ڤۆلۆدیمیر زێلێنسکی، سەرۆکی ئۆکراین، لە هەژماری فەرمی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتی ئێکس بڵاوی کردەوە کە "گفتوگۆیەکی زۆر جەوهەری و بەرهەمدار"ی لەگەڵ دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا هەبووە. زێلێنسکی جەختی کردەوە کە ئەمریکا و ئۆکراین "بەردەوام دەبن لە کارکردن بۆ رێککەوتنی کۆتایی لەبارەی راگرتنی جەنگ و گەیشتن بە ئاشتییەکی بەردەوام".

سەرۆکی ئۆکراین بە گەشبینییەوە رایگەیاند: "بە سەرکردایەتیی ترەمپ و ئەمریکا، ئەمساڵ دەتوانرێت ئاشتییەکی بەردەوام بۆ ئۆکراین بەدەست بهێنرێت".

راگرتنی هێرشەکان بۆ سەر ژێرخانی وزە

زێلێنسکی لە تویتەکەیدا ئاماژەی بەوەشکرد کە ترەمپ باسی گفتوگۆکەی خۆی لەگەڵ ڤلادیمیر پوتن، سەرۆکی رووسیا بۆ کردووە و "هەردوولا پێیان وایە هەنگاوی یەکەم بۆ کۆتاییهێنان بە جەنگ، راگرتنی هێرشەکانە بۆ سەر ژێرخانی وزە". 

سەرۆکی ئۆکراین وتی: "من پشتگیریم لەم هەنگاوە کرد و ئامادەین بۆ جێبەجێکردنی".

لە لایەن خۆیەوە، کۆشکی سپی لە راگەیەندراوێکدا پشتڕاستی کردەوە کە دۆناڵد ترەمپ و زێلێنسکی لەسەر هەماهەنگیکردن بۆ گەیشتن بە ئاگربەست رێککەوتوون.

کۆشکی سپی رونیکردەوە کە رێککەوتنەکە راگرتنی هێرشەکان بۆ ماوەیەکی کاتی بۆ سەر دامەزراوەکانی وزە لەخۆ دەگرێت.

کۆبوونەوەکانی سعوودیە و هەنگاوی داهاتوو:

زێلێنسکی ستایشی کارەکانی تیمی ئۆکراین و ئەمریکای کرد کە لە شاری جەددەی سعوودیە کۆبوونەوەیەکی "ئەرێنی و یارمەتیدەر"یان هەبوو بۆ هەنگاونان بەرەو کۆتاییهێنان بە جەنگی ڕووسیا و ئۆکراین.

هەروەها ئاشکرای کرد کە شاندی هەردوو وڵات ئامادەن لە چەند رۆژی داهاتوودا جارێکی دیکە لە سعوودیە کۆببنەوە بۆ "بەردەوامیی لە هەماهەنگی و هەنگاوەکانی گەیشتن بەرەو ئاشتی".

لە راگەیەندراوەکەی کۆشکی سپیشدا ئاماژە بەوە کراوە کە شاندی هەردوولا لە چەند رۆژی داهاتوودا لە سعوودیە کۆدەبنەوە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر میکانیزمەکانی جێبەجێکردنی رێککەوتنی ئاگربەست.

زێلێنسکی لە کۆتاییدا جەختی کردەوە: "ئۆکراینیا ئاشتییان دەوێت، هەر بۆیە ئۆکراین پێشنیازی ئاگربەستی بێمەرجی قبووڵ کرد".

بەپێی راپۆرتێکی تایبەتی ماڵپەڕی ئەکسیۆسی ئەمریکی، دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا، لە نامەیەکدا مۆڵەتی دوو مانگی داوەتە ئێران بۆ گەڕانەوە بۆ سەر مێزی دانوستان و گەیشتن بە رێککەوتنێکی نوێی ئەتۆمی.

ئەکسیۆس بە پشت بەستن بە سەرچاوە نزیکەکان لە کۆشکی سپی ئاشکرای کردووە کە دۆناڵد ترەمپ لە نامەکەیدا بۆ عەلی خامنەیی، رێبەری باڵای ئێران، هۆشداری داوە کە ئەگەر لە ماوەی دوو مانگدا ئێران بە رێککەوتنێکی نوێی ئەتۆمی رازی نەبێت، ئەوا ویلایەتە یەکگرتووەکانی ئەمریکا هەنگاوی سەربازی لە دژی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران دەست پێ دەکات.

