کوردستان

عەمید کاوە غەریب فەرماندەی پۆلیسی کەرکوک بە کوردسات نێوزی راگەیاند، پاڵپشت بەزانیارییەکی ھەواڵگری، ھێزێکی تایبەتییان توانیویانە لەناو شاری کەرکوک ئەو گەورە تیرۆریستە دەستگیر بکەن.


وتیشی، ئەو گەورە تیرۆریستە بەرپرسی گواستنەوەی تیرۆریستان و تەقینەوەکانی داعشە لەنێوان کەرکوک و جەزیرە.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

ئومێد ئەحمەد وتەبێژی وەزارەتی کارەبای ھەرێم رایگەیاند، وەزارەتی کارەبا رۆژانە ٣٥٠٠ تا ٣٦٠٠ مێگاوات کارەبا بەرھەم دەھێنێت، بەڵام خواست لەسەر کارەبا دەگاتە ٥٠٠٠ مێگاوات، بەو ھۆیەشەوە رۆژانە ١٤ بۆ ١٥ سەعات کارەبای نیشتیمانی دابەش دەکرێت. 


ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، خەرجی مانگانەی کارەبا لە ھەرێمی کوردستان ٨٥ ملیۆن دۆلارە و  ئەو قەرزەشی لە ماوەی ساڵانی رابردوو کەوتەسەر ھاوبەشانی کارەبا دەکرێت بە قیست، بۆ ئەوەی بتوانن قەرزەکانیان بدەنەوە. 


وتەبێژی وەزارەتی کارەبای ھەرێم روونیشیکردەوە، یەکێک لە ھۆکارەکانی بەرزی خواست لەسەر کارەبا، ئەو ئامێرانەی کارەبایە کە بەبێ تێپەڕبوون بە کوالێتی کۆنترۆڵ ھاوردەی ھەرێم دەکرێن و بۆ کارکردنیان کارەبایەکی زۆریان پێویستە.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

ساسان عەونی وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزاری ھەرێم رایگەیاند، مانگانە ٧٠ ملیۆن مەتر سێجا ئاو بۆ ھاوڵاتیان دابین دەکرێت و حکومەتی ھەرێم ساڵانە ٣١١ ملیار دینار بۆ دابینکردنی ئاوی خاوێن خەرج دەکات و لەمساڵیشدا ١ ملیۆن و ٥٠٠ ھەزار دیناری بۆ بەرەنگاربوونەوەی وشکەساڵی و کەمئاوی تەرخان کردووە. 


ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، رۆژانە ٢٤٠ ملیۆن دینار بەھۆی بەفیڕۆدانی ئاوی خاوێن بەھەدەر دەدرێت و ساڵانەش ئەو بڕە پارە دەگاتە ٩٠ ملیار دینار.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

سکرتاریەتی ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتیی لە رونکردنەوەیەکدا بۆ ئەندام و لایەنگران و سەرجەم دەزگا میدیاییەکان و میدیاکارانی یەکێتی رایگەیاندووە، رۆژانە لە چەند شوێنێک بە ناوی سەرچاوەیەکی لە ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتی راگەیەندراو و لێدوان بڵاودەکرێتەوە، ئەوانە ھیچ پەیوەندییەکان بە ئەنجومەنی سەرکردایەتییەوە نییە.


ئاماژەی بەوەشکردوە، وەک ئەنجومەنی سەرکردایەتی ھەر راگەیەنراوێکیان ھەبێت لە کەناڵە رەسمییەکانەوە بڵاویدەکەنەوە.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
د. سامان بەرزنجی وەزیری تەندروستی ھەرێم لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، کونسوڵخانەی ئەڵمانیا لە ھەرێم ١٠٠ ھەزار پشکنینی "پی سی ئاڕ"یان پێشکەشی ھەرێم کردووە و لە رۆژانی داھاتوودا بەسەر ھەموو ناوچەکاندا دابەش دەکرێت.
 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

نەوزاد کامیل بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی لە وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، چەکی پارەی قۆناغی یەکەمی گەنمی جوتیارانی ھەرێم لە بەغدادەوە گەیشتووە و سەرقاڵی رێکارەکانی وەرگرتنی پارەکەن بۆئەوەی لە رۆژانی داھاتوودا دەست بە دابەشکردنی بکرێت. 


