کوردستان
ئەمڕۆ دووشەممە ٤/١٢/٢٠٢٣ سەعدی ئەحمەد پیرە وتەبێژی یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان لە قەزای مەخمور سەردانی بارەگای مەڵبەندی ٢٠ی قەرەچووغی کرد و لەلایەن سەردار سیامەند لێپرسراوی مەڵبەند و ژمارەیەکی زۆر لە کادیرانی پیشکەوتووی سنورەکە پێشوازیکرا، لەکۆبوونەوەیەکدا سەعدی ئەحمەد پیرە سەبارەت بە بەرنامە و پلانی لیستی ژمارە ١٣٤ "اتحاد اھل نینوی" بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزکاگانی عێراق لەگەڵ کادیران و تیمەکانی بانگەشەی ھەڵبژاردن گفتوگۆی کرد.
سەعدی ئەحمەد پیرە تەئکیدی کردەوە کە ھاوشان لەگەڵ بانگەشەکردن بۆ کاندیدانی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لە لیستی "اتحاد اھل نینوی" لە سنوری پارێزگای موسڵ، زۆر گرنگە ھەڵمەتێکی فراوانی ھۆشیاری چۆنیەتی دەنگدان بەڕێوەبچێت، دەنگدەران ھۆشیار بکرێنەوە بە شێوازی نوێی دەنگدان بە گوێرەی یاسا و سیستەمی نوێی ھەڵبژاردن کە تەواو جیاوازە لەگەڵ ھەڵبژاردنەکانی پێشووتر، ھەر لەو کۆبوونەوەیەدا سەعدی ئەحمەد پیرە تەئکیدی کردەوە کە پێویستە بانگەشەیەکی ھێمن و ئارام بەرێوەبچێت، بەھۆی تایبەتمەندی ناوچەکە و بوونی پێکھاتەی جیاواز لە ناوچەکە پێویستە بۆ ھەموو لایەک روونبکرێتەوە کە یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان لە چوارچێوەی لیستی "اتحاد اھل نینوی" داکۆکیکەری سەرجەم پێکھاتە و نەتەوەکانە، کاندیدەکانی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لە لیستی "اتحاد اھل نینوی" کاندیدی سەرجەم کۆمەڵانی خەڵکی ناوچەکەیە بەبێ جیاوازی، دەبێتە دەنگ و رەنگی ھەموان لە ئەنجومەنی پارێزگای موسڵ.
سەعدی ئەحمەد پیرە دووپاتی کردەوە کە یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان ئامادەیە بۆ پارێزگاریکردن لە مەخمور و خەڵکی ناوچەکە ھەروەھا ھیچ کاتێک خوازیاری ئەوە نین کە خەڵک دێھاتەکان چۆڵبکات بەھەر بیانوێک بێت، یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان خوازیاری ئەوەیە کە ئەم ناوچەیە ھیچ نەبێت بە قەدەر ئەو ھەموو قوربانی و رەنج و ئازارەی کێشاویانە خزمەت بکرێن.
دواتر سەعدی ئەحمەد پیرە رایگەیاند، ھەموومان پێویستیمان بە پاراستنی یەکڕیزی و ئەو پێکەوە ژیانە ھەیە کە چەندین ساڵە خەڵکی مەخمور بە کورد و عەرەب و پێکھاتەکانی ترەوە پیادەی دەکەن، جێبەجێکردنی ماددەی ١٤٠ی دەستوری ھەمیشەیی عیراق مانای دابەشکردنی عیراق و پێکھاتەکانی نییە بەڵکو بۆ زیاتر پتەوکردنی یەکریزی و تەبایی و پێکەوە ژیانی ئاشتیانەی عیراقییەکانە لەو ناوچانەی کە بەھاوبەشی دەژین.
لە کۆتایی کۆبوونەوەکەدا چەندین سەرنج و تێبینی و پرسیار بۆ زیاتر دەوڵەمەندکردنی بەرنامە و پلانی ھەڵمەتی بانگەشەی لیستی ھاوپەیمانی کوردستان لە سنورەکە خرانەڕوو .
