عەمید کاوە غەریب فەرماندەی پۆلیسی کەرکوک بە کوردسات نێوزی راگەیاند، پاڵپشت بەزانیارییەکی ھەواڵگری، ھێزێکی تایبەتییان توانیویانە لەناو شاری کەرکوک ئەو گەورە تیرۆریستە دەستگیر بکەن.
وتیشی، ئەو گەورە تیرۆریستە بەرپرسی گواستنەوەی تیرۆریستان و تەقینەوەکانی داعشە لەنێوان کەرکوک و جەزیرە.
ئومێد ئەحمەد وتەبێژی وەزارەتی کارەبای ھەرێم رایگەیاند، وەزارەتی کارەبا رۆژانە ٣٥٠٠ تا ٣٦٠٠ مێگاوات کارەبا بەرھەم دەھێنێت، بەڵام خواست لەسەر کارەبا دەگاتە ٥٠٠٠ مێگاوات، بەو ھۆیەشەوە رۆژانە ١٤ بۆ ١٥ سەعات کارەبای نیشتیمانی دابەش دەکرێت.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، خەرجی مانگانەی کارەبا لە ھەرێمی کوردستان ٨٥ ملیۆن دۆلارە و ئەو قەرزەشی لە ماوەی ساڵانی رابردوو کەوتەسەر ھاوبەشانی کارەبا دەکرێت بە قیست، بۆ ئەوەی بتوانن قەرزەکانیان بدەنەوە.
وتەبێژی وەزارەتی کارەبای ھەرێم روونیشیکردەوە، یەکێک لە ھۆکارەکانی بەرزی خواست لەسەر کارەبا، ئەو ئامێرانەی کارەبایە کە بەبێ تێپەڕبوون بە کوالێتی کۆنترۆڵ ھاوردەی ھەرێم دەکرێن و بۆ کارکردنیان کارەبایەکی زۆریان پێویستە.
ساسان عەونی وەزیری شارەوانی و گەشتوگوزاری ھەرێم رایگەیاند، مانگانە ٧٠ ملیۆن مەتر سێجا ئاو بۆ ھاوڵاتیان دابین دەکرێت و حکومەتی ھەرێم ساڵانە ٣١١ ملیار دینار بۆ دابینکردنی ئاوی خاوێن خەرج دەکات و لەمساڵیشدا ١ ملیۆن و ٥٠٠ ھەزار دیناری بۆ بەرەنگاربوونەوەی وشکەساڵی و کەمئاوی تەرخان کردووە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، رۆژانە ٢٤٠ ملیۆن دینار بەھۆی بەفیڕۆدانی ئاوی خاوێن بەھەدەر دەدرێت و ساڵانەش ئەو بڕە پارە دەگاتە ٩٠ ملیار دینار.
سکرتاریەتی ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتیی لە رونکردنەوەیەکدا بۆ ئەندام و لایەنگران و سەرجەم دەزگا میدیاییەکان و میدیاکارانی یەکێتی رایگەیاندووە، رۆژانە لە چەند شوێنێک بە ناوی سەرچاوەیەکی لە ئەنجومەنی سەرکردایەتی یەکێتی راگەیەندراو و لێدوان بڵاودەکرێتەوە، ئەوانە ھیچ پەیوەندییەکان بە ئەنجومەنی سەرکردایەتییەوە نییە.
ئاماژەی بەوەشکردوە، وەک ئەنجومەنی سەرکردایەتی ھەر راگەیەنراوێکیان ھەبێت لە کەناڵە رەسمییەکانەوە بڵاویدەکەنەوە.
نەوزاد کامیل بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی لە وەزارەتی بازرگانی و پیشەسازی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، چەکی پارەی قۆناغی یەکەمی گەنمی جوتیارانی ھەرێم لە بەغدادەوە گەیشتووە و سەرقاڵی رێکارەکانی وەرگرتنی پارەکەن بۆئەوەی لە رۆژانی داھاتوودا دەست بە دابەشکردنی بکرێت.
