سامانسا پاوەر بەڕێوەبەری ئاژانسی ئەمریکا بۆ گەشەپێدانی نێودەوڵەتی رایگەیاندووە، دوای کشانەوەی روسیا لە رێککەوتنی ھەناردەکردنی دانەوێڵەی ئۆکراین، ئەمریکا و ھاوپەیمانە خۆرئاواییەکانی لەمانگی تەمووزی رابردووەوە تائێستا کڕین و ھاوردەکردنی دانەوێڵەی ئۆکراینیان لە رێگەی ئاوی و وشکانی و ھێڵە ئاسنینەکانەوە بەڕێژەی ٨٠٠٪ زیادکردووە.

لێدوانەکەی بەڕێوەبەری ئاژانسی ئەمریکا بۆ گەشەپێدانی نێودەوڵەتی دوای ئەوە دێت کە لە ١٨ی تەمووزی رابردوودا رێککەوتنی ھەناردەکردنی دانەوێڵەی ئۆکراین کۆتایی ھات و روسیاش تورکیا و رێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان و ئۆکراینی ئاگادارکردەوە کە دژی درێژکردنەوەی ئەو رێککەوتنەیە.

وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا رایگەیاند، ٢٥ بەرپرسی ئێرانی کە زۆرینەیان فەرماندەی پۆلیس و سوپای پاسدارانن لە ناوچە جیاوازەکان بە تۆمەتی سەرکوتکردنی خۆپیشاندانەکان خراونەتە لیستی سزاکان، عەلی غوڵامعەلی محەمەدی سەرۆکی رێکخراوی گرتووخانەکانی ئێرانیش کە سەرپەرشتی پێشێلکارییەکانی مافی مرۆڤە سزای بەسەردا سەپێنراوە.

وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا، میدیاکانی وەک پرێس تی ڤی و ئاژانسەکانی تەسنیم و فارس و کۆمپانیایەکی توێژینەوەی ئینتەرنێت کە ھاوکاری حکومەت بووە لە چاودێریکردنی ئینتەرنێت خستووەتە لیستی سزاکانییەوە.

ھاوکات یەکێتی ئەوروپاش، سزای بەسەر چوار بەرپرسی ئێراندا سەپاند کە بریتین لە فەرماندەیەکی سوپای پاسداران و دوو فەرماندەی پۆلیس و بەرپرسی گرتووخانەیەک، ھەروەھا چوار گرتووخانە و ئاژانسێکی ھەواڵی نزیک لە سوپای پاسداران و ئەنجومەنی باڵای ئەلکترۆنی بۆ چاودێری ئینتەرنێتی خستووەتە لیستی سزاکانەوە. 

مانگی سووری لیبی بڵاویکردەوە، بەھۆی زریانی دانیاڵ کە شاری دەرنەی گرتەوە، تائێستا ١١ ھەزار و ٣٠٠ کەس گیانیان لەدەستداوە و گەڕانی تیمەکانی فریاگوزاریش بەدوای ئەو کەسانەی گیریانخواردوووە و یان بێسەروشوێنبوون بەردەوامە.

لە لایەکی ترەوە سەرۆکی شارەوانی دەرنە رایگەیاند، پێشبینیدەکەن ژمارەی گیانلەدەستدان بۆ زیاتر لە ٢٠ ھەزار کەس بەرزببێتەوە.

ھاوکات تائێستا زیاتر لە ١٠ ھەزار کەسیش بێسەروشوێنن و زیاتر لە ٣٠ ھەزار کەسیش بێماڵ و حاڵبوون و پێویستیان بە کۆمەک و ھاوکاریی مرۆیی بە پەلەیە.

زریانی دانیاڵ ماوەی ٤ تا ١٢ی ئەم مانگەی خایاند و بەھۆی بارانبارینی زۆر و قوڕ و لیتەوە شاری دەرنەی لیبیا دووچاری کارەساتێکی گەورەی مرۆیی بووەوە.