بەپێی راپۆرتەکە، وەڵامی ئێران بە رەتکردنەوەی دانوستانەکان، ئەگەری کردەوەی سەربازیی ئەمریکا یان ئیسرائیل لە دژی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی ئێران زیاتر کردووە.

شایەنی باسە، هەفتەی رابردوو ترەمپ لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ ڕۆژنامەی "واشنتۆن پۆست" ئاشکرای کرد کە نامەیەکی بۆ عەلی خامنەیی ناردووە و پێشنیاری دانوستانی راستەوخۆی کردووە. ترەمپ جەختی لەوەش کردەوە کە ئەمریکا "لە دوا ساتەکانیدایە" لەگەڵ ئێران بۆ یەکلاییکردنەوەی بەرنامە ئەتۆمییەکەی، یان بە دانوستان یان بە کردەی سەربازی.

بەرپرسانی ئێرانی تا ئێستا بە فەرمی کاردانەوەیان لەسەر ئەم نامەیە نیشان نەداوە، بەڵام پێشتر رایانگەیاندبوو کە بەرنامە ئەتۆمییەکەیان بۆ مەبەستی ئاشتیخوازانەیە و ئامادە نین لەژێر هەڕەشەدا دانوستان بکەن.

پێشتر ترەمپ لە لێدوانێکیدا بۆ فۆکس بزنس، وتی: “پەیامێکم بۆ ناردن و هیوای خۆمم دەربڕی کە دانوستانمان لەگەڵبکەن، چونکە دەستێوەردانی سەربازی کارەساتبار دەبێت بۆیان”. لای خۆیەوە، خامنەیی رێبەری کۆماری ئیسلامی ئێران لە وەڵامی قسەکانی ترەمپدا رایگەیاند: پێشنیاری ترەمپ بۆ دانوستان تەنیا بۆ فریودانی رای گشتییە.

بۆ جارێكی تر دیمەنەكانی شڵەژاوی و وێرانكاری لە غەززە دەستیپێكردەوە، ئەوەش لە دوای ئەوەی ئیسرائیل كۆتایی بە ئاگربەست هێنا و بە چڕی بۆردومانەكانی بۆ سەر كەرتەكە دەستپێكردەوە.

بۆردومانەكانی ئیسرائیل كە سەدان كوژراو و برینداری لێكەوتەوە، جارێكی تر دڵەراوكێی لای فەلەستینیەكان دروستكردەوە، نەخۆشخانەكانی غەززە هەرزوو پر بونەوە لە بریندار و فشارێكی زۆریان لەسەر دروست بوو، دانیشتوانی كەرتەكەش سەرلەنوێ كەوتنەوە دڵەراوكێ.

بەپێی ئامارێكی نوسینگەی كاروباری مرۆیی سەر بە نەتەوەیەكگرتوەكان، لە بۆردومانەكانی بەرەبەیانی 18ـی ئاداردا، زیاتر لە 400 كەس كوژراون كە لەو ژمارەیە 170 یان منداڵ و 80 یان ژنن.

دەشڵێت تەنها چوار نەخۆشخانە لە ناوچەكە بە تەواوی لە كاردان و 22 نەخۆشخانەی تر تەنها بەشێكیان كار دەكات و 17 نەخۆشخانەش لەكار كەوتون، هەموو ئەوانەش فشارێكی گەورەیان لەسەر نەخۆشخانەكانی غەززە دروستكردوە كە بە وتەی بەرێوەبەری نەخۆشخانەی شیفا رەوشەكە كارەساتبارە .  

 

ترەمپ داوا لە ئێران دەکات "دەستبەجێ" واز لە پشتیوانیکردنی حوسییەکان بهێنێت و دەڵێت: بەتەواوی لەناویان دەبەین.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا داوای لە ئێران کرد دەستبەجێ واز لە دابینکردنی چەک بۆ "حوسییەکان" بهێنێت و رێگەیان پێبدات خۆیان شەڕ بکەن، جەختیشی کردەوە لە هەردوو حاڵەتەکەدا "ئەوان شەڕەکە دەدۆڕێن و بە تەواوی لەناو دەچن".

