کوردستان
ڕوانگەی سووری بۆ مافەکانی مرۆڤ رایگەیاند، لە ماوەی ٧٢ سەعاتی رابردوودا بۆ دووەم جارە تورکیا ھێزەکانی سوریای دیموکرات لە رۆژئاڤای کوردستان دەکاتە ئامانج و رۆژی چوار شەممەی رابردووش تورکیا ئۆتۆمبیلێکی تری لەناو کۆبانێ بۆردومان کرد بەھۆیەوە پێنج کەس کوژران.
بەپێی زانیارییەکان، تورکیا بەنیازە دوای ھەڵکردنی گڵۆپی سەوز لەلایەن رووسیاوە ئۆپراسیۆنێکی سەربازی دژی ھێزە کوردییەکان لە باکوور و خۆرھەڵاتی سوریا ئەنجام بدات، بۆ ئەو مەبەستەش لە رۆژی ١٤ی ئەم مانگەوە ناوچەکانی ژێر دەسەڵاتی ھەسەدە گرژی و ئاڵۆزی تێدا دروستکراوە، ھاوکات تورکیا دەیەوێت لەڕێگەی ئەم بۆردومانانەوە ھەسەدە بۆ گۆڕەپانی جەنگی رابکێشێت و دەست بە ئۆپراسیۆنەکەی بکات.
سۆران جەمال تاھیر ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکێتی نیشتمانی کوردستان و لێپرسراوی مەکتەبی پەیوەندییەکان راگەیاند، وەفدی روسیا لە سلێمانی چەند دیدار و کۆبونەوەیەک ئەنجامدەدات و لەبەرنامەشیاندایە سەردانی ھەڵەبجە بکات.
بافڵ تاڵەبانی لە دەباشان لەگەڵ ئیلبروس کوتراشیڤ، باڵیۆزی روسیا لە عێراق و ئۆلیگ لیڤن، کونسوڵی رووسیا لەھەرێمی کوردستان کۆبۆوەو لە دیدارێکدا دواپەرەسەندنە سیاسییەکان، قۆناغی دوای ھەڵبژاردن، پەیوەندی لایەنە سیاسییەکان و رۆڵی کورد لە حکومەتی داھاتووی عێراق گفتوگۆیان لەبارەوە کرا و ھەردوولا ھاوڕابوون لە رەخساندنی زەمینەی لەبار بۆ لێکتێگەیشتن و گەیشتن بە چارەسەری ئاشتییانەی کێشەکان و دۆزینەوەی میکانیزمی گونجاو بۆ لێکنزیکردنەوەی لایەنەکان لەپێناو سەقامگیری سیاسی و ئابووری زیاتر لە وڵات.
لەدیدارەکەدا بافڵ تاڵەبانی روونیکردەوە ئەوھەلومەرجەی ھاتۆتە پێش وادەخوازێت کورد ماڵی خۆی رێکبخاتەوە و یەک وتاری یەکگرتووی ھەبێت بۆ بەغدا و یەکێتیش لەو رووەوە دەستپێشخەری دەکات و ھەماھەنگ دەبێت بۆ یەکڕیزی، تا پێکەوە سەنگی نەتەوەیییان بپارێزین و لەچوارچێوەی دەستوور شەڕی مافەکانیان بکەن، ئەو ھەنگاوەشی بە خزمەتکردنی ئامانجە باڵاکانی گەلی کورد وەسفکرد.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد گۆڕانکارییەکانی ناوخۆیی و ناوچەکە ھانیان دەدات ناکۆکییەکان وەلابنێین و بە ئیرادەیەکی بەھێزەوە کار بکەن بۆ چاکسازی راستەقینە و خزمەتکردنی زیاتر، لێشگەڕێین دامەزراوە رەسمییەکان ئەرکەکانی سەرشانیان جێبەجێبکەن.
سەبارەت بە پرسی رۆژئاڤای کوردستان بافڵ تاڵەبانی تەئکیدی لەپشتیوانی و سەقامگیری سیاسی کردەوە و دیالۆگ و چارەسەرکردنی سیاسییانەی کێشەکانی بە فاکتەری ئارامی و ئاسایش لەناوچەکە زانی و داوایکرد لە رووسیا ھەماھەنگ و پشتیوانی زیاتربن لەو رووەوە.
دەقی راگەیەندراوەکە...
