کوردستان
فەرمانگەی میدیا و زانیاری بڵاویکردەوە، بەھۆی بەڕێوەچوونی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق، رۆژی دووشەممەی داھاتوو لە سەرجەم دامودەزگاکانی ھەرێمی کوردستان پشووە.
پشووەکە سەرجەم دامودەزگا رەسمییەکانی ھەرێمی کوردستان دەگرێتەوە، رۆژی سێشەممەش کە دەکاتە ١٩ی مانگ، دەوام دەستپێدەکاتەوە.
بەوەش سەرجەم دەنگدەرانی ناوچە دابڕێندراوەکان لە فەرمانبەر و کارمەند و مامۆستاو خوێندکار، دەتوانن بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی کەرکوک و موسڵ و دیالە و تکریت، لە ناوچەکانی خۆیان لە ھەرێم دەنگدان بدەن.
پاشان سەعدی ئەحمەد پیرە وتەبێژی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لە وتەیەکدا خۆشحاڵی خۆی دەربڕی بەوەی کە جارێکی تر لەگەڵ کەسوکار و خانەوادەی شەھیدانی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان کۆدەبێتەوە، ئاماژەشی بەوەکرد، کە خۆی وەکو برای شەھید و خاڵی شەھید و مامی شەھید و کەسێک لە بنەماڵەکەیاندا بە درێژایی مێژووی شۆڕشەکانی کوردستان دەیان شەھیدیان بەخشیوە خۆی بە بەشێک لە کەسوکاری شەھیدان دەزانێت، وتیشی، خاوەنی راستەقینەی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان بنەماڵە و کەسوکاری ئەو شەھیدانەن کە بۆ پارێزگاری کوردستان و یەکێتی نیشتیمانی کوردستان خوێنیان بەخشی، سەعدی ئەحمەد پیرە تەئکیدی کردەوە کە یەکێتیی نیشتیمانیی کوردستان ئەو ئەمانەتە گەورەیە ھەڵدەگرێت کە بڵێسە شەھید جەبار فەرمان ئاماژەیپێکرد، ھەر بۆیە یەکێک لە راسپاردەکانی کۆنگرەی پێنجەم زیاتر گرینگی دان بووە بە کەسوکاری شەھیدان و خزمەتکردنیان، ھاوکات سەرۆک بافڵ جەلال تاڵەبانی لە ھەموو کۆبوونەوە و سەردان و گفتوگۆکانیدا چ لە ناوخۆی یەکێتی چ لەگەڵ بە غدادیش یەکێک لە تەوەرە ھەرە گرنگەکانی مەسەلەی خزمەتکردنی کەسوکاری شەھیدان و زیاتر گرنگی پێدان بووە بە دابینکردنی ئایندەیەکی پڕ لە خۆشگوزەرانی بۆیان بەڵام ئەمە لە کاتێکدا دەکرێت کە یەکێتی نیشتیمانی کوردستان زیاتر وە بەھێزتر دەربکەوێت بۆیە ئێمە لەبەردەم دوو ھەڵبژاردنداین ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکانی عێراق کە لە چەند رۆژی داھاتوودا ئەنجام دەدرێت، وە ھەڵبژاردنی پەرلەمانی کوردستان کە چەند مانگێکی ماوە .
سەعدی ئەحمەد پیرە ئاماژەی بەوەکرد، کە سەرکەوتنی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لەم ھەڵبژاردنە بەتایبەتی لە کەرکوک واتە سەرکەوتنی کورد، تەئکدیشی کردەوە کە کاندیدەکانی یەکێتی نیشتیمای کوردستان خۆیان بە داکۆکی کەر و نوێنەری ھەموو پێکھاتەکان دەزانن لەو شوێنانەی کە خۆیان تێدا کاندید کردوە .
لە کۆتاییدا سەعدی ئەحمەد پیرە روویکردە بنەماڵەی شەھیدان و ئاماژەی بەوەکرد، کە یەکێتی نیشتیمانی کوردستان زۆر دڵنیایە کە بنەماڵە و کەسوکاری سەربەرزی شەھیدان جگە لە خۆیان ھاندەریش دەبن بۆ خەڵکانی تر تاوەکو لەم ھەڵبژاردنەدا بەشێوەیەکی بەرفراوان بەشداریبکەن لە پێناو سەرخستنی کاندیدەکانی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان.
ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێمی کوردستان کۆبوەوە و چەند پرسێکی تایبەت بە ھەرێمی کوردستانی تاوتوێکرد، بەپێی راگەیەنراوێکی ئەنجومەنی وەزیران، دامەزراوەکانی حکومەتی ڕاسپارد بەدواداچوون بۆ رێکارەکانی سەلامەتی لە شوێنە گشتی و تایبەتەکان بکرێت بە تایبەتی کە بڕیاری ئەنجومەنی وەزیران ھەیە بۆ لەبەرچاوگرتنی ڕێکارەکانی سەلامەتی لەو شوێنانە.
لە تەوەرێکی تریشدا ئەنجومەنی وەزیران بە کۆی دەنگ، ڕاسپاردە و چارەسەرەکانی تایبەت بە پرسی زیادبوونی حاڵەتەکانی توندوتیژی دژی ژنان پەسەند کرد، کە لەلایەن جێگری سەرۆکوەزیران لە کۆبوونەوەی پێشووی ئەنجومەن خرابووە ڕوو.
سەبارەت بە کۆبوەنەوەکانیان لەگەڵ بەغداش پێشەوا ھەورامانی وتەبێژی حکومەتی ھەرێم رایگەیاند، لەسەرکۆی رێککەوتنەکان لەگەڵ بەغداد و ناردنی بەشە بودجە، حکومەتی ھەرێم بەمشێوەیەی ئێستا درێژە بە کۆبونەوەکان نادات، ئەگەر نییەتێکی جدی نەبێت بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان.
راشیگەیاند، داھاتی مانگی رابردوی ھەرێم ٣٠٠ ملیار دینار بووە، بەڵام ھەموو مانگێک ئەو برە نییە و دەگۆڕێت.
لە میانی سەردانەکاندا ئاراس محەمەد ئاغا سەردانی ھەریەک لە "شێخ عەبدولباست فەتحی" شێخی عەشیرەتی "البورجب" و "شێخ بەشیر جحیشی" و "شێخ فارس عموری" و "شێخ ساڵح خلیف جحیشی" کرد.
لە سەردانەکاندا ئاراس محەمەد ئاغا سوپاسی پاڵپشتی و پشتیوانی ئەو کەسایەتییانەی کرد بۆ لیستی هاوپەیمانی یەکێتی خەڵکی نەینەوا، ھیواشی خواست رۆڵی کاریگەر ببینن لە سەرخستنی کاندیدانی یەکێتی و خزمەتکردنی خەڵکی موسڵ.
ئەنجومەنی یاسادانانی رۆژئاوای کوردستان لە رەققە بۆ گفتوگۆکردن لەسەر رەشنوسی دەستوور کۆبووەوە، دوای گفتوگۆکردنیش لەسەر سەرجەم برگە و ماددەکانی، بەکۆی دەنگی ئەندامانی ئەنجومەنی یاسادانان پڕۆژەی دەستوورەکە پەسەندکرا.
بەگوێرەی دەستورەکە ھەرێمێک بەناوی "ھەرێمی باکور و رۆژھەڵاتی سوریا" پێکدەھێندرێت، ئەو ھەرێمەش ئەنجومەنی نوێنەران و حکومەت و دەسەڵاتی دادوەری دەبێت.
رۆژی ھەشتی ئەم مانگەش لیژنەی نوسینەوەی دەستوور کە لە ١٥٨ ئەندام پێکھاتبوو، پێشنیازی چین و توێژەکانی لە چوارچێوەی رەشنوسی دەستووردا پەسەندکرد و رەوانەی ئەنجومەنی یاسادانانی کرد بۆ پەسەندکردنی کۆتایی.
سنوری ناحیەی قەرەھەنجیر سەر بە پارێزگای کەرکوکە بەڵام لەژێر کۆنتڕۆڵی ھێزەکانی پێشمەرگەی ھەرێمی کوردستانە، ھێزەئەمنیەکان لە ڕۆژی دەنگدانی تایبەت لەو ناحیەیەدا بەشداری دەنگدان دەکەن.
"نەوزاد کامیل"بەڕێوەبەری گشتیی بازرگانیی لە وەزارەتی بازرگانی ھەرێم رایگەیاند، لیژنەی چاودێریی بازرگانی لە بەدواداچوونی بەردەوامدایە، لە دە مانگی ئەمساڵدا دوو ھەزار و ٧٠٠ سەرپێچی و ٧٠ داخستن و ٣٣٠ ملیۆن دینار پێبژاردنی دارایی ھەبووە، زیاتر لە ١٧٠ تۆن خۆراکی ماوەبەسەرچووش لەناوبراون.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، سەیری مەنەفێستی نرخی بنەڕەتیی کاڵاکانی شوێنە بازرگانییەکە دەکەن و بەراوردی نرخی فرۆشتنەکەی دەکەن، گەر زیاد بوو خاوەنکار سزا دەدرێت.
