جیهان
ئاژانسی ھەواڵی سپۆتنیک لەزاری جۆزێپ بورێل لێپرسراوی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا بڵاویکردەوە، لایەنەکانی بەشدار لە دانوستانەکانی ڤییەننا لەسەر ٩٥٪ی بابەتەکان رێککەوتوون و پێشبینیش دەکرێت لە داھاتوویەکی نزیکدا بگەنە رێککەوتنی کۆتایی .
ئاماژەی بەوەشکرد، ھەرچەندە کاراکردنەوەی رێککەوتنی ئەتۆمی چارەسەری سەرجەم کێشەکانی ناوچەکە ناکات، بەڵام وەک ھەنگاوێکی سەرەتا کاریگەری ئەوتۆی لە چارەسەکردنی کێشەکان دەبێت.
ئەوەش لەکاتێکدایە، ئەنریکە مورا جێگری لێپرسراوی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا و رێکخەری کاروباری دیپلۆماسی یەکێتییەکە، سەردانی ئێرانی کردووە و تائێستاش چەند کۆبوونەوەیەکی لەگەڵ لێپرسراوانی باڵای ئێران ئەنجامداوە.
بژاردەی بێلایەنی بریتیە لە بەژداری نەکردن و بە ئەندام نەبوونی ئۆکراین لە ڕێخراوی ناتۆدا و بەژداری نەکردنی ھیچ جەنگێکی نێوان وڵاتانی تر. ئۆکراینیەکان بە ڕازیبونیان بەم داوایەی ڕوسیا دەتوان ھێرشەکانی ڕوسیا بوەستێنن بەڵام نیگەرانی ئەوەن ئەگەر لە ناتۆ دوور بکەونەوە ئەوا ڕوسیا بەتەواوەتی ئۆکراین داگیر دەکات.
"لاڤرۆڤ" لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانی رایگەیاند، "پوتن" ھیچ کات چاوپێکەوتن لەگەڵ "زیلینسکی" رەتناکاتەوە و تاکە مەرجیشی ئەوەیە ئامادەکارییەکی زۆر باش بۆ کۆبوونەوەکەیان بکرێت.
"لاڤرۆڤ" وتیشی، دەبێت لە دانوستانەکاندا باسی رەوشی دانیشتووانی ھەرێمی "دۆنباس" بکرێت و چیتر بە دەست رژێمی کیێڤەوە دووچاری نەھامەتی نەبن، چونکە بە وتەی روسیا دانیشتووانی ئەو ناوچەیە لەلایەن ئۆکراینەوە روبەڕوی کۆمەڵکوژی دەبنەوە.
لێدوانەکەی "لاڤرۆڤ" ھاوکاتە لەگەڵ دەستپێکردنی دانوستانی نێوان وەفدی روسیا و ئۆکراین لە تورکیا و بڕیارە چەند رۆژێک بخایەنێت.
مۆڵدۆڤا وڵاتێکی ھاوسنوری ئۆکراینە و دانیشتوانەکەی لە دوو ملیۆن و نیو زیاترە.
بەھۆی ھەبوونی ھێزی ڕووسیا لە نزیک وڵاتەکەی بێلایەنی خۆی ڕادەگەیەنێت لە جەنگی ئۆکرایندا بەڵام داواکاری بە ئەندامبوونی لە یەکێتی ئەوروپا پێشکەش دەکات.
داگیرکردنی ئۆکراین لەلایەن ڕوسیاوە وڵاتانی ناوچەکەی نیگەران کردووە و لە ھێرشی سوپای ڕوسیا دەترسن بەڵام لە نێوان ناتۆ روسیادا گیریان خواردووە. چونکە نزیکبوونەوەیان لە ھەرلایەک ڕەنگە بە چارەنوسی ئۆکراین بگەن .
ئێران: دەرنەھێنانی ناوی سوپای پاسداران لە لیستی تیرۆر رێگرە لە گەیشتن بە رێککەوتن
عەبدوللەھیان ئاماژەی بۆ ئەوە کردوە ، تا ئێستا چەند رێگرییەکی کەم لەبەردەم دوبارە زیندوکردنەوەی رێککەوتنی ئەتۆمی ماون ، کە یەکێکیان دەرنەھێنانی ناوی سوپای پاسدارانە لە لیستی تیرۆر.
