کوردستان
ئەفسەر و کارمەندانی ھاووچۆ دوای چەند سەعاتێک بۆیاخی چاوی کامێراکە و ئینارەکەیان پاککردەوە و ھاوشێوەی ڕۆژانی ئاسایی دەتوانێت سەرپێچی شۆفێران تۆمار بکات.
نەقیب فەرھاد گورون لێپرسراوی ھۆبەی کامێراکانی ھاتوچۆ لە سلێمانی لە لێدوانێکدا بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، ئەوەی کراوە کارێکی نایاساییە و لە کاتی ئاشکرابوون ئەنجامدەرانیشیدا ڕووبەڕووی یاسا دەکرێنەوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، لەو کاتەوەی ئەو کامێرایە جێگیر کراوە ھیچ ڕووداوێکی ھاتووچۆ لەو شوێنەدا ڕووی نەداوە.
لەو ئیڤێنتەدا تیشک خرایە سەر ئەو تاوانە جینۆسایدانەی بەرامبەر گەلی کورد ئەنجامدراون، بەھۆی نەبوونی دادپەروەری لە عێراق، چالاکوانی کۆمەڵی مەدەنی و شارەزایانی بواری یاساش جەخت دەکەنەوە، کورد لە عێراقی نوێدا تەنھا بە پەیڕەوکردنی عەدالەت دەتوانێت بە مافە دەستوری و یاساییەکانی بگات.
بە چاودێری فەرماندەی ھێزە ھاوبەشەکان و وەزارەتی پێشمەرگە، ھاوپەیمانی نێودەوڵەتی بە بڕی زیاتر لە (٣) ملیۆن و (٧٨٥) ھەزار دۆلار ھاوکاری سەربازیی پێشکەشی پێشمەرگە دەکات، بە مەبەستی دابینکردنی جبەخانەی سەربازیی بۆ شەڕی ڕووبەڕووبوونەوەی پاشماوەکانی داعش.
ئەو ھاوکارییە لە چوارچێوەی بەرنامەی سندوقی پشتیوانی ھێزەکانی ھاوپەیمانانە بۆ جەنگی دژی داعش کە لەلایەن وەزارەتی بەرگری ئەمریکاوە دابینکراوە، بۆ پشتیوانی حکومەتی عێراق لەو جەنگە.
کۆمەڵەی قوربانیانی کیمیابارانی ھەڵەبجە ئاماژە بۆ ئەوە دەکات، لە ئەگەری پابەند نەبوونی عێراق، ئەرکی نوێنەرانی کوردە جەخت لەسەر ئەو پرسە بکەنەوە و گوشار بخەنە سەر حکومەتی عێراق بۆ ئەوەی ببێتە ئەندام لەو دادگایە، ئەوەش ھۆکارێک دەبێت بۆ ئەوەی ھیچ پێکھاتەیەک لە عێراقی نوێدا ترسی جینۆسایدکردنی نەبێت.
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ٩٤٢ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و شەش تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ٨٣٨ تووشبووی تری ڤایرۆسەکەش چاکبوونەتەوە.
لە راگەیەندراوێکدا وەزارەتی رۆشنبیری و لاوانی حکومەتی ھەرێمی کوردستان رایگەیاندووە، سەبارەت بەم بادۆخە سیاسییەی لە عێراق و کوردستان دەگوزەرێت، داوا لە سەرجەم کەناڵەکانی راگەیاندن دەکات خۆیان بەدوور بگرن لە ھەواڵی ناڕاست و بەپەلەی نادروست، کە سەرچاوەکەی نادیار و شاراوە بێت.
لە بەشێکی تری راگەیەندراوەکەشدا دەڵێت، پێویستە ھەموو لایەک پابەندبن بە ئاکار و مۆراڵی پیشەییانەی کاری راگەیاندن، چونکە داڕشتن و بڵاوکردنەوەی ھەواڵی ناڕاست خزمەت بە دۆزی گەلەکەمان ناکات و لە ئامانجی راستەقینە دوورمان دەخاتەوە.
وەزارەتی رۆشنبیری جەختلەوەدەکاتەوە، ھەموو لایەک بەرپرسیارانە مامەڵە لەگەڵ رووداو و پێشھاتەکان بکەن و ھەواڵی بێ بنەما و ناڕاست بڵاونەکەنەوە.