دوای کۆبوونەوەکەش ھەر لە چوارچێوەی سەردانەکەی بۆ شارۆچکەی مەخمور سەعدی ئەحمەد پیرە چەندین بنەماڵە و کەسایەتی ناوچەکەی بەسەرکردەوە و لە نزیکەوە گفتوگۆی لەگەڵ کردن و لە کێشە و کەم و کوڕی داواکارییەکانی خەڵکی ناوچەکەی پرسی و بەڵینی دا لە ئەگەری سەرکەوتنی لیستی "اتحاد اھل نینوی" دەتوانن بەشێکی زۆر لە خواست و داواکاری و کێشەکانیان چارەسەربکەن.
وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاوی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، پڕۆژەی چارەسەرکردنی زیانەکانی بەنداوی دەربەندیخان بەھۆی بوومەلەرزەکەی ساڵی ٢٠١٧، بە گوژمەی دوو ملیار و ٢٨٠ ملیۆن دینار بەردەوامە و بودجەی پرۆژەکە لەلایەن حکومەتی ھەرێم و وەزارەتی کشتوکاڵ دابینکراوە و لەلایەن بەرێوەبەرایەتیی گشتی بەنداو و کۆگاکانی ئاو سەرپەرشتی دەکرێت.
وەزارەتی کشتوکاڵ و سەرچاوەکانی ئاو دەشڵێت، سەرەڕای بوونی قەیرانی دارایی لە ھەرێم ٧٥٪ی کارەکانی تەواو بووە و پڕۆژەکە بە بەردەوامی لەلایەن کۆمپانیای جێبەجێکارەوە کاری تێدا دەکرێ
ئەندامێکی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق دەڵێت، ھیچ رێگرییەک لەبەردەم ناردنی ٧٠٠ ملیارەکە بۆ ھەرێم نەماوە و چاوەڕواندەکرێت ئەم ھەفتەیە پارەکە بگاتە ھەرێم.
د.جەمال کۆچەر، ئەندامی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، چەند ئەندامێکی لیژنەی دارایی ئەنجومەنی نوێنەران کە کوردیشیان لەنێودایە، لەگەڵ لیژنەیەکی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق کۆدەبنەوە بۆ ھەموارکردنەوەی یاسای بوودجەی ساڵی ٢٠٢٣.
محەمەد حەسیب، بەڕێوەبەری نەوت و کانزاکانی سلێمانی بە کوردسات نیوزی راگەیاند، بەھۆی کێشەکانی نێوان ھەرێم و بەغدادەوە، ماوەی چوار رۆژە حکومەتی عێراق پشکی ھەرێمی کوردستانی لە بەنزینی ٧٥٠ دیناری نەناردووە.
ئەوەشی خستەڕوو، حکومەتی عێراق تائێستا ئەو نەوتە سپییەی نەناردووە، کە بڕیاربوو لە چەند رۆژی رابردوودا بینێرێت و بە نرخی ٥٠ ھەزار دینار بەسەر ھاووڵاتییاندا دابەشبکرێت.
بەڕێوەبەری نەوت و کانزاکانی سلێمانی وتیشی، حکومەتی عێراق پابەند نییە بە ناردنی پشکی نەوت و بەنزین بۆ ھەرێمی کوردستان و بە پاساوی جیاواز ناوە ناوە پشکی ھەرێم لە سووتەمەنی رادەگرێت.
جەختیلەوەشکردەوە، لەئێستادا لایەنە پەیوەندیدارەکان لەگفتوگۆدان لەگەڵ حکومەتی فیدراڵ بۆ چارەسەرکردنی کێشەکە.
لە درێژەی قسەکانیدا شاڵاو کۆسرەت رەسول گوتی وەک یەکێتیی ئامانجمانەو خەبات دەکەین لەپێناو ئەوەی کەرکووک وەک شارێکی کوردستانی شاری پێکەوەژیانی ئایین و نەتەوە جیاوازەکان بێ و ھەمووان بە ئازادی تێیدا بژین، داواشی لە خزمانی کاکەیی کرد بەشداری کارا بکەن لە ھەڵبژاردن و دەنگ بە نوێنەری راستەقینەی خۆیان بدەن لە لیستی ھاوپەیمانی کەرکووک ھێزو ئیرادەمانە بە ژمارە ١٤٢.
