لە ڕاگەیەندراوێکدا ڕەوتی سەدر ئاماژەی بەوەکرد، لەو کاتەوەی موقتەدا سەدر ماوەکەی مانگی ڕەمەزانی دیاریکرد و دوای ئەوەش و تا ئەم ساتەش، ھیچ لێکتێکەیشتن و دیدارێک لە نێوان ئەوان و چوارچێوەی ھەماھەنگیدا نەبووە.

ھەروەھا ئەو لێدوانانەی کە باس لە لێکتێگەیشتن دەکەن لە نێوان ڕەوتی سەدر و چوارچێوەی ھەماھەنگی، بە درۆ ناوبردووە و  ڕایگەیاندووە، ئەو قسانە بۆ لەرۆزککردنی ھاوپەیمانی سێ لایەنەیەکەیە.

داواشی کردووە جارێکی دیکە بە ھیچ شێوەیەک پروپاگەندە و قسەی وا بێ بنەما بڵاو نەکرێتەوە.

وسام ئەسڵان جبوری سەرۆکی شانەی بەرەنگاربوونەوەی نەخۆشی تای خوێنبەربوون لە پارێزگای بابل ڕایگەیاند، دوای دەستنیشانکردنی چوار حاڵەتی گومانلێکراوی تای خوێنبەربوون، سێ حاڵەتییان نێگەتیڤ بوون و حالەتێکیشیان پۆزەتیڤ بووە و لە نەخۆشخانەی مەرجان گیانی لەدەستداوە.

لە پارێزگای زیقاریش شانەی بەرەنگاربوونەوەی تای خوێنبەربوون پێکھێنراو ھەڵمەتێکی فراوان بۆ کۆنترۆڵکردنی نەخۆشییەکە دەستیپێکرد.

تای خوێنبەربوون نەخۆشییەکە لە ئاژەڵەوە بۆ مرۆڤ دەگوازرێتەوە. لەماوەی ڕابردووشدا چەندین حاڵەتی نەخۆشییەکە لە عێراق تۆمارکراوە، ھاوکات وەزارەتی کشتوکاڵی ھەرێمیش بۆ رێگری لە سەرھەڵدانی نەخۆشییەکە کۆمەڵێک رێوشوێنی گرتۆتەبەر.

تای خوێنبەربوون کە بە تای کۆنگۆ یاخود تای کرایمیا ناسراوە نەخۆشیەکی گوازراوەیە و نیشانەکانی پاش دوو هەفتە لە توش بوون دەردەکەون. 

مالکی لە چاوپێکەوتنێکدا ئاماژەی بە پڕۆسەی سیاسی لە عێراق کرد و ڕایگەیاند، پڕۆسەی سیاسی لە عێراق دەستوەردانی ئاشکرای دەرەکی وەک ئێستای بەخۆیەوە نەبینیوە و ئێستا گۆڕاوە بۆ فەرمانکردن، ڕوونیشیکردەوە، ئەمریکا دژی پڕۆژەی پەراوێزخستنی سیاسییە و ھۆشداری داوەتە وڵاتانی ھەرێمی و لایەنەکانی عێراقی دەستوەردانەکانیان ڕابگرن.

سەرۆکی ئیتیلافی دەوڵەتی یاسا ئاماژەی بەوەشکرد، حکومەتەکەی کازمی گرێبەستی پێچەوانەی دەستوری کردووەو ھیچ کەسێک بوێری نیە داوای درێژکردنەوەی بکات، درێژکردنەوەی تەمەنی حکومەتەکەی کازمی ڕاگەیاندنی مەرگە بۆ پەرلەمان و دەستور.

جەختیشی کردەوە، مانگی شەش یەکلاکەرەوە دەبێت بۆ پڕۆسەی سیاسی و پەیوەندییەکانیش لەگەڵ موقتەدا سەدر سنوردارە و نەگەیشتووەتە کێشە بنەڕەتییەکان. بە وتەی مالکی چوارچێوەی ھەماھەنگی پڕۆژەیەکی مەترسیداری ڕاگرت و ھەست بە سەرکەوتن دەکەن، عێراقیش ڕووبەڕووی پڕۆژەیەکی نێودەوڵەتی بووەتەوە و بە خولەک و ژمارە زانیاری لەسەری ھەیە.

دەزگای شەھیدانی عێراق لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، بۆ ناسینەوەی ئەو ئەنفالکراوانەی ڕووفاتەکانیان لە پزیشکیی دادی بەغدادە، بڕیارە سامپڵی خوێن لە کەسوکاری ئەنفالکراوان وەربگیرێت بۆ ناسینەوەی ڕووفاتەکان.

