کوردستان
مامۆستایانی وانەبێژ لە پێنجوێن راشیانگەیاند، بە بایكۆت كردن خۆشحاڵ نین چونكە چارەنوسی خوێندكاران دەكەوێتە مەترسییەوە، بەڵام پاشگەز نابنەوە لە داوای مافی رەوای خۆیان.
لە دوای گەڕانێک بەناو بازاڕدا، شاناز ئیبراھیم ئەحمەد ڕایگەیاند ھەوڵ دەدەن ناو بازاڕی سلێمانی چاک بکەن و ڕێکبخەنەوە و شەقامەکان لە خۆڵ و خاشاک و ئاوی پیس پاکبکەنەوە.
وتیشی، سیستمی کارەبای بازاڕیش چاکدەکەنەوە بۆ ئەوەی ھیچ کەسێک لە کاتی ڕووداوەکاندا زیانی پێنەگات.
ئاماژە بەوەشکراوە، ئەم ڕێنماییە داراییە لە ١/٩/٢٠٢١ەوە جێبەجێ دەکرێت و لە ڕۆژنامەی وەقائعی کوردستان بڵاودەکرێتەوە.
پێشتریش وەزارەتی دارایی و ئابوری لە ھەوڵی بەردەوامدا بوو بۆ چارەسەری کێشەی مامۆستایانی وانەبێژ و بۆ ئەو مەبەستەش، ١٧-١٠-٢٠٢١ لە دیوانی وەزارەتی دارایی و ئابوری ، وەزیری دارایی و ئابوری بە مەبەستی چارەسەرکردنی کێشەی مامۆستایانی وانەبێژ لەگەڵ ھەر یەک لە وەزیری پەروەردە و سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیران کۆبووەوە.
لە دیدارێکدا شاڵاو عەلی عەسکەری و ئەمین بابە شێخ، ئەندامانی مەکتەبی سیاسی و دابان شەدەڵە، جێگری لێپرسراوی فەرمانگەی پەیوەندییەکانی دەرەوە ئامادەبوون، بیروبۆچوون لە بارەی پێشھاتە سیاسی و ئابووری و ئەمنییەکان ئاڵوگۆڕکرا و لەسەر پرسەکانی پەیوەست بە حزب و ئەرکی ڕێکخراوەیی ھەڵوەستە کرا.
بافڵ تاڵەبانی ڕوئیای یەکێتی بۆ قۆناغی دوای ھەڵبژاردن لە عێراق خستەڕوو، ڕایگەیاند لەسەر ھێڵێکی نیشتمانی و نەتەوەیی ستراتیژێکی نوێی کوردستانی دادەڕێژین و دەمانەوێت وەک کورد بە یەک وەرەقەی سیاسی بچینە بەغدا و داکۆکی لە مافە دەستووریی و نەتەوەییەکانمان بکەین و حکومەتێک بنیادبنێین کە بتوانێت خزمەتگوزاری، چاکسازی ڕیشەیی، بنەبڕکردنی گەندەڵی و بەگژداچوونەوەی بیری توندرەویی، نەتەوەیی و مەزھەبی بکاتە سەرمەشقی ئەرکەکانی و لەسەر بنەمای یەکسانی و ھاووڵاتیبوون خزمەت بکات و دوور لە ئەجێندای سیاسی بەرنامەکانی جێبەجێبکات.
ھاوسەرۆک لەسەر کێشەکانی کەرکوک، ناوچە دابڕێندراوەکان و بۆشایی ئەمنی لە ھەندێ ناوچەی عێراق ڕوونکردنەوەی دایە وەفدی میوان، بە تایبەت ھەماھەنگی و ھاریکاری نێوان ھەرێم و عێراق، ھێزە ئەمنییەکانیشی بە فاکتەری ئاسایش و ئارامی لە سنوورەکە لە قەڵەمدا و ووتی لای یەکێتی کەرکوک قودسی کوردستانە و لە ئەولەویەتی خەباتی حزبی و سیاسیمانە کە خزمەتی زیاتری شارەکە بە بێ جیاوازی بکەین و دەمانەوێت گیانی پێکەوەیی و یەکتریقبوڵکردن بپارێزین و ھەموو نەتەوە و پێکھاتەکان نموونەیەکی جوانی پێکەوەژیان پێشکەش بکەن، ھەر لەو چوارچێوەیەشدا یەکێتی گۆڕانکاری لە ئەرکە حزبییەکانی لە کەرکوک کردووە و لە داھاتوو زیاتر لەگەڵ کەرکوکییەکان دەبین و خزمەتی زیاتریان دەکەین.
