کوردستان
ئاسۆ حەوێزی وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەگەرچی تا ئێستا ئامارەکانی کۆرۆنا بەرزە و شەپۆلی دwوەمی ڤایرۆسەکە لە ھەرێمی کوردستان بەردەوامە، بەڵام لە رۆژانی رابردوودا تا رادەیەک ئامارەکان کەمبونەتەوە.
وتیشی، تا ئێستا ٩٠ ھەزار دۆزی ڤاکسین ھاتووەتە ھەرێمی کوردستان و ٧١ ھەزار و ٦٢٩ کەس ڤاکسینیان وەرگرتوە ، ١١١ ھەزار کەسیش ناوی خۆیان بۆ وەرگرتنی ڤاکسین تۆمارکردوە.
وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی راشیگەیاند، پێشبینی دەکەن رێژەی لە سەدا ٢٠ بۆ ٣٠ ھاوڵاتیان ڤاکسینی کۆرۆنا وەربگرن.
ئەمڕۆ یەک شەممە لە قائیمقامیەتی سلێمانی بە ئامادەبونی د.ھەڤاڵ ئەبوبەکر پارێزگاری سلێمانی و ئازاد محەمەد ئەمین سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگا و جێگرانی پارێزگار و ئاوات محەمەد قائیمقامی سلێمانی و بەڕێوەبەری فەرمانگەکان و ئەندامانی لیژنەھاوبەشەکان کۆبوونەوەیەکی فراوان بەڕێوەچوو بۆ ھەڵسەنگاندنی کاروچالاکیەکانی لیژنەھاوبەشەکان .
لەبارەی کارەکانی لیژنەکان و بەدواداچونەکانیان قائیمقامی سلێمانی رایگەیاند، بەھۆی ھەماھەنگی و ھاوکاری فەرمانگە پەیوەندیدارەکان و پەرۆشی ھەموان بۆ پارێزگاریکردن لە بەرژەوەندی گشتی لیژنەھاوبەشەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی ھەنگاوی گەورە و گرنگیان ناوە بۆ پاراستنی تەندروستی ھاوڵاتیان و بەرژەوەندی گشتی و رێگریکریکردن و سزادانی ئەو کەسانەی کە بێ گوێدانە تەندروستی خەڵک دەیانەوێت لەدەرەوەی مەرج و رێنماییەکان کاربکەن .
ئاوات محەمەد وتیشی، بەشێوەیەکی دادپەروەرانە لیژنەکان کارەکانیان ئەنجام دەدەن و بەدڵنیاییەوە قورسترین بڕیار داخستن و سزادانی شوێنەکانە، بەڵام ناکرێت تەندروستی و ژیانی خەڵک لەبەرچاونەگیرێت لەبەرئەوە ناچاردەبن لێپرسینەوە لەگەڵ ئەو کەسانە بکەین کە پابەندی رێنماییەکانی کارکردن نابن.
قائیمقامی سلێمانی ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، داخستن و سزادانی شوێنەکان بەمانای ئەوە نییە زۆرینەی شوێنەکان خواردن و مەوادی زیان بەخش دەخەنە بازاڕەوە بەڵکو چاوکراوەیی لیژنەکان نیشان دەدات، کە لە نێو ھەزاران شوێندا دەتوانن ئەوشوێنانە ئاشکرا بکەن کە پابەند نابن و رووبەرووی سزایان دەکەنەوە ئەوانەی سزادودرێن ژمارەیەکی کەمن لەنێو ئەو ھەزاران شوێنەی کە پابەندی رێنماییەکانن.
د.ھەڤاڵ ئەبوبەکر پارێزگاری سلێمانیش رایگەیاند، بەدانپێدانانی ھەمووان لیژنەھاوبەشەکان رۆڵێکی یەکجار گەورەو کاریگەر دەبینن لە پاراستنی تەندروستی خەڵک و داکۆکی کردن لە بەرژەوەندی گشتی.
وتیشی، پاڵپشتی تەواوی ھەوڵ و چاودێرییەکانی لیژنەکان دەکەین بۆ ئەوەی بتوانن بەھەمان گوڕوتینەوە بەردەوام بن لە چاودێری و بەدواداچونەکانیان.
راشیگەیاند، دەبێت ھەموو لایەک بەتایبەت کاسبکاران لەوەبگەن ئەوەی لیژنەکان دەیکات دەکۆکی کردنە لە تەندروستی و بەرژەوەندی گشت و کەسوکارمان چونکە بونی خوارن و مەوادی زیان بەخش زیان بە تەندروستی گشتیمان دەگەیەنێت.