ترامپ لە هەژماری تایبەتی خۆی لە تۆڕی کۆمەڵایەتیی (Truth Social) نووسیویەتی: “ڕاپۆرتەکان ئاماژە دەدەن بەوەی، کە ئێران لەگەڵ کەمکردنەوەی پشتیوانی سەربازی و کەرەستەی دیکەدایە بۆ حوسییەکان، گەرچی هێشتا بڕێکی بەرچاو لە پێداویستییەکان هەر دەنێرێت”.

لە ئێران و شارەكانی رۆژهەڵاتی كوردستان لە ئاهەنگەكانی چوارشەممە سوریی، بەهۆی بەكارهێنانی یارییە ئاگرینەكان 14 كەس گیانیان لەدەستدا و زیاتر لە دوو هەزار و 500 كەسیش برینداربوون.

جەعفەر مەیعادفەر، سەرۆكی رێكخراوی فریاگوزاریی تەندروستیی ئێران رایگەیاند، لە ئاهەنگەكانی دوایین چوارشەممەی ساڵی هەتاوی كە بە چوارشەممە سوریی ناودەهێنرێت، بەهۆی بەكارهێنانی تەقەمەنی و یارییە ئاگرینەكان لانیكەم 14 كەس گیانیان لەدەستداوە و دوو هەزار و 660 كەسیش برینداربون و 157 كەسیش كەمئەندام بون.

بە وتەی مەیعادفەر، زۆرترین كەس لە تارانی پایتەخت و پارێزگای ورمێ برینداربوون.

 

جارێكی تر ئەمریكا حوسییەكانی یەمەنی لە رێی چەند بۆردومانێكەوە كردە ئامانج، فەرماندەی ناوەندی ئەمریكا دەڵێت: هێزەكانیان بەردەوامن لە بۆردومانكردنی حوسییەكان كە لەلایەن ئێرانەوە پشتگیری دەكرێن

میدیاكانی سەر بە حوسییەكان بڵاویان كردەوە، فڕۆكە جەنگییەكانی ئەمریكا بارەگاكانی حوسییەكانیان لە پارێزگای سەعدە لە باكوری یەمەن كردووەتە ئامانج و چەند شایەتحاڵێكیش باسیان لەوە كردوە كە ئەو ناوچەیە سێ جار لەلایەن ئەمریكاوە بۆردومان كراوە .

هاوكات فەرماندەی ناوەندی ئەمریكا ڤیدیۆی بۆردومانەكانی بڵاوكردووەتەوە و لە تۆڕی ئێكس نوسیویەتی؛ هێزەكانیان بەردەوامن لە بۆردومانكردنی حوسییەكان كە لەلایەن ئێرانەوە پشتگیری دەكرێن.

ئەوە لەكاتێكدایە دوای ئەو بۆردومان و هێرشانەی لەلایەن ئەمریكاوە روبەروی بوونەوە، رۆژی سێشەممە حوسییەكانی یەمەن جارێكی تر موشەكی بالیستیان ئاڕاستەی كەشتییەكی ئەمریكا بە دەریای سوور كرد .

کۆشکی کرملن بڵاویکردەوە، لە میانی پەیوەندیەکی تەلەفۆنی لەنێوان ڤلادیمێر پوتن و دۆناڵد ترمپ کە سەعاتێک و نیوی خایاند، تێیدا جەخت لەسەر چارەسەری ئاشتییانەی ئۆکراین کراوەتەوە.

دیمیتری پێسكۆڤ، وتەبێژی كرملن رایگەیاند، هەردوو سەرۆک جەختیان لەسەر پێویستیی ئاشتی و ئاگربەستیان له شه ڕی ئۆكراین كردەوه، هەروەها  پوتن پشتیوانی لە بیرۆکەی وەستاندنی هێرشەکانی سەر ژێرخانی وزە دەکات بۆ ماوەی 30 رۆژ.

ئاشکراشیکردوە، گفتوگۆ لەبارەی ئاساییکردنەوەی پەیوەندییەکانی هەردوو وڵات کراوە و جەخت لە بەرەو پێشبردنی بەرژەوەندییەکانی نێوان هەردوولا کراوەتەوە.

جێگەی ئاماژەیە لەدوای دەستبەکاربوونی ئیدارەی نوێی ترەمپەوە، ئەمە دووەم پەیوەندەی تەلەفۆنی رەسمییە کە لەنێوان سەرۆکی روسیا و ئەمریکا ئەنجامدراوە.