سەبارەت بە ژیانی حزبیی یەکێتی و قۆناغی ڕیشەیی گۆڕانکاریی و بەخۆداچوونەوە و ڕێکخستنەوە لەسەر ئاستی ئۆرگانەکان بافڵ تاڵەبانی وەفدی میوانی بەرچاوڕوونکرد لەسەر ھێڵە گشتییەکانی گۆڕانکاری و ئاماژەی بۆ ئەوە کرد سەردەمی فرە بڕیاری و کێشەی تەداخولکردن لە بەڕێوەبردنی کاروبارەکانی ڕێکخراوەیی و سەرکردایەتیکردن کۆتایی ھات، و دەبێت یەکێتییەکەمان یەکێتییەکی پتەو، خاوەن ئۆرگانی کاریگەر، کارا، خزمەتگوزار و چالاکتر ئەرکە بنچینەییەکان ڕایی بکات و ئاشکراشیکرد لەم وێستگەی خەباتەدا خۆمان ئامادە دەکەین بۆ ڕاپەڕاندنی ئەرکە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان و زیاتر خزمەتکردنی خەڵک و باشترکردنی دامەزراوەکانی حکومەت و گۆڕانکاری لە بەڕێوەبردن و ئیدارەدان تا بتوانین ھەڵەکان ڕاستبکەینەوە و لەناو خەڵکەوە حزبایەتی بکەینە داینەمۆی پێشخستنی زیاتری ئەزموونەکەمان.
ھەر لە میانی دیدارەکەدا ھاوسەرۆک وێڕای پیرۆزبایی دەستبەکاربوونی لە باڵیۆزی نوێی ئەڵمانیا ھیوای خواست ھاوکاری زیاتر بێت بۆ پێشخستنی پەیوەندییەکانی ھەردوولا بە جۆرێک خزمەتی زیاتر بە بەرژەوەندییەباڵاکان بکات.
دوای دەستبەکاربوونی وەک باڵیۆزی نوێی ئەڵمانیا لە عێراق "مارتن یێگەر" بە یاوەری کلێمێنس زێمنتنەر، کونسوڵی گشتی ئەڵمانیا لە دوای کۆبوونەوەیان لەگەڵ بافڵ تاڵەبانی، سەردانی مەزاری سەرۆک مام جەلالی کرد و وێڕای دەربڕینی ڕێز و پێزانین بۆ مێژووی خەباتی سەرۆک مام جەلال، ئاماژەی بە گرنگی ڕۆڵی مام جەلال کرد لە بنیادنانی عێراقی ھاوچەرخ.
وەزارەتی کارەبای ھەرێم بڵاویکردەوە، بەستنی پێوەری زیرەکی کارەبا بەردەوامە، تا ئێستاش ملیۆنێک و ١٠ ھەزار پێوەر لە سەرتاسەری ھەرێم بەستراوە، بەوەش دانانی پێوەرەکە گەیشتووەتە ٦٧٪.
جەختیشیکردەوە، تا کۆتایی ئەمساڵ پێوەری زیرەک بۆ ھەموو ھاوبەشانی کارەبا دەبەسترێت، ئەوەش قەیرانی کارەبا چارەسەر دەکات، چونکە بۆ ھەموو ھاوبەشێک ٤٠ ئەمپێر کارەبا دابین دەکرێت، بەوەش لۆد لەسەر بگۆڕەکانی کارەبا بە ڕێژەی ٩٠٪ کەم دەبێتەوە.
