. 

وتیشی، زۆرترین ڕێژەی بەکارھێنانی مادەی ھۆشبەر لەناو پیاواندایە و ئەو ڕێژەیەی بەکارھێنانی مادەی ھۆشبەرە کە لەناو ژناندا تۆمارکراوە ئاماژەیەکی مەترسیدارە. 

بەوتەی ئەو بەرپرسەی وەزارەتی ناوخۆی عێراق، لە پارێزگاکانی ناوەڕاست و باشوری عێراق مادەی ھۆشبەری جۆری کریستاڵ و حەشیش زیاتر بڵاوبووەتەوە، ھاوکات حەبی کبتاجۆن لە پارێزگاکانی خۆرئاوا و باکور بەکارھێنانی زۆرە.

لیوا یەحیا ڕەسوڵ وتەبێژی فەرماندەی گشتی ھێزە چەکدارەکانی عێراق ئاشکرایکرد، لەگەڵ دەزگا ئەمنییەکانی ھەرێمی کوردستان ھەموو ھەوڵەکان دەخرێنەگەر بۆ پاراستنی ناوچەسنوریەکان.

وتیشی، سەرکەوتوو بوون لە ئۆپەراسیۆنەکانی ‌دەستگیرکردن و کوشتنی سەرکردەکانی تیرۆریستانی داعش.

یەحیا ڕەسوڵ ئاماژەی بەوەشکرد، ھەماھەنگیەکی تەواویان لەگەڵ ھەرێمی کوردستان و ھێزەکانی پێشمەرگە و دەزگا ھەواڵگیریەکانی ھەیە سەبارەت بە پلانی ڕۆژانی جەژن.

سەرۆک وەزیرانی عێراق ئاماژەی بەوەشکرد کە ئەم بۆنەیە بە دەرفەت دەزانێت بۆ ئاڕاستەکردنی بانگەوازێکی ڕاستگۆیانە لە پێناو تێپەڕاندنی ناکۆکییەکان بە جۆرێک بەرژەوەندی گەلی عێراق و ئاسایش و خۆشگوزەرانی خەڵک بکرێتە خەمی سەرەتا و کۆتایی، ئەمەش لە پێناو گەیشتن بە کرانەوەیەکی نزیکی ئەو بنبەستە سیاسییەی ئێستا ھەیە، بۆ ئەوەی خێر و خۆشی و شکۆمەندی لە وڵات بەدی بێت.

"قوسەی حەسناوی" بەڕێوەبەری نوسینگەی تەندروستی گشتی لە بەری کەرخ رایگەیاند، حاڵەتەکانی توشبوون بە ھاری سەگ  لە مساڵدا لە بەغداد بە شێوەیەکی بەرچاو بەرزبوونەتەوە و ٩٠٠ حاڵەت تۆمار کراون. 

وتیشی, ھەر کەسێک تووشی ئەو نەخۆشییە بێت نزیکەی ٤ بۆ ٥ دۆز ڤاکسینی پێدەدرێت، بەڵام بڕی ڤاکسین بۆ روبەڕوبوونەوەی ئەو نەخۆشییە زۆر کەمە. 

ئەو لێپرسراوە تەندروستییە دەشڵێت، نزیکەی ١٥٠ ھەزار بۆ ٢٠٠ ھەزار سەگ لە شەقامەکانی بەغداد بوونیان ھەیە، نزیکەی ١٢ ھەزاریشیان لەناوبراون، بەڵام ھێشتا مەترسییەکانیان بەردەوامە. 

دەستەی کەشناسی عێراق رایگەیاند، پێشبینی دەکەن لە ڕۆژانی جەژن شەپۆلێکی خۆڵبارین ڕوو لە پارێزگاکانی باشور و ناوەڕاستی عێراق بکات. لای خۆیەوە وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندنی ھەرێم ئاشکرایکردووە، سبەینێ  ئاسمانی ھەرێم ساماڵ دەبێت و پەلەکانی گەرما بەڕێژەی ١ بۆ ٢ پلە بەبەراورد بە رۆژانی پێشتر بەرزببێتەوە

لە بەیاننامەیەکی وەزارەتەکەدا ھاتووە، عێراق ساڵانێکی زۆرە مامەڵەی کڕینی گەنمی لەگەڵ ئۆکراین و روسیا نەکردووە، گرێبەستەکانی ھاوردەی گەنمی لەگەڵ ئوسترالیا  وکەنەدا و ئەڵمانیا ئیمزاکراوە.