"جۆن کیربی"رێکخەری پەیوەندی ستراتیژی ئەنجوومەنی ئاسایشی نیشتمانیی کۆشکی سپی لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ئەگەر ئێران ئەو شەش ملیار دۆلارەی لێخۆشبوونی بۆ دەرکراوە و لە کۆریای باشوور ڕاگیراوە، بێجگە لە بەکارھێنانی بۆ کڕینی پێداویستیە سەرەکییە مرۆییەکان، بۆ ھەر شتێکی تری بەکاربھێنێت، ئەوا سەرلەنوێ سزای بەسەردا دەسەپێننەوە.

وتیشی، ئەو سامانانەی لێخۆشبونیان بۆ دەرکراوە، سنووردارکردنی توندتریان دەبێت لە چاو کۆریای باشووردا و وەزارەتی گەنجینەی ئەمریکا چاودێری بەکارھێنانی پارەکە دەکات.

رۆژی چوارشەممە کیڤن مەکارتی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران رایگەیاند، کۆنگرێس بە رەسمی رێوشوێنی لێکۆڵینەوە لە دژی سەرۆکی ئەمەریکای دەستپێکردووە، وتیشی، جۆ بایدن پۆستەکەی وەک جێگری باراک ئۆباما سەرۆکی پێشووتری ئەمەریکا بەکارھێناوە بۆ دەوڵەمەندکردنی خێزانەکەی و تۆمەتباری کرد بە گەندەڵی.

لە وەڵامی ئەو تۆمەتانەشدا جۆ بایدن لە وتارێکدا کە لە ئاھەنگێکی ھەڵمەتی ھەڵبژاردنەکاندا لە ڤێرجینیا رایگەیاند، تائێستا نازانێت بە تەواوەتی بۆچی ھەوڵی گۆشەگیرکردنی دەدرێت، راشیگەیاند، بە ھۆکاری ئەوەی ناتوانن ڕێککەوتن بکەن لەسەر بودجەی ساڵی دارایی نوێ،  ئەوەیان کردووەتە ھۆکار و دەیانەوێت لەو رێگایەوە کارەکانی حکومەت پەکبخەن.

ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو ھیچ ئەو کارانەی بەلاوەگرنگ نییە و رۆژانە ئامانجیەتی تەنھا چارەسەری ئەو کێشانە بکات کە کاریگەری لەسەر ھاووڵاتیانی وڵاتەکەی ھەیە.

پوتن و کیم جونگ ئون دوای بەسەرکردنەوەی دامەزراوەکانی دروستکردن و ھەڵدانی مانگی دەستکرد لە بنکەی فۆستۆچنی گەردوونی لەو پەڕی رۆژھەڵاتی روسیا، کۆبوونەوەی نێوانیان بە ئامادەبوونی وەزیرانی بەرگری ھەردوو وڵات دەستپێکردووە.

پوتن لە دەستپێکی کۆبوونەوەکەدا خۆشحاڵی خۆی دەربڕی بە دیداری کیم جونگ ئون و رایگەیاند،سەرجەم دۆسییەکان لەگەڵ کیم تاوتوێ دەکات ، ھەروەک ئامادەیی روسیای پیشاندا بۆ ھاوکاریکردنی کۆریای باکور لە دروستکردنی مانگی دەستکرد و ھۆکاری سەردانەکەشی بۆ بنکەی فۆستۆچنی گەردوونی بۆ ھەمان مەبەست گەڕاندەوە.