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی ئەمریکا رایگەیاند، بەرەبەیانی رۆژی سێشەممە ئیدارەکەی نزیکەی 80 هەزار لاپەڕە لە فایلەکانی پەیوەست بە تیرۆرکردنی جۆن ئێف کەنەدی سەرۆکی پێشووتری ئەمریکا لە ساڵی 1963 بڵاودەکاتەوە.

لە سەرەتای ئەمساڵدا ترەمپ فەرمانێکی ئاڕاستەی حکومەتی فیدراڵی کرد کە تیایدا هاتووە، تۆمارەکانی پەیوەست بە تیرۆرکردنی کەنەدی و رۆبێرت کێنەدی برای و مارتن لۆسەر کینگ، کە لە ساڵی 1968دا کوژران، بڵاودەکاتەوە.

دۆناڵد ترەمپ لە میانی سەردانەکەیدا بۆ سەنتەری کەنەدی لە واشنتۆن بە رۆژنامەنووسانی راگەیاند، "خەڵک دەیان ساڵە چاوەڕێی ئەمە دەکەن، زۆر کاریگەردەبێت". FBI لە سەرەتای مانگی شوباتدا رایگەیاندبوو، هەزاران بەڵگەنامەی نوێیان دۆزیوەتەوە کە پەیوەندییان بە تیرۆرکردنی کەنەدییەوە هەیە.

لە کاتی بانگەشەی هەڵبژاردندا، ترەمپ بەڵێنیدا دوایین بەش لەو بەڵگەنامانەی کە تا ئێستا بەنهێنی ماونەتەوە، لە پرسی تیرۆرکردنی کەنەدی بڵاوبکاتەوە. ترەمپ لە خولی یەکەمی خۆیدا بەڵێنێکی هاوشێوەی دابوو، بەڵام لە ژێر فشارەکانی FBI و CIA دا رازیبوو بۆ ئەوەی هەندێک بەڵگەنامە بە نهێنی بهێڵنەوە.

ئەمە لەکاتێکدایە، ترەمپ کوڕەزای کەنەدی بەناوی رۆبەرت ئێف، کاندید کرد، بۆ ئەوەی ببێتە وەزیری تەندروستی لە ئیدارە نوێیەکەیدا. باوکی کەنەدی، ڕۆبەرت ئێف کەنەدی، لە ساڵی 1968 تیرۆرکرا.

بایۆگرافیا و گرنگترین وێستگەکانی ژیانی جۆن کەنەدی:

جۆن فیتزجێراڵد کەنەدی ساڵی 1917 لە خێزانێکی ناوداری ئەمەریکا لەدایک بووە. باپیری سەرۆکی شارەوانی بۆستن بووە. باوکیشی بزنسمانێکی دیار و دواتریش باڵیۆزی ئەمەریکا بووە لە لەندەن.

ساڵی 1939 بۆ یەکەمجار چووەتە ناو سیاسەت و وەک یاریدەدەر لە نووسینگەی باوکی کاری کردووە.

خوێندنی لە زانکۆی ھارڤارد تەواو کردووە.

لە جەنگی جیھانی دووەمدا وەک مولازم لە ھێزی دەریایی وڵاتەکەی خزمەتیکردووە.

لە ساڵی 1953 بووەتە سیناتۆر.

ھەمان ساڵ لەگەڵ جاکویلین بۆوڤییەر کە لە خێزانێکی ئەرستۆکرات و بەناوبانگی ئەمەریکا بووە ھاوسەرگیری کردووە.

ئەستێرەی کەنەدی تا دەھات دەگەشایەوە ساڵی 1960 لە ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتیدا لە "ریچارد نیکسن"ی بردەوە و بووە گەنجترین سەرۆکی ئەمەریکا.

لە سەردەمی کەنەدی دیبەتی سەرۆکایەتی دەستیپێکرد و یەکەم دیبەیتیان 70 ملیۆن ئەمەریکایی سەیریان دەکرد، تا ئێستاش دیبەتی سەرۆکایەتی بووەتە نەریتێکی ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی ئەمەریکا.

کەنەدی زۆر گرنگی بە گەنجان دەدا و لە یەکەم گوتاریدا وەک سەرۆکی ئەمەریکا بەشێکی قسەکانی بۆ نەوه‌ی داھاتوو گەنجان تەرخانکرد.