لە بەشێکی تری راگەیەنراوەکە، وەزارەتی بازرگانی جەختیی لەوە کردۆتەوە "ھەوڵدەدەن دۆسیەی شایستەییەکانی جووتیاران بۆ ساڵانی ڕابردوو، بە ھەماھەنگی لەگەڵ ھەرێم چارەسەر بکەن.

ڕێکخراوی خۆراک و کشتوکاڵی نەتەوە یەکگرتووەکان پێشبینی دەکات، عێراق بۆ ساڵی داھاتوو ھاوردەی گەنمی بە ڕێژەی ١٠٠٪ زیاد بکات.

ڕێکخراوەکە ئاماژەی بەوەکردووە، پێشبینی دەکرێت لەمساڵدا ھاوردەی عێراق لە بەرھەمی گەنم بگاتە سێ ملیۆن تۆن، لە کاتێکدا لە ٢٠٢١دا ملیۆنێک و ٥٠٠ ھەزار تۆن ھاوردە کراوە.

فاو پێشبینیشی کردووە، بەرھەمی گەنمی وەرزی ئەمساڵ بگاتە چوار ملیۆن تۆن، بەڵام پێشبینیش ناکرێت عێراق ئەمساڵ ھیچ بڕە بەرھەمێکی جۆ ھاوردە بکات، لە کاتێکدا کە بەرھەمی ئەمساڵی جۆ زیاترە لە ٥٠٠ ھەزار تۆن.

بە پێی دوایین ئاماری وەزارەتی تەندروستی عێراق، لە ٢٤ سەعاتی ڕابردوودا ٤٧٧٤ حاڵەتی نوێی تووشبوون بە کۆرۆنا لە سەرتاسەری عێراق تۆمارکراوە کە ٨٥٧ حاڵەتیان لە ھەرێمی کوردستان بوون و چوار تووشبووش گیانیان لە دەستداوە کە یەکێکیان لە ھەولێر بووە.

ئەحمەد عیساوی ئەندامی رەوتی حیکمە رایگەیاند، دانوستانە سیاسییەکان بۆ پێکھێنانی حکومەتی نوێ بەردەوامە و دوای پشووی جەژنی قوربان دانوستانەکان زیاتریش دەبن ، وتیشی پێویستە حکومەتی داھاتوو حکومەتێک بێت کە کێشەکان چارەسەر بکات و لە رێی سەرۆک وەزیرانێکی پیشەییەوە حکومەتێکی خزمەتگوزار پێکبھێنرێت، لەلایەکی تریشەوە عومەر سامەرائی ئەندامی رەوتی حیکمە رایگەیاندووە ، چوارچێوەی ھەماھەنگی توانای ھەیە حکومەتێکی بەھێز پێکبھێنێت بەڵام ئەگەر لە حکومەتدا شکست بھێنێـت زەبرێکی توندی بەر دەکەوێت. 

ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە کە تا ئێستا ھیچ ناوێک بۆ وەرگرتنی پۆستی سەرۆک وەزیران نەخراوەتەروو ، بە وتەی ئەو ئەندامی رەوتی حیکمە ، لە ئێستادا چوارچێوەی ھەماھەنگی خاوەنی ١٧٠ کورسیی ئەنجومەنی نوێنەرانە ، دەشڵێت رەوتی حیکمە بەشداری حکومەت ناکات بەڵام مانەوەی لەناو چوارچێوەی ھەماھەنگیدا بۆ یەکریزی و کۆکردنەوەی لایەنە شیعەکانە .

سەرایا سەلام لە ڕاگەیەندراوێکدا داوای لە ئەندامانی کردووە لە ئامادەباشی تەواودا بن بۆ ڕوبەڕوبوونەوەی ھەر ڕووداوێکی بەپەلە و نەخوازراو. لە ڕاگەیەندراوەکەشدا ھیچ ڕوونکردنەوەیەکیان نەداوە لە ھۆکاری داواکەیان لە ئەندامانیان. 

