ئاژانسی ھەواڵی کۆریای باکور رایگەیاند، ئەکادیمیای زانستی بەرگری، سەرکەوتوو بووە لە پەرەپێدانی سستمێکی نوێ کە لە رێیەوە دەتوانرێت کۆنترۆڵی موشەکە بالیستیەکان و موشەکھاوێژە جۆراو جۆرەکان بکرێت.

ئاماژە بۆ ئەوەشکراوە، سیستمەکە رۆژی ١١ ی ئەم مانگە تاقیکراوەتەوە و گۆرانکارییەکی جۆریی لە ھێزی سوپادا دروست دەکات.

سەرەتای ئەم مانگە دەستەی ئەرکانی کۆریای باشور رایگەیاند، کۆریای باکور موشەکی باڵداری لە دەریادا تاقیکردووەتەوە و کیم جۆنگ ئون سەرۆکی وڵاتەکەش داوای لە سوپاکەی کردووە ئامادەکارییەکان بۆ جەنگ  فراوانتر بکەن.

لە وەڵامێکی نا راستەوخۆدا بۆ دۆناڵد ترەمپ سەرۆکی ئەمریکا، یەنس ستۆلتنبێرگ  ئەمینداری گشتی ھاوپەیمانی باکوری ئەتڵەسی ناتۆ رایگەیاند، ھەر ئاماژەیەک بۆ ئەوەی کە ئەندامانی ناتۆ بەرگری لە یەکتری نەکەن، ئاسایشی ھاوپەیمانیەکە تێکدەدات و سەربازە ئەمریکی و ئەوروپییەکانیش دەخاتە مەترسییەوە.

دوپاتیشیکردووەتەوە، ھەر ھێرشێک بۆ سەر ئەندامانی ناتۆ وەڵامی بەھێز و یەکگرتوی دەبێت و ئەمریکاش بە ئەندامێکی بەھێزی ھاوپەیمانییەکە دەمێنێتەوە.

ھاوکات شارل میشال سەرۆکی ئەنجومەنی ئەوروپا وەڵامی ترەمپی دایەوە و و لێدوانەکەی بە  ھەڵەشە ناوبرد. 

جەختیشیکردووەتەوە، لەوەی کە ھاوپەیمانی ناتۆ ٧٥ ساڵە ئاسایشی ئەمریکی و کەنەدی و ئەوروپییەکان دەپارێزێت.

پێشتر دۆنالد ترەمپ لە وتەیەکیدا بۆ لایەنگرانی لە ویلایەتی ساوس ئەمریکا رایگەیاندبوو، ئەگەر ھاتو لە ھەڵبژاردنی داھاتوی سەرۆکایەتی ئەمریکا براوە بێت، ئەوا بەرگری لە وڵاتانی ھاوپەیمانی ناتۆ ناکات، ئەگەر پابەندە داراییەکانیان نەدەن،  بەڵکو ھانی روسیا دەدات ھێرشیان بکاتە سەر.

بات رایدەر وتەبێژی پنتاگۆن رایگەیاند، بەھۆی بوونی کێشەیەکی تەندروستی بەپەلە لە میزەڵدانیدا، ئۆستن جارێکی دیکە رەوانەی نەخۆشخانە کراوە. 

ئەوەش لەکاتێکدایە کە لە ماوەی رابردوودا توشبوونی ئۆستن بە شێرپەنجەی پرۆستات راگەیەندرا و مشتومڕێکی زۆری لێکەوتەوە، چونکە بابەتەکە بە نھێنی ھێڵدرایەوە و کەس ئاگادار نەکرابووەوە. 

بەڵام وتەبێژەکەی پنتاگۆن رایگەیاند، ئەمجارە جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا و کۆنگرێس و جێگری ئۆستن ئاگادارن، ئەرکەکانیشی رادەستی "کاسلین ھیکس"ی جێگری کردووە. 