خۆی و ژنەکەی بوونە خۆشەویسترین سەرۆک و خانمی یەکەمی ئەمەریکا.

لەو سەردەمەدا ململانێکان لەگەڵ یەکێتی سۆڤیەت و کوبا و ڤێتنام گەیشتنە لوتکە، لەگەڵ سۆڤیەت مەترسی جەنگی ئەتۆمیش لە ئانوساتدا بوو.

ساڵی 1963 لەگەڵ مارتن لوسەر کینگ پارێزەر و چالاکوانی رەش پێستەکانی ئەمەریکا لە کۆشکی سپی کۆبوویەوە.

تشرینی دووەمی 1963 وەک ئامادەکاری بۆ ھەڵبژاردنی ساڵی 1964 کەنەدی ته‌مه‌ن 46 ساڵ سەردانی تێکساس دەکات.

لەسەر داواکاری سیاسیەکانی پارتەکەی سەقفی لیمۆزینەکەی لادەبات و 22ی تشرینی دووەمی 1963 سەردانی داڵاس دەکات.

لەگەڵ خانمی یەکەمی ئەمریکا جاکویلین لە پشتەوە دادەنیشن و سڵاو لە ئاپۆرای خەڵکی دەکەن.

کاتژمێر 12:30 نیوەڕۆی ھەمان رۆژ لە شەقامی ئی ئێڵ ئێم تەقە لە کەندی دەکرێت.

دوای نیو سەعات لە نەخۆشخانەی پارکلاندەوە ھەواڵی گیان لەدەستدانی جۆن کەنەدی سەرۆکی ئەمریکا راگەیه‌ندرا.

لیی ھارڤەی ئاسوۆڵد ئەو کەسەی کەنەدیی تیرۆر کرد، پێش دادگاییکردنی لەلایەن جاک رەبیەوە دەکوژرێتەوە.

 

لە کاتێکدا هێرشە ئاسمانییەکانی ئیسرائیل بۆ سەر غەززە بەردەوامن، کاربەدەستانی ئەمەریکا بە توندی رەخنە لە حەماس دەگرن و بزووتنەوەکە بە بەرپرسیاری سەرەکی دەستپێکردنەوەی شەڕەکە دادەنێن.

برایان هیوز، گوتەبێژی ئەنجوومەنی ئاسایشی ئەمەریکا، لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند: "حەماس دەیتوانی رێگای ئاشتی هەڵبژێرێت، بەڵام ئەو بڕیارەی نەدا. ئەوان پێشتر دەرفەتی ئەوەیان هەبوو بارمتەکان ئازاد بکەن و ئاگربەست درێژ بکەنەوە، بەڵام گەڕانەوەیان هەڵبژارد بۆ شەڕ."

لە بەرامبەردا، حەماس ناتانیاهۆی بە پاشگەزبوونەوە لە رێککەوتنی ئاگربەست و هەموو بەڵێنەکانی پێشتر، تۆمەتبار کردووە و داوای لە وڵاتانی عەرەبی و ئیسلامی کردووە خۆپیشاندان دژی کردەوەکانی ئیسرائیل بکەن.

"باجێکی قورس"

ستیڤ ویتکۆف، نێردەی تایبەتی ئەمەریکا بۆ ناوچەکە، هۆشداری داوە کە حەماس باجێکی قورسی راگرتنی بارمتەکان دەدات.

"بەردەوامبوون لە راگرتنی بارمتەکان باجێکی قورسی لێ دەکەوێتەوە و ئەوە لە بەرژەوەندی خەڵکی فەلەستین نییە،" ویتکۆف لە لێدوانەکەیدا، داوای ئازادکردنی دەستبەجێی سەرجەم بارمتە زیندووەکانی کرد.

بارودۆخی مرۆیی

لە لایەکی دیکەوە، وەزارەتی تەندروستیی غەززە رایگەیاندووە کە لە هێرشە ئاسمانییەکانی ئەمڕۆی ئیسرائیل، زیاتر لە 300 فەلەستینی گیانیان لەدەستداوە و زیاتر لە هەزار کەسی دیکەش بریندار بوون.

گوتەبێژی سەربازی ئیسرائیل پێشتر رایگەیاندبوو کە "هێزەکانی IDF و شاباک، هێرشێکی بەرفراوان بۆ سەر بزووتنەوەی حەماس لە سەرتاسەری کەرتی غەززە دەست پێ دەکەن."