وەڵامێک بۆ پارتی سەبارەت بە ئەنجامەکانی ھەڵبژاردن و پۆستی پارێزگاری کەرکوک
لە دوای کۆتاییھێنانی پڕۆسەی ھەڵبژاردن و دەرکەوتنی ئەنجامەکانی، چەند بەرپرسێکی پارتی بانگەشەی ئەوە دەکە کە پارتی دەنگی یەکەمی کەرکوکی بەدەستھێناوە، بۆیە دەبێت پۆستی پارێزگاری کەرکوک بۆ ئەوان بێت!
لێرەوە دەمانەوێ رای گشتی و کەرکوکییە دلێرەکان لەم چەواشەکارییانە ئاگادار بکەینەوە کە ئەو قسەو بانگەشانەی پارتی دەیانکات ھیچ راستییەکی تێدا نییە، چونکە دەنگە بەدەستھاتووەکانی یەکێتیی و پارتی ئەو راستییە دەسەلمنێت کە کام لایەنە دەنگی یەکەمە لە کەرکوک!
بەپێی دوا ئاماری کۆمسیۆنی باڵای ھەڵبژاردنەکان، پارتی لە کەرکوک تەنھا (٤٩٦٣١) دەنگی بەدەستھێناوە، لە کاتێکدا یەکێتیی (٨٢٣٨٠) دەنگی بەدەستھێناوە، لە کاتێکدا ئەو دەنگانەی کە ئەندام و لایەنگرانی یەکێتیی لە دەروەی لیستی یەکێتی بەدەستیان ھێناوە ئەژمار بکەین ژماری دنگەکانی یەکێتیی زۆر لەوە زیاترە کە باسمان کرد. بۆیە لە بەرامبەر راستی و دروستی ئەم ژمارانەدا عەیبەیەکی گەورەیە بەرپرسانی پارتی بڵێن ئێمە دەنگی یەکەمین لە کەرکوک، ئەگەر ھاتباو تەکنیک و سیستمی ھەڵبژاردن رێگر نەبوایە لە بەردەم پڕۆسەکە، لانی کەم یەکێتیی (٥) کورسیشی بەدەست دەھێنا.
سەبارەت بە پۆستی پارێزگاری کەرکوکیش، وێڕای جەختکردنەوەمان کە ئەو پۆستە پشکی کوردە و لەناو کوردیشدا پۆستی یەکێتییە، داوا لە ھەموو حزب و لایەنە کوردستانییەکان دەکەین لە چوارچێوەی بەرنامەیەکی نیشتمانی کۆ ببنەوە بۆ بەدەستھێنانی ئەو پۆستە، بە تایبەتیش داوا لە بەرپرسانی پارتی دەکەین بەم ھەڵوێستەیان نەبنەوە رێگر لە بەردەم بەدەستھێنانەوەی پۆستی پارێزگاری کەرکوک وەک لە رابردوودا کردیان، لە کاتێکدا لیستی برایەتی لە ئەنجومەنی پارێزگای کەرکوک دەیتوانی ئەو پۆستە بۆ کورد وەربگرێتەوە، بەڵام! بەرپرسانی پارتی بوونە رێگر لە بەردەم ئەو ھەنگاوە نیشتمانی و نەتەوەییە و جارێکی تر بوونەوە مایەی مانەوەی ئەم پارێزگارە سەپێنراوەی کەرکوک لە پۆستەکەی!.
لیژنەی باڵای راگەیاندنی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان/کەرکوک
٢٣/١٠/٢٠٢١
فەرمانبەرانی گرێبەست لە ھەرێمی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەیان بەوەکردووە، لە ماوەی رابردوودا بەپێی داتا و زانیاری وەزارەتی دارایی و ئابووری ھەرێم سەلمێندراوە کە بە ھەمیشەیی بوونی فەرمانبەرانی گرێبەست مانگانە ٢ ملیار ٨٠٥ ملیۆن دینار بۆ حکومەتی ھەرێم دەگەڕێنێتەوە، ھەروەھا بۆ ئەو تەرخانکراوە کە ئێستا مووچەی گرێبەستی لێ وەردەگرن دەتوانرێت بکرێن بە ھەمیشەیی و ھیچ بارگرانیەکی دارایی دروست ناکات، ئەوەش بەڵگەیە لەسەر ئەوەی کە فەرمانبەرانی گرێبەست نەک بارگرانی بۆ حکومەت دروست ناکەن، بەڵکو لە ڕووی دارایی و ئیداریشەوە ئەرکی سەر شانی حکومەت ئاسانتر دەکەن.