ھەواڵگری ئۆکراین لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، مەشق و راھێنانەکە بەسەرپەرشتی سوپای پاسدارانی ئێران و بەرپرسێکی حزبوڵای لوبنان کە بە کەمال ئەبو سادق ناسراوە بەڕێوەدەچێت.
دەشڵێت، راھێنانەکە بریتییە لە شارەزابوون لە ھەڵدان و کارپێکردنی فڕۆکەی بێفڕۆکەوان کە لە دوورەوە کۆنترۆڵ دەکرێن لە جۆرەکانی شاھد ١٣٦ و ئەبابیل ٣ و ڕەعد.

ئەوەش لەکاتێکدایە حکومەتی ئۆکراین ڕایگەیاندووە، لەمساڵدا ھەزاران فڕۆکەی بێفڕۆکەوانی دوور مەودا بەرھەم دەھێنێت کە توانای ئاراستەکردنی ھێرشەکانیان ھەیە بۆ قووڵایی روسیا.

لە چوارچێوەی رێکارەکانی حکومەتی بەریتانیا بۆ رێگرتن لە توندوتریژییەکان لە کەناری رۆژائاوای فەڵەستین، بڕیاردرا ماڵ و موڵکی ئەو چوار ئیسرائیلییە توندڕەوە لە دەرەوەی وڵات بلۆک بکرێت.

دەیڤد کامیرۆن، وەزیری دەرەوەی بەریتانیا رایگەیاند، بەشێک لە دانیشتوانی کۆمەڵگە زۆرە ملێکانی ئیسرائیل، زۆربەیکات بە چەک ھەڕەشە لە فەڵەستینییەکان دەکەن و ناچاریان دەکەن زەویەکانیان بەجێبھێڵن کە ھی ئەوانە.

بەوتەی کامیرۆن، ئەو ھەڵسوکەوتانە نایاسایی و جێی قبوڵکردن نین، بەپێویستیشیزانی ئیسرائیل رێوشوێنی بەھێزتر بگرێتەبەر و کۆتایی بە توندوتیژیی بەرامبەر بە دانیشتوانە رەسەنەکانی فەڵەستینیەکان بھێنێت لە کەناری رۆژئاوا.

مانگی رابردوو ئەمریکا بە ھەمانشێوە سزای بەسەر چوار ئیسرائیلیدا سەپاند کە تۆمەتبار بوون بە ئەنجامدانی توندوتیژی دژ بە فەڵەستینیەکان لەکەناری رۆژئاوا.

جۆزێپ بۆرێل بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا رایگەیاند، پێویستە ئاژانسی ئۆنروا بتوانێت درێژە بە کارەکانی بدات و جەختی لەوەکردەوە "کەس ناتوانێت ئەو کارە بکات لە کەرتی غەززە، ئەوەش ھاوکاتە لەگەڵ تۆمەتێکی ئیسرائیل سەبارەت بە تێوەگلانی بەشێک لە کارمەندانی ئاژانسەکە لە ھێرشەکەی حەماس.

لەسەر داوای ئیسرائیل، زۆربەی وڵاتان ھاوکارییەکانیان بۆ ئاژانسی ئۆنروا لە کەرتی غەززە ڕاگرت و لیژنەی لێکۆڵینەوە لەوبارەوە پێکھێنرا، ئیسرائیل جەختی لەوە کردەوە دەیانەوێت کارەکانی ئاژانسەکە ڕابگرن و جێگرەوەیەکی بۆ بدۆزرێتەوە.

پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، درۆنێکی تورکیا لە شاری قامیشلۆ ئۆتۆمبێلێکی لە گەڕەکی فەرمانبەران کردووەتە ئامانج و بەو ھۆیەوە کەسێک گیانیلەدەستداوە و چەند کەسێکی دیکەش برینداربوون. 

دەشڵێت، ناسنامەی ئەو کەسەی گیانیلەدەستداوە نەزانراوە و تیمەکانی فریاگوزاریش گەیشتونەتەوە شوێنی روداوەکە و دەستیان بە چارەسەری بریندارەکان کردووە. 