ڕاشیگەیاندووە، کەسوکاری ئەنفالکراوان سەردانی فەرمانگەی کاروباری گۆڕە بە کۆمەڵەکان بکەن لە گۆڕەپانی ئەندەلوس لە شاری بەغداد بۆ پڕکردنەوەی زانیاری و وەرگرتنی سامپڵی خوێن لە کەسوکاری ئەنفالکراوان بە ئامانجی ناسینەوەی ڕووفاتەکان.

ئەوەش لە کاتێکدایە لە مانگی تەمووزی ٢٠١٩ چەند گۆڕێکی بە کۆمەڵ لە سەماوە دۆزرانەوە کە ڕووفاتی ١٧١ کەسی ئەنفالکراوی تێدابوو، بە مەبەستی پشکنینی DNA ڕەوانەی پزیشکی دادی بەغداد کران.

ئەحمەد سەحاف وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی عێراق ڕایگەیاندووە ، باڵیۆزخانەی عێراق لە کیێڤ پەیوەندیی بە وەزارەتی دەرەوەی ئۆکراین کردووە بۆ وەرگرتنی زانیاری سەبارەت بەو عێراقییانەی لە ئۆکراین بێسەرو شوێنن و زانیارییان لەبارەیانەوە نییە.

ھەروەھا پەیوەندییان بە زانکۆکانی ئۆکراینەوە کردووە و داوایان کردووە پەلە نەکەن لە داواکارییەکانیان بۆ وەرگرتنی کرێی خوێندکاران، چونکە بەھۆی ئەو ڕەوشەی وڵاتەکە پێیدا تێدەپەرێت خوێندکارە عێراقییەکان توانایان نییە لەم کاتەدا کرێی خوێندن بگەیەننە زانکۆکانی ئۆکراین.

وتەبێژەکەی وەزارەتی دەرەوەی عێراق دووپاتیشکردووەتەوە کە ھەوڵەکانیان بۆ ھاوکاریکردن و کارئاسانیکردن بۆ عێراقییەکانی نیشتەجێی ئۆکراین بەردەوامە.

بزوتنەوەی ئیمتیداد دەڵێت ئەگەر ئەو داوایەیان جێبەجێنەکرێت، ئەوا داوایەک ئاراستەی دادگای فیدراڵی دەکەن بۆ پرسیارکردن سەبارەت بە ڕێوشوێنەکانی ھەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنەکە.

بزووتنەوەی ئیمتیداد بڵاویکردەوە، داوایەکیان پێشکەش بە سەرۆکایەتی ئەنجومەنی نوێنەران کردووە، بۆ ئەوەی لە ڕۆژی ٧ی مانگی داھاتوو کۆبوونەوەی خۆی ساز بکات، بۆ تەواوکردنی ڕێوشوێنەکانی تایبەت بە پێکھێنانی لیژنەکان و پەسەندکردنی بودجەی فیدراڵی و ھەڵبژاردنی سەرۆک کۆمار.

ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەگەر ئەنجومەنی نوێنەران کۆبونەوەکە ساز نەکات، داوایەک ئاراستەی دادگای فیدراڵی دەکەن، بۆ پرسارکردن سەبارەت بە ڕێوشوێنەکانی ئەگەری ھەڵوەشاندنەوەی ئەنجومەنی نوێنەران.

نزیکەی ٦ مانگە ھەڵبژاردنی پەرلەمانی عێراق ئەنجامدراوە، بەڵام تاوەکو ئێستا سەرۆک کۆمار و سەرۆک وەزیرانی عێراق ھەڵنەبژێردراون.

بڕیار بوو ڕۆژی ٣٠ی مانگی ڕابردوو کۆبوونەوەی پەرلەمانی عێراق بۆ ھەڵبژاردنی سەرۆک کۆمار بەڕێوەبچێت بەڵام بۆ جاری سێھەم بەھۆی تەواو نەبوونی ڕێژەی یاسایی پەرلەمانتاران دانیشتنەکە بۆ کاتێکی نادیار دواخرا.

ھەروەھا ڕۆژێک دوای شکستەکەی پەرلەمانی عێراق بۆ کۆبوونەوە، موقتەدا سەدر ڕێبەری ڕەوتی سەدر پەیامێکی ئاراستەی لایەنەکانی عێراق کرد و داوای کرد دانوستاندن لەگەڵ لایەنەکانی دیکە جگە لە ڕەوتی سەدر بکەن بۆ پێکھێنانی حکومەت.

سەرچاوەیەکی ئەمنی قسەی بۆ میدیا عێراقییەکان کردووە دەڵێت، ماوەی دوو ڕۆژە ژنێک منداڵەکەی خۆی لەسەر پردی پەروەردە لە پارێزگای دیوانیە فڕێداوەتە ناو ئاوی ڕوباری فوراتەوە.