ئازاد محەمد ئەمین سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانیش رایگەیاند، دەستخۆشی تەواو لە لیژنەھاوبەشەکان دەکەم لەبەرامبەر ئەو رۆڵەگرنگەی کە دەیبینن لە پارێزگاریکردن لە ژیان و تەندروستی خەڵک و داکۆکی لە بەرژەوەنی گشتی.
وتیشی، ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی لە ھەموو رویەکەوە پاڵپشت و پشتیوانی لە کار و بەدواچونەکانی لیژنەکان دەکات.
ئاوات محەمەد قائیمقامی سلێمانی لە کۆنفرنسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، لەماوەی ٢٦ رۆژی مانگی رەمەزاندا لیژنەھاوبەشەکانی قائیمقامیەت حەوت ھەزار و ٨١٥ سەردانی شوێنەکان گشتییەکانیان کردووە و لە کۆی سەردانەکان ٨٢٥ سەرپێچی تۆمارکراوە.
وتیشی، لەو ماوەیەدا ١٢٢ شوێن داخراوە، کە پابەند نەبوون بە رێنماییەکانەوە و٥٥٠ پسوڵەی ئاگادارکردنەوە بۆ شوینەکان کراوە و ھەروەھا ١٢ کەیسیان رووبەرووی دادگا کردووەتەوە.
ئاشکراشیکرد، ٥٢ تەن موادی بەسەرچوو، کە دەستیان بە سەردا گیرابوو لەناوبراون و ٤٨ ملیۆن ٢٥٠ ھەزار غەرامەی ئەو شوێنانە کراوە، کە پابەند نەبوون.
قائیمقامی سلێمانی روونیشیکردووە، زۆرینەی شوێنەکان لە سلێمانی پابەندن بە بەرێنماییەکانەوە، چونکە لە کۆی نزیکەی ھەشت ھەزار سەردان تەنھا ١٢٢ شوێن داخراون.
ڕاگەیاندراوی (٢٤) کاتژمێری تایبەت بە نەخۆشی ڤایرۆسی کۆڕۆنای نوێ COVID١٩ ژمارە (٤٣٨)
١. پشکنین: (٧١٩٥ پشکنینی نوێ)
• (٢٩٠٣) ھەولێر
• (٢١٢٨) سلێمانی
• (١٤٧٢) دھۆک
• (٢٨٠) ھەڵەبجە
• (٣٧٨) گەرمیان
• (٣٤) ڕاپەڕین
•
٢. تووشبوو: (٧٠٤ تووشبووی نوێ)
• (٢١٩) ھەولێر
• (٣٣١) سلێمانی
• (٧١) دھۆک
• (١٠) ھەڵەبجە
• (٦٣) گەرمیان
• (١٠) ڕاپەڕین
٣. چاکبوون: (١٣٢٠ چاکبوون)
• (٢٩٠) ھەولێر
• (٣٨٠) سلێمانی
• (٥٨٩) دھۆک
• (٩) ھەڵەبجە
• (٤٨) گەرمیان
• (٤) ڕاپەڕین
•
٤. مردن: (٩ مردن)
• (٢) ھەولێر
• (١) سلێمانی
• (٥) دھۆک
• (١) ھەڵەبجە
• (٠) گەرمیان
• (٠) ڕاپەڕین
•
ئاماری گشتی:
کەڕەنتین ھاوڵاتی ٢١٨٧١ (٢١٨٧١ دەرچوو)
پشکنین ١٧٠٠١٤٩ (٥٩٣٧٢١ ھەولێر، ٣٩١٠٥٦ سلێمانی، ٧٠٢٧٧٨ دھۆک، ١٢٥٩٤ ھەڵەبجە)
تووشبوون ١٥٦٦٥٣ (٥٠٠٤٢ ھەولێر، ٤٧٨٠١ سلێمانی، ٥٥٣٠١ دھۆک، ٣٥٠٩ ھەڵەبجە)
چاکبوون ١٣٦٨٧٩ (٤٢٩٨٨ ھەولێر، ٤٠٩٩٩ سلێمانی، ٤٩٧٦٠ دھۆک، ٣١٣٢ ھەڵەبجە)
لەژێر چارەسەر ١٥٦٦٦ (٥٩٢٩ ھەولێر، ٤٩٢٣ سلێمانی، ٤٥٨٣ دھۆک، ٢٣١ ھەڵەبجە)
مردن ٤١٠٨ (١١٢٥ ھەولێر، ١٨٧٩ سلێمانی، ٩٥٨ دھۆک، ١٤٦ ھەڵەبجە)
بۆ زانیاری زیاتر سەردانی داشبۆردی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بکەن لەم لینکە (https://gov.krd/coronavirus/dashboard/).