وتیشی، لایەنە ئەمنیەکان و ئاسایش ھیچ روونکردنەوەیەکیان لەسەر ئەو ھێرشە بڵاونەکردوەتەوە. 

بێزالیل سمۆتریچ وەزیری دارایی ئیسرائیل لە راپۆرتێکدا لە رۆژنامەی ھارتز رایگەیاندووە، ئەو چەک و تەقەمەنییەی چەکدارانی حەماس بەکاریدەھێنن لەرێی میسرەوە دەبرێتە کەرتی غەززە بۆیە بەشێک لە بەرپرسیارێتی ھێرشەکەی حەوتی ئۆکتۆبەر لە ئەستۆی قاھیرەیە.

لە راپۆرتەکەیدا وەزیری دارایی ئیسرائیل، داوای لە قاھیرە کردووە وەک چۆن رێگە دەدات لە وڵاتەکەیەوە چەک و تەقەمەنی ببرێتە غەززە ئاواش رێگە بە دانیشتوانەکەی بدات سنورەکان تێپەڕێنن تا روو لە وڵاتی سێیەم بکەن. 

لەبەرامبەریشدا وەزارەتی دەرەوەی میسر بە توندی تۆمەتەکانی وەزیری دارایی ئیسرائیل رەتدەکاتەوە و رایدەگەیەنێت، بەھیچ شێوەیەک رێگەنادەن ناوی قاھیرە بۆ پەردەپۆشکردنی شکست و کەمتەرخەمییەکانی ئیسرائیل بەکاربھێنرێت. 

دەشڵێت، ئەوەی وەزیری دارایی ئیسرائیل دەیەوێت درێژەدانە بە کوشتن و وێرانکاری و شکستپێھێنانی ھەوڵەکانی راگرتنی شەڕە لە غەززە. 

ماسیو میلەر، وتەبێژی وەزارەتی دەرەوەی ئەمریکا رایگەیاند، بە ھەموو شێوەیەک ھێرشەکانی ئیسرائیل بۆ سەر شاری رەفەح رەتدەکەنەوە، چونکە بەبێ پلان پارێزگاری لە ھاووڵاتیانی مەدەنی ناکرێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، رێککەوتن لەبارەی غەززە و ئازاکردنی بارمتەکان ئەستەم نییە و دەکرێت ئەنجامبدرێت. 

وتیشی، پێویستە ھێرشی ئیسرائیل بۆ سەر رەفەح کاریگەری نەکاتەسەر گفتوگۆی ئازادکردنی بارمتەکانی ئیسرائیل و بەبێ ئازادکردنی بارمتەکانیش ئاشتی و ئارامی لە غە

ززە بەدینایەت. 
جۆن کێربی، وتەبێژی ئاسایشی نەتەوەیی ئەمریکاش رایگەیاند، دەیانەوێت ئاگربەستی مرۆیی ئەنجام بدرێت و ھیواخوازن گفتوگۆکان و ھەواڵەکانیان ئەنجامی ھەبێت. 

رۆژنامەی شەرقولئەوسەت رایگەیاند، بەپێی ئەنجامی کۆتایی ھەڵبژاردنی پاکستان، حزبی بزوتنەوەی ئینساف، بە رابەرایەتی عیمران خان، سەرۆک وەزیری پێشووی پاکستان کە ئێستا لە  زیندانە ١٠١ کورسی بەدەسھێناوە و حزبی رابیتەی ئیسلامیش بە سەرۆکایەتی نەواز شەریف ٧٥ کورسی و حزبی شەعب ٥٤ کورسی و حزبی بزوتنەوەی گەل ١٧ کورسیان بەدەستھێناوە. 

ئاماژەی بەوەشکردووە، ھیچ یەکێک لە حزبەکان نەیانتوانیووە دەنگی زۆرینە بۆ پێکھێنانی حکومەت بەدەستبھێنن و بەربەست بۆ پێکھێنانی حکومەت دروست بووە بەھۆی نەبوونی متمانە لە نێوان حزبەکاندا و چەندین تانە لە ئەنجامەکان دراوە و ھەزاران لایەنگری عیمران خان لە ئیسلام ئابادی پایتەخت و پیشاوەر خۆپیشاندانیان دژی ئەنجامەکان داو پێیانوایە ساختەکاری ئەنجامدراوە.

