عەبدولزەھرە ھنداوی وتەبێژی وەزارەتی پلاندانانی عێراق رایگەیاند، روپێوی ئابووری و کۆمەڵایەتی لە سەرجەم پارێزگاکانی عێراق بە ھەرێمی کوردستانیشەوە، لەم مانگی تەممووزە دەستپێدەکات، کە ئاستەکانی ھەژاری و بێکاری پارێزگاکان دیاریدەکات.

وتیشی، روپێویەکە چەندین زانیاری لەسەر تەندروستی، پەروەردە، نیشتەجێبوون و داھات و خەرجی خێزانەکانی عێراق لەخۆدەگرێت.

عەبدولزەھرە ھنداوی ئاماژەی بەوەشکرد، تێکڕای بێکاری لە عێراق بەشێوەیەکی بەرچاو دابەزیوە و رەنگە ئێستا لە خوار ١٤٪_ەوە بێت. 

ئەنتۆنی گولیلمی، وتەبێژی دەزگای خزمەتگوزاری نھێنی ئەمریکا لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا ئاماژەی بەوەدا، ماددەیەکی سپی لە بەشی رۆژئاوای کۆشکی سپی دۆزراوەتەوە و لە پشکنینەکاندا دەرکەوتووە کە کۆکاینە.

ئەوەشی خستەڕوو، جۆری ماددە ھۆشبەرەکە لە جۆرە مەترسیدارەکان نییە و لەئێستاشدا لێکۆڵینەوەکان لە کۆشکی سپی دەستیپێکردووە.

وتەبێژی دەزگای خزمەتگوزاری نھێنی ئەمریکا وتیشی، رەنگە بە مەبەستی بەدواداچوون و لێکۆڵینەوەی زیاتر بۆ ماددە ھۆشبەرەکە، کۆشکی سپی بۆ ماوەیەکی کاتی چۆڵ بکرێت.

د.لەتیف رەشید سەرۆککۆماری عێراق لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، بە توندی ئیدانەی ھێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر فەڵەستین دەکات و ھاوسۆزی بۆ خانەوادەی قوربانیانی ھێرشەکان دەردەبڕێت، ھەروەھا ھیوای چاکبوونەوەی خێرا بۆ بریندارەکانیش دەخوازێت.

ئەوەشی خستەڕوو، کۆماری عێراق پابەندە بە بڕیارەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و پشتیوانی لە ھەموو رێگەیەکی ئاشتیانە دەکات بۆ دابینکردنی داواکارییەکانی گەلی فەڵەستین، داواش لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات پابەندبوونی خۆی بەو بڕیارانە دەرببڕێت و ئاشتی و سەقامگیری بۆ رۆژھەڵاتی ناوەڕاست دەگەڕێنێتەوە.

سەرۆککۆماری عێراق داواش لە کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی دەکات، ھاوکاری مرۆیی بگەییەنە کەمپی جنین بۆ ھاوکاریکردنی زیانلێکەوتووانی ھێرشەکانی ئیسرائیل و دەشڵێت، پێویستە بە زووترین کات وڵاتان رێگەیەکی سیاسی بۆ راگرتنی ھێرشەکانی سەر ئیسرائیل بدۆزنەوە، کە ئەمەش تەنھا بە داننانە بە مافەکانی گەلی فەڵەستین.

رۆژی سێی تەمووز ئیسرائیل ھێرسی ئاسمانی بۆسەر کەمپی جنین لە فەڵەستین دەستپێکرد و تیایدا جگە لەوەی بە سەدان کەس ئاوارەبوون، نزیکەی ١٣ کەس کوژراو و زیاتر لە _٥٠ی دیکەش برینداربوون.

ھاشم ساڵحی، ئەندامی لیژنەی کشتوکاڵی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، تورکیا دۆسیەی ئاو لە دژی عێراق بەکاردەھێنێت و بە رەسمی جەنگی گرتنەوەی ئاوی راگەیاندووە.

