پێش نیوەڕۆی ئەمڕۆ  سودانی گەیشتە قەزای حەمدانیە، بۆ بەدواداچوون و لە نزیکەوە چاودێریکردنی لێکۆڵینەوەکان سەبارەت بە رووداوی ئاگرکەوتنەوەی ھۆڵەکەی بوک گواستنەوە کە لەو قەزایە روویدا. ھەروەھا بەشداری لە پرسەی ئەو کەسانە دەکات کە لەو رووداوە گیانیانلەدەستداوە.

پێشتریش سودانی سەردانی موسڵی کرد و بریندارانی رووداوەکەی قەزای حەمدانیەی لە نەخۆشخانەی کۆماری بەسەرکردەوە، ھەروەھا بەدواداچونی کرد بۆ رەوشی تەندروستی و پێدانی چارەسەر پێیان، بڕیاریشە لەگەڵ بنەماڵەی قوربانییەکان کۆدەبێتەوە و لە نزیکەوە سەرەخۆشی خۆی رادەگەیەنێت. 

دوێنێش سودانی سێ رۆژ ماتەمینی گشتی لە سەرانسەری عێراق بەھۆی ئەو رووداوە کارەساتبارەوە راگەیاند کە بەھۆیەوە زیاتر لە ١٠٠ کەس گیانیان لەدەستداو نزیکەی ١٥٠ کەسیش برینداربوون.

شانەی راگەیاندنی ئەمنی عێراق لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوە کردووە، تائێستاش پاشماوەکانی گرووپی تیرۆریستی داعش لە چەند ناوچەیەکی عێراق بە تایبەتیش لە سنوری پارێزگاکانی کەرکوک و نەینەوا، سەڵاحەدین، دیالە، ئەنبار و ناوچە سنورییەکان، ناوبەناو کردەوەی تیرۆریستی ئەنجام دەدەن و ھاووڵاتیان دەڕفێنن و پەلاماری خاڵەکانی پشکنین و سوپا و ھێزە ئەمنییەکان دەدەن و تائێستاش مەترسین لەسەر ئاسایش و ئارامی عێراق.

ئاشکراشیکردووە، بەو پێیەی پاشماوەکانی گرووپی تیرۆریستی داعش زۆربەی کردەوە تیرۆریستییەکانیان بە شەوان ئەنجام دەدەن، بڕیاریانداوە لە ئێستا بەدواوە بە پلانێکی تۆکمە و بەھێز کار بە بۆسەی شەوان دەکەن و بەو رێگەیە بەرەنگاری پاشماوەکانی داعش دەبنەوە.

"د.لەتیف رەشید" سەبارەت بە رووداوی ئاگرکەوتنەوەکەی قەزای حەمدانیە رایگەیاند، ئەوەی روویدا کارەساتێکی  بە ئازارە و دڵمان لای ھەموو عێراقییەکانە. 

جەختیشی کردەوە لە گرنگی دەستپێکردنی لێکۆڵینەوە لە رووداوەکە و گرنگی گرتنەبەری ھەموو رێکارێکی سەلامەتی بۆ رێگریکردن لە دووبارەبوونەوەی رووداوی لەوجۆرە. 
سەرەخۆشی خۆشی ئاڕاستەی کەسوکاری قوربانیان کرد و ھیوای زوو چاکبوونەوەی بۆ  برینداران خواست.

محەمەد شیاع سودانی، سەرۆک وەزیرانی عێراق میوانداری کۆبوونەوەیەکی ھاوپەیمانی بەڕێوەبردنی دەوڵەتی کرد، لە کۆبوونەوەکەدا سودانی وردەکاری سەردانەکەی بۆ نیویۆرک و پەیوەندییەکانی عێراق لە بواری نێودەوڵەتی و ھەرێمیدا خستەڕوو، ھەروەھا جەختکرایەوە لەسەر چارەسەرکردنی کێشەکان بە رێگەی ئاشتییانە و بەکارھێنانی توندوتیژییان لە پەیوەندییەکان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و وڵاتانی دیکە رەتکردەوە و جەختیانکردەوە لەسەر ئەوەی  بەکارھێنانی دانوستان و وتوێژ وەک ئامڕازێک بۆ چارەسەر دوور لە لێدوانە زبرەکان. 

راشیانگەیاند، عێراق بە دەستورێک بەڕێوەدەبرێت کە لەسەر بنەمای جیاکردنەوەی دەسەڵاتەکانی دامەزراوە.

دووپاتیشیانکردەوە، رێز لە سەروەری و یەکپارچەیی خاکی کوەیت دەگرێت و پابەندە بە ھەموو رێککەوتنە دوو قۆڵییەکان لەگەڵ وڵاتان و بڕیارەکانی ئەنجومەنی ئاسایشی نێودەوڵەتی.