گروپی مقاوەمەی ئیسلامی لە عێراق رایگەیاندووە، لە بەرامبەر ئەو ھێرشانەی کراونەتەسەر خەڵکی غەززە، بەرەبەیانی ئەمڕۆ یەکشەممە، ئەندامانی گروپەکەیان ھێرشیان کردوەتەسەر بنکەی سەربازی ئەمریکا لە ھەولێر.
ئاماژەی بەوەشکردوە، ھێرشەکە بە درۆن ئەنجامدراوە و بەشێوەی راستەوخۆ ئامانجەکەیان پێکاوە.
سەرەتای ئەم مانگە ئەنتۆنی بلینکن، وەزیری دەرەوەی ئەمریکا داوای لە سودانی کرد دامەزراوە و سەربازەکانی ئەمریکا لە عێراق بپارێزێت.
لە بەرامبەردا حکومەتی عێراق رایگەیاند، پابەندن بە پاراستنی راوێژکارانی ھاوپەیمانان لە عێراق، بەڵام ھەر چالاکییەکی سەربازی لە عێراق ئەنجام بدرێت، رەتدەکرێتەوە و قبوڵ کراو نییە.
بەپێی نوسراوێکی کۆمیسیۆنی ھەڵبژاردنەکانی عێراق، کە ئاڕاستەی دادگای فیدڕاڵی کراوە، میکانیزمی دابەشکردنی کورسییەکانی پەرلەمانی کوردستان، بە پشت بە داتای ئەو دەنگدەرانە دیاری دەکرێت کە تۆماری بایۆمتەرییان ھەیە، ئەوەش بە پشتبەستن بە یاسای ژمارەی چواری ساڵی ٢٠٢٣.
بەپێی نوسراوێک بە پشتبەستن بە یاسای ژمارەی ١٢ی ساڵی ٢٠١٨ی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران و ئەنجومەنی پارێزگاکان، ھەر پارێزگایەکی عێراق دەبێت بە یەک بازنە و ھەر بازنەیەکیش بەپێی ژمارەی دانیشتووانەکەی ژمارەی کورسییەکانی بۆ دیاری دەکرێت، بەو پێیەش ھەرێمی کوردستان بۆ سێ بازنەی ھەڵبژاردن دابەش دەکرێت.
کۆمیسیۆن دەشڵێت، ژمارەی کورسییەکانی پەرلەمانی کوردستان ١١١ کورسییە، لەو ژمارەیە ٤١ کورسیان لە پارێزگای سلێمانی و ٣٤ کورسی لە پارێزگای ھەولێر و ٢٥ کورسی لە پارێزگای دھۆک دەبێت، ١١ کورسیش تایبەتن بە پێکھاتەکان، بەجۆرێک پێنج کورسی بۆ کلدانی و ئاشورییەکان، پێنج کورسی بۆ تورکمان، کورسییەکیش بۆ ئەرمەنییەکان تەرخان دەکرێن.
بەرێوەبەرایەتی گشتی کارەبای سلێمانی لەڕاگەیەندراوێکدا رایگەیاند، ئەمڕۆ لیژنەی دیاریکردنی نرخی موەلیدە ئەھلییەکان کۆبوونەوە و بەپێی نرخی سوتەمەنی لە بازاڕەکاندا نرخی ھەر سەعاتێک بۆ یەک ئەمپێڕ ٤٤ دینارە، بەمەش نرخی یەک ئەمپێڕ کارەبای موەلیدەی ئەھلی لە ناوشاری سلێمانی لەنێوان (١٠.٠٠٠) بۆ (١١.٠٠٠) دینارە، بەوپێیەی موەلیدەکان لە نێوان (٢٢٥ بۆ ٢٥٠) کاتژمێر کاریان کردوە، بەھۆی جیاوازی کارکردنیان، نرخی ئەمپێڕێک کارەبای موەلیدەی گەڕەکێک بۆ گەڕەکێکی دیکە جیاواز دەبێت.