لە راگەیەنراوەکەدا فەرمانبەرانی گرێبەست داوا دەکەن لە کۆبونەوەی رۆژی چوارشەممەی ئەنجومەنی وەزیران پرسی بە ھەمیشەییبوونی بوونیان بڕیاری یەکلاکەرەوەی لەسەر بدرێت.
ھۆشداریشیاندا لەکاتی بەدەمەوە نەھاتنی داواکانیان بەدڵنیاییەوە ڕێگەی شەقام و فشاری مەدەنی دەگرنەبەر و گردبوونەوەی سەرتاسەری ئەنجام دەدەن.
ھەر لە نامەکەدا گوھدار زێباری دەڵێت، قسەمان لەسەر کومەڵێک کەس کردووە کە بەلای ئێمەوە مرۆڤن و قابیلی ڕەخنەن بەڵام بەلای ئەوانەوە پیرۆزن.
ئاماژەی بەوەشکردووە، دۆڕانی ئەوان ئەوە بوو دەیانویست بادینان بترسێنن و ملکەچی خۆیان بکەن، بەڵام بادینان ئەم جارە بەستەڵەکی نێوان سلێمانی و دھۆکی شکاند.
گوھدار زێباری بێ ھەبوونی ھیچ بەڵگەیەکی لەسەر کار و بیروڕای جیاواز بە شەش ساڵ زیندانی سزادراوە.
لە وەڵامدا ئۆلاف شوڵز و حزبی سۆسیال دیموکراتی ئەڵمانیا سوپاسی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و د. سۆران جەمال تاھیر-یان کرد بۆ ئەو پیرۆزباییە، وە ھیوای کاری پێکەوەییان خواست لە داھاتوو، و خۆشحاڵن بەوەی گەلی ئەڵمانیا لەسەر بەرنامە و ئەجێندای سۆسیال دیموکراتەکان دەنگیان پێداون.
بەپێی زانیارییەکان لە دادگای تاوانەکانی ھەولێر ھەریەک لە سلێمان کەمال و فرسەت ئەحمەد و عامر خالید و سلێمان موسا و جەمال خەلیل چالاکوانانی بادینان دادگایی دەکرێن.
ئەوەش لە کاتێکدایە مانگی کانوونی دووەمی ٢٠٢٠ زیاتر لە ٣٠٠ کەس لە رۆژنامەنوسان و چالاکوانانی مەدەنی دھۆک و بادینان بە بیانوی رێکخستنی خۆپیشاندان دەستگیرکران و دۆسییەکانیان رەوانەی دادگای ھەولێرکرا، تا ئێستاش بەبیانوی جیاجیا چەند جارێک دادگایکردنیان دواخراوە.
ھاوکات رۆژی چوارشەممەش دوای ئەوەی ماوەی ساڵێک لە زیندان مایەوە و دواتر لەلایەن تیمی پارێزەرانی دۆسیەکە ماوەی راگرتنەکەی لە زیندان راستکرایەوە، مامۆستا بەدەل بەرواری، یەکێک لە دەستگیرکراوەکانی بادینان ئازادکرا.
بەشدار حەسەن پارێزەری دۆسیەی دەستگیرکراوانی بادینان لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، بەپێی ماددەی ٥٦ لە یاسای سزادانی عێراق پێنج چالاکوانی تری بادینان دادگایکران.
وتیشی، عامر خالید بەبڕیاری دادگا ئازادکرا و چوار چالاکوانی تر بەھۆی ئەوەی ماوەی ساڵێکە لە زینداندان ئەو ماوەیەیان بۆ ئەژماردەکرێت و ئەوانیش ئازاد دەکرێن.
جەختی لەوەشکردەوە، ئەو تۆمەتانەی ئاڕاستەی چالاکوانانی بادینان کرابوون، ھیچ بەڵگەیەکیان لەگەڵ نەبووە و ھیچ تۆمەتێکیان بەسەردا ساخنەکراوەتەوە.