مەھدی زاغمی سەرۆکی رێکخراوی گەشەپێدانی بازرگانی ئێران، لە دووەمین کۆنفرانسی بازرگانی ئێران و عێراق رایگەیاند، ئاستی پەیوەندییە بازرگانی و ئابوورییەکانی نێوان ئێران و عێراق لە ساڵانی رابردوودا بە شێوەیەکی بەرچاو زیادی کردووە، دەشتوانرێت قەبارەی ئاڵوگۆری بازرگانی لە ٤٠ ملیار دۆلاری ساڵانە نزیک بکرێتەوە. 

وتیشی، ئێران سەرەڕای ئەو سزا توندانەی بەسەریدا سەپێنراوە، دەستکەوتی باشی لە بواری تەکنۆلۆژیا و پیشەسازیدا بەدەستھێناوە.

 سەرۆکی رێکخراوی گەشەپێدانی بازرگانی ئێران پشتیوانیی ھەمەلایەنەی وڵاتەکەی بۆ گەشەپێدانی پیشەسازی لە عێراق تا ساڵی ٢٠٣٥ راگەیاند.

سەرۆک وەزیرانی عێراق لە میانی چاوپێکەوتنێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، حکومەتەکەی ئامادەیە بۆ ئەنجامدانی ھەڵبژاردنی پێشوەخت، بەڵام دەبێت ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق خۆی ھەڵبوەشێنێتەوە، بەڵام بەپێی خوێندنەوەکانیان لایەنە سیاسییەکان متمانەیان بە حکومەتەکەی ھەیە.

سودانی باسی لە ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان کرد و وتی، زیاتر لە ٣٠٠ حزبی تۆمارکراو بەشداری لە ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان دەکەن، "ئەوەش ئاماژەیە بۆ سەقامگیری".

مانگی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردوو، کابینەی حکومەتەکەی محەمەد شیاع سودانی لە ئەنجومەنی نوێنەران متمانەی وەرگرت، لە کارنامەی کابینەکەدا ھاتووە لە ماوەی یەک ساڵدا ھەڵبژاردنی پێشوەخت لە عێراق بەڕێوەبچێت.

لە میانی کۆبوونەوەەکەدا سەرۆککۆمار جەختیکردەوە لە گرنگی پاراستنی کەلەپوری شارستانی و مێژوویی و کەلتووری وڵات، لەوانەش خۆشنووسی عەرەبی و جۆرەکانی، ئاماژەشیکرد بە گرنگی چەسپاندنی فرە کەلتووری هەموو پێکهاتەکان.

سەرۆککۆمار هانی پێویستی بەردەوامبوونی هەوڵەکانی دا بۆ پاراستنی هەماهەنگی نێوان خۆشنووسانی عەرەب و کورد لە ڕێگەی سازکردنی پێشانگە و کۆڕ و بەستنی کۆڕبەندی هاوبەش بۆ  نزیکبوونەوە و پەیوەندی و پێشخستنی هونەر و کەلتوور بە شێوەیەک دۆخی ئەم هونەرە باشتر بکات کە ڕەنگدانەوەی قووڵی هونەری و شارستانییەتی وڵاتە. 

هەروەها ئاماژەی بە پێویستی گرنگیدان بە وانەی دەستنوسی عەرەبیکرد لە هەموو ئاستەکانی خوێندندا، بەتایبەتی خوێندنی سەرەتایی، بۆ پەرەپێدانی کارامەیی خوێندکاران، جگە لە خول و وۆرکشۆپە تەکنیکییە ڕێکخراوەکان.

لای خۆشیانەوە ئەندامانی وەفدەکە سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆککۆمار دەربڕی و خۆشحاڵی خۆیان بە دیداری بەرێزیان نیشاندا و ستایشی ئەو پشتیوانیەی بەڕێزیان کرد بۆ فەرهەنگ و هونەر، هەروەها باسیان  لە کارو چالاکیی و ئامانجەکانیان کرد لە بوژاندنەوەی قوتابخانەی بەغدادی بۆ خۆشنووسی.

لەکۆتایی دیدارەکەدا، بەڕێزیان چاویکەوت بە بەرهەمی کۆمەڵەکەیان کە نووسینێکی قورئانی پیرۆز بوو لەلایەن(30) خۆشنووسەوە لەپارێزگا جۆراوجۆرەکانی عێراقەوە کێشرابوو وەک وەڵامدانەوەی هەوڵەکانی هێرشکردنە سەر قورئانی پیرۆز و بەڕێزیان ئەم کارە پیرۆزەی بەرزنرخاند و هیوای سەرکەوتنی بۆ خواستن و سەرۆکی کۆمەڵەکەیش تابلۆیەکی پێشکەش بە سەرۆک کرد کە گوزاشت لە یەکێک لە هونەرەکانی ڕێنووسی عەرەبی دەکات .