پێشتریش "موقتەدا سەدر" ڕێبەری ڕەوتی سەدر ڕۆژی ١٥ی ئەم مانگەی دیاری کردبوو بۆ ئەنجامدانی نوێژی یەکگرتوو و بەکۆمەڵ لە مەدینە سەدری بەغداد. 

ئاماژەی بەوەش کردووە کە چەندین کەسایەتی سەرپەرشتی ئەو نوێژە دەکەن کە لە نێویاندا "حاکم زاملی" جێگری پێشووی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ھەیە.

محەمەد سەھیود پەرلەمانتاری ئیتیلافی دەوڵەتی یاسا ئاشکرایکرد، دوای جەژنی قوربان کۆنگرەیەک بۆ پەرلەمانتارانی سەرجەم کوتلەکانی ناو چوارچێوەی ھەماھەنگی و پەرلەمانتارانی سەربەخۆ رێکدەخرێت و ھەر کاندیدێک دەنگی زۆرینەی پەرلەمانتارانی ئامادەبووی کۆنگرەکە بەدەستبھێنێت دەبێتە کاندیدی چوارچێوەی ھەماھەنگی بۆ پۆستی سەرۆک وەزیران.

وتیشی، نوری مالکی سەرۆکی ئیتیلافی دەوڵەتی یاسا یەکێک دەبێت لە کاندیدە سەرەکییەکان لەبەرئەوەی دوای دەستلەکارکێشانەوەی پەرلەمانتارانی رەوتی سەدر، ئیتیلافی دەوڵەتی یاسا بۆتە خاوەنی زۆرترین کورسی لە ئەنجومەنی نوێنەران.

بە وتەی پەرلەمانتارەکەی دەوڵەتی یاسا، خواستێکی زۆر لای کوتلە سیاسییەکان ھەیە بۆ ئەوەی نوری مالکی سەرکردایەتی قۆناغی داھاتوو بکات، بەو پێیەی توانای ھەیە زۆرینەی قەیرانەکان تێپەڕێنێت.

(خالد بەتەل ئەلنەجم) ڕاشیگەیاندووە، ڕێژەی ژنانی بێ کار لە ڕووکەشدا زۆرە، بەڵام بەراورد بە ژمارەی ژنانی کارخواز و ژمارەی چالاکییە ئابووریەکانیان ڕێژەی بێ کاری ژنان زۆر نین.

ئاماژەی بۆ ئەوەش کرد، دادپەروەری لە داھات و مووچەی کەرتی حکومەتدا نییە و ڕوونیکردەوە "فەرمانبەران لە وەزارەتە جیاوازەکاندا بە ھەمان  پلە و بڕوانامە، جیاوازی گەورە لە مووچەیاندا ھەیە،  مووچە و داھاتی یەکێکیان دوو ھێندە یان زیاترە لە فەرمانبەرەکەی تر".

جەختیشی کردەوە کە "ئەنجومەنی ئابووری تاوتوێی ئەو بابەتەی کردووە، بەڵام پێویستی بە بڕیارێکی سیاسی ھەیە، ڕەنگە بۆ حکومەتێکی سەقامگیر لە ھەلومەرجی کۆمەڵایەتی سەقامگیردا بتوانرێت ئەو جیاوازی مووچەیە یەکلا بکرێتەوە.

بەھۆی جێبەجێنەکردنی ئەو بەڵێنانەی پێیان دراوە، پەرلەمانتارانی سەربەخۆ دەنگ بە کاندیدی چوارچێوەی ھەماھەنگی بۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی عێراق نادەن.

ھەیسەم فەھد پەرلەمانتاری سەربەخۆ لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق ڕایگەیاند، لە دوای دەستلەکارکێشانەوەی پەرلەمانتارانی سەر بە ڕەوتی سەدر لە ئەنجومەنی نوێنەران، پەرلەمانتارانی سەربەخۆ بە یەک تیم چەند کۆبوونەوەیەکیان لەگەڵ چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان ئەنجامداوە.