ئاشکراشیکردوە فەرماندەکانی سوپای پاسداران داوایان لە لێپرسراوانی ئێران کردوە ئەو بابەتە نەکرێـتە رێگر لە بەردەم رێککەوتنی ئەتۆمی بەو مەرجەی کە رێککەوتنەکە گرەنتی بەرژەوەندییەکانی ئێران بکات.
لە سەرەتای دەستپێکردنی دانوستانەکانی ڤییەنناوە کە بۆ زیندوکردنەوەی رێککەوتنی ئەتۆمی بەرێوەدەچن ، بۆ یەکەمین جارە ئێران دان بەوەدا دەنێت کە دەرھێنانی ناوی سوپای پاسداران لە لیستی تیرۆر لە گرنگترین داواکارییەکانیەتی لە ڤییەننا .
زیلینسکی دووپاتی کردەوە، وڵاتەکەی ناتوانێت بە تەنیا و بە بێ چەک رووبەرووی موشەکەکانی رووسیا ببێتەوە. ھەروەک بە بێ فرۆکەی جەنگی و تانک ناتوانن خەڵکە گەمارۆدراوەکەی ماریۆپۆڵ رزگار بکەن.
ھانی ھاوبەشە خۆرئاواییەکانیشدا کە ھەر ھیچ نەبێت بە رێژەی لە ١٪ ھاوکارییان پێشکەش بکەن.
بە پێی ھەواڵی میدیاکانی ئۆکراین، سوپای روسیا لە شاری "ترۆستیانێتس" لە ھەرێمی سوومی لە باکووری خۆرھەڵاتی ئۆکراین کشاوەتەوە و ھێزەکانی ئۆکراین شارەکەیان کۆنتڕۆڵکردووە، لە بەرامبەردا سوپای روسیا چوونەتە شاری "سلاڤووتچ"، لە نزیک دامەزراوەی ئەتۆمیی چێرنۆبڵ لە باکووری ئۆکراین.
لە لایەکی ترەوە، لیزە ترەس، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا رایگەیاند، ئەو سزایانەی بەسەر روسیادا سەپاندوویانە لادەبرێن، ئەگەر روسیا ئاگربەست رابگەیەنێت و تەواوی ھێزەکانی لە ئۆکراین بکشێنێتەوە، ھاوکات ھەواڵگیریی بەریتانیاش رایگەیاند، روسیا دەیەوێت سوپای ئۆکراین لە دەوروبەری دۆنباس گەمارۆ بدات، لە لایەکی ترەوە وەزارەتی ناوخۆی ئۆکراین رایگەیاند، روسیا ھەوڵ دەدات ناوەندە نەوتیی و خۆراکییەکان لە شارەکانی ئۆکراین لەناوببات.
بە پێی زانیارییەکانی دەزگا ھەواڵگرییەکە، لە یەکێک لە چوار تونێلە ئەتۆمییەکەی کۆریای باکوردا ئامادەکاریی بۆ تاقیکردنەوەیەکی ئەتۆمی دەکرێت .
ھاوکات ئاژانسی ھەواڵی یونھابی کۆریای باشوور ئاشکرای کردووە، تاقیکردنەوەکە لە ناوەندی بونگیری دەکرێت، ئەوەش لە کاتێکدایە کە کۆریای باکور لەم مانگەوە دەستی کردوە بە بونیادنانەوەی دامەزراوە ئەتۆمییەکانی.
مەترسییەکانی کۆریای باشور لە بەرامبەر ئەو زانیارییانەیە کە، لەم ھەفتەیەدا بە سەرپەرشتی کیم جۆنگ ئون سەرۆکی کۆریای باکور موشەکێکی بالیستی کیشوەربڕ تاقی دەکرێتەوە.
ئاژانسی ھەواڵی چین لە ناوەندی فەرماندەی ئۆپراسیۆنەکانی بەھاناوەچونەوە بڵاویکردەوە، د,وەم سندوقی رەشی ئەو فڕۆکەیەی رۆژی ٢١ی مانگ کەوتە خوارەوە دۆزراوەتەوە و داتاکانی گەشتەکە و ئاستی بەرزبونەوەی فڕۆکەکە لە خۆ دەگرێت،تا ئێستاش ھۆکاری کەوتنە خوارەوەی فرۆکەکە نەزانراوە ، بەڵام دۆزینەوەی ھەردوو سندوقە رەشەکە ھاوکار دەبێت لە زانینی ھۆکارەکەدا .