وێڕای دەستخۆشی بۆ پزیشکان و کارمەندانی تەندروستی و ھەموو تیمەکانی پزیشکی کە لە ئەرکدان، جەخت دەکەینەوە ھاووڵاتیان پابەندبن بە ڕێنماییەکانی تەندروستی و دورکەوتنەوە لە شوێنی قەڵەبالغ و دانانی ماسک و وەرگرتنی ڤاکسین، وە لەکاتی پێویستدا پەیوەندی بکەن بە ھێڵی گەرمی ژمارە (١٢٢).
وەزارەتی تەندروستی
حکومەتی ھەرێمی کوردستان
٩ی ئایار ٢٠٢١
"ئاری جەلال" سەرۆکی دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ٣٢ گەشتیاری ھەرێمی کوردستان ماوەی چەند رۆژێکە بەمەبەست گەشتکردن رۆیشتونەتە میسر، بەڵام لە رێگەی ئەسکەندەرییە لە لایەن شۆفێرێکی میسرییەوە براونەتە شوێنێکی قەدەغە کراو، دواتر لەلایەن پۆلیسی پاسەوانی میسرییەوە دەستگیرکراون.
وتیشی، ئەو گەشتیارە کوردانە خەڵکی پارێزگای سلێمانی و ھەولێرن و ژن و منداڵیشیان لەگەڵە، دوای لێکۆڵینەوە لە ناسنامەکانیان ئازادکراون و رێکارە یاساییەکانیان تەواو کراوە، بڕیارە رۆژی سێ شەممە ١١ی ئایار لە رێگەی فڕۆکەخانەی قاھیرەوە بگەڕێنرێنەوە بۆ فڕۆکەخانەی سلێمانی
وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی ھەرێم لە ڕاگەیەندراوێکدا ئاماژەی بۆ ئەوە کردووە، بە پێی ئەو نوسراوەی لەلایەن وەزارەتی بازرگانی حکومەتی عێراقەوە ئاڕاستەیان کراوە، لە مانگەکانی داھاتوودا ماددەی تری خۆراک بۆ بەشە خۆراکی مانگانەی ھاووڵاتیان زیاد دەکرێت.
ئاشکراشیکرد، ماددەکان بریتین لە ئاوە تەماتە و جۆرەکانی تری پاقلەمەنی و ھاوکات لە ڕێگەی بریکارەکانی خۆراکەوە بەسەر ھاوڵاتیاندا دابەشدەکرێت.
وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی ھەرێم ڕاشیگەیاند، چاوەڕوانن برنجی دوو مانگی تر بۆ ھەرێم بنێردرێت بۆ ئەوەی دابەشی بکەن، چونکە ھاوڵاتیانی پارێزگاکانی تری عێراق وەریان گرتووە.
"ئەکرەم ئەحمەد" بەڕێوەبەری گشتی بەنداوەکانی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، بەھۆی کاریگەری کەم بارانی و گلدانەوەی ئاو لەلایەن وڵاتانی دراوسێ، ئاوی بەنداو و ڕووبار و ئاوی ژێر زەوی کەمی کردووە، بەھۆی ئەوەی ساڵی ڕابردوو ڕێژەیەکی باش ئاو گلدراوەتەوە، لە ئەمساڵدا ھاووڵاتیان تا ڕادەیەک تووشی کەمی ئاوی خواردنەوە دەبن، بەڵام ئەگەر حکومەت پلانی بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی دیاردەکە نەبێت ئەوا ساڵی داھاتوو کاریگەرییەکەی زیاتر دەبێت.
وتیشی، بەھۆی وشکەساڵی و کەم بارانی گوندنشینان و ئەو خێزانانەی کشتوکاڵ دەکەن یان مەڕوماڵاتیان ھەیە زیانی زۆریان بەردەکەوێت.
بەڕێوەبەری بەنداوەکان ڕاشیگەیاند، ڕووبەڕووبوونەوەی ئەو دیاردەیەی ڕووی لە ھەرێمی کوردستان کردووە پێویستی بە ٢٥ تاوەکو ٣٠ ملیار دیناری دەبێت، بەڵام ئەو بودجە و پلانەی حکومەتی ھەرێم بۆ ڕووبەڕووبوونەوەی دیاردەکە دیاریکردووە بە پێی پێویست نییە.