وتیشی، ئەگەر لەم رۆژانەدا دابەش نەکرێت، بە دڵنیایی سەرەتای ھەفتەی داھاتوو دابەشدەکرێت.
راشیگەیاند، بەراورد بە چەند ساڵی رابردوو ئەمساڵ عێراق زووتر پارەی جوتیارانی ناردووە و بڕەکەی پێنج ملیار دینارە، ملیارێک و ٥٠٠ ملیۆن دیناری بۆ سنووری پارێزگای ھەولێر و ٢ ملیار و ٥٠٠ ملیۆن بۆ سلێمانی و ملیارێکیش بۆ جوتیارانی سنووری پارێزگای دھۆک دەنێرن.
بەڕێوەبەری گشتی بازرگانی ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، ٣٠٧ ملیار دینار لە پارەی گەنمی جوتیاران بۆ ساڵی ٢٠١٤ و ٢٠١٥ و ٢٠١٦ لای حکومەتی عێراق ماوە و وەزارەتی بازرگانی بەردەوام لە ھەوڵدایە بۆ دابینکردنی.
قایمقامیەتی قەزای رانیە رایگەیاند، وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە رێگەی لیژنەیەکی تایبەتمەندەوە ٤٨ یەکەی نیشتەجێبوون دابەش دەکات.
قایمقامیەتی قەزای رانیەش داوای لە ھاوڵاتیان و فەرمانبەران کردووە ھەر سکاڵا و تانەیەکیان ھەیە دەتوانن لە رێگەی بەڕێوەبەرایەتی ئاماری راپەڕین سکاڵا تۆمار بکەن و بەدواداچوون بکەن.
دەقی پەیامەکە :
لە (٣)ی ئابی ساڵی (٢٠١٤) و رۆژانی دواتر، رێکخراوی تیرۆرستی داعش، بەشێوەیەکی دڕندانە، پەلاماری کۆمەڵانی خەڵکی شەنگالیانداو تاوانی گەورەی جینۆسایدین دژی کۆمەڵگەی دێرین و رەسەنی کوردانی ئێزدی ئەنجامدا لە ئەنجامی ئەو کۆمەڵکوژییە گەورەیە بەشێوەی تاوانی رێکخراو، ھۆڤیانەو دڕندانەی کۆنینەو نوێ، ژنان و پیاوانی ئێزدی لێکجیاکرانەوە، بە بەرچاوی کۆمەڵگەی مۆدێرنی مرۆڤایەتییەوە، بازاڕی کۆیلایەتی و شەرمەزاری فرۆشتن و بازرگانی جەستەیان پێ زیندووکرایەوە. لەو تاوانە دژە نەتەوەیی و نیشتمانی و مرۆییەدا، کە بەپێی یاسا ناوخۆیی و نێودەوڵەتییەکان، دەچێتە خانەی تاوانی جینۆسایدەوە، ھەزاران ھاووڵاتی مەدەنی ئێزدی کۆمەڵکوژو بەھەزارانی تریش بێسەروشوێن کران، ژنانی سەربەرز و رووسوری ئێزدیش، سەرقافلەی زیانلێکەوتوانی ئەو تاوانە بوون.
بەدرێژایی مێژوو کوردانی ئێزدی بە ھۆی بنەچەی ئاینییو نەتەوەییانەوە، دەیانجار روبەڕووی فەرمانی پاکتاو و جینۆساید و دەربەدەری بوونەتەوە، لەپشت ھەریەک لەو تاوان و فەرمانانەوە، عەقڵیەتێکی دواکەوتووی ڕەگەزپەرستانە ھەبووە، بەڵام کۆمەڵگەی ژیاندۆستی ئێزدی بە خۆراگری و ئیرادەی بەھێزەوە، وەک خەڵکێکی رەسەن توانیویانە سەربەرزانە بمێننەوە. بۆ ئێستاش پێویستییەکی کوردستانی و عێراقی و ئینسانییە کار و کۆششیان بۆ بکرێ تا بەسەر ئاسەواری دوا تاوانی دژیان سەربکەون و ژیان و بوژاندنەوە و ئاوەدانی دەڤەرەکەیان ببێتە ئەجیندای پەرۆشی داھاتووی ھەموو ھێزە سیاسییەکان.