ڕاشیگەیاند، ھەندێک شوێن بەرنامەی کارکردنی موەلیدەکانیان لە (٧)ی بەیانی بۆ (١)ی شەوە، نرخی ئەمپێریان (١٢.٠٠٠ بۆ ١٣.٠٠٠ ) دینار. ئەو موەلیدانەش کە کارکردنیان ٢٤ کاتژمێرییە نرخی ئەمپێریان (١٣.٠٠٠ بۆ ١٤.٥٠٠) دینارە.
کارەبای سلێمانی ئاماژەی بەوەشکردووە،خشتەی کارپێکردنی موەلیدە بۆ مانگی دوانزە گۆڕانکاری تێدادەکرێت و موەلیدەکان تەنیا لەنێوان ١ی پاشنیوەڕۆ تا ١ی شەو ئەگەر کارەبای نیشتیمانی کۆژایەوە کار دەکەن، بەیانیانیش لەکاتژمێر ٧:٠٠ تا ٨:٠٠ی بەیانی کاردەکەن. رۆژانی ھەینی و پشووە فەرمییەکان بەیانیان کارناکەن لەبری ئەوە کاتژمێر ١١ی پێشنیوەڕۆ کاردەکەن.
لەڕاگەیەندراوەکەدا باسیان لەوەکردووە، لیژنەی دیاریکردنی نرخی موەلیدە ئەھلییەکان، لەکۆنووسەکەدا جەختیان لەوە کردوەتەوە کە لەکاتی کوژاندنەوەی کارەبای نیشتیمانی نابێت کارپێکردنی موەلیدە و پێدانی کارەبا بەھاوڵاتیان لە ١٠خولەک زیاتر بخایەنێت، بەپێچەوانەوە خاوەن موەلیدەکە سزا دەدرێت.
رێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو لە راپۆرتێکدا ئاشکرایکرد، مانگی تشرینی دووەمی ئەمساڵ، لانیکەم ١٢٢ بەندکراو لە گرتووخانەکانی ئێران لەسێدارەدراون، ئەو ژمارەش ٤٤ حاڵەتی لە مانگی تشرینی یەکەم زیاترە، واتا ئامارەکانی لەسێدارەدان ٥٦.٥% زیادیکردووە.
رێکخراوی ھەنگاو دەشڵێت، ١١ کەس لەوانەی لەسێدارەدراون، بەندکراوی سیاسی و ئایینی بوون، زۆرینەی ئەوانەشی لەسێدارەدراون بە کوشتنی بەئەنقەست یاخود ماددەی ھۆشبەر تۆمەتبار کراون.
راشیگەیاند، ٢٣ کەس لەوانەی لەسێدارەدراون بەلووچ بوون، ١٩ کەسیشیان بەندکراوی کورد و ھەشت بەندکراویان تورک بوون.
دوا نیوەڕۆی ئەمڕۆ یەکشەممە ٣/١٢/٢٠٢٣ لە شاری سلێمانی دەرباز کۆسرەت رەسول لێپرسراوی مەکتەبی پەیوەندییەکانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەشداری کرد لە پرسەی خاتوو (عائیشە عەبدولواحید) دایکی ھەڤاڵ نەرمین عوسمان و خوشکی شەھیدی سەرکردە جەعفەر عەبدولواحید.
لەمیانی بەشداریکردنی لە پرسەکەدا دەرباز کۆسرەت رەسول پرسەو سەرەخۆشی و ھاوخەمی خۆی ئاراستەی خانەوادەی کۆچکردوو کردو ھیوای خواست ئەمە دواکۆست و ناخۆشیان بێت.
بەپێی راگەیەنراوێکی وەزارەتەکە، لە قۆناغێکی دیکەدا وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی بڕی زیاتر لە ٩٠٠ ھەزار دۆلاری بۆ (١٠٠) دەرچوو و کاندیدی تواناسازی خەرجدەکات.
