کوردستان
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ١٤١ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ٦ تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ٧٥٣ تووشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.
وەزارەتی پەروەردەی ھەرێمی کوردستان لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، لە ڕۆژی یەکشەممەوە پڕۆسەی خوێندنی ناو پۆل بۆ قۆناغی یەکەمی بنەڕەتی تا ١١ی ئامادەیی لە سەرجەم خوێندنگە حکومی و ناحکومی و گوندەکان دەستپێدەکات.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە ھەفتەیەکدا سێ ڕۆژ دەوام دەکرێت و پێویستە ھەموو لایەک پابەندبن بە ڕێنماییە تەندروستییەکان، ڕاشیگەیاند، خوێندنی ئەلیکترۆنی و گروپی وانەکان لە تۆڕەکۆمەڵایەتییەکان بەردەوام دەبن و دەتوانرێت ئەو سێ ڕۆژەی خوێندکار لەناو پۆل نییە، ئەرکی ماڵەوەی زیاتر پێبدرێت و پەرە بە تواناکانی فێربوونی بدرێت.
وەزارەتی پەروەردە ڕوونیشیکردەوە، بەخێوکاری خوێندکاران ئەگەر ئارەزوویان بێت منداڵەکەیان لەناو پۆل نەخوێنێت، دەتوانن لە ھەفتەی یەکەمی دەستپیکردنەوەی خوێندن فۆڕمی بەڵێننامە پڕ بکەنەوە کە بە خوێندنی ئەلیکترۆنی و پاڵپشتی ماڵەوە بەردەوام دەبن، بەڵام تاقیکردنەوەکانی کۆتایی ساڵ لەناو پۆل دەبێت.
"عەلی ڕەئوف" بەڕێوەبەری گشتی گەشتوگوزاری سلێمانی بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، بە پێی ئامارە سەرەتاییەکان لە یەکەم ڕۆژی جەژنی ڕەمەزانەوە تا ئێستا نزیکەی ٨٠ ھەزار گەشتیار لە بازگەکانەوە ھاتونەتە سلێمانی و زۆربەیان لە ناوەڕاست و خوارووی عێراقەوە ھاتوون.
وتیشی، تیمەکانیان بەردەوامن لە چاودێری ڕەوشی گەشتیاری و نرخی خزمەتگوزارییەکان لە شوێنە گەشتیاری و ئۆتێل و مۆتێلەکان و ڕێگری لە سەرپێچی دەکەن.
بەڕێوەبەری گشتی گەشتوگوزاری سلێمانی ئاماژەی بەوەشکرد، بەھۆی ھاتنی ئەو ژمارەیەی گەشتیاران زۆربەی ئۆتێلەکان پڕبوون لە گەشتیار و ھەندێکیان جێگایان نەماوە.
قائیمقامییەتی قەزای دوکان رایگەیاندووە، بەپێی زانیارییەکان گەشتیارەکە عەرەبە و تەمەنی ٤٠ ساڵەو دانیشتوی شاری بەغدادە و بەمەبەستی گەشت کردن ھاتوونەتە قەزای دوکان.
لە بارەی روداوەکەوە سیروان سەرحەد قائیمقامی دوکان ڕایگەیاند، تیمەکانی مەلەوانی دوکان و ھێزەکانی ئاسایشی ناوخۆ چوونەتە شوێنی رووداوەکە و لە ھەوڵی دەرھێنانەوەی تەرمەکەدان .
قائیمقامی دوکان داوا لە گەشتیاران دەکات، پابەندی ڕێنماییەکان بن و بەھیچ جۆرێک لە دەریاچەی دوکاندا مەلە نەکەن .
بەپێی راگەیەندراوێکی کۆمیتەی ١٦ی رێکخستنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە ناحیەی دینارتە، محەمەد ساڵح ئەندامی کۆمیتە لەلایەن ھێزەکانی سەر بەپارتی دەستگیرکراوە.