وتیشی، لەو کۆبوونەوانەدا باس لەوە کراوە پەرلەمانتارانی سەربەخۆ ھاوکاری چوارچێوەی ھەماھەنگی بکەن بۆ تێپەڕاندنی چەقبەستوویی سیاسی و پێکھێنانی حکومەتی نوێ، بۆ ئەوەش چەندین بەڵینیان پێدراوە، بەڵام تا ئێستا ھیچ یەکێک لەو بەڵێنانە جێبەجێ نەکراون، بۆیە پەرلەمانتارانی سەربەخۆ بڕیاریانداوە دەنگ بە کاندیدی چوارچێوەی ھەماھەنگی بۆ پۆستی سەرۆک وەزیرانی عێراق نەدەن.

بافڵ جەلال تاڵەبانی سەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە بەغداد چاویکەوت بە سەید عەمار حەکیم، سەرۆکی ڕەوتی حیکمە، لە دیدارەکەدا سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی، سوربوونی یەکێتی بۆ ڕەخساندنی زەمینەی لەبار بۆ دەستپێکردنی گفتوگۆی بونیادنەرانە دووپاتکردەوە و ڕایگەیاند، بەشداریکردنی ھەموو ھێز و لایەنە سیاسییەکان لە حکومەتدا فاکتەرێکی گرنگی سەقامگیرییە و دەبێت ھەموومان پێکەوە ھەوڵ بۆ داھاتوویەکی گەشتر بدەن.

لە بەرامبەردا سەید عەمار حەکیم بە گرنگییەوە باسی لە پێگە و ھەوڵەکانی سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی کرد لە لێکنزیککردنەوەی لایەنەکان و پێکھێنانی حکومەت و ڕایگەیاند، یەکێتی ھێزێکی گرنگ و کاریگەرە و مێژوو ئەوەی سەلماندووە، ھەروەک ڕۆڵی گرنگی بینیووە لە بەگژداچوونەوەی دیکتاتۆرییەت و ئامادەیی تەواوی ھەبووە لە ڕووداوە سیاسییەکاندا. 

سەید عەمار حەکیم وتیشی، ڕابەری کۆچکردوو سەرۆک مام جەلال ھەمووانی لە ژێر سایەی حەکیمانەی خۆیدا کۆکردبووەوە و عێراقی بردە قۆناغێکی نوێی تەبایی و پێکەوەژیانەوە، ھەر بۆیە ئێستا پێویستمان بە ھەمان ڕوانینە بۆ سیاسەت و دڵنیاین یەکێتیی درێژەپێدەری ئەو ڕێبازە دەبێت.

لە راگەیەندراوێکدا رێکخراوی رێباز فاوندەیشن دەڵێت، لە چوارچێوە و بەردەوامی کاروچالاکییە مرۆییەکانیدا، ھاوکاری خەڵکی کەمدەرامەتی پارێزگای نەینەوا و قەزا و ناحیەکانی دەوروبەری دەکات.

دەشڵێت، دەیانەوێت پاڵپشتی بواری تەندروستی و پزیشکی ئەو سنورە بکەن. راشیگەیاند، "شایانی باسە، ھاوکارییەکان لەسەر ئەرکی سەرۆکی بۆرد بەڕێز دەرباز کۆسرەت ڕەسوڵ تەرخانکرابوو."

سەرۆکی کوتلەی بەدر لە لێدوانێکدا ئاماژەی بەوەکرد، گفتوگۆکان بەردەوامن بۆ یەکلاکردنەوەی دۆسیەی پێکھێنانی حکومەت لە دوای جەژن و دوای کۆتاییھاتنی پشووی وەرزی یاسادانانی ئەنجومەنی نوێنەران و دەستپێکردنی وەرزی نوێ دۆسیەکە یەکلا دەکرێتەوە.

بە وتەی مەھدی تەقی، دوای جەژنی قوربان زنجیرەیەک کۆبوونەوە و دانوستانی چڕ لە نێوان لایەنە سیاسییەکاندا بەڕێوەدەچن بۆ یەکلاکردنەوەی دۆسیەی پێکھێنانی حکومەت و یەکەم ھەنگاو بۆ یەکلاکردنەوەی دۆسیەکەش ھەڵبژاردنی سەرۆک کۆمار دەبێت.