ئەوەشی خستەڕوو، جگە لەوەی گرتنەوەی ئاوی دیجلە و فوڕات لەلایەن تورکیاوە لە عێراق تاوانێکی نێودەوڵەتییە کارەساتی مرۆییشی لە وڵاتەکەدا لێدەکەوێتەوە.

ئەو ئەندامی لیژنەی کشتوکاڵ وتیشی، پێویستە حکومەتی فیدراڵ ئابووری تورکیا وەک کارتی فشار دژی ئەو وڵاتە بەکاربھێنێت، تا پشکی عێراق لە ئاو زیاتربکات.

سەرچاوەیەکی حکومی ئاشکرایکردووە، محەمەد شیاع سودانی چەند گۆڕانکارییەکی کردووە لە دەزگا ئەمنییەکاندا، لەوانە کۆتاییھێناوە بە ئەرکی حەمید شەتری وەک بریکاری دەزگای ھەواڵگری نیشتمانی و ئەبو عەلی بەسری کردووەتە سەرۆکی دەزگاکە. 

ھەروەھا ئەرکی فالح عیساوی وەک بریکاری دووەمی دەزگای ئاسایشی نیشتمانی کۆتاییپێھێناوە و موسەنا عوبێدی کراوەتە شوێنگرەوەی.

بە وتەی سەرچاوەکە، سەرۆکوەزیران ئەرکی ماجد دلێمی لە دەزگای ھەواڵگری کۆتاییپێھێناوە و وەقاس محەمەد کراوەتە شوێنگرەوەی، جگە لەوەش ئەرکی فالح یونس لە بریکاری ئیداری دەزگای ئاسایشی نیشتمانی کۆتایی پێھێنراوە و موسەنا ئەرزوقی خراوەتە شوێنی.

یەکێکی دیکە لە گۆڕانکارییەکان بریتییە لە راسپاردنی ئەحمەد سلێمان داود بۆ بریکاری ئەمنی دەزگاکە، سەباح نوری ئەمین_یش کراوەتە بەڕێوەبەری گشتی فەرمانگەی ھونەری دەزگاکە.
سەرچاوەکە رونیشیکردەوە، ھەریەکە حەمید شەتری و ماجد دلێمی گوزراونەتەوە بۆ راوێژکارێتی ئاسایشی نیشتمانی.

جەبار عەودە، سەرکردە لە چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان رایگەیاند، دامەزراوەکانی دەوڵەتی عێراق و وەزارەتی دەرەوە کۆبوونەوەی چڕیان لەگەڵ باڵیۆزخانەی سوید لە بەغداد ئەنجامداوە، لەپێناو گەڕانەوەی ئەو پەنابەرە عێراقییەی لە سوید قورئانی پیرۆزی سوتاند و کاردانەوەی فراوانی لێکەوتەوە و شەرمەزاری بۆ سوید دروستکرد. 

وتیشی، فشاری نێودەوڵەتی زۆر ھەیە بۆ گەڕانەوەی ئەو پەنابەرە بۆ عێراق و پێدەچێت رێکارە یاساییەکانی گەڕانەوەی لە مانگی ئەیلولی داھاتوو دەستپێدەکات و رادەستی دادگاکانی عێراق دەکرێتەوە، ھەروەھا ھەشت تۆمەتی جیاوازی ئاڕاستە دەکرێت. 

ئەو پەنابەر عێراقییە ناوی "سەلوان مۆمیکا" بوو، کە ھەفتەیەک لەمەوبەر لە ستۆکھۆڵمی پایتەختی سوید قورئانی پیرۆزی سوتاند و توڕەیی و نیگەرانی گەورەی لێکەوتەوە. 