کۆمیتەی یەکێتی لەناحیەی دینارتە ئاماژەی بەوەکردووە، یەکەم جار نییە ھێزەکانی پارتی لەو سنورە کادر و ئەندامانی یەکێتی دەستگیر دەکەن و ئەو جۆرە کارانە دەبێتە ھۆی شێواندنی سەقامگیری ناوچەکە و ھەرێمی کوردستانیش، بۆیە داوا دەکەن بە زوترین کات ئازاد بکرێت.
مێڤان حازم لێپرسراوی کۆمیتەی دینارتەی یەکێتی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لەم سنورە تۆمەتی جیاجیا بۆ کادر و ئەندامانی یەکێتی دروست دەکرێت تەنھا بۆئەوەی دەستگیر بکرێن، دەستگیرکردنی ئەم کادرەش ھەر لەو چوارچێوەیەدایە.
بەڕێوەبەری ئاسایشی ناحیەی دینارتەش بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەو کادرە لەلایەن ھێزێکی پێشمەرگەی رۆژ دەستگیرکراوە و رەوانەی ئاسایشی ئاکرێ کراوە.
وتیشی، ناتوانن زانیاری زیاتر لە سەر ئەو بابەتە بدەن و چاوەڕێی لێکۆڵینەوە دەکەن.
شەریف ڕەحیم جێگری تەندروستی چەمچەماڵ، ڕایگەیاند، سەعات١٠ی ئەمشەو بەھۆی ڕووداوێکی تەقە کردنەوە لەسەنتەری قەزای چەمچەماڵ، کەسێک گیانی لەدەستدا.
وتیشی، پاشگەیاندنی تەرمەکەی بۆ نەخۆشخانەی شەھید پێشڕەو گرتنبەری ڕێکارە یاساییەکان، تەرمەکەی ڕەوانەی پزیشکی دادی سلێمانی کراوە.
"قوباد تاڵەبانی" جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان و وەفدێکی ھەرێم، بە مەبەستی کەڵک وەرگرتن لە ئەزموونی ئەرمینیا لە کەرتە جۆربەجۆرەکانی "تەکنەلۆژیای زانیاری (ئای تی) و خوێندنی پیشەیی و پەرەپێدانی توانای گەنجان" سەردانی ئەو وڵاتە دەکات.
بڕیارە زنجیرەیەک کۆبوونەوە لەگەڵ گەورە لێپرسراوانی ئەرمینیا ئەنجام بدات، لە ھەمان کاتدا سەردانی چەند سەنتەرێکی ئەکادیمی و پیشەیی ئەو وڵاتە دەکات.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند کە ئەو ٦٥ کەسەی لە پڕۆژەی ئاوی سلێمانی- دوکان ھێڵی دوو، کاردەکەن و ماوەیەک بەر لە ئێستا لە بەرامبەر دامەزراندنیان بە گرێبەستێکی ڕەسمی لەسەر میلاکی وەزارەتی شارەوانی چەند جارێک مانیان گرت لە کارکردن، پاش ئەوەی ناڕەزایەتییەکەیان گەیاندە قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، سەرۆکایەتی ئەنجومەنی وەزیران بە فەرمانێک ڕەزامەندیدا لەسەر دامەزراندنیان بە گرێبەستی ڕەسمی.
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ٣٥٣ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ٧ تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ١٠١٤ تووشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.
پارێزگاری ھەولێر لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، دوای بڵاوبوونەوەی گرتە ڤیدیۆییەک، کە تێیدا خێزانێکی شاری ھەولێر، لەلایەن چەند کەسێکەوە لەوڵاتی تورکیا و لەنێوان ھەردوو شاری مێرسین و ئەدەنا بەشێوەیەکی زۆر نامرۆڤانە ھێرشیان دەکرێتەسەر و لێیان دەدرێت، پەیوەندی بەو خێزانە و کەس و کاریانکردوە و دڵنیایکردنەوە لەگەڵ لایەنە رەسمییەکان لەسەر ھێڵدەبێت بۆ دەستگیرکردنی تاونباران و بەسزاگەیاندنیان .