ھێزە ئەمنییەکان ژنەکەیان دەستگیرکردووە و لەژێر لێکۆڵینەوەدایە، بەڵام ھۆکاری ئەوەی ئاشکرا نەکردووە کە بۆچی منداڵەکەی فڕێداوەتە نێو ڕوباری فوراتەوە.

نوسینگەی راگەیاندنی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق رایگەیاند، لەسەر بانگھێشتی رەسمی محەمەد باقر قالیباف سەرۆکی ئەنجومەنی شورای ئێران ئەمرۆ چوارشەممە محەمەد حەلبوسی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران بە یاوەری وەفدێکی پەرلەمان، بەرەو تارانی پایتەختی کۆماری ئیسلامی ئێران بەرێدەکەوێت.

ئاماژەی بەوەشکردووە، لە چوارچێوەی بەرنامەی سەردانەکەی چاوی دەکەوێت بە ئیبراھیم رەئیسی سەرۆک کۆماری ئێران و ژمارەیەک بەرپرسی ئەو وڵاتە.

کەریم علێوی سەرکردە لە ھاوپەیمانی فەتح رایگەیاندووە، لە رۆژانی رابردوودا پەلامارە تیرۆریستییەکان لە ناوچە جیاجیاکانی عێراق زیادیان کردوە و مەترسیش ھەیە لە قۆناغی داھاتوودا پەلامارەکان زیاتر ببن، چونکە تیرۆریستانی داعش ئەو قەیرانە سیاسییە دەقۆزنەوە کە ئێستا بەھۆی پێکنەھێنانی حکومەتی نوێوە لە عێراق دروستبووە.

سەرکردەکەی ھاوپەیمانی فەتح داواشی لە لایەنە سیاسییەکان کردوە بە زوترین کات کۆتایی بەناکۆکییەکانی نێوانیان بھێنن و بەرەو پێکھێنانی حکومەتێکی نوێ ھەنگاو بنێن کە توانای ھەبێت دۆسێی ئەمنی بەڕێوەببات، جەختیشیکردووەتەوە، پێویستە ھەوڵە ھەواڵگرییەکان زیاتر بکرێن بۆ پوچەڵکردنەوەی پەلامارە تیرۆریستییەکان پێش ئەنجامدانیان.

ڕەئیسی ئەوەشی ڕاگەیاندووە، ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەتوانێت ھاوکاریی پەرلەمانی لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و ناوچەکە و ئێران پەرە پێبدات، ھەروەک پشتیوانییەکان بۆ پەلەکردن لە پێکھێنانی کابینەی نوێی حکومەتی عێراق دووپاتکردووەتەوە.

لە دیدارەکەدا حەلبوسی ڕایگەیاندووە، وەفدەکەی ھاوڕێی نوێنەرانی ھەموو پێکھاتەکانی لە نێودایە و ئەوەش دەرخەری خواستی عێراقییەکانە بۆ پتەو کردنی پێوەندییەکان لەگەڵ ئێران.

ھەر لە سەردانەکەیدا محەمەد حەلبوسی پێشتر لەگەڵ ئەمیر عەبدوڵاھیان وەزیرانی دەرەوەی ئێران و محەمەد باقر قالیباف سەرۆکی پەرلەمانی ئێران کۆبووەوە.

بە پێی سەرچاوەکانی ھەواڵ عادل کەریم وەزیری کارەبای عێراق لەگەڵ جەواد ئۆجی وەزیری نەوتی ئێران لە تارانی پایتەختی ئەو وڵاتە کۆبوونەتەوە و لە بارەی گەشەپێدانی پەیوەندییەکانی نێوان ھەردوو وڵات لە بواری وزەدا گفتوگۆیان کردووە و خستنەکاری وێستگەکانی کارەبا کە بە گاز کار دەکەن لە ھاوینی ئەمساڵیان دەخرێنەکار.

لیوا تەحسین خەفاجی، وتەبێژی فەرماندەیی ئۆپراسیۆنە ھاوبەشەکان ڕایگەیاند، لە ڕۆژی شەممەوە بە بەشداری ھەموو ھێزەکانی دژە تیرۆر و سوپا و ھێزە ئاسمانییەکان، قۆناغی دووەمی ئۆپراسیۆنی ئیرادەی پۆڵایین لە پارێزگای ئەنبار و بیابانەکانی ئەو پارێزگایە دەستیپێکردووە.