کاروان عەبدولڕەحمان ئەندامی لیژنەی وزە و سامانە سروشتییەکان و پیشەسازی و بازرگانی بۆ بەیانی کوردسات نیوز ڕایگەیاند، لیژنەیەکەیان ڕاپۆرتێکی ئامادە کردووە و ئەگەر وەزارەتی سامانە سروشتییەکان کاری پێ بکات چارەسەری نرخی سوتەمەنی لە (غاز، نەوت و بەنزین) دەکات و کەمبوونەوەی سوتەمەنیش لە ھەرێمی کوردستان نامێنێت".
باسی لەوەشکرد، لەو ڕاپۆرتە باس لە چۆنیەتی خێراکردنی دابەشکردنی نەوتیش کراوە بەسەر ماڵان و ڕاپۆرتەکەش کۆدەنگی لیژنەکەمانی لەسەر بووە.
وەزارەتی بەرگریی تورکیا لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، بەھۆی تەقینەوەی بۆمبێکی دەستی، دوو سەربازی وڵاتەکەی برینداربوون، کە یەکێکیان بەھۆی سەختی برینەکەی لە نەخۆشخانە گیانی لە دەستداوە.
سوپای تورکیا لە سەرەتای مانگی نیسانی ئەمساڵەوە، لە ژێر چەند ناوێکدا ھێرشی و لەشکرکێشی سەربازیی لە ناوچە سنووریەکانی ھەرێمی کوردستان، دژی پارتی کرێکارانی کوردستان دەستپێکردووە.
"د. ھێرش سەلیم" جێگری بەڕێوەبەری گشتی تەندروستی سلێمانی بە دەنگی ئەمریکای ڕاگەیاند، حکومەت کە بڕیارێکی لەو شێوە دەدات دەبێت ھەوڵی ئەوەش بدات ڤاکسینی پێویست دابین بکات، چونکە نزیکەی ملیۆنێک فەرمانبەر لە ھەرێمدا ھەیە و بەو پڕۆسەی کە ئێستا ڤاکسین ھاوردە دەکرێت ڕەنگە قەیرانی ڤاکسین دروست ببێتەوە، بۆیە پێویستە ئەو بڕە ڤاکسینەی لە بەغدادەوە دێت زیاد بکرێت یان حکومەت خۆی لە ڕێگەی وەزارەتی تەندروستییەوە گرێبەست بکات لەگەڵ کۆمپانیاکانی وەبەرھێنانی ڤاکسین.
ھاوکات "د. ڕەھێڵ فەرەیدون" بریکاری وەزارەتی تەندروستی ھەرێم بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، پڕۆسەی وەرگرتنی ڤاکسین لەلایەن ھاوڵاتیانەوە بە سستی بەڕێوەدەچێت و ھەفتەی ڕابردوو لە ٣٥٪ی ڤاکسینی بەردەست بەکارنەھێنراوە و ماوەتەوە، ئەگەر بەشێکی زۆری خەڵک ڤاکسین بەکارنەھێنن چاوەڕوان دەکرێت ڕەوشی تەندروستی بەرەو خراپتر بڕوات.
"بەختیار ڕەحیم" نوێنەری فەرمانبەرانی گرێبەست لە لێدوانێکدا بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، فەرمانبەرانی گرێبەست لە ھەندێک بەڕێوەبەرایەتی ٥٠٪ی فەرمانبەران پێکدەھێنن ئەگەر حکومەت مافی دامەزراندنیان نەدات ئەوا دەوامی چەند بەڕێوەبەرایەتییەک ڕادەگیرێت.