دادگاکە رایگەیاندووە، لە ١٩ بۆ ٢٦ی ئەم مانگەدا کۆبونەوەیەک لەسەر سکاڵایەکی ئەفریقای باشور دژی ئیسرائیل ئەنجام دەدەن کە تیایدا سوپای ئیسرائیل تۆمەتبارکراوە بە ئەنجامدانی کۆمەڵکوژی و ٥٢ وڵاتیش ئامادەییان دەربڕیووە راپۆرتی خۆیان دژی ئیسرائیل پێشکەش بکەن.

ماڵپەڕی گاردیانی بەریتانی رایگەیاند، تا ناوەڕاستی ئەم مانگە پێویستە حکومەتی ئیسرائیل راپۆرتێک لە بارەی جێبەجێکردنی شەش فەرمانی دادگای دادی نێودەوڵەتی پێشکەشی دادگاکە بکات. 

ئاماژەی بەوەشکردووە، بەپێی راپۆرتێکی تایبەتی نەتەوەیەکگرتوەکان پێدەچێت ئیسرائیل سەرپێچی فەرمانەکانی دادگای کردبێت لە پاراستنی ھاووڵاتیانی فەڵەستنی لە غەززە و دوای بڕیارەکانی دادگاش ھەزار و ٧٥٥ ھاووڵاتی مەدەنی لە بۆردومان و ئۆپراسیۆنەکانی ئیسرائیلدا کوژراون.

لە ٢٦ی کانوونی دووەمی ئەمساڵدا دادگای دادی نێودەوڵەتی شەش فەرمانی دەرکرد بۆ کەمکردنەوەی کوژرانی ھاووڵاتی مەدەنی و زیادکردنی یارمەتییە مرۆییەکان. 

 

دۆناڵد ترەمپ، سەرۆکی پێشووی ئەمریکا و کاندیدی کۆمارییەکان لە بانگەشەی ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی وڵاتەکەی رایگەیاند، ناتۆ ئیفلیج ببوو تا ئەوکاتەی دەسەڵاتی گرتەدەست و پێی راگەیاندوون لە بەرامبەر پاراستنی وڵاتانی ناتۆ پێویستە بودجەیەک بۆ ئەمریکا دابین بکەن و ئەگەر پابەند نەبن لە بەرامبەر ھێرشی روسیا بۆ سەریان پارێزگارییان لێناکات. 

راشیگەیاند، ئەگەر ببێتەوە بە سەرۆک ئەوا گۆڕانکاری لە یاساکانی کۆچدا دەکات و بەشێک لە کۆچبەرانیش رەوانەی وڵاتەکانی خۆیان دەکاتەوە، ھەروەھا دەست بە دروستکردنی دیوارێک لە نێوان ئەمریکا و مەکسیکدا دەکات تاوەکو رێگری لە کۆچی نایاسایی بکات.

سەرچاوەکانی ھەواڵی روسیا ئاشکرایان کرد، دەرگای خۆکاندیدکردن بۆ ھەڵبژاردنی سەرۆکایەتی کە بریارە لە مانگی ئاداردا بەرێوەبچێت، داخراوە و ھەریەک لە ڤلادیمێر پوتن سەرۆکی روسیا و ڤلادیسلاڤ داڤانکۆڤ جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی دۆما و لیونید سلۆتسکی سەرۆکی حزبی دیموکراتی لیبراڵی نەتەوەیی و نیکۆلای خاریتۆنۆڤ کاندیدی حزبی شیوعی، کاندیدن بۆ ھەڵبژاردنەکە و کێبرکێکە لەنێوان ئەو چوار کاندیدەدا دەبێت. 