راشیگەیاندوە، کردەوەی لەوجۆرە بەرامبەر بەھاوشاریانی خۆیان قبوڵناکەن و بەتوندی سەرکۆنەی دەکەن و داوایان لە بەرپرسی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوەی حکومەتی ھەرێمی کوردستان و کونسوڵی گشتیی وڵاتی تورکیا لەھەولێر کرد بەزووترین کاتدا پەڕاوی لێکۆڵینەوە بۆ ئەو بابەتە بکرێتەوە و لەڕێگەی یاساوە ھۆکاری ئەو پەلاماردان و ھێرشکردنە نامرۆڤانەیە بۆ سەر ئەو خێزانە یەکلابکرێتەوە و پەلاماردەر و تاوانباران بەسزای توندی یاسایی خۆیان بگەێنن.
وتیشی، دوای گەیاندنی ناڕەزاییەکان سێ کەس لە پەلاماردەرەکان دەستگیرکراون.
بەڕێوەبەرایەتی کارەبایی گەرمیان بڵاوی کردەوە، لە ١٢ی ئەم مانگەوە بەرھەمھێنانی کارەبا لە وێستگەی کارەبای (١٦٥) مێگاواتی گەرمیان دەستپێکردووە لە ئێستاشدا بڕی بەرھەمھێنانی کارەبا لە وێستگەکە گەیشتووەتە ٤٠ مێگاوات.
بە پێی ئەو بەرنامەیەی بۆ وێستگەکە دانراوە ڕۆژانە بڕی بەرھەمھێنانی کارەبا ١٠ مێگاوات زیاد دەکات و بڕیارە تاوەکو کۆتایی مانگی شەش بڕی بەرھەمھێنانی بگاتە (١٦٥) مێگاوات.
پڕۆژەی وێستگەکە لەلایەن کۆمپانیای ئەگریکۆی بەریتانییەوە جێبەجێدەکرێت و بۆ کارپێکردنی سوود لە غازی کێلگە نەوتییەکانی حەسیرە لە سەرقەڵا وەردەگیرێت.
"بەرزان محەمەد" بەڕێوەبەری گەشتوگوزاری سۆران بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، بەھۆی بڵاوبوونەوەی کۆرۆنا و جێبەجێکردنی قەدەغەی ھاتووچۆ لە نێوان شارەکانی ھەرێم و پارێزگاکانی عێراق ڕێژەی گەشتیاری کەمیکردووە.
بە پێی ئامارەکان بەراورد بە ساڵانی ڕابردوو ٩٠٪ ھاتنی گەشتیاران بۆ ناوچە گەشتیارییەکانی سۆران کەمیکردووە، ئەو گەشتیارانەشی لە سەیرانگاکان دەبینرێن، بەشێکی زۆری ھاووڵاتی عەرەبن، بەڵام ئەوانە نیشتەجێی ھەرێمی کوردستانن و لە ناوچەکانی خوارووی عێراق نەھاتوون.
رێکخراوی روونبین بۆ شەفافیەت لەپرۆسەکانی نەوت رایگەیاند، وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی ھەرێم پێشنیازی بۆ کۆمپانیا نەوتییەکان کردووە، لە مانگی ئاداری ٢٠٢١ ەوە دانەوەی شایستە دواخراوەکانیان بەپێی میکانیزمێکی نوێ دەبێت و گۆڕانکاری بەسەر ئەو میکانیزمەدا ھاتووە کە لە مانگی کانوونی یەکەمی ٢٠٢٠ بەکۆمپانیاکانی نەوت راگەیەنراوە.