تۆڕی ھاوپەیمانی رێکخراوە کوردستانییەکان لەسلێمانی پانێلێکی رێکخست و ئەندامێکی تۆڕەکەش دەڵێت، ٢٣ ساڵ بەسەر دامەزاراندنی دادگای نێودەوڵەتی تاوان تێدەپەڕێت، بەڵام تائێستا عێراق ئەندام نییە تێیدا، بۆ ئەو مەبەستەش داوا لە حکومەتی ھەرێمی کوردستان و لایەنە سیاسییەکان دەکەن فشارەکانییان لەسەر حکومەتی عێراق چڕ بکەنەوە بۆئەوەی ھەوڵی بە ئدامبوون بدات لەو دادگایە، چونکە کاری سەرەکی و لەپێشینەی دادگای نێودەوڵەتی تاوان دادگاییکردنی تاوانبارانی تاوانی جەنگ و جینۆساید و کوشتنی بەکۆمەڵە.
بەپێی بڕیاری وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندنی ھەرێم یەکی ئاب کۆتا وەدایە بۆ لێدانی لۆگۆ و لەزگەی تەکسی، لەوبارەیەوە دیلان رەواندزی وتەبێژی وەزارەتی گواستنەوە و گەیاندنی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، لە ئێستادا ھیچ بڕیارێک نەدراوە بۆ درێژکردنەوەی وادەی کۆتایی بۆ لێدانی لۆگۆ و لەزگەی تەکسی و دوای جەژنی قوربان ھەردوو وەزارەتی ناوخۆ و گواستنەوە و گەیاندن کۆدەبنەوە بڕیاری گونجاو لە بەرژەوەندی خاوەن تەکسییەکان دەدەن.
روونیشیکردەوە، زیاتر لە ٨٢ ھەزار تەکسی لە ھەرێمی کوردستان ھەیە و تەنھا لە ١٥%ی خاوەن تەکسییەکان لۆگۆ و لەزگەیان لە ئۆتۆمبێلەکانیان داوە.
شۆڕش ئیسماعیل وتەبێژی پۆلیسی راپەڕین لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، پێش ھاتنی رۆژانی جەژن ھاوڵاتیان دەتوانن سەردانی بەشی گرتن و گواستنەوە بکەن بەمەبەستی سەردانی راگیراوان و لە رۆژانی جەژندا سەردانی کردنی بەشی گرتن و گواستنەوە قەدەغەیە.
وتیشی، لە رۆژانی جەژندا پۆلیسی شارەوانی لەگەڵ بنکەکانی تری پۆلیس چاودێری وردو تەواوی زۆربەی ناوچەکان دەکەن بەمەبەستی رێگری کردن لە دیاردەی زیادەڕۆیی.
بەھۆی دروستبوونی پەیوەندیی گەشتیارییەوە لە نێوان عیراق و بیلاڕوسیادا، لە ماوەی چەند مانگی ڕابردوودا دیاردەی کۆچی نایاسایی لەو وڵاتەوە بۆ ناو خاکی لیتوانیا دەستیپێکردووە، سەرۆکی دەزگای لوتکەش رایدەگەیەنێت، لە ئێستادا بەشێک لە گەنجانی ھەرێمی کوردستان خۆیان ئامادەدەکەن، لەو ڕێگایەوە بگەنە وڵاتانی ئەورووپا.
لەو بارەیەوە ئاری جەلال سەرۆکی دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران رایگەیاند، ئەم لێشاوە کۆچەی لەڕێگای وڵاتانی بیلاڕوسیا و لیتوانیاوە دەستیپێکردووە شەپۆلێکی نوێیە لە کۆچی گەنجان، وا تێگەیەندراون ئەمە ڕێگایەکی سەلامەتترە و ئەگەری گەیشتنیان بە وڵاتانی ئەوروپا لەم ڕێگایەوە زۆر بەرزترە کە تێگەیشتنێکی ھەڵەیە.