کەشناسی ھەرێم پێشبینییەکانی کەشوھەوای ئەمڕۆ و سبەینێ بڵاوکردەوە و رایگەیاند، لە ئێوارەی رۆژی چوارشەممەوە بارنبارین لەسەرجەم ناوچەکانی ھەرێم دەستپێدەکات و لەناوچە شاخاوییە بەرزەکان و سنوورییەکان بەفر دەبارێت.
بەرێوەبەرایەتی گشتی کەشناسی و بومەلەرزەزانی ھەرێم لە ڕاگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، ئەمڕۆ ئاسمان نیمچە ھەور بۆ ھەوری تەواو دەبێت، لەگەڵ بارینی نمە باران لەدھۆک و ناوچە شاخاویەکان، لەکاتەکانی شەودا نمە باران درێژ دەبێتەوە بۆ سەنتەری شارەکان و ناوچە جیاجیاکانی ھەرێم.
باسیانلەوەشکردووە، سبەینێ چوارشەممە ئاسمان ھەوری تەواو دەبێت، لەگەڵ بارینی باران لەسەرجەم ناوچەکانی ھەرێم، لەکاتەکانی ئێوارەدا کاریگەری باران بارینەکە زیاد دەکات بەتایبەت لەناوچە شاخاوییەکانی دھۆک و سلێمانی و ناوچە شاخاوییەکانی لەگەڵ بەشێک لەناوچەکانی گەرمیان، ھەروەھا بەفر لەناوچە شاخاوییە بەرزەکان و سنوورییەکان دەبارێت.
بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی :
ھەولێر: ١٨ پلەی سیلیزی
سلێمانی: ١٦ پلەی سیلیزی
دھۆک: ١٦ پلەی سیلیزی
کەرکووک : ٢٠ پلەی سیلیزی
ھەڵەبجە : ١٤ پلەی سیلیزی
زاخۆ: ١٧ پلەی سیلیزی
گەرمیان:٢١ پلەی سیلیزی
حاج ئۆمەران: ٧ پلەی سیلیزی
سۆران: ١١ پلەی سیلیزی
دەقی پەیامەکەی مەکتەبی سیاسی...
بەرێزان سکرتێر و ئەندامانی مەکتەبی سیاسی حزبی زەحمەتکێشانی کوردستان
لە ساڵیادی دامەزراندنی حزبە تێکۆشەرەکەتان، حزبی زەحمەتکێشانی کوردستان، پیرۆزبایتان ئاراستە دەکەین و ھیوای بەردەوامی و سەرکەوتنی زیاترتان بۆ دەخوازین.
حزبی زەحمەتکێشانی کوردستان لە رابردوو لە چەندین وێستگەی خەباتدا رۆڵی دیار و بەرچاوییان ھەبووە، ھیوادراین سەروەرییەکانی رابردوو بە شکۆمەندی بمێنێتەوە،لەھەلومەرجی تازەی خەبات و تێکۆشاندا تەئکید دەکەینەوە لەپەرەپێدانی پەیوەندی پتەوی لەمێژینەی دۆستانەمان لەگەڵ حزبە تێکۆشەرەکەتان و گشت لایەنە سیاسییەکانی تری کوردستان، بەئامانجی قووڵکردنەوەی تەبایی و پێکەوەیی و خەباتی ھاوبەشمان بۆ بەرژەوەندی گەلی کوردستان.کە لە ئێستادا کورد لەبەردەم ھەڵبژاردنێکی چارەنوسسازدایە لە ناوچە دابرێندراوە کوردستانیەکان، بۆیە سەرخستنی دەنگی کورد ھاوسەنگی سیاسیی و ئیداری دەھێنێتە کایە و کۆتایی بە حوکمی خۆسەپێنی دەھێنێت.
جارێکی تر یادی ٣٨ ساڵەی دامەزراندنی حزبی زەحمەتکێشانی کوردستان پیرۆزبێت و ھەمیشە سەرکەوتوو سەرفرازبن.
مەکتەبی سیاسی
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
١٢-١٢-٢٠٢٣
"دلاوەر ئاژگەیی"نوێنەری حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە یەکێتی ئەوروپا لە تۆڕی کۆمەڵایەتی فەیسبووک بڵاویکردەوە، چەند پەرلەمانتارێکی یەکێتی ئەوروپا سەبارەت بە رێککەوتنی ھەرێمی کوردستان و بەغداد و بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی بە نوسراوی رەسمی پرسیار ئاڕاستەی بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپا دەکەن.