وتیشی، ئامانجی ئۆپراسیۆنەکە کۆتاییھێنانە بە شانە نوستووەکانی داعش و ئۆپراسیۆنەکە تا بەدەستھێنانی ئەو ئامانجە بەردەوام بێت.

محەمەد حەلبوسی، سەرۆکی ئەنجوومەنی نوێنەرانی عێراق، لە تویتێکدا ڕایگەیاند، کاری سیاسی بە بنەمای نەگۆڕ و ڕەوشت بەڕێوەدەبرێت و نابێت لە ژێر ھیچ فشار و مانۆڕێکی سیاسی، ئاسایشی ھاووڵاتیان پشتگوێ بخرێت و پشێوی لە ناو خەڵکدا بڵاو بکرێتەوە.

وتیشی، ھەڵوێستی جدی و یەکلایەنە وەردەگرن، لە ھەموو بەشداریکردنێک لە پڕۆسەی سیاسی، بە لەبەرچاوگرتنی ھەژموونی چەکدارە نایاساییەکان و دەستگرتنیان بەسەر ئاسایشی وڵات و ھەوڵە بەردەوامەکانیان بۆ لاوازکردنی یاسا.

ڕاشیگەیاند، زوو یان درەنگ ئەوانەی تاوانیان بەرامبەر مافی ھاووڵاتیان کردبێت و سامانیان تاڵانکردبن سزا دەدرێن.

سەرچاوەیەکی ئەمنی بە میدیاکانی عێراقی ڕایگەیاند، بەرەبەیانی ئەمڕۆ بارەگایەکی حەشدی شەعبی لە گوندی جەربوعەی سەر بە ناحیەی باشیک لە باکووری ڕۆژھەڵاتی پارێزگای نەینەوا، کەوتووەتە بەر ھێرشی دوو فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی تورکیا.

سەرچاوەکە ڕاشیگەیاند، بە پێی زانیارییە سەرەتاییەکان ژمارەیەک چەکداری حەشدی شەعبی برینداربوون و دوو ئۆتۆمبێلی سەربازیش تێکشکاون.

سەرەتای ھەفتەی ڕابردووش فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی تورکیا، بارەگایەکی حەشدی شەعبی لە ناحیەی زوومار بۆردوومان کرد و بەھۆیەوە چەند چەکدارێک کوژران و برینداربوون، بەڵام شانەی ڕاگەیاندنی ئەمنیی عێراق دەنگۆکانی لەو بارەیەوە ڕەتکردەوە.

سەیف بەدر وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی عێراق ڕایگەیاندووە، ئامارەکانی تووشبوون بە پەتای خوێن بەربوون لە پارێزگاکانی عێراق لە زیادبووندایە و ژمارەی تووشبووان گەیشتووەتە ١٨ کەس کە زۆرینەیان لە پارێزگای زیقارن، تا ئێستاش ٤ تووشبوو گیانیان لە دەستداوە.

وتەبێژەکەی وەزارەتی تەندروستی ھۆشداریشی داوە لە زیادبوونی حاڵەتەکانی تووشبوون و داوایکردووە ھاوڵاتیان پابەندی ڕێنماییە تەندروستییەکان بن و خۆیان بپارێزن.

پەتای خوێن بەربوون یەکێکە لەو پەتایانەی لە ئاژەڵەوە دەگوازرێتەوە بۆ مرۆڤ و زیاتر ئەو کەسانە تووشی دەبن کە شوانکارن یاخود لە کێڵگەکانی بەخێوکردن و سەربڕینی ئاژەڵان کار دەکەن، ئەو پەتایە تا ئێستا ڤاکسینی نیە و لە ئەگەری پشتگوێخستیندا بە ڕێژەی ١٠٪ بۆ ٤٠٪ مەترسی گیان لە دەستدان لەسەر کەسی تووشبوو دروست دەکات.

رەعد عەباسی وتەبێژی پارێزگای نەینەوا بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەمڕۆ فەرمانێکی مستەفا کازمی سەرۆک وەزیرانی گەیشتووەتە دیوانی پارێزگا کە نەجم جبوری پارێزگاری نەینەوای راسپاردووە، کاروباری کارگێڕی قەزای شنگال بەڕێوە ببات، بەڵام سەعاتێک دوای بڕیارەکە، بە بڕیارێکی تر ھەڵوەشێنراوەتەوە، ئەو وتەبێژە لە بارەی ھۆکاری دەکردنی بڕیاری دووەمەوە بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لەبەر رۆشنایی زۆری ئەرکەکان بوە کە پارێزگاری نەینەوا لە یەک کاتدا ناتوانێت لە دوو فەرمانگەی جیاوازدا دەوام بکات و ئەرکی کارگێڕی رابپەڕێنێت.