وتیشی، ئەگەر لەم رۆژانەدا دابەش نەکرێت، بە دڵنیایی سەرەتای ھەفتەی داھاتوو دابەشدەکرێت. 


راشیگەیاند، بەراورد بە چەند ساڵی رابردوو ئەمساڵ عێراق زووتر پارەی جوتیارانی ناردووە و بڕەکەی پێنج ملیار دینارە، ملیارێک و ٥٠٠ ملیۆن دیناری بۆ سنووری پارێزگای ھەولێر و ٢ ملیار و ٥٠٠ ملیۆن بۆ سلێمانی و ملیارێکیش بۆ جوتیارانی سنووری پارێزگای دھۆک دەنێرن.  


بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، ٣٠٧ ملیار دینار لە پارەی گەنمی جوتیاران بۆ ساڵی ٢٠١٤ و ٢٠١٥ و ٢٠١٦ لای حکومەتی عێراق ماوە و وەزارەتی بازرگانی بەردەوام لە ھەوڵدایە بۆ دابینکردنی.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

قایمقامیەتی قەزای رانیە رایگەیاند، وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە رێگەی لیژنەیەکی تایبەتمەندەوە ٤٨ یەکەی نیشتەجێبوون دابەش دەکات. 


قایمقامیەتی قەزای رانیەش داوای لە ھاوڵاتیان و فەرمانبەران کردووە ھەر سکاڵا و تانەیەکیان ھەیە دەتوانن لە رێگەی بەڕێوەبەرایەتی ئاماری راپەڕین سکاڵا تۆمار بکەن و بەدواداچوون بکەن.  

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

وەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لە ٢٤ سەعاتی رابردوودا ٣٣٥٠ کەسی تر توشی کۆرۆنا بوون و ١٣ توشبووی تریش گیان لەدەستدا و ٧١٦ توشبووش چاکبوونەوە.

ڕاگەیاندراوی ( ٢٤ ) کاتژمێری تایبەت بە نەخۆشی ڤایرۆسی کۆڕۆنای نوێ   COVID١٩               ژمارە ( ٥٢٣ )  

 
١. پشکنین: ( ١٩٦٤٤ پشکنینی نوێ)
( ٥٦٢٦) ھەولێر
( ٣٩٣٤) سلێمانی
( ٨٩٢٧) دھۆک
( ٧٨) ھەڵەبجە
( ٨٧٦) گەرمیان
( ٢٠٣) ڕاپەڕین

٢. تووشبوو: ( ٣٣٥٠ تووشبووی نوێ)
( ٩٦٤) ھەولێر
( ٨٩٠) سلێمانی
( ١٣٤٨) دھۆک
( ١١) ھەڵەبجە
( ١٠٣) گەرمیان
( ٣٤) ڕاپەڕین
٣. چاکبوون: ( ٧١٦ چاکبوون)
( ٢١٣) ھەولێر
( ٣٢٤) سلێمانی
( ١٢٥) دھۆک
( ٧) ھەڵەبجە
( ٤٢) گەرمیان
( ٥) ڕاپەڕین

٤. مردن: ( ١٣ مردن)
( ٥) ھەولێر
( ٠) سلێمانی
( ٦) دھۆک
( ٢) ھەڵەبجە
( ٠) گەرمیان
( ٠) ڕاپەڕین 


 
ئاماری گشتی:
کەرەنتین ھاوڵاتی ٢١٨٧١ (٢١٨٧١ دەرچوو)
پشکنین ٢٤٨٨٨١٠ (٨٤٧١١٦ ھەولێر، ٦٢٢١٢٨ سلێمانی، ١٠٠٢٥١٦ دھۆک، ١٧٠٥٠ ھەڵەبجە)
تووشبوون ٢٣٧٧٣٠ (٦٩٦٧٦ ھەولێر، ٧٦٤٨٩ سلێمانی، ٨٧٤٧٣ دھۆک، ٤٠٩٢ ھەڵەبجە)
چاکبوون ٢٠١١٨٤ ( ٥٧٤١٤ ھەولێر، ٦٣٩٤١ سلێمانی، ٧٦١١٠ دھۆک، ٣٧١٩ ھەڵەبجە)
لەژێر چارەسەر  ٣١٧٢٨ (١٠٩٦٢ ھەولێر، ١٠٣٧٦ سلێمانی، ١٠١٧٨ دھۆک، ٢١٢ ھەڵەبجە)
مردن ٤٨١٨ (١٣٠٠ ھەولێر، ٢١٧٢ سلێمانی، ١١٨٥ دھۆک، ١٦١ ھەڵەبجە)