رۆژی ٢١ ی ئەم مانگە فڕۆکەیەکی چینی بە ١٣٢ سەرنشینەوە لە ناوچەیەکی شاخاوی ھەرێمی گوانشی باشوری خۆرئاوای چین کەوتە خوارەوە، فڕۆکەکە لە جۆری بۆینگ ٧٣٧ و سەر بە کۆمپانیای "ئێسترن چاینا ئێرلاینز" بوو .
ئەو بەڵگانەی ھاک کراون ئێستا ھەموو کەسێک دەتوانێت تەماشایان بکات. لە ٢٣ی ئاداردا گروپی ئەنانیمۆس ڕایگەیاند بوو، بانکی ناوەندی ڕووسیا دەکەن ئامانج و ٣٥ ھەزار دۆکێومێنێت بڵاودەکەنەوە.
ئەو گروپە بە ڤلادمیر پوتن وت، ئێمە نھێنیە ئابورییەکانی تۆمان لەلایە، دەبێت لە ترسدا بلەرزیت پوتن".
بۆ سەلماندنی ھاکەکەیان گروپەکە چەند کۆپیەکی لە دۆکێومێنتە ھاکراوەکان بە زمانی ڕووسی لە تویتەر بڵاوکردەوە.
ئەو داتایانەی بڵاوکراونەتەوە کۆنترینیان دەگەڕیتەوە بۆ ساڵی ١٩٩٩ و قەبارەی دۆکێومێنەتەکان ھێندە گەورەیە پێویستی بە چەندین و شارەزا و کاتێکی زۆر ھەیە بۆ پێداچونەوەیان.
رۆژی شەممە جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا لە پۆڵەندا قسەی بۆ رۆژنامەنووسان کرد و رایگەیاند، ڤلادیمیر پوتن سەرۆکی روسیا نابێت لە دەسەڵات بمێنێتەوە، لەو بارەیەوە کۆشکی سپیی ئەمریکا .
روونکردنەوەیەکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، سەرۆکی ئەمریکا، مەبەستی گۆڕینی دەسەڵات لە روسیا نەبووە، بەڵکو مەبەستی ئەوەیە کە نابێت رێگەبدرێت، پوتن دەسەڵات بەسەر دراوسێکانی روسیا لە ناوچەکە بسەپێنێت.
ھاوکات دیمیتری پیسکۆڤ، وتەبێژی کۆشکی سەرۆکایەتیی روسیا رایگەیاند، سەرۆکی ئەمریکا بڕیارنادات کە کێ لە روسیا لە دەسەڵاتدا بێت، بەڵکو ھاووڵاتیانی روسیا سەرۆکەکەیان ھەڵدەبژێرن.
سەرۆکی ھەواڵگری ئۆکراین ڕایگەیاندوە، ڕووسیا دەیەوێت وڵاتەکەی دابەش بکات پاش ئەوەی شکستی ھێناوە لە داگیرکردنی ئۆکراین.
وتیشی ، ئەمە ھەوڵێکە بۆ دابەش کردنی وڵاتەکەی وەک کۆریای باکور و کۆریای باشور و بەم زووانە ئۆکراین جەنگی گەریلا لەو ناوچانەی ڕووسیا داگیری کردوون بەرپا دەکات.
نەتەوە یەکگرتووەکان دەڵێت پێشبینی بەرزبوونەوەی زیاتری ژمارەی قوربانییەکان دەکات و زۆربەیان بەھۆی بۆردومانەکان تۆپباران و ھێرشە مووشەکییەکان گیانیان لەدەستداوە.
نزیکەی مانگێکە ڕووسیا ھێرشی بۆسەر ئۆکراین دەستپێکردووە، ئەمڕۆ سوپای ئۆکراین، شاری "ترۆستیانێتس"ی لە باکووری خۆرھەڵاتی وڵاتەکە کۆنتڕۆڵکردەوە، بەریتانیاش بە مەرج سزاکانی لەسەر ڕووسیا ھەڵدەگرێت.