"کارزان فیزیک" نوێنەری مامۆستایانی وانەبێژ یاداشتی مامۆستایانی وانەبێژی خوێندنەوە و ڕایگەیاند، لە ٢٠٪ی مامۆستایان لە کەرتی پەروەردەی ھەرێم مامۆستایانی وانەبێژ و ماوەی چەند ساڵە وانە دەڵێنەوە بەڵام حکومەت دایاننامەزرێنێت و چارەنوسیان نادیارە. ھەر بۆیە داوا دەکەن پەرلەمان فشار لە حکومەت بکات بۆ ئەوەی دامەزرێن.
ھاوکات "د. عەبدولسەلام دۆڵەمەڕی" سەرۆکی لیژنەی پەروەردە ڕایگەیاند، دوو پێشنیار لە بارەی مامۆستایانی وانەبێژ ئاڕاستەی سەرۆکایەتی پەرلەمان دەکەن بۆ ئەوەی چارەنوسیان یەکلایی ببێتەوە.
پەیامنێری کوردسان نیوز لە پەرلەمانی کوردستان ڕایگەیاند، لە دانیشتنی پەرلەمانی کوردستان کە تایبەت بوو بە گفتوگۆکردن لە بارەی نرخی سوتەمەنی و داواکاری مامۆستایانی وانەبێژ و سێ یەکەمەکان بۆ دامەزراندن، پشێوی لە نێوان ژمارەیەک پەرلەمانتار و دەستەی سەرۆکایەتی پەرلەمان ڕوویدا و دانیشتنەکە بە شێوەیەکی کاتی ڕاگیرا.
ئاماژەی بەوەشدا، پەرلەمانتاران لەسەر ئامادەنەبوونی وەزیرە پەیوەندیدارەکان لە دانیشتنەکە نیگەران بوون و داوایانکردووە وەزیرەکان ئامادەبن تاکو بڕیار لەسەر کێشەکان بدرێت.
"عەبدولسەلام دۆڵەمەری" سەرۆکی لیژنەی پەروەردە لە پەرلەمانی کوردستان رایگەیاند، لەلایەن سەرۆکایەتی پەرلەمانەوە داوایان لێکرابوو راپۆرت بۆ چارەسەرکردنی کێشەی مامۆستایانی وانەبێژ و ٣ یەکەمەکان و فەرمانبەرانی گرێبەست ئامادە بکەن، بەڵام کۆمەڵێک پۆپۆلیست نایانەوێت کێشەکان یەکلابکرێنەوە و مەرامی سیاسی تێکەڵ بە داواکاری مامۆستایانی وانەبێژ دەکەن و پشێوی دەنێنەوە.
كار و بەرنامەی یەكێتی لە كەركوك گۆڕانكاری بەسەردا هاتووەو كارەكان لە رێگەی چەندین لیژنەی تایبەت و ٣ مەڵبەندی جیا جیاوە بەرێوە دەچێت،ئاسۆ مامەند وەك سەرپەرشتیاری گشتی لە كەركوك كار دەكات .
پەرلەمانی كوردستان سەبارەت بە گرفتەكانی مامۆستایانی وانەبێژ و قەیرانی سوتەمەنی و دامەزراندنی سێ یەكەمەكانی زانكۆ و پەیمانگاكانی هەرێم كۆبۆوە،"لوقمان وەردی"سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لە پەرلەمانی كوردستان لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، یەكێتی پشتیوانی لە دامەزاراندنی سێ یەكەمەكانی زانكۆ و پەیمانگەكانی هەرێم دەكات وەك هاندانێك بۆ خوێندكاران و گرنگیدان بە كەرتی پەروەردە، هەروەها پشتیوانی لە دامەزراندنی مامۆستایانی وانەبێژ و فەرمانبەرانی گرێبەست دەكات.
سەبارەت بە قەیرانی سوتەمەنیش رایگەیاند، ئەركی حكومەت و وەزارەتی سامانە سروشتییەكانە پشتیوانی لە دابەزاندنی نرخی سوتەمەنی بكات، بەتایبەت بەنزین و نەوت و غازی ماڵان، چونكە بەرزبونەوەی نرخی پێداویستییەكان كاریگەری راستەوخۆی لەسەر ژیان و گوزەرانی هاووڵاتیان كردوە.