سێرگی لاڤرۆڤ وەزیری دەرەوەی روسیا رایگەیاند، لە ساڵی ٢٠١٧ەوە تائێستا لە ئەنجومەنی ئاسایش بەھاوبەشی لەگەڵ چین دژی ھەموو ئەو سزایانە بوون کە بەسەر کۆریای باکووردا سەپێنراون، دوای سەردانەکەی کیم جۆنگ ئون سەرۆکی کۆریای باکووریش بۆ روسیا، بەھیچ شێوەیەک رێگە نادەن ھیچ وڵاتێک و ھێز و لایەنێک سزا بەسەر کۆریای باکووردا بسەپێنرێت و ئەگەر ئەوەش رووبدات، بەشێوەیەک ھاوکاری ئەو وڵاتە دەکەن کە سزاکان ھیچ کاریگەرییەکیان نەبێت.

وتیشی، وڵاتانی خۆرئاوا بە زارەکی باسی چارەسەرکردنی کێشە و گرفتەکان دەکەن، بەڵام بەھیچ شێوەیەک راست ناکەن و تەنھا لەگەڵ ئەوە راھاتوون و فێربوون سزا بەسەر ئەو وڵاتانەدا بسەپێنن.

ئاژانسی ئەسۆشیێیەتد پرێس بڵاویکردووەتەوە، لەگەڵ نزیکبوونەوەی سەرھەڵدانی خۆپیشاندانەکان، دەسەڵاتدارانی کۆماری ئیسلامی ئێران ھەوڵەکانیان چڕکردووەتەوە، بۆ رێگریکردن لە دروستبوونی گردبوونەوە و خۆپیشاندان.

ئەوەشی خستەڕوو، ھێزە ئەمنییەکانی ئێران دەستیانکردووە بە دوورخستنەوەی ئەو خوێندکار و مامۆستایانەی زانکۆ کە پشتگیری لە ژینا ئەمینی دەکەن و لە چەند ناوچەیەکیش ھێڵی ئینتەرنێت راگیراوە. 
ئاژانسی ئەسۆشێیەتید پرێس راشیگەیاند، لە چەند رۆژی رابردوو، بەڕێژەیەکی بەرچاو خاڵی پشکنینی پۆلیسی رەوشتی ئێران لە ناوچەکە زیادکراوە و ھەر ژن و کچێک حیجاب نەبێت، رێککاری یاسایی بەرامبەر دەگیرێتەبەر.

رۆژی ١٣ی ئەیلولی ساڵی رابردوو، ژینا ئەمینی تەمەن ٢٢ ساڵ، کە ژنە کوردێکی چالاکوانی دانیشتووی شاری سەقزبوو لە رۆژھەڵاتی کوردستان، لەلایەن پۆلیسی رەوشتی ئێرانەوە دەستگیرکراو دوای سێ رۆژ لە زیندان گیانی لەدەستدا، ئەوەش خۆپیشاندانی بەرفراوانی لێکەوتەوە.

 کۆمپانیانی ئەپڵ ئەمشەو لە کۆنگرەی ساڵانەی خۆیدا و لە ھۆڵی ستیڤ جۆبس لە ئەمریکا، زنجیرە نوێکەی ئایفۆن نمایش دەکات، کۆمپانیای ئەپڵ لەو بارەیەوە دەڵێت، زنجیرە مۆبایلی ئایفۆنە نوێیەکان، لە ھەیکەلێکی تیتانیۆم دروستکراوە و رامی مۆبایلەکە شەش بۆ ھەشت گیگابایت دەبێت، کامێراکەشی ٤٨ مێگاپکسڵ دەبێت. 

راشیگەیاند، ئایفۆن ١٥ی پڕۆ بە چوار رەنگ بەردەستە دەبێت کە رەنگەکانی رەش و زیوی، لەگەڵ دوو رەنگی نوێ کە رەنگی شین و خۆڵەمێشین.

نرخەکانی زنجیرە نوێیکەی ئایفۆن لە ٧٩٩ دۆلارەوە دەستپێدەکات بۆ ھەزار و ٢٩٩ دۆلار ئەوەش بەراورد بە ئایفۆن ١٤ لە ھەموو جۆرەکان، ١٠٠ دۆلار نرخەکەی زیادیکردووە.