بە پێی ھەواڵی میدیاکانی ئۆکراین، سوپای ڕووسیا لە شاری "ترۆستیانێتس" لە ھەرێمی سوومی لە باکووری خۆرھەڵاتی ئۆکراین کشاوەتەوە و ھێزەکانی ئۆکراین شارەکەیان کۆنتڕۆڵکردووە، لە بەرامبەردا سوپای ڕووسیا چوونەتە شاری "سلاڤووتچ"، لە نزیک دامەزراوەی ئەتۆمیی چێرنۆبڵ لە باکووری ئۆکراین.
لە لایەکی ترەوە، لیزە ترەس، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا رایگەیاند، ئەو سزایانەی بەسەر ڕووسیادا سەپاندوویانە لادەبرێن، ئەگەر ڕووسیا ئاگربەست رابگەیەنێت و تەواوی ھێزەکانی لە ئۆکراین بکشێنێتەوە، ھاوکات ھەواڵگیریی بەریتانیاش رایگەیاند، ڕووسیا دەیەوێت سوپای ئۆکراین لە دەوروبەری دۆنباس گەمارۆ بدات، لە لایەکی ترەوە وەزارەتی ناوخۆی ئۆکراین رایگەیاند، ڕووسیا ھەوڵ دەدات ناوەندە نەوتیی و خۆراکییەکان لە شارەکانی ئۆکراین لەناوببات.
ئیبراھیم کاڵن لە وتەیەکدا لە کۆڕبەندی نێودەوڵەتی دەوحەی پایتەختی قەتەر ڕایگەیاند، ھیچ گومانی تێدا نییە پێویستە کۆمەک بە ئۆکرایینەکان بکرێت، بۆ ئەوەی بتوانن بەرگری لە خۆیان بکەن، بەڵام پێویستە دەرگای گفتوگۆکانیش لەگەڵ ڕووسیا کراوە بن.
وتیشی، پێویستە گوێ لە بەڵگە و بەھانەکانی ڕووسیا بگیرێت، سەبارەت بەئاسایشی وڵاتەکەی، چونکە ئەگەر ھەموو لایەک پردەکانی پەیوەندی لەگەڵ ڕووسیا تێکبدەن، ئەو کاتە چۆن دەتوانرێت پەیوەندیی بە مۆسکۆوە بکرێت.
ئەوەش لە کاتێکدا، تا ئێستا چەند جارێک تورکیا ھەوڵی ناوبژیوانی داوە لە نێوان ڕووسیا و ئۆکراین، بەمەبەستی کۆتایی ھێنان بە ھێرش و ڕوبەڕوبوونەوەکانی ھەردوو وڵات، بەڵام تا ئێستا ھەوڵەکان سەرکەوتوو نەبوون.
بە گوێرەی تۆمارە ڤیدۆییەکانی جەمیس ڤاسکیز لە پاڵ بەرگری و شەڕکردن، ھاوکاری و ڕاھێنان بە سەربازە ئۆکراینییەکانیش دەکات، لە بواری مانۆڕی تاکتیکی و فریاگوزاری سەرەتایی.
جەمیس ڤاسکیز تەمەنی ٤٧ ساڵە و بەر لە چوونی بۆ شەڕی ئۆکراین، ژیانێکی سادە و بێ کێشەی بەسەر بردووە لەگەڵ خێزانەکەی لە ویلایەتی کونیتیکتی ئەمریکا، پێشتر لەناو ھێزی مارێنزی ئەمریکا خزمەتی سەربازیی کردووە.
ماتیڵدا بوگنەر سەرۆکی تیمی چاودێرانی مافی مرۆڤی سەر بە رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە ئۆکراین رایگەیاند، تائێستا لانیکەم ھەزار و ٨٠ مەدەنی بەھۆی ھێرشەکانی روسیا لە ئۆکراین کوژراون، ئاماژەی بەوەشکرد، بەھۆی بۆردومان و تۆپبارانە بەردەوامەکانی سوپای روسیا بۆ سەر شاری ماریۆپۆڵ، پەیوەندییان لەگەڵ دانیشتووانی ئەو شارە پچڕاوە و پێشبینیش دەکەن، ئاماری کوژراوان لەو شارە زۆر لەوە زیاتر بێت کە بڵاودەکرێتەوە.
بوگنەر راشیگەیاند، بە پێی ئەو وێنانەی لەرێی مانگە دەستکردەکانەوە دەستیان کەوتووە، چەندین گۆڕی بەکۆمەڵ لە ماریۆپۆڵ ھەن کە لە یەکێکیاندا ٢٠٠ تەرم ھەیە.