ئەوەشھاتووە سەرجەم کاندیدەکان پشتگیری لەو جەنگە دەکەن کە مۆسکۆ بەرامبەر ئۆکراین دەستیپێکردووە، بەڵام بۆریس نادیجدین کاندیدی حزبی "دەستپێشخەری مەدەنی" ، کە دژی ئەو جەنگەیە و نەیاری پوتنە، کاندیدبوونی لەلایەن لیژنەی ھەڵبژاردنەکانەوە رەتکراوەتەوە، بە وتەی لیژنەکە سەرپێچی کردوە لە کۆکردنەوەی ١٠٠ ھەزار ئیمزا کە بۆ پشتگیریکردن لە کاندیدبوونی کۆیکردبوەوە. 

جۆزێپ بۆرێڵ، لە تۆری کۆمەڵایەتی ئێکس رایگەیاندووە، ئەو ھۆشداریە دوبارە دەکەنەوە کە ژمارەیەک لە وڵاتانی ئەندامی یەکێتی ئەوروپا داویانە لەبارەی ھێرشی ئیسرائیل بۆ سەر شاری رەفەح، چونکە ھەر ھێرشێکی لەو شێوەیە دەکرێت کارەساتێکی مرۆیی بێ وێنە دروست بکات و ھاوکات دەبێتە ھۆی دروستبوونی ئاڵۆزیی مەترسیداریش لەگەڵ میسر.  

ھەروەھا رایگەیاندووە، دەستپێکردنەوەی دانوستان بۆ ئازادکردنی بارمتەکان و راگرتنی شەڕ، تەنھا رێگەیە بۆ رێگریکردن لە خوێن رشتنی زیاتر.

ئەو ھۆشدارییەی بۆڕێڵ لەکاتێکدایە بنیامین ناتانیاھۆ سەرۆک وەزیرانی ئیسرائیل رایگەیاندووە، فەرمانی داوەتە سوپا بۆ ئەوەی پلانێک دابنێن بۆ گواستنەوەی دانیشتوانی رەفەح و لەناوبردنی چوار کەتائیبی بزوتنەوەی حەمماس کە لەو ناوچەیەدان .

بیر لۆدھامەر، بەڕێوەبەری فەرمانگەی نەتەوەیەکگرتووەکان بۆ کاروباری مین رایگەیاند، لایەنە نێودەوڵەتییەکان پاڵپشتی داراییان بۆ عێراق کەمکردوەتەوە بۆ پاککردنەوەی کێڵگەکان لە مین و تەقەمەنی.

ئاماژەی بەوەشکردووە، پێویستە حکومەتی عێراق لە بودجەدا بڕە پارەیەک بۆ پاککردنەوەی خاکی وڵاتەکەی دابین بکات و رەنگە چەند ملیار دینارێکی بوێت بۆ ئەوەی ھاووڵاتییان سەلامەت بن و ژیانیان لەو ناوچانەدا نەکەوێتە مەترسییەوە. 

دەشڵێت، زیاتر لە دوو ھەزر و ٧٠٠ کیلۆمەتر چوارگۆشە لە خاکی عێراق تەقەمەنی و مینی تیادا شاردراوەتەوە بەھۆی گرژی و شەڕی عێراق لە ساڵی ١٩٨٠ەوە بۆ ٢٠١٤. 

وەزارەتی تەندروستی لە کەرتی غەززە رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتدا سوپای ئیسرائیل بەھۆی ھێرش و بۆردومانە بەردەوامەکانی بۆسەر ناوچە جیاجیاکانی کەرتی غەززە ١٤ کۆمەڵکوژی ئەنجامداوە و بەھۆیانەوە ١١٢ کەس کوژراون و ١٧٣ کەسی تریش برینداربوون.

ئاماژەی بەوەشکردوە، لە سەرەتای ھێرشەکانی ئیسرائیلەوە بۆسەر کەرتی غەززە لە حەوتی تشرینی یەکەمی ساڵی رابردووەوە تائێستا ٢٨ ھەزار و ١٧٦ کەس کوژران و ٦٧ ھەزار و ٧٨٤ کەسیش برینداربوون کە زۆربەی کوژراو و بریندارەکانیش ژن و منداڵن.