لەیادی تێپەربوونی حەوت ساڵ بەسەر ئەم تاوانەدا، جارێکی تر سەرکۆنەی ئەم کۆمەڵکوژییە و ئەم لەکە پڕ شەرمەزارییەی داعش و رەفتار داعشییەکان دەکەینەوە و سەری رێزو نەوازش لە ئاستی گڵکۆی ھەموو شەھیدان و قوربانییەکان دادەنەوێنین و سڵاوی خۆڕاگری بۆ کەسوکارە سەربەرزەکانیان دەنێرین .
کەسوکاری سەربەرزی شەھیدانی ئێزدی... لەکاتێکدا یادی جینۆسایدی ئێزدییەکان دەکەینەوە، پرسی کۆمەڵکوژییەکانی خەڵکی شەنگال ھەر لە ئاستی خۆیو فەرامۆشکردندا ماوەتەوەو لەسایەی نەبوونی ئاوڕدانەوەیەکی جددی، رێژەیەکی زۆر لە کوڕانو کچانی ئێزدی بە ناچاریی زێدی خۆیان بەجێھێشتووەو پەراگەندەی وڵاتانی جیھان بوون، ئەوە سەرباری ئەوەی تائێستاش قەرەبووی زیانە گیانیو ماددییەکانی کەسوکاری قوربانیان نەکراوەتەوە، ئەگەرچی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە دەستپێشخەریی فراکسیۆنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان پرۆژە یاسای (قەرەبووکردنەوەی ژنانی رزگاربووی دەستی داعش)ی پێشکەشکردو ئەمساڵ لە رۆژی (٨)ی مارس پەسەندکرا، بەڵام ھێشتاش حکومەتی عیراق ھیچ ھەنگاوێکی کردەیی نەناوە بۆ جێبەجێکردنی بەندەکانی ئەو یاسایە، لە ھەمانکاتدا پەرلەمانی چەند وڵاتێکی ئەوروپا ئەو تاوانەیان وەک جینۆساید ناساندووە، ھەموو ئەوانەش پێکەوە دەکرێت بخرێنە خزمەت ژیانو پاراستنی ئێزدییەکان لەداھاتوودا.
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، وەک ھەمیشە کوردانی ئێزدی بە پارچەیەکی دانەبڕاوو سەرەکیو رەسەنی پێکھاتەی کوردستانو بزووتنەوەی رزگاری کوردستانی دادەنێو بۆ ھەمیشەش پشتیوانی مافەکانیان دەکات و جەخت لەسەر جێبەجێکردنی تەواوی ئەو یاساو ڕێسا و بەڵێنانە دەکاتەوە کە بۆ قەرەبوکردنەوەی کوردانی ئێزدی دراون و دەرچوون .
ـ لەم بیرەوەرییە تاڵەدا ، سڵاو لە گڵکۆی شەھیدانی جینۆسایدی ئێزدییەکان و ھەموو شەھیدانی کوردستان.
ـ نەفرەت لە تاوانکاران و تیرۆریستان.
لە ھەندێک ماڵپەڕ و پەیجی نەناسراو، وێنە و ھەواڵی ئەوە بڵاوکراوەتەوە گوایە بەشێک لە ھێزەکانی دژە تیرۆر جووڵەیان کردبێت یان دەسوەردان بکەن لە کاروباری ناوخۆی (ی.ن.ک)، بەم ڕوونکردنەوەیە بە ڕای گشتی کوردستانی ڕادەگەیەنین کە ھیچ ئەفسەر و کارمەند، تیم یان گروپێکی سەر بە بەڕێوەبەرایەتی گشتی دژە تیرۆری ئاژانسەکەمان جووڵەیان نەکردووە و لە شوێنی دیاریکراوی خۆیان لە ئەرک و فەرماندان.