ناسر ئەسەدی، راوێژکاری باڵای سەرۆک وەزیرانی عێراق بۆ کاوباری گواستنەوە لە لێدوانێکی رۆژنامەوانیدا ئاماژەی بەوەدا، لە ماوەی ١٨ مانگی داھاتوودا یەکەمین ھێڵی شەمەندەفەر لەنێوان عێراق و کۆماری ئیسلامی ئێران دەکەوێتەکار، کە درێژییەکەی ٣٠ کیلۆمەترە و شاری بەسڕەی باشووری عێراق دەبەستێتەوە بە شارۆچکەی شەلەمجەی کۆماری ئیسلامی ئێران.

ئەوەشی خستەڕوو، ھێڵی شەمەندەفەرەکە ئاسانکاری دەکات بۆ گواستنەوەی زیارەتکارانی شیعە لە کۆماری ئیسلامی ئێرانەوە بۆ عێراق و رۆڵێکی بەرچاوی دەبێت لە بەرزکردنەوەی ئاستی ئاڵوگۆڕی بازرگانی لەنێوان ھەردوو وڵاتدا.

راوێژکارەکەی سەرۆک وەزیرانی عێراق وتیشی، پرۆسەی پاککردنەوەی ڕێڕەوی ھێڵی شەمەندەفەرەکە دەستیپێکردووە و لە ئایندەیەکی نزیکدا دەستدەکرێت بە دروستکردنی، ھەروەھا حکومەتی فیدراڵ بە نیازە لەداھاتوودا ھێڵی میترۆ لەنێوان کەربەلا و نەجەف دروستبکات.

دەستەی دەستپاکی عێراق لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لە چالاکییەکی ھاوبەشی نێوان تیمی لێکۆڵینەوەی دەستەی دەستپاکی و ھێزە ئەمنییەکانی حکومەتی فیدراڵدا، تواندراوە ١٠ کەس بە تۆمەتی دزینی سامانی سروشتی لە پارێزگای کەربەلا دەستگیربکرێن.

ئەوەشی خستەڕوو، تۆمەتبارەکان لە لێکۆڵینەوەکاندا دانیان بەوەداناوە، لە ساڵی ٢٠٠٨ەوە بە پاساوی کشتوکاڵکردن بە بەھای ملیارەھا دینار سامانی سروشتی پارێزگاکەیان دزیووە.

دەستەی دەستپاکی عێراق راشیگەیاندووە، لەکاتی دەستگیرکردنی تۆمەتبارەکاندا، دەستگیرکراوە بەسەر ١٥ ئامێری دەرھێنانی سامانی سروشتی و حەوت بارھەڵگر و ھەزاران پسووڵەی فرۆشتن، ئاماژەی بەوەشداوە، پەڕاوەی لێکۆڵینەوە بۆ دەستگیرکراوەکان کراوەتەوە و رێککاری یاساییان بەرامبەر گیراوەتەبەر.

ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق لە دانیشتنی ئاسای خۆیدا، بە سەرپەرشتی محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراقی سێ بڕیاری بۆ بەرزکردنەوەی بەھای دینار بەرامبەر بە دۆلار دەرکرد و بڕیاریدا ھەموو گرێبەستەکانی ناوخۆی عێراق بکرێنە بە دینار، جگە لەو گرێبەستانەی لە سەردەمی حکومەتی پێشوو کراوە بە دۆلار.

ھەروەھا ئەنجومەنی وەزیران بە بڕیارێک بانکە حکومییەکانی پابەندکرد، کە بە نرخی رەسمی دۆلار قەرز بدەنە ھاوڵاتییان و ھەر بە ھەمان نرخیش قەرزی دۆلار لە ھاوڵاتییان وەربگرنەوە .

فەھد جبوری، سەرکردە لە رەوتی حیکمە بە سەرۆکایەتی "عەمار حەکیم" رایگەیاند، ئەو گۆڕانکارییانەی سودانی دەیکات چەندین لێپرسراوی حکومەتەکەی دەگرێتەوە، چونکە بەشێکیان سەرکەوتوو نەبوون و پێشتر تاقیکراونەتەوە.  

وتیشی، بەپێی دیوانی چاودێری دارایی ئەو لێپرسراوانە متمانەپێکراو نین و ناکرێت پارەی زۆر لەژێر دەستی ئەو کەسانەدا بێت.