بەپێی میکانیزمە نوێکە کاتێک نرخی نەوت لەسەروو ٥٠ دۆلارەوە بێت کۆمپانیاکان رێژەی ٢٠% ئەو زیادەیە لە بری شایستە دواخراوەکانیان وەردەگرنەوە. بەپێی میکانیزمی پێشووش ئەوڕێژەیە ٥٠% بوو.
ھەروەھا لە رۆژی پێشکەشکردنی شایستەکانەوە لەلایەن کۆمپانیاکان بۆ حکومەت دوای ٦٠ رۆژ کۆمپانیا نەوتییەکان شایستەکانیان وەردەگرن، کە پێشتر ئەوماوەیە ٣٠ رۆژ بوو.
ھەر بەپێی میکانیزمە نوێیەکە، پێشتر کۆمپانیا نەوتییەکان ئەگەر پارەیەکیان لەلای حکومەت بووایە دەیانخستە بەر قەرزەکانیان، بەڵام ئێستا ئەوە رادەگیرێت.
ئالان حەمە سەعید وەزیری پەروەردەی ھەرێم رایگەیاند، لەکاتی کردنەوەی دەرگای خوێندنگاکان، رێکارەکانی خۆپارێزی بە تەواوی پەیڕەو دەکرێن و لەکاتی بوونی نیشانەی کۆرۆناش لە ھەر خوێندکارێکدا، پشکنین بۆ تەواوی ھاوپۆلەکانی دەکرێت.
وەزیری پەروەردە داواشی لە کەسوکاری خوێندکاران کرد، لەکاتی ھەستکردن بە بوونی نیشانەکانی کۆرۆنا منداڵەکانیان نەنێرنەوە بۆ خوێندنگا و ئیدارەی خوێندنگاکانیان ئاگادار بکەنەوە.
لە ھەردوو کۆبوونەوەکەدا کە ئەمڕۆ (١٦ ئایاری ٢٠٢١) بەڕێوەچوون، تاوتوێی چۆنییەتی پەرەپێدانی پەیوەندییەکانی نێوان ھەرێمی کوردستان و کۆماری ئەرمینیا کرا. ھەروەھا بڕیاردرا تیمی ھاوبەش لەنێوان ھەرێمی کوردستان و وڵاتی ئەرمینیا دروست بکرێت بە مەبەستی گواستنەوەی ئەزمونی ئەرمینیا لەڕووی بە ئەلکترۆنیکردنی حکومەت و پەرەپێدانی تەکنەلۆژیای زانیاری.
لەتەوەرێکی تری قسەکاندا، باسی پێکەوەبەستنی زانکۆ پۆلی تەکنیکییەکانی کوردستان و ئەرمینیا کرا بەمەبەستی ئەنجامدانی کاری ھاوبەشی زانستی.
لە درێژەی سەردانەکەیدا بۆ ئەرمینیا، ھەر ئەمڕۆ جێگری سەرۆک وەزیران و شاندی یاوەری لەگەڵ شاندێکی یەکێتی کۆمپانیا پێشکەوتووەکانی بواری تەکنەلۆژیای زانیارییەکانی ئەرمینیا کۆبووەوە، پاش گفتوگۆی چڕ رێککەوتنێکی سەرەتایی کرا بۆ ئەوەی کۆمپانیاکانی ئەرمینیا بێنە ھەرێمی کوردستان و لە چوارچێوەی پڕۆژەیەکی بەرفراواندا منداڵ و نەوجەوانانی تەمەن ١٠_١٨ ساڵان فێری ئای تی و تەکنەلۆژیای زانیاری بکەن کە ئەمە پرۆگرامێکی تایبەتی کۆماری ئەرمینیایە.
سەردانەکەی قوباد تاڵەبانی بۆ کۆماری ئەرمینیا لەسەر بانگھێشتی فەرمی حکومەتی ئەرمینیایە و سێ رۆژ دەخایەنێت. لەم سەردانەدا ھەر یەکە لە دارا رەشید وەزیری پلاندان و ئومێد سەباح سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران یاوەری جێگری سەرۆک وەزیرانن.