لە دیدارەکەدا سەرۆککۆمار، جەختی لە پێویستی بەردەوامی داڕشتنی یاسا گرنگەکان و پیادەکردنی دیالۆگ بۆ چارەسەرکردنی کێشە ھەڵپەسێردراوەکان و پاراستنی سەقامگیری ئەمنی و پەرەپێدانی ئابووری لە وڵاتدا کردەوە، لە پێناوی بەدەستھێنانی گەشەپێدانی گشتگیر و پێشکەشکردنی باشترین خزمەتگوزاری بۆ ھاونیشتمانیان.

لە لای خۆیەوە، ئەلسامەڕائی، سوپاسی و پێزانینی خۆی بۆ سەرۆککۆمار و  پێشنیارە بەنرخەکانی دەربڕی بە مەبەستی بەرزکردنەوەی واقیعی عێراق لەسەر ئاستە جۆراوجۆرەکاندا و جەختیشی لە ھەوڵە بەردەوامەکانی ھاوپەیمانی ئەلعەزم کردەوە بۆ بەھێزکردنی یەکێتیی نیشتمانی و گەیشتن بە لێکتێگەیشتنی ھاوبەش لەگەڵ ھەموو لایەنەکاندا.

دەستەی کەشناسی لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، رۆژی پێنجشەممە تەواوی وڵات ساماڵ دەبێت و لە ناوچەکانی ناوەراست و باشور پلەکانی گەرما بەراورد بە رۆژانی رابردوو کەمێک بەرزدەبنەوە، لە ناوچەکانی باشوریش پلەکانی گەرما ھاوشێوەی رۆژی رابردوو دەبن.

راشیگەیاندووە، بەرزترین پلەکانی گەرما لە پارێزگای بەسرە دەبێت و دەگاتە ٥٠ پلەی سیلیزی.

سەبارەت بە کەشوھەوای رۆژی ھەینی، دەستەی کەشناسی پێشبینیکردووە، لە ناوچەکانی ناوەراست و باشور پلەکانی گەرما بەراورد بە رۆژی پێنجشەممە بەرزدەبنەوە، بەڵام لە ناوچەکانی باکور پلەکانی گەرما ھاوشێوەی رۆژانی رابردوو دەبێت.

سائر سەبری حسێن، بەڕێوەبەری بەشی پەتاکان لە فەرمانگەی ڤێتێرنەری سەر بە وەزارەتی کشتوکاڵی عێراق رایگەیاند، تا رۆژی یەکشەممەی رابردوو، ٢٨٩ حاڵەتی توشبوون و ٤١ حاڵەتی گیانلەدەستدان تۆمارکراوە بە رێژەی ١٤%.

وتیشی، پارێزگای زیقار بە ٧٣ حاڵەتی تووشبوون و ١٠ حاڵەتی گیانلەدەستدان، پلەی یەکەمی لە بڵاوبوونەوەی ڤایرۆسەکە گرتووە و کەمترین رێژەی تووشبوونیش لە پارێزگای ئەنبارە کە سێ حاڵەتە، پارێزگای سلێمانیش تاکە پارێزگای عێراقە ھیچ حاڵەتی ڤایرۆسەکەی تێدا تۆمارنەکراوە.

ئەندامێکی دیاری رەوتی سەدر کە ناوەکەی ئاشکرا نەکراوە بە "عەرەبی جەدید"ی راگەیاندووە، رێبەری سەدر بەجدی تاوتوێی بەشداریکردن لە ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان دەکات، کە بڕیارە کۆتایی ئەمساڵ بەڕێوەبچێت، ئەوەش لەپێناو ئەوەی رێگری لەچوارچێوەی ھەماھەنگی بکات بۆ کۆنترۆڵکردنی حکومەتە ناوخۆییەکان لە ناوچەکانی ناوەڕاست و باشوری عێراق. 