ئەو ئەندامەی رەوتی حیکمە راشیگەیاند، ئەوەی سودانی دەیکات ھەنگاوێکی ئەرێنییە، چونکە ھەڵبژاردنی کەسانی پاک و متمانەپێکراو گرەنتی سەرکەوتنی حکومەتەکەی دەکات. 

ریچارد عەبدولنور، نێردەی تایبەتی بانکی نێودەوڵەتی لە عێراق لە کۆنگرەی ئاو و سەرچاوەکانی ئاو لە زانکۆی ئەمریکی لە عێراق رایگەیاند، بانکی نێودەوڵەتی سێ ملیۆن دۆلار تەرخان دەکات بۆ پشتیوانیکردن لە جێبەجێکردنی ستراتیژییەتی ئاو لە عێراق و بەکارھێنانی بۆ بونیادنانی سیستمێکی نوێی ئاودێری و پاراستنی ئاسایشی بەنداوەکان و رێگرتن لە مەترسییەکانی دووبارەبوونەوەی کارەساتەکەی لیبیا، کە گومانی دووبارەبوونەوەی لە عێراقدا دەکرێت.

وتیشی،بەکارھێنانیشی بۆ مەبەستی گرتنەبەری رێکاری پێویستە بۆ کەمکردنەوەی کاریگەرییەکانی گۆڕانی کەشوھەوا.
   

سەعد عەواد توبی، ئەندامی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، رایگەیاند، لیژنەکەیان ئامادەکاریی دەکات بۆ بانگھێشتکردنی نوێنەری وەزیرانی دارایی حکومەتی ھەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق، بۆ بارەگای لیژنەکەیان لە ئەنجومەنی نوێنەران.

وتیشی، ئامانجی ئەو بانگھێشتکردنە گفتوگۆکردنە لەبارەی ناردنی پارە بۆ ھەرێمی کوردستان بۆ مانگەکانی کۆتایی ئەمساڵ.

راشیگەیاند، ئەو پارەیەی لە شەش یان ھەشت مانگی رابردوودا لە بەغدادەوە رەوانەی ھەرێمی کوردستان کراوە، پاکتاو دەکرێت و لە پشکی ھەرێمی کوردستان دەبڕێت.

ئیڤان فایەق، وەزیری کۆچ و کۆچبەرانی عێراق، سەردانی لیژنەی پلاندانانی ستراتیژی و خزمەتگوزاریی فیدڕاڵیی ئەنجومەنی نوێنەرانی کرد و گفتوگۆیان کرد لەبارەی پلانی داھاتووی وەزارەت لەبارەی ئاوارەکان و گەڕاندنەوەیان بۆ ناوچەکانیان.

لە کۆبوونەوەکەدا وەزیری کۆچ رایگەیاند، بە ھەماھەنگیی لەگەڵ لایەنە پەیوەندارەکانی ھەرێمی کوردستان، ئامادەکاریی تەواویان کردووە بۆ داخستنی سەرجەم کەمپی ئاوارەکان لە ھەرێمی کوردستان، ئەوەش لە رێگەی پلانی گەڕانەوەی ئارەزوومەندانەی ئاوارەکان بۆ ناوچەکانی خۆیان.

بە پێی ئامارەکانی وەزارەتی کۆچ، ٢٦ کەمپی ئاوارەکان لە دھۆک و ھەولێر و سلێمانی ھەن و نزیکەی ٣٦ ھەزار خێزانی ئاوارەیان تێدایە.

سەعد مەتڵەبی، ئەندامی دەوڵەتی یاسا رایگەیاند، سەرباری ھەوڵەکان بۆ دواخستنی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان، بەڵام ھەڵبژاردنەکە لەکاتی خۆیدا بەڕێوەدەچێت و دواناخرێت. 

وتیشی، لایەنێک ھەیە دەیەوێت ئەنجامدانی ھەڵبژاردنەکە بۆ کاتێکی تر دوابخات، بەڵام بڕیاری سیاسی دراوە و سەرکردە سیاسییەکانیش ھەڵوێستی خۆیان لەبارەیەوە راگەیاندووە. 

ئەو ئەندامەی دەوڵەتی یاسا وتیشی، ھەڵبژاردنەکە لە پارێزگای کەرکوکیش بەڕێوەدەچێت و رێگەنادەن ھیچ ئاستەنگێک دروست بکرێت، کۆمیسیۆنی سەربەخۆی باڵای ھەڵبژاردنەکانیش تاقیکردنەوەی ئەزموونی لەسەر بەڕێوەچوونی پڕۆسەکە ئەنجام دەدات.