عەمید محەمەد عومەر لە تەمەنی ٥٨ ساڵیدا لە دەرەوەی وڵات ڕۆژی ٢٩ نیسان بەھۆی نەخۆشییەوە کۆچی دوایکرد و دوای گەڕاندنەوەی تەرمەکەی بۆ ھەرێمی کوردستان، بە ئامادەبوونی کەسوکار و ھاوڕێ و ھاوسەنگەرانی لە مەراسیمێکدا لە گۆڕستانی ڕاپەڕین بە خاک سپێردرا.
ھەر لە مەراسیمەکەدا مستەفا چاوڕەش فەرماندەی ھێزەکانی ٧٠ وتارێکی پێشکەشکرد و ڕایگەیاند، عەمید محەمەد فەرماندەیەکی بە توانای ھێزەکانی پێشمەرگە بوو کە تا کۆتاییەکانی تەمەنی بەردەوام بوو لە خزمەتکردنی کوردستان و گەلی کورد.
"سەعدی ئەحمەد پیرە" ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان سەبارەت بە بڕیاری دادگای پێداچونەوەی ھەرێم بۆ سەپاندنی سزای ٦ ساڵ زیندانی بەسەر چالاکوانانی بادینان ڕایگەیاند، ھەرێمی کوردستان پێویستی بە حکومڕانییەکی دروست ھەیە، نابێت کەس بڕوای بە زیندان ھەبێت.
وتیشی، زیندان شوێنی ڕۆژنامەنوسان نییە، بەڵکو شوێنی گەندەڵ و پیاو کوژانە.
لیژنە ھاوبەشەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی لە درێژەی ھەڵمەتەکانی گەڕان و پشکنینی خواردن و خواردنەوە لە دوکان و بازاڕ و شوێنە گشتییەکان، دەستیان بەسەر بڕێک خواردن و خواردنەوەی خراپ و بەسەرچوودا گرت و پسوڵەی سەرپێچییان بۆ خاوەن شوێنەکان کرد، بەھۆی پابەند نەبوونیش بە مەرج و ڕێنماییە تەندروستیی و ڤێتێرنەرییەکان و دانانی خواردن و خواردنەوە لە شوێنی گەرم ١٢ شوێنیان داخست.
لیژنەکانی قائیمقامیەتی سلێمانی ھۆشداری بە کارگەکانی ئاو، کۆگاکان، مارکێت و دوکاندارەکان دەدەن و ھەر شوێنێک خواردن و خواردنەوە لە شوێنی پلەی گەرمی بەرز و بەرتیشکی خۆر دابنێت، دادەخرێت و خاوەنەکەشی ڕووبەڕووی ڕێکاری یاسایی دەکرێتەوە.
ئاوات محەمەد قائیمقامی قەزای مەڵبەندی سلێمانیش بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، ئەو شوێنانەی پابەندی ڕێنماییەکان نەبن، جگە لە سزادان و داخستن، دادگاییش دەکرێن.
کاردانەوەکان سەبارەت بە پەسەندکردنی سزای سزادراوانی بادینان بەردەوامە و لە دوای کونسوڵخانەکانی ئەڵمانیا و ئەمریکا، باڵوێزخانەی کەنەداش لە عێراق نیگەرانی خۆی دەربڕی و لە بڵاوکراوەیەکدا لە ھەژماری تایبەتی خۆیان لە تۆڕی کۆمەڵایەتی تویتەر، ڕایگەیاند " کەنەدا زۆر نیگەرانە لە سزادانی ڕۆژنامەنووس و چالاکوانان لە ھەرێمی کوردستان".
باڵوێزخانەی کەنەدا ئاماژەی بەوەشداوە، "ڕاگەیاندنی ئازاد و سەربەخۆ بناغەی دیموکراسیە و ڕاگەیاندنکاران و بیروڕای جیاواز وەکو ئۆکسجین گرنگە بۆ کۆمەڵگایەکی ئازاد و ھۆشیار و گشتگیر".
(سروە عەلی) وتەبێژی لقی ھەولێری کۆمەڵەی تالاسیمیای کوردستان لە ڕۆژی جیھانی تالاسیمیا لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، ٩٦٣ تووشبووی تالاسیمیا لە سەنتەری تالاسیمیا لە شاری ھەولێر تۆمارکراون، لە ھەرێمی کوردستانیش ٣ ھەزار و ٥٠٠ تووشبوو تۆمارکراون.
وتیشی، تەنھا لە ساڵی ٢٠٢٠دا لە ھەولێر ٣٠ تووشبووی تالاسیمیا تۆمارکراون.