ئەو ئەندامە ئاماژەی بەوەشکردووە، رووداوی سوتاندنی قورئانی پیرۆز لەلایەن پەنابەرێکی عێراقییەوە لە سوید و رێکخستنی خۆپیشاندان دژی ئەو رووداوە لەلایەن لایەنگرانی سەدرەوە، ھاندەرە بۆ گەڕانەوەیان، بە تایبەت کە وەزیرەکەی سەدریش چالاکییەکانی لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکانەوە دەستپێکردووەتەوە.

لەلایەکی دیکەوە، سیاسییەکی دیار لە رەوتی حیکمە بە رۆژنامەکەی وتووە، گەڕانەوەی سەدر بڕیارێکە پێشتر دراوە، بەڵام چاوەڕێی کاتی گونجاو بوون و رووداوی سوتاندنی قورئانیش ئەو دەرفەتەی رەخساندووە. 

ھاوکات "عائد ھیلالی" ئەندامی ھاوپەیمانی چوارچێوەی ھەماھەنگیش ئەوەی خستووەتەڕوو، گەڕانەوەی رەوتی سەدر پێشبینیکراوە بۆ ھەمووان و پێشوازیشی لێکرد.
 

ئەسیرغەریری، وەزیری بازرگانی عێراق رایگەیاند، ئامادەکارییەکان بەردەوامن بۆ دابینکردنی سەبەتەی خۆراک و ئارد، دڵنیاییشی دایە ھاووڵاتیان بڕێکی باشی ماددە خۆراکییەکان لە کۆگاکانیاندا ھەیە.

وتیشی، ھەفتەی داھاتوو دابەشکردنی سەبەتەی شەشەمی خۆراک دەستپێدەکات، جەختیشیکردەوە، ھیچ ماددەیەکی خۆراکی بەسەرچوویان نییە و تاقیگەی پێشکەوتوویان ھەیە بۆ پشکنینی ماددە خۆراکییەکان.

وەزیری بازرگانی عێراق راشیگەیاند، پەیڕەوکردنی سیستمی کۆبوونی خۆراک سیستمێکی کلاسیکییە و  تەواوبوونی کۆبوونی ئەلکترۆنی رەنگدانەوەی ئەرێنی لەسەر ماددە خۆراکییەکان دەبێت.

یەحیا ئال ئیسحاق، سەرۆکی ژووری بازرگانیی ئێرانی-عێراقی رایگەیاند، عێراق ھەموو قەرزەکانی پەیوەست بە کڕینی وزە دەداتەوە بە ئێران، کە بڕەکەی دە ملیار دۆلارە و پارەکەش لە بانکی بازرگانیی عێراقە و ھیچ بەربەستێک لەبەردەم وەرگرتنەوەیدا نییە.

وتیشی، چاویان لەوەیە لەچەند ساڵی کەمی داھاتوودا، قەبارەی ئاڵۆگۆڕی بازرگانی نێوان عێراق و ئێران، لە ١٠ ملیار دۆلاری ساڵانەوە بگاتە ٢٠ ملیار دۆلار.
لەلایەکی ترەوە، ئاژانسی ئێرنای سەر بە حکومەتی ئێران بڵاویکردەوە، ساڵی رابردوو تاران ٧١٨ ملیار پێ سێجا غازی سروشتی فرۆشتووە، کە نۆ ملیار و ٤٠٠ ملیۆن پێ سێجای فرۆشراوە بە عێراق.

جومانە غەلای وتەبێژی کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکان، رایگەیاند، نوێکردنەوەی تۆماری دەنگدەران، لە ١٣ ئەم مانگەوە دەستپێدەکات و بۆ ماوەی مانگێک بەردەوام دەبێت، تۆمارکردنی ناوی کاندیدەکانیش لە ١٥ی ئەم مانگە دەستپێدەکات و بۆ ماوەی مانگێک بەردەوام دەبێت.

ئاماژەی بەوەشکرد، پێویستە کاندیدەکان سەردانی نووسینگەکانی کۆمسیۆن لە ١٥ پارێزگاکەی عێراق جگە لە ھەرێمی کوردستان بکەن.