بریکاری بەرھەمەکانی کۆمپانیای ئەپڵ لە سلێمانی و ھەولێریش رایانگەیاند، لە سبەینێوە ھاووڵاتیان دەتوانن دەستبکەن بە ناونسین بۆ کڕینی بەرھەمە نوێیەکانی ئەپڵ و لە ماوەی چەند رۆژێکدا دەگاتە دەستیان.

مانگی سوری لیبی بڵاویکردەوە، لافاوەکە زۆرترین زیانی بە شارۆچکەی درنە گەیاندووە و بەھۆیەوە ٢٨٠٠ کەس گیانیان لەدەستداوە، ھەروەھا ٢٠ ھەزار خێزانیش ئاوارەبوون.

لە رۆژی یەکشەممەوە زریانی مامناوەندی دانیاڵ بە رۆژھەڵاتی لیبیادا تێپەڕی و لە ئەنجامیشدا چەند بەنداوێکی سەرووی شارۆچکەی دێرنە تێکشکان، کە بەھۆیەوە تائێستا حەوت ھەزار کەس بێسەروشوێنن و گەران بەدوایاندا بەردەوامە.

وەزارەتی ناوخۆی مەغریب لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لە میانی گەڕان و بەدواداچوونەکانی تیمەکانی فریاگوزاری بۆ رزگارکردنی قوربانییانی بومەلەرزەکە، تائێستا دوو ھەزار و ٦٨١ حاڵەتی گیانلەدەستدان بەھۆی بومەلەرزەکەوە پشتڕاستکراوەتەوە و دوو ھەزار و ٥٣٠ برینداریش تۆمارکراوە.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، گەڕان و بەدواداچوونی تیمەکانی فریاگوزاری و لایەنە پەیوەندیدارەکان بەردەوامن بۆ رزگارکردنی قوربانییانی بومەلەرزەکە و چارەسەرکردنی بریندارەکان.

میدیاکانی مەغریب بڵاویانکردووەتەوە، جگە لە تیمە فریاگوزارییەکانی وڵاتەکەیان، چەندین وڵاتی تریش تیمی تایبەت بە گەڕانیان بە دوای بێسەروشوێنبووان رەوانەی مەغریب کردووە و لەھەموو ئەو شوێنانەشی بومەلەرزەکە زیانی پێگەیاندووە، زیاتر لە ٤٨ سەعاتە تیمەکان بەردەوامن لە گەڕان بە دوای چارەنووسی ئەو کەسانەی تائێستا بێسەروشوێنن و کەوتوونەتە ژێر داروپەردووی خانوو و باڵەخانە روخاوەکانەوە.

وەزارەتی ناوخۆی مەغریبیش بڵاویکردووەتەوە، بەپێی دواین ئامار و زیانیارییەکان، بەھۆی بومەلەرزەکەی چەند رۆژی رابردوو، تائێستا ٢ ھەزار و ١٢٢ کەس گیانیان لەدەستداوە و ٢ ھەزار و ٤٢١ی تریش برینداربوون و تائێستاش ئامارێکی ورد و تەواوی بێسەروشوێنبووان لە بەردەستدا نییە.

ماکسیم رێشێتنیکۆف، وەزیری گەشەپێدانی ئابوری رووسیا لە کۆڕبەندی ئابووری ڕۆژھەڵات ڕایگەیاند، ڕوسیا پێشنیازی ھەڵوەشاندنەوەی تەواوەتی ڤیزەی گەشتیاری بۆ کوەیت، عومان، بەحرەین، سعودیە، و مالیزیا کردووە.

وتیشی گەشتیاری ناوخۆیی بووە بە ئاڵنگارییەکی نوێ و پەرە بە پرسی گواستنەوەی ناوخۆیی دەدەن لە جێگەی دابینکردنی ڤیزا بۆ ھاوڵاتیانی بیانی. 