سەرچاوە نزیکەکان لە ناوچەکە دەڵێن شەڕە نوێیەکان کاریگەری قورسی لەسەر بارودۆخی مرۆیی لە غەززە دەبێت.

 

نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێم لە بریتانیا بە ئامادەبوونی ژمارەیەک پەرلەمانتاری بریتانیا و دۆستی کورد و رەوەندی کوردی، لە پەرلەمانی بریتانیا یادی قوربانیانی 37 ساڵەی کیمیابارانی هەڵەبجە بەرز راگیرا.

کاروان جەمال تاهیر نوێنەری حکومەتی هەرێم لە بریتانیا بە کوردسات نیوزی راگەیاند، "یادکردنەوەی ئەو کارەساتە زۆر گرنگە لە بریتانیا، پێویستە هەوڵ بدرێت بەشێوەیەکی فراوان ئەو چیرۆکە ناخ هەژێنە و تاوانەکانی کە بەسەر گەلەکەماندا هاتووە ون نەبێت و بەگوێی دنیای دەرەوەدا بدرێت".

وتیشی، "تاوانەکانی بەرانبەر گەلی کوردستان کراوە، لە پەرلەمانی بەریتانیا لە ساڵی 2013 بە جینۆساید ناسێندراوە، بەڵام هێشتا لەلایەن حکومەتی بریتانیاوە نەناسێندراوە، هەروەها خۆشبەختانە پەرلەمانی بریتانیا ساڵانە لە مانگی چواردا راگەیەندراوی رەسمی دەبێت سەبارەت بەو کارەساتەی بەسەر گەلی کوردستاندا هاتووە".

حوسییەكانی یەمەن لە وەڵامی هێرشەكەی ئەمریكا، بە مووشەك و درۆن هێرشیانكردەسەر كەشتییە جەنگییەكانی ئەمریكا لە باكووری دەریای سور.

یەحیا سەریع وتەبێژی حوسییەكانی یەمەن رایگەیاند، ئەمریكا لە دوایین هێرشیدا بۆ سەر بنكە و دامەزراوەی حوسییەكان لە یەمەن، زیاتر لە 47 جار بۆردومانی پارێزگاكانی سەنعا و سەعادە و بەیزا و حەجا و زەمار و مەئاریب و جەوفی كردووە، بۆردومانەكانیش گیانلەدەستدان و برینداربوونی دەیان كەسی لێكەوتووەتەوە.

وتیشی، لە بەرانبەر ئەو هێرشەی ئەمریكا، لە ئۆپراسیۆنێكی سەربازی تایبەتدا و بە هاوبەشی نێوان هێزی موشەكی و ئاسمانی و دەریایی، بە 18 موشەكی بالیستی و كروز و درۆن هێرشیانكردووەتە سەر كەشتییە سەربازییەكانی ئەمریكا لە باكووری دەریای سور، لەنێویشیاندا كەشتی فڕۆكە هەڵگری یو ئێس ئێس هاری ترومان.

وتەبێژی حوسییەكان راشیگەیاند، گروپە چەكدارەكانی یەمەن لە بەرامبەر هێرشەكانی ئەمریكا درێغی ناكەن لە بە ئامانجگرتنی كەشتییەكانی ئەمریكا لە هەردوو دەریای سور و عەرەب.

ترەمپ هێزەكانی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەستكراوە كرد، بۆ ئەوەی بێ گەڕانەوە بۆ كۆشكی سپی هێرشی سەربازی ئەنجامبدەن.

رۆژنامەی " پۆلیتیكۆ" ـی ئەمریكی بڵاویكردەوە، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا، فەرماندەی هێزە سەربازییەكانی ئەمریكای لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست دەستكراوە كردووە، بەبێ گەڕانەوە بۆ كۆشكی سپی هێرشی سەربازی لە سنووری ناوچەكە ئەنجامبدەن، دوایین هێرشی ئەمریكاش بۆ سەر حوسییەكان لە یەمەن و هەروەها گروپە چەكدارەكان لە سودان و سوریا لەچوارچێوەی ئەو بڕیارەی ترەمپدان.

ئەوەشی خستووەتەڕو، بە دەستكراوەكردنی فەرماندە سەربازییەكانی ئەمریكا لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست، چاوەڕوان دەكرێت لە ئایندەیەكی نزیكدا، چەندین هێرشی سەربازی تری ئەمریكا لەناوچەكەدا ئەنجامبدرێت.