وتەبێژی کۆمسیۆن وتیشی کارتی بایۆمەتری پەسەندکراوە، ھەربۆیە ھەرکەسێک کارتی دەنگدانی کاتی ھەبێت ناتوانێت بەشداری ھەڵبژاردن بکات، بۆیە دەبێت لەماوەی نوێکردنەوەی تۆماری دەنگدەراندا سەردانی ناوەندەکانی تۆمارکردنی دەنگدەران بکات و تۆمارەکەی نوێ بکاتەوە.

لەبارەی جیاکردنەوەی دەنگدان، وتەبێژی کۆمسیۆن باسی لەوەکرد بەپێی ھەمواری یاسای ھەڵبژاردن، پشت بە جیاکردنەوەی دەستی دەنگەکان دەبەسترێت.

دەشڵێت، رسوماتی بەشداریکردن لە ھاوپەیمانێتیەکان بۆ ھەڵبژاردن ١٠ ملیۆن دینارە، لەکاتێکدا بەشداریی لایەنەکان پێنج ملیۆن دینارە، ھەروەھا رسوماتی لیستی تاکەکەسی و ئەو لایەنانەی پێشتر تۆمارکراون  یەک ملیۆن دینارە.

ئەحمەد سەحاف وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عێراق لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، لە کۆبوونەوەکەدا گفتوگۆ کراوە لە بارەی دۆسیەی ئەمنی و سیاسی و رووبەرووبوونەوەی تیرۆر و رێگە نەدان بە بەکارھێنانی خاکی وڵات بۆ ھێرشکردنەسەر وڵاتانی دراوسێ.

ئاماژە بەوەشکراوە،  لە کۆبوونەوەکەدا، باس لە رۆڵی عێراق کراوە لە نێوندگیری لە نێوان ئێران و وڵاتانی تری ناوەچەکە و بەھێزکردنی ئارامی لە خۆرھەڵاتی ناوەراستدا، ھەردوولا ھەوڵەکانیان بۆ دیداری دیپلۆماتی و چرکردنەوەی ھاوکارییەکانیان دووپات کردەوە.

سەرچاوەیەکی ئەمنی لە پارێزگای زیقار لە باشوری عێراق رایگەیاند، سێ تۆمەتبار لەکاتی گواستنەوەیان لە بنکەی پۆلیسی چاکسازی لە دادگای لێکۆڵینەوەی چاکسازی ڕۆژھەڵاتی شاری ناسریە ھەڵھاتوون، یەکێک لەو تۆمەتبارانەش لەلایەن دەزگا ئەمنییەکانەوە دەستگیرکراوەتەوە.

ئەو تۆمەتبارانە بەپێی ماددەی ٣٩٣ لە یاسای سزادانی بە تۆمەتی دەستدرێژی سێکسی دەستگیرکرابوون، گەڕان پێشکنینش بۆ دەستگیرکردنەوەی دوو تۆمەتبارەکەی تر بەردەوامە.

محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق لەکۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیراندا ئاماژەی بەوەکرد، زیادکردنی ماددە بۆ یاسای بودجە، پابەندبوونی دارایی زیاد دەکات و ئەوەش لە دەرەوەی دەسەڵاتەکانەوەیە.

دووپاتیشی کردەوە، تاوتوێی ئەو ماددانە دەکەن کە زیادکراون و ئەگەر لەگەل کارنامەی حکومەتدا گونجا و ھاوکارییکردن لە کارەکانیان بۆ چاکسازی ئابووری پشتی پێدەبەستن و کێشەیان لەگەڵیاندا نابێت، بەڵام ئەگەر کاریگەرییان لەسەر کارنامەی حکومەت دروستکرد و رێگربوون لە چاکسازی ئابووری ئەوە بەرامبەری بێدەنگ نابن.