بۆ زانیاری زیاتر سەردانی داشبۆردی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بکەن لەم لینکە (https://gov.krd/coronavirus/dashboard/).
وێڕای دەستخۆشی بۆ پزیشکان و کارمەندانی تەندروستی و ھەموو تیمەکانی پزیشکی کە لە ئەرکدان، جەخت دەکەینەوە ھاووڵاتیان پابەندبن بە ڕێنماییەکانی تەندروستی و دورکەوتنەوە لە شوێنی قەڵەبالغ و دانانی ماسک و وەرگرتنی ڤاکسین، وە لەکاتی پێویستدا پەیوەندی بکەن بە ھێڵی گەرمی ژمارە ( ١٢٢ ). 
 
 وەزارەتی تەندروستی       
حکومەتی ھەرێمی کوردستان    
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
ئاماژەیان بەوەشکرد، بەھۆی ئەوەی باران بارینێکی زۆرلە سەرووی شاری ھەولێر کە دەکەوێتە سەر زێی گەورە ئاوەکە  لێل دەبێت  و  دەبێتە ھۆی گرتنەوەی ئیفراز ( ١ ، ٢ ، ٣ ) داواکارین دەست بەئاو وە بگرن تا  دروستبوونی ئەو قوراوە  لە نێو  رووبارەکەدایە کەم دەبێتەوە  .
 باسیان لەوەشکرد ، ئەم دیاردەیە تەنھا لە ھاوین روو دەدات بە ھۆی کەم بوونی ئاستی ئاوی رووبار و بارانێکی بەخۆر لەم کاتەدا.
بەردەوامبە لە خوێندنەوە


دەقی پەیامەکە : 
لە (٣)ی ئابی ساڵی (٢٠١٤) و رۆژانی دواتر، رێکخراوی تیرۆرستی داعش، بەشێوەیەکی دڕندانە، پەلاماری کۆمەڵانی خەڵکی شەنگالیانداو تاوانی گەورەی جینۆسایدین دژی کۆمەڵگەی دێرین و رەسەنی کوردانی ئێزدی ئەنجامدا لە ئەنجامی ئەو کۆمەڵکوژییە گەورەیە بەشێوەی تاوانی رێکخراو، ھۆڤیانەو دڕندانەی کۆنینەو نوێ، ژنان و پیاوانی ئێزدی لێکجیاکرانەوە، بە بەرچاوی کۆمەڵگەی مۆدێرنی مرۆڤایەتییەوە، بازاڕی کۆیلایەتی و شەرمەزاری فرۆشتن و بازرگانی جەستەیان پێ زیندووکرایەوە. لەو تاوانە دژە نەتەوەیی و نیشتمانی و مرۆییەدا، کە بەپێی یاسا ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان، دەچێتە خانەی تاوانی جینۆسایدەوە، ھەزاران ھاووڵاتی مەدەنی ئێزدی کۆمەڵکوژو بەھەزارانی تریش بێسەروشوێن کران،  ژنانی سەربەرز و رووسوری ئێزدیش، سەرقافلەی زیانلێکەوتوانی ئەو تاوانە بوون.


بەدرێژایی مێژوو کوردانی ئێزدی بە ھۆی بنەچەی ئاینیی‌و نەتەوەییانەوە، دەیانجار روبەڕووی فەرمانی پاکتاو و جینۆساید و دەربەدەری بوونەتەوە، لەپشت ھەریەک لەو تاوان و فەرمانانەوە، عەقڵیەتێکی دواکەوتووی ڕەگەزپەرستانە ھەبووە، بەڵام کۆمەڵگەی ژیاندۆستی ئێزدی بە خۆراگری و ئیرادەی بەھێزەوە، وەک خەڵکێکی رەسەن  توانیویانە سەربەرزانە بمێننەوە. بۆ ئێستاش پێویستییەکی کوردستانی و عێراقی و ئینسانییە کار و کۆششیان بۆ بکرێ تا بەسەر ئاسەواری دوا تاوانی دژیان سەربکەون و ژیان و بوژاندنەوە و ئاوەدانی دەڤەرەکەیان ببێتە ئەجیندای پەرۆشی داھاتووی ھەموو ھێزە سیاسییەکان. 
لەیادی تێپەربوونی حەوت ساڵ بەسەر ئەم تاوانەدا، جارێکی تر سەرکۆنەی ئەم کۆمەڵکوژییە و ئەم لەکە پڕ شەرمەزارییەی داعش و رەفتار داعشییەکان دەکەینەوە ‌و سەری رێزو نەوازش لە ئاستی گڵکۆی ھەموو شەھیدان و قوربانییەکان دادەنەوێنین و سڵاوی خۆڕاگری بۆ کەسوکارە سەربەرزەکانیان دەنێرین . 