پێشتریش، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاندبوو، ئامانجی دوایین هێرشی ئەمریكا بۆ سەر سەنعا، لەناوبردنی بنكە و دامەزراوە سەربازییەكانی گروپە چەكدارەكان بووە و هاوكات، پاراستنی سامانە دەریاییەكانی ئەمریكایە لە رۆژهەڵاتی ناوەڕاست.

بەهۆی زریانێكەوە لە شەش ویلایەتی ئەمریكا 34 كەس گیانیان لەدەستدا و 29 كەس برینداربوون و نۆ ملیۆن كەسیش هەڕەشەیان لەسەرە.

میدیاكانی ئەمریكا بڵاویانكردەوە، بەهۆی ئەو زریانەی كە رووی لە ویلایەتەكانی میسیسپی و ئەركەنساس و تەكساس و ئۆكلاهۆما و میزۆری و چەند ناوچەیەكی دیكە كردووە 34 كەس گیانیان لەدەستداوە و 29 كەسیش برینداربوون و ژمارەیەكی زۆری ئۆتۆمبێلیش تێكشكاون و زیانی زۆریان بەركەوتووە.

میدیاكانی ئەمریكا بڵاویانكردەوە، نزیكەی نۆ ملیۆن كەس هەڕەشەیان لەسەرە و لەوانەیە دووچاری بێ كارەبایی ببنەوە.

شارەزایانی كەشناسی هۆشداریان داوە لە توندبوونی زریانەكە و رایانگەیاندووە، لە چەند سەعاتی داهاتوودا زریانەكە روو لە چەند ویلایەتێكی تریش دەكات.

هاوكات، دۆناڵد ترەمپ سەرۆكی ئەمریكا رایگەیاند، ئیدارەی ئەمریكا هاوشانی هاووڵاتیان دەوەستێتەوە و ئامادەی هاوكارییە و چاودێری رەوشی زریانەكە دەكەن.

 

تەنها چەند خولەكێك دوای هەڕەشەی دۆناڵد ترەمپ بۆ سەر حوسییەکان، هێرشی بەرفراوانی ئەمریكا بۆ سەر دامەزراوە سەربازیی و ستراتیژییەكانیان لە یەمەن دەستی پێكرد.

ئاژانسی هەواڵی فرانس پرێس بڵاوی كردەوە شەوی شەممە دوای بڵاوبونەوەی پەیامی هەڕەشەی سەرۆكی ئەمریكا  لە تۆڕی كۆمەڵایەتیی ئێكس، ئەو وڵاتە هێرشەكانی لە دەریا و ئاسمانەوە دژی 30 بنكە و دامەزراوە سەربازییەكانی حوسییەكانی یەمەنی لە سەنعای پایتەخت و چەند ناوچەیەكی دیكەی یەمەن بەشێوەیەكی فراون دەست پێكردوە و زیانی گەورەی لێكەوتوەتەوە.

ترەمپ لە پەیامەكەیدا رایگەیاند، كاردانەوەی سەرۆكی پێشوی ئەمریكا بەرامبەر چەكدارانی حوسیی لاواز بوە بەڵام ئەو داوا مۆڵەت دەداتە ئەو چەكدارانە و هەڕەشەی ئەوەشی كرد كە گورزێكی گەورەیان لێدەوەشێنێت بە جۆرێك كە پێشتر روی نەدابێت.

وەزارەتی تەندروستیی یەمەن بڵاوی كردوەتەوە بەهۆی هێرشەكانی ئەمریكا لانیكەم نۆ چەكداری حوسی كوژراون و نۆی دیكەشیان برینداربون.
حوسییەكان رایانگەیاندوە ئەو هێرشانە توندترین هێرشی ئەمریكا بوە كە لە ئەمساڵدا كراوەتە سەریان و هاوكات لە راگەیەنراوێكیشدا هەڕەشەی تۆڵەكردنەوەی ئەو هێرشانەیان كردوە.

حوسییەکان کێن؟

حوسییەکانی یەمەن گرووپێکی چەکداری پەیڕەوانی مەزهەبی زەیدین کە یەکێکە لە مەزهەبەکانی ئایینی شیعە لە ئیسلامدا.