لە نوسراوی پەرلەمانتارانی یەکێتی ئەوروپادا ھاتووە، حکومەتی فیدراڵی عێراق و حکومەتی ھەرێم لە سەرەتای ئەمساڵ ڕێککەوتنێکیان لەسەر پشکی بودجە ئیمزا کرد و دەبوو لەلایەن ئەنجومەنی وەزیرانەوە جێبەجێ بکرێت، بەڵام تا ئێستا حکومەتی ھەرێم پشکی خۆی لە بودجەی عێراق وەرنەگرتووە.
لە بەشێکی تری نوسراوەکەدا، لە رێگەی سەرۆکایەیتی پەرلەمانی یەکێتی ئەوروپا پرسیارەکان ئاڕاستەی بەرپرسی سیاسەتی دەرەوەی یەکێتی ئەوروپاکراوە،کە تا چەند ئاگاداری ھۆکاری بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی عێراق و ناکۆکییەکانی نێوان بەغداد و حکومەتی ھەرێمن، لە کاتێکدا بڕیارەکانی دادگای فیدراڵی عێراق وەکو ھێڵی سیاسی لە دژی حکومەتی ھەرێم بەکاردەھێنرێن.
دەقی پەیامەکەی قوباد تاڵەبانی...
بەڕێزان خێزان و خانەوادەی کۆچکردوو عەقید سالار سەردار
بەبیستنی ھەواڵی کۆچی دوایی (عەقید سالار سەردار)، نیگەران و دڵگران بووم.
کۆچکردوو عەقید سالار کادرێکی بەئەمەک و دڵسۆز و ئەفسەرێکی بەدیسپلین و سەرکەوتوو بوو بەتایبەت کە بەڕێوبەر بوو لە فەرمانگەی پاسپۆرتی ھەڵەبجە ، کۆچکردنی جێگای ئەسەفی ھەموومانە.
بۆ ئەم کۆستە، پرسە و سەرەخۆشی ئاڕاستەی ئێوە و خێزان و خانەوادە بەڕێزەکەتان دەکەم، خوای گەورە لەکۆچکردوو خۆش بێت، سەبوری و دڵنەواییش بەھەموو لایەک ببەخشێت.
انا للە وانا الیە راجعون
قوباد تاڵەبانی
سەرپەرشتیاری مەکتەبی سکرتارییەتی سەرۆک مام جەلال
لە دیدارێکدا دوا پیشھات و گۆڕانکارییەکانی بارودۆخی سیاسی عێراق و ھەرێمی کوردستانیان تاوتوێکرد، بەتایبەتیش گفتوگۆکانی نێوان یەکێتی نیشتیمانی کوردستان و پارتی دیموکراتی کوردستان سەبارەت بە کۆی بارودۆخی سیاسی و و ئەمنی لە ھەرێمی کوردستان.
تەورێکی تری دیدارەکەدا گفتوگۆ بوو دەربارەی ھەڵمەتەکانی بانگەشەی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی پارێزگاکان، سەعدی ئەحمەد پیرە جەختیکردەوە کە یەکێتی خوازیاری ئەنجامدانی ھەڵبژاردنە لەکاتی خۆیدا بەشێوەیەکی پاک و بێگەرد و ھەڵمەتی بانگەشەی ھەڵبژاردنەکانیش بەشێوەیەکی ھێمنانە و مەدەنی دوور لە ھیچ توندوتیژی و بەریەک کەوتنێک بەڕێوەبچێت.
وتیشی، لە ئایندەدا کاندیدەکانی یەکێتی نیشتیمانی کوردستان لە ئەنجومەنی پارێزگاکان رۆڵی گرنگ دەبینن و نوێنەرایەتی ھەموو پێکھاتە و نەتەوەکانی پارێزگاکان دەکەن بەبێ گوێدانە ھەویەی قەومی بە کورد، عەرەب، تورکمان و نەتەوە و ئاینەکانی تریشەوە.
لەو دیدارەدا کێشەکانی بودجە و دارایی نێوان حکومەتی ھەرێمی کوردستان و بەغداد و ئاراستەی گفتوگۆکانی نێوان وەفدی ھەردوولا تەوەرێکی تر بوو، یونامی خوازیاری چارەسەری کێشەکان بوو بە ئامانجی چارەسەری قەیرانی مووچە و کۆتاییھێنان بە چاوەڕوانی مووچەخۆران، وەفدەکەی یونامی تەئکیدیکردەوە کە بە ووردی چاودێری ھەموو بارودۆخەکانی عێراق و ھەرێمی کوردستان و ناوچەکە دەکەن لە پێناو لەیەکتر گەیشتنی لایەنەکان و چارەسەری گونجاو بۆ کێشە ھەڵواسراوەکان بەتایبەتی سەقامگیری سیاسی و ئاسایشی ناوچەکە .