لە بەشێکی تری رونکردنەوەکەدا ھاتووە، کەسانێک بە مەرامی خراپ پڕوپاگەندەی دوور لە راستی لە سۆشیال میدیا بڵاودەکەنەوە و بەئەنقەست دەستکاریی پێوەرەکانیان دەکەن، ئەو ھاوبەشانەی کارەباش ئاگادار دەکەنەوە، سەرپێچی لەسەر پێوەری زیرەک ئاشکرایە، بێجگە لە گرتنەبەری رێکاری یاسایی و سزای دارایی سەرپێچیکاران کە بە ئەنقەست دەسکاریی پێوەرەکە بکەن و بیشێوێنن، دەبێت تێچووی پێوەرەکە و چاککردنەوەشی لەئەستۆ بگرن، چونکە پێوەرەکە بەبێ بەرامبەر بۆ ھاوبەشان بەستراوە و لەکاتی ھەر ھەڵەیەکی تەکنیکی یان گرفتێک، وەزارەتی کارەبا خەرجییەکانی لەئەستۆ دەگرێت.
موراد قەرەیڵان ئەندامی کۆنسەی سەرۆکایەتی پارتی کرێکارانی کوردستان "پەکەکە" رایگەیاند، سوپای تورکیا ھەمیشە ھەڕەشە لە دەستکەوتەکانی گەلی کورد دەکات، نزیکەی شەش مانگە لە ھێرشەکانی بۆ سەر گەریلا بەردەوامە، لەو چوارچێوەیەشدا چەکی کیمیایی بەکارھێناوە و چەندین بەڵگەش لەسەر بەکارھێنانی چەکی کیمیایی لەبەردەستدایە و بەشێکی زۆری ئەو بەڵگانەش بۆ رایگشتی بڵاوکراونەتەوە.
داواش دەکات وەفدە نێودەوڵەتییەکان شوێنی رووداوەکان ببینن و لێکۆڵینەوە لەو بابەتە بکەن، چونکە تورکیا یاسا نێودەوڵەتییەکان پێشێل دەکات و ھەوڵدەدات بەو شێوەیە خۆی لە شکستەکان ڕزگار بکات.
ئاگاداری ھاوڵاتیانی خۆشەویستی پارێزگای سلێمانی پارێزگای ھەڵەبجە و ئیدارە سەربەخۆکانی سەر بە پارێزگای سلێمانی دەکەینەوە کەوا سەرجەم مامەڵەکانی دەرھێنان و نوێکردنەوەو وەرگرتنەوەی پاسپۆرت لە ( نووسینگەی پاسپۆرتی سلێمانی/١ - نووسینگەی پاسپۆرتی سلێمانی/٢ کەلار - نووسینگەی پاسپۆرتی سلێمانی/٣ ڕاپەڕین - نووسینگەی پاسپۆرتی سلێمانی/٤ ھەڵەبجە- نووسینگەی پاسپۆرتی سلێمانی/٥ چەمچەماڵ)ی پاسپۆرتی پارێزگای سلێمانی لە رۆژی یەک شەممە ( ٢٠٢١/١٠/٢٤) تاکو ڕۆژی پێنج شەممە (٢١/١٠/٢٨) کاتی دەوامی فەرمی لە کاتژمێر (٢:٠٠)ی دوای نیوەرۆ تاکو (٦:٠٠)ی ئێوارەیە داوا لە ھاووڵاتیان دەکەین لەکاتی دیاریکراو سەردانمان بکەن بە مەبەستی جێبەجێکردنی مامەڵەکانیان.
ڕاگەیاندن و پەیوەندییەکانی پاسپۆرتی پارێزگای سلێمانی
بەھۆی زیادبوونی ژمارەی تووشبووان بە ڤایرۆسی کۆرۆنا لە دەڤەری راپەڕین، حکـومەتی ھەرێمی کوردستان ڕەزامەندی لەسەر خەرجکرنی بڕی ٤٠٠ ملیۆن دیناردا وەک ھاوکاری بەپەلە بۆ کەرتی تەندروستی دەڤەری ڕاپەرین.
بڕی ٢٥٠ ملیۆن دینار بۆ مەبەستی دانانی سیستەم و تۆڕی ئۆکسجین و گازی پزیشکی بۆ نەخۆشخانەی ١٠٠ قەرەوێڵەی ژیان خەرج دەکرێت و بڕی ١٥٠ ملیۆن دیناریش بە مەبەستی دابینکرنی پێداویستی پزیشکی بۆ دەڤەرەکە خەرج دەکرێت.
وتیشی، نرخ ھەروەکو خۆیەتی و لێپرسینەوە لەھەرکەسێک دەکەن بیەوێ نرخی غاز گران بکات.