ئارام محەمەد وەزیری خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی دڵنیایی دەدات کە ھەوڵەکانیان بەردەوام دەبێت بۆ دابینکردنی شایستەی دارایی بۆ سەرجەم دەرچوان و کاندیدانی بەرنامەی تواناسازی و تەواوکردنی پرۆسەی خوێندنیان بە سەرکەوتوی و گەڕانەوەیان بۆ ھەرێمی کوردستان بەمەبەستی خزمەتکردن بە سێکتەری خوێندنی باڵا و زانکۆ و دامەزراوە زانستییەکان و دامودەزگاکانی حکومەتی ھەرێمی کوردستان.
وەزارەتی خوێندنی باڵا و توێژینەوەی زانستی داوا لە دەرچوان و کاندیدانی تواناسازی دەکات لە ڕێکەوتی ٤/١٢/٢٠٢٣ بە دواوە سەردانی دیوانی وەزارەت بکەن بەمەبەستی تەواوکردنی رێوشوێنە کارگێڕیی و داراییەکان.
١) پشتگیری شوێنی کار کە بەردەوامە لە خزمەتی بێ پچڕان دوای بەدەستھێنانی بڕوانامەکەی.
٢) ئەگەر کاندید (٥) ساڵ خزمەتی کردبوو لە شوێنەکەی، ئەوا پشتگیری (٥) ساڵ خزمەت لەگەڵ خۆی بھێنێت.
٣) ئەگەر کاندید خۆی ئامادە نەبوو بەھەر ھۆکارێک، ئەوا وەکیلەکەی دەتوانێت سەردان بکات.
٤) ئەگەر کاندید لە کەرتی تایبەت بێت، پێویست دەکات خۆی ئامادەبێت.
بۆ بینینی لیستی سودمەندان کلیک لەسەر ئەم لینکە بکەن
رێکخراوی مافی مرۆڤی ھەنگاو رایگەیاند، سەیوان ئیبراھیمی مامۆستای زمانی کوردی و ئەندامی بەڕێوەبەریی ئەنجوومەنی فەرھەنگی کۆمەڵایەتی"نۆژین"، لەلایەن لقی یەکی دادگای شۆڕشی سنە بە تۆمەتی"دروست کردنی گرووپ بۆ تێکدانی ئاسایش" بە ١٠ ساڵ بەندکردن و بەتۆمەتی"پڕوپاگەندە دژی حکومەت"بە یەک ساڵ بەندکردن، سزا دراوە.
سەیوان ئیبراھیمی، مانگی ئابی رابردوو لە دۆسیەیەکی دیکەدا، لەلایەن دادگای تاوانەکانی شاری سنە بە تۆمەتی "تێکدانی ئاسایشی گشتی"بە یەک ساڵ بەندکردن و دوورخستنەوە و لێدانی ٤٠ قامچی سزادرا، لە مانگی تشرینی دووەمی رابردووش دادگای پێداچوونەوەی سزاکان، سزای بەندکردن و لێدانی قامچیی پەسەندکرد، بەڵام سزای دوورخستنەوەی بۆ بەندیخانەی دێزڵئاوا لە شاری کرماشان ھەڵوەشایەوە.
دەقی پەیامەکە...
بەڕێزان ئەنجومەنی خاوەن پێداویستییە تایبەتەکان
بەبۆنەی رۆژی جیھانی خاوەن پێداویستی تایبەتەکانەوە، گەرمترین پیرۆزبایی لەئێوە و ھەموو خاوەن پێداویستیە تایبەتەکان دەکەم.
ئێوەی بوێر و پڕ ھیوا بۆ ژیان واتانکردوە توێژێکی خۆشەویست و رێزلێگیراوی کۆمەڵی کوردەواری بن, لەم ساڵیادەدا دووپاتی دەکەینەوە کە ھیچ ئاستەنگێک نابێتە رێگر لەبەردەم ئیرادە و خواستی ئێوەدا، تەنیا دەبێ لێتان تێبگەین و دەرگاکان زیاتر بەڕووتاندا واڵا بکەین، چونکە باوەڕی تەواومان بەوە ھەیە کە ھەمووان یەکسانین لەماف و ئەرکەکاندا.