سەرچاوەیەکی تایبەت لە کۆبوونەوەکە بە کوردسات نیوزی راگەیاند، سەرەڕای ئیمزاکردنی کۆنووسەکە، لە کۆبونەوەکەدا وەفدی ھەرێم داوای کردووە یاسای ژمارە ٣٠ ساڵی ٢٠١٦ی دەروازە سنورییەکان ھەمواربکرێتەوە، بە جۆرێک حکومەتی ھەرێم بە ھەماھەنگی لەگەڵ حکومەتی فیدڕاڵ، لە رووی یاسایی و ئیداریی و دەستورییەوە دەروازە سنورییەکانی ھەرێم بەڕێوەببات.
سەرچاوەکە راشگەیاند، وەفدەکەی ھەرێم داواشی لە حکومەتی عێراق کرد کە بەشێک لەو دەروازە سنورییانەی تا ئێستا لە لایەن عێراقەوە دانی پێدا نەنراوە، بەرەسمی بناسرێن، لە بەرامبەردا حکومەتی فیدڕاڵ بڕیاریدا لیژنەیەکی باڵا پێکبھێنێت بۆ بە رەسمی ناساندنی دەروازە نا رەسمییەکان.
وەزارەتی دارایی و ئابووری ھەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ ئاوات جەناب نوری، وەزیری دارایی و ئابووری لە بەغداد گرێبەستی وەرگرتنی ٢٠٠ ملیار دیناری وەک قەرز لە رێگای بانکی رەشیدەوە ئیمزا کرد.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لەچەند رۆژی ڕابردوودا گرێبەستی وەرگرتنی ٥٠٠ ملیار دیناریان لە رێگەی بانکەکانی رافیدەین و بانکی بازرگانی عێراقییەوە ئیمزا کردووە و چاوەڕوانن لە نزیکترین کاتدا پارەکە بگاتە سەر ھەژماری بانکی وەزارەت لە لقی ھەولێری بانکی ناوەندی عێراق.
سەرەڕای ئەوەی وەزارەتی دارایی ئاماژەی بە رۆژی دەستپێکردنی دابەشکردنی مووچە نەکردووە، بەڵام بەپێی زانیارییەکانی کوردسات نیوز، دوای گەیشتنی بڕی قەرزەکان لە رۆژانی داھاتوودا، راستەوخۆ وەزارەت خشتەی مووچە رادەگەیەنێت و دەستبە دابەشکردنی مووچە دەکرێت.
دەستەی کەشناسی عێراق رایگەیاند، رۆژانی سێشەممە و چوارشەممە بارستە ھەوایەکی ساردی جەمسەری عێراق و ھەرێمی کوردستان دەگرێتەوە و پلەکانی گەرما ھەشت پلەی سیلیزی نزمدەبنەوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، لە سبەینێوە تاوەباران و بارانی بەخوڕ و مامناوەند لە چەند کاتێکدا دەبارێت، بەتایبەت لە ناوچەکانی ھەرێمی کوردستان و ناوەڕاستی عێراق.
دەستەی کەشناسی دەشڵێت، بارانبارین تا رۆژی چوارشەممە بەردەوام دەبێت و پێشبینی بەفر بارین لە ناوچە شاخاوییەکاندا دەکرێت.
راگەیاندنی وەزارەتی پلاندانانی ھەرێم بڵاویکردەوە، لە دیدارەکەدا گفتوگۆ لەبارەی ئامادەکارییەکانی سەرژمێری گشتی دانیشتووان لە عێراق و ھەرێم کرا، کە بڕیارە مانگی تشرینی دووەمی ساڵی داھاتوو ئەنجامبدرێت.
لای خۆیەوە، وەزیری پلاندانانی ھەرێم رایگەیاند، ھەرێمی کوردستان پشتیوانی ئەو سەرژمێریە دەکات، کە بۆ گەشەپێدان و پێشخستنی وڵاتە، بەشێوەیەک کە دووربێت لە مەرامی سیاسی و دەستێوەردان.
ھەروەھا، ھیوای خواست سەرژمێرییە گشتییەکە لەسەر بنەمای ئەو پلانە و ھەماھەنگییە ئەنجامبدرێت کە لەنێوان ھەردوولادا ھەیە و تەواوی کێشە و گرفتەکانی بەردەمیشی چارەسەربکرێت.