ئەم گرووپە لە ساڵانی نەوەدەکانی سەدەی ڕابردوو دروستبوو کە بە گوتەی خۆیان بەرەنگاری گەندەڵییە بەرفەراوانەکانی عەلی عەبدوڵڵا ساڵح، سەرۆک کۆماری یەمەن ببنەوە.

ناوی ئەو گرووپە لە حوسێن ئەلحوسی دامەزرێنەری ئەم بزووتنەوەیە هاتووە. هەروەها بەخۆیان دەڵێن ئەنساروڵا یان یارانی خودا.

رۆژی شەممەی، ڤۆڵادیمێر زیلینسکی، سەرۆکی ئۆکراین، ڤلادیمێر پوتین، هاوتا روسییەکەی بە "درۆزن" ناوبرد و وتی؛ لێدوانەکانی لەسەر دۆخی ئۆکراین راست نییە و ئاگربەستی ناوێت.

وتیشی، "پوتین درۆ لەگەڵ هەمووان دەکات سەبارەت بەو دۆخەی هەیە، بەتایبەتی سەبارەت بەو شتانەی لە ناوچەی کورسک رودەدەن، کە هێزەکانی ئۆکراین بەردەوامن لە ئۆپەراسیۆنەکانیان".

سەرۆکی ئۆکراین لە تۆڕە كۆمەڵایەتییەكان بڵاویكردووەتەوە؛ هێزەکانی کێیڤ لە کورسک گەمارۆ نەدراون، بەڵكو لە ناوچەكەدا روبەڕوی هێزەکانی روسیا و کۆریای باکور دەبنەوە، نوسیویشیەتی؛ مۆسکۆ هێزەکانی بەمەبەستی هێرشێکی جیاواز بۆ سەرمان کۆکردووەتەوە. 

ئاماژەشی بەوەداوە، پێویستە نێوەند گیرەکان لە پلانەکانی سەرۆکی روسیا و هێرشەکانی ئاگاداربن ئێمە ئاگادارین و خۆمان بۆ وەڵامدانەوەیان ئامادەکردووە.

لە تەلاری پەرلەمانی سوید یادی قوربانیانیانی هێرشی کیمیایی 16ـی 3ـی 1988 بۆسەر شاری هەڵەبجە کرایەوە.

هەروەها یادەوەرییەکە لە لایەن ئولێ مۆێلەر، سەرۆکی تۆڕی سویدی – کوردی ناوپەرلەمان بە ساتێک وەستان بۆ گیانی پاکی شەهیدان کرایەوە و پاشان شۆڕش قادر رەحیم، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە سوید وتاری نوێنەرایەتی پێشکەش کرد وە هەمان کات هەریەك لە کێنیت گێ فۆشلوند، جێگری سەرۆکی پەرلەمانی سوید و فرێدیك مالم، جێگری سەرۆکی تۆڕەکە وە بەرزان کۆچکایا، سەرۆکی فیدراسیۆنی کۆمەڵە کوردییەکانی سوید وتاریان پێشکەش کرد.

شۆڕش قادر ڕەحیم، نوێنەری حکومەتی هەرێمی کوردستان لە سوید لە هەژماری خۆی رایگەیاندووە، "نوێنەرایەتی حکومەتی هەرێمی کوردستان بە هاوبەشی لەگەڵ تۆڕی سویدی – کوردی ناو پەرلەمانی سوید وە فیدراسیۆنی کۆمەڵە کوردییەکان لە سوید، یادەوەرییەکی شکۆمەندانەیان لەناو تەلاری پەرلەمانی سویدا سازکرد، یادەوەرییەکە بە بەشداری رزگاربوانی کیمیابارانی هەڵەبجە، دبلۆماتکاران، پەرلەمانتارانی سوید، نوێنەرانی دامودەزگا حکومییەکانی سوید و پارت و لایەنە کوردستانییەکان وە رەوەندی کوردی لە سوید یادەوەری 37 ساڵەی کیمیابارانی هەڵەبجە بەرز و پیرۆز راگیرا".

لە یادەکەدا هۆنراوە و میوزیک پێشکەشكرا، هۆنراوەیەك لە لایەن سارا نەزەری بۆ هەڵەبجە خوێندرایەوە و هونەرمەندی کورد فەرزاد نیا و گروپی هەورامان میوزیکیان پێشکەش کرد.