بە ئەوپەڕی توانامانەوە پشتگیری و پشتیوانتان دەبین بۆ بەدیھێنانی داخوازی و ئامانجەکانتان.
قوباد تاڵەبانی
جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران
سەرۆکایەتیی شارەوانیی سلێمانی رونکردنەوەیەکی سەبارەت بە فراوانکردنی گوندەکان بڵاوکردەوە و رایگەیاند، گوندی کۆڵەبی یەکێک نییە لەو ٢٩ گوندەی، سنوورەکانیان بە بڕیاری ئەنجومەنی پارێزگای سلێمانی فراوانکران، تەواوی رووبەری گوندی کۆڵەبی (بێجگە لە پارچە زەوی ژمارە ١١٧) بە زیادەڕەوی دادەنرێت نەوەک بە حەرەمی گوند.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردوە، ھەر خانوویەکی نوێ لەو گوندەدا دروستبکرێت بەھیچ شێوەیەک تاپۆ ناکرێت و شارەوانیش بەرپرس نییە لە ھەر زەرەر و زیانێک لە ئەنجامی دروستکردنی خانووی نوێ بەر ھاووڵاتییان بکەوێت.
لە بەشێکی تری راگەیەنراوەکەدا ھاتووە، خانوەکانی ئەو گوندە بەر یاسای قەدەغەکردنی زیادەڕەوی ژمارە سێ ساڵی ٢٠١٨ دەکەوێت و خانووەکانیان بەپێی یاسای تاپۆکردنی خانووە زیادەڕۆکان مەرجی سەرەکیی تاپۆکردن ئەوەیە خانووەکە پێش ٣١/١٢/٢٠٢٠ دروستکرابێت.
رۆژی یەکشەممە بە دە مووشەک بنکەیەکی ھێزەکانی ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی لە شارۆچکەی رمێلانی رۆژئاوای کوردستان کرایە ئامانج، ھەرچەندە تائێستا ھیچ لایەنێک بەرپرسیاریەتی خۆی لە ھێرشەکە رانەگەیاندووە، بەڵام پێشتر ئەمریکا گروپەکانی نزیک لە ئێرانی بە ئەنجامدانی ھێرشەکان تۆمەتبارکردووە.
لەلایەکی دیکەشەوە روانگەی سوری بڵاویکردەوە، لە ھەمان رۆژدا درۆنێک کە ئەگەرێکی زۆر ئەمریکی بووە ئۆتۆمبێلێکی چەکدارانی نزیک لە ئێرانی لە نزیک سنوری عێراق و سوریا بۆردومانکرووە.
ئەوەشی خستوەتەڕوو، بەگوێرەی زانیارییەکان لە ئەنجامی ھێرشەکەدا ئەوانەی لەناو ئۆتۆمبێلەکەدا بوون، کوژراون.
وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، لە ماوەی دوو مانگی رابردوودا ١٥١ ملیۆن لیتر نەوت بەسەر ھاووڵاتیاندا دابەشکراوە، لە ھەولێر نزیکەی ٦٠ ملیۆن لیتر نەوت و لە سلێمانی ٥٩ ملیۆن لیتر و لە دھۆک ٣٢ ملیۆن لیتر نەوت بەسەر ھاووڵاتییاندا دابەشکراوە.
راشیگەیاندوە، ٧٥٦ ھەزار خێزان لە وەرگرتنی نەوتی سپی سوودمەند بوون، کە دەکاتە زیاتر ٥٨٪ی کۆی ژمارەی خێزانەکانی ھەرێم و ھەر خێزانێکیش بڕی ٢٠٠ لیتری وەرگرتووە.
ھەر بەرمیلێک نەوتی سپی بەنرخی ١٠٣ ھەزار و ٥٠٠ دینار دراوە بە ھاووڵاتییان، بەو پێیەش بەھای نەوتی دابەشکراو ٧٨ ملیار و ٢٤٦ ملیۆن دینار بووە.