شەوانە تیرۆریستانی داعش لەسنوری داقوق پەلاماری ھێزە ئەمنییەکان دەدەن و زیانیان پێدەگەیەنن، شەوی رابردوش ھێزە ئەمنییەکانی عێراق لە سنوری چەمی ڕۆخانە لە قەزای داقوق ھەڵمەتێکی پشکنینیان ئەنجامداوە و چەند حەشارگەیەکی داعشیان لە سنورەکە ئاشکرا کردووە و تەقاندوویانەتەوە.
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی هەرێم، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ٢٨١ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ١١ تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ١٠٨٨ تووشبووی تری ڤایرۆسەکە چاکبوونەتەوە.
ڕاگەیاندراوی (٢٤) کاتژمێری تایبەت بە نەخۆشی ڤایرۆسی کۆڕۆنای نوێ COVID١٩ ژمارە (٤٣٧)
١. پشکنین: (٤١٥٦ پشکنینی نوێ)
• (١٣٩٤) ھەولێر
• (٤٩٨) سلێمانی
• (٢٢٦٤) دھۆک
• (٠) ھەڵەبجە
• (٠) گەرمیان
• (٠) ڕاپەڕین
٢. تووشبوو: (٢٨١ تووشبووی نوێ)
• (١٨) ھەولێر
• (٥٣) سلێمانی
• (٢١٠) دھۆک
• (٠) ھەڵەبجە
• (٠) گەرمیان
• (٠) ڕاپەڕین
٣. چاکبوون: (١٠٨٨ چاکبوون)
• (٢٥٠) ھەولێر
• (٣٩٠) سلێمانی
• (٣٩٤) دھۆک
• (٥) ھەڵەبجە
• (٤٣) گەرمیان
• (٦) ڕاپەڕین
٤. مردن: (١١ مردن)
• (٣) ھەولێر
• (٢) سلێمانی
• (٦) دھۆک
• (٠) ھەڵەبجە
• (٠) گەرمیان
• (٠) ڕاپەڕین
ئاماری گشتی:
کەڕەنتین ھاوڵاتی ٢١٨٧١ (٢١٨٧١ دەرچوو)
پشکنین ١٦٩٢٩٥٤ (٥٩٠٨١٨ ھەولێر، ٣٨٨٥١٦ سلێمانی، ٧٠١٣٠٦ دھۆک، ١٢٣١٤ ھەڵەبجە)
تووشبوون ١٥٥٩٤٩ (٤٩٨٢٣ ھەولێر، ٤٧٣٩٧ سلێمانی، ٥٥٢٣٠ دھۆک، ٣٤٩٩ ھەڵەبجە)
چاکبوون ١٣٥٥٥٩ (٤٢٦٩٨ ھەولێر، ٤٠٥٦٧ سلێمانی، ٤٩١٧١ دھۆک، ٣١٢٣ ھەڵەبجە)
لەژێر چارەسەر ١٦٢٩١ (٦٠٠٢ ھەولێر، ٤٩٥٢ سلێمانی، ٥١٠٦ دھۆک، ٢٣١ ھەڵەبجە)
مردن ٤٠٩٩ (١١٢٣ ھەولێر، ١٨٧٨ سلێمانی، ٩٥٣ دھۆک، ١٤٥ ھەڵەبجە)
بۆ زانیاری زیاتر سەردانی داشبۆردی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بکەن لەم لینکە (https://gov.krd/coronavirus/dashboard/).
وێڕای دەستخۆشی بۆ پزیشکان و کارمەندانی تەندروستی و ھەموو تیمەکانی پزیشکی کە لە ئەرکدان، جەخت دەکەینەوە ھاووڵاتیان پابەندبن بە ڕێنماییەکانی تەندروستی و دورکەوتنەوە لە شوێنی قەڵەبالغ و دانانی ماسک و وەرگرتنی ڤاکسین، وە لەکاتی پێویستدا پەیوەندی بکەن بە ھێڵی گەرمی ژمارە (١٢٢).
وەزارەتی تەندروستی
حکومەتی ھەرێمی کوردستان
٨ی ئایار ٢٠٢١
لەوبارەیەوە شاھۆ عوسمان قائیمقامی شارباژێڕ بە کوردسات نیوزی راگەیاند، فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا ناوچە شاخاوییەکانی سنوری قەزای ماوەتیان لە شارباژێڕ بۆردومان کرد.
وتیشی، بۆردومانەکە ھیچ زیانێکی گیانی و ماڵی نەبووە.