کەسوکاری سەربەرزی شەھیدانی ئێزدی... لەکاتێکدا یادی جینۆسایدی ئێزدییەکان دەکەینەوە، پرسی کۆمەڵکوژییەکانی خەڵکی شەنگال ھەر لە ئاستی خۆی‌و فەرامۆشکردندا ماوەتەوەو لەسایەی نەبوونی ئاوڕدانەوەیەکی جددی، رێژەیەکی زۆر لە کوڕان‌و کچانی ئێزدی بە ناچاریی زێدی خۆیان بەجێھێشتووەو پەراگەندەی وڵاتانی جیھان بوون، ئەوە سەرباری ئەوەی تائێستاش قەرەبووی زیانە گیانی‌و ماددییەکانی کەسوکاری قوربانیان نەکراوەتەوە، ئەگەرچی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە دەستپێشخەریی فراکسیۆنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پرۆژە یاسای (قەرەبووکردنەوەی ژنانی رزگاربووی دەستی داعش)ی پێشکەشکردو ئەمساڵ لە رۆژی (٨)ی مارس پەسەندکرا، بەڵام ھێشتاش حکومەتی عیراق  ھیچ ھەنگاوێکی کردەیی نەناوە بۆ جێبەجێکردنی بەندەکانی ئەو یاسایە، لە ھەمانکاتدا پەرلەمانی چەند وڵاتێکی ئەوروپا ئەو تاوانەیان وەک جینۆساید ناساندووە، ھەموو ئەوانەش پێکەوە دەکرێت بخرێنە خزمەت ژیان‌و پاراستنی ئێزدییەکان لەداھاتوودا. 


یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، وەک ھەمیشە کوردانی ئێزدی بە پارچەیەکی دانەبڕاوو سەرەکی‌و رەسەنی پێکھاتەی کوردستان‌و بزووتنەوەی رزگاری کوردستانی دادەنێ‌و بۆ ھەمیشەش پشتیوانی مافەکانیان دەکات و جەخت لەسەر جێبەجێکردنی تەواوی ئەو یاساو ڕێسا و بەڵێنانە دەکاتەوە کە بۆ قەرەبوکردنەوەی کوردانی ئێزدی دراون و دەرچوون .
 ـ لەم بیرەوەرییە تاڵەدا ، سڵاو لە گڵکۆی شەھیدانی جینۆسایدی ئێزدییەکان و ھەموو شەھیدانی کوردستان. 
ـ نەفرەت لە تاوانکاران و تیرۆریستان.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
بافڵ تاڵەبانی لە دەباشان لەگەڵ کۆڵۆنێل ئەشیڵ، لێپرسراوی ھێزەکانی فەڕەنسا لە عێراق و سوریا و کۆڵۆنێڵ فڕانچ، جێگرەوەی داھاتووی کۆبۆوەو پێشھاتە سیاسی و ئەمنییەکان بەگشتی و ھەماھەنگی و ھاریکاری نێوان ھێزەکانی ھەرێمی کوردستان و ھاوپەیمانان تاوتوێ کران و  جەخت لە مەترسی جموجوڵەکانی پاشماوەی تیرۆریستان کرایەوە و ھەماھەنگی و ھاوکاری ھەموو ھێزەکان بۆ رووبەڕووبوونەوەیان بە پێویست زانرا.
لەبەرامبەردا بافڵ تاڵەبانی دووپاتی لەبەردەوامی ھاریکاری و ھەماھەنگی زیاتری لەنێوان ھێزەکانی پێشمەرگە و ھاوپەیمانان کردەوە لەپێناو سەقامگیری سیاسی و ئاسایش لەناوچەکە.
لەبارەی دۆخی ناوخۆی حیزبیش بافڵ تاڵەبانی رایگەیاند، لەمەودوا رێڕەوی رێکخراوەیی بەڕێگایەکی تەندروستدا تێدەپەڕێت و بەھیچ شێوەیەک رێگەنادرێت ھێزەکانی یەکێتی کە ھێزی نیشتمانی و جێی متمانەی ھەموولایەکن بۆ مەرامی شەخسی و بەرژەوەندی تایبەت بەکاربھێنرێت. دەبێت لەچوارچێوەی یاسا بەرکارەکان و رێنماییەکاندا ئەرکە سەربازییەکانیان رابپەڕێنن و کارەکانیان لەپێناو بەرژەوەندی گشتیدا بێت. لەو چوارچێوەیەشدا ھاوکاری زیاتری ھێزەکانی ھاوپەیمانان دەبین لە رووبەڕووبوونەوەی تیرۆر و پاراستنی ئاسایش و ئارامی لە ناوچەکە.