رووسیا و چین لە مانگی ئابدا رێککەوتنێکیان ئیمزاکرد، کە رێگە بە ھاوڵاتیانی ھەردوو وڵات دەدات بەبێ ڤیزا سەردانی یەکتر بکەن. رووسیا لە گەڵ ھندستانیشدا کار دەکات بۆ ئەوەی لەساڵی ٢٠٢٤دا ھاوڵاتیانیان بەبێ ڤیزا سەردانی وڵاتانی یەکتری بکەن.

رەجەب تەیب ئەردۆغان سەرۆککۆماری تورکیا رایگەیاند، لە پەراوێزی کۆبوونەوەکانی لوتکەی گرووپی ٢٠ کە لە شاری نیودەلەھی پایتەختی ھندستان بەڕێوەچوو، لەگەڵ جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا کۆبووەتەوە و گفتوگۆیەکی وردیان لەسەر پرسی فرۆشتنی فڕۆکەی ئێف١٦ لەلایەن ئەمریکاوە بە تورکیا کردووە و چەند ساڵێکیشە ھەردوو وڵات لەسەر ئەو بابەتە لە گفتوگۆدان و تائێستا نەگەیشتوونەتە رێککەوتن.

وتیشی، لە ئەنجامی گفتوگۆکەی لەگەڵ بایدن لەوە تێگەیشتووە کە ئەمریکا، پێدانی فڕۆکەی ئێف١٦ی بە تورکیا بەستووەتەوە بە رەزامەندی ئەنقەرە لەسەر بە ئەندامبوونی سوید لە ناتۆ، کە ئەوەش دوو پرسی زۆر دوور و جیاوازن لە یەکتر و تورکیا بە ھیچ شێوەیەک قبوڵی ناکات.

میدیاکانی عێراق، لە زاری سەرچاوەیەکی ئاگادارەوە بڵاویانکردەوە، رۆژی ٢٠ی ئەم مانگە، محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق، سەردانی شاری نیویۆرکی ئەمریکا دەکات و بەشداری لە کۆبوونەوەکانی کۆمەڵەی گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکان دەکات.

چاوەڕواندەکرێت فوئاد حسێن وەزیری دەرەوەی عێراق، یاوەریی سودانی بکات و سەردانەکەش دوو رۆژ بخایەنێت، ھەروەھا بڕیارە سودانی لە پەراوێزی کۆبوونەوەکانی کۆمەڵەی گشتیی نەتەوەیەکگرتووەکان، چاوی بە جۆ بایدن سەرۆکی ئەمریکا بکەوێت.

ئەگەر سودانی و بایدن لە نیویۆرک کۆببنەوە، دەبێتە یەکەمین کۆبوونەوەیان لە دوای دەستبەکاربوونی محەمەد شیاع سودانی وەک سەرۆک وەزیرانی عێراق.

یۆرگن شتوک سەرۆکی پۆلیسی نێودەوڵەتی کە بە ئینتەرپول ناسراوە رایگەیاندووە، بەردەوامی شەڕ و ھێرشەکانی روسیا و ئۆکراین بۆ سەر یەکتر، کێشەیەکی گەورەیە بۆ ھەموو جیھان و پێویستە ھەموو وڵاتان و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و رێکخراوە جیھانییەکان بە ھەر رێگەیەک بێت ھەوڵ بدەن کۆتایی بەو شەڕە بھێنن.

وتیشی، یەکێک لە ھۆکارە سەرەکییەکانی بەردەوامی شەڕی نێوان روسیا و ئۆکراین رەوانەکردنی چەک و پێداویستی سەربازییە لەلایەن ئەمریکا و وڵاتانی خۆرئاواوە بۆ ئۆکراین، ئەوەش ھەڕەشە و مەترسییەکی گەورەیە بۆ ھەموو جیھان و شەڕی نێوان ئەو دوو وڵاتەش درێژ دەکاتەوە.