 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە

ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە، ئەو ھەڵمەتە لە مانگی کانونی یەکەمی ٢٠٢٠ تا نیسانی ٢٠٢١ بەردەوام بووە، بەڵام لەو ماوەیەشدا زیاتر لە ٧ ھەزار کۆچبەر بە بەلەمی بچوک ھەوڵیان داوە بگەنە بەریتانیا.

 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
لەیادی حەوت ساڵەی کۆمەڵکوژی ئێزدییەکان، ئەنجومەنی رۆحانی ئێزدییەکان، لە راگەیەنراوێکدا داوای لە حکومەتەکانی ھەرێمی کوردستان و عێراق و کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی کرد، چارەنووسی رفێنراوانیان یەکلابکاتەوە، داواشی لە حکومەتی عێراق کرد، کۆمەڵکوژی ئێزدییەکان بە جینۆساید بناسێنێت.
پەرلەمانی کوردستان کۆمەڵکوژی ئێزدییەکانی وەک جینۆساید ناساندووە و ناوەڕاستی ئەم مانگەش کەیسی ئێزدییەکان لە پەرلەمانی بەلژیکا وەک جینۆساید ناسێنرا.
رۆژی ٣ی ئابی ٢٠١٤، گرووپی تیرۆرستی داعش قەزای شەنگال و دەوروبەری داگیرکرد و زیاتر لە شەش ھەزار و ٤٠٠ ھاوڵاتی ئێزدی رفاند، کە تائێستا چارەنووسی زیاتر لە دوو ھەزار و ٩٠٠ کەسیان نادیارە


بەردەوامبە لە خوێندنەوە

لە ھەندێک ماڵپەڕ و پەیجی نەناسراو، وێنە و ھەواڵی ئەوە بڵاوکراوەتەوە گوایە بەشێک لە ھێزەکانی دژە تیرۆر جووڵەیان کردبێت یان دەسوەردان بکەن لە کاروباری ناوخۆی (ی.ن.ک)، بەم ڕوونکردنەوەیە بە ڕای گشتی کوردستانی ڕادەگەیەنین کە ھیچ ئەفسەر و کارمەند، تیم یان گروپێکی سەر بە بەڕێوەبەرایەتی گشتی دژە تیرۆری ئاژانسەکەمان جووڵەیان نەکردووە و لە شوێنی دیاریکراوی خۆیان لە ئەرک و فەرماندان.

بەردەوامبە لە خوێندنەوە
بەرێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی ھەرێمیش رایگەیاند، ئەمڕۆ لە چەند ناوچەیەکی پارێزگای ھەولێر و قەزای ئامێدی ٠.٢ ملیم باران باری و سبەینیش لە سنوری ھەر چوار پارێزگاکەی ھەرێم ئاسمان دەگۆڕێت بۆ نیمچە ھەور و پلەکانی گەرماش یەک پلە دادەبەزن.
 ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، لە سنوری ناوچە شاخاوییەکانی ھەولێر و سلێمانی و دھۆک ئەگەری بارینی تاوەباران ھەیە.
 
بەردەوامبە لە خوێندنەوە
1...597598599600601...673