وتیشی، لە ئێستادا لە ھەرێمی کوردستان و عیراق بەشێک لە قاچاخچییەکان دەستیان کردووە بە ھاندانی گەنجان بۆ ئەوەی لە رێگەی کۆمپانیا گەشتیارییەکانەوە خۆیان بگەیەننە وڵاتی بیلاڕوسیا و ئەوانیش لەو وڵاتەوە بۆ ئۆتۆمبێل دەیانخەنە ناو خاکی لیتوانیا.
ئاشکراشیکرد، بەپێی ڕاپۆرتێکی دەزگای ڕاگەیاندنی فەرمیی وڵاتی لیتوانیا، بەشێک لە کۆچبەرەکان وا تێگەیەندراون لە وڵاتی لیتوانیاوە بە فڕۆکە دەگەیەندرێنە ئەو وڵاتەی خۆیان دەیخوازن، لە بەرامبەر ئەمەشدا، قاچاخچییەکان بڕی ١٠ ھەزار تا ١٧ ھەزار دۆلار لە ھەر کۆچبەرێک وەردەگرن.
ئاری جەلال تەئکیدیشکردەوە، سەرلەبەری ئەو وتانە ناڕاستن و لەگەڵ گەیشتنی کۆچبەران بە لیتوانیا، دەستبەجێ دەستگیر دەکرێن و دەخرێنە کامپەوە بەلایەنی کەمەوە پێویستە ماوەی شەش مانگ لەوێ بمێننەوە تا بڕیار لە چارەنووسیان دەدرێت، چارەنووسی زۆرینەیان دیپۆرت کردن دەبێت، بەھۆی کێشەی نێوان بیلاڕوسیا و لیتوانیاوە.
سەرۆکی دەزگای لوتکە راشیگەیاند، وڵاتی لیتوانیا لەئێستادا بڕی ٤١ ملیۆن دۆلاری دابین کردووە بۆ تەلبەند کردنی سنوورەکانی لەگەڵ وڵاتی بیلاڕوسیا و دانانی کامێرای چاودێری و رادار لەسەر ئەو سنوورانە بۆ ڕاگرتنی ھەموو سنووربەزاندنێک.
باسیلەوەشکرد، لەئێستادا ھەزاران سەربازی پاراستنی سنوور لە وڵاتی لیتوانیا لەسەر سنوورەکان جێگیر کراون بۆ دەستگیر کردنی ئەوانەی سنووری ئەو وڵاتە دەبەزێنن بە جۆرێک کە دەرچوون زۆر ئەستەمە.
پەیامنێری کوردسات نیوز ڕایگەیاند، ئاگرەکە زیانی گیانی نەبووە و تیمە فریاگوزارییەکان بە خێرایی کۆنترۆڵیان کردووە.
کەمپی ئاوارەکانی کۆمەڵگەی شاریا، زیاتر لە ٢٠ ھەزار ئاوارەی شەنگالی تێدا دەژی و مانگی حوزەیرانی ئەمساڵیش، بەھۆی ڕووداوێکی ئاگرکەوتەوە لە کەمپەکە دەیان خێمەی ئاوارەکان سووتان.
بە پێی ڕاگەیەندراوێکی وەزارەتی تەندروستی، لە ماوەی ٢٤ سەعاتی ڕابردوو لە ھەرێمی کوردستان ١١٤٤ کەسی تر تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا بوون و ھەشت تووشبووی تری کۆرۆنا گیانیان لە دەستدا و ٧٦٠ تووشبووی تری ڤایرۆسەکەش چاکبوونەتەوە.
قوباد تاڵەبانی ڕاشیگەیاند: ئامانج لە گۆڕانکارییەکان بۆ باشتر بەڕێوەچونی کارەکانی حکومەت و خزمەتکردنی زیاتری ھاوڵاتیانی سنوری پارێزگای سلێمانییە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، ئەو کەسانەی کاری باش دەکەن و خزمەتی ھاوڵاتیان دەکەن پاڵپشتی تەواو دەکرێن، بەڵام لە بەرامبەردا قورسترین سزای ئەو کەسانە دەدرێت کە تێوەبگلێن لە گەندەڵی و پۆست و پێگەکانیان بۆ مەرامی تایبەتی بەکاربھێنن و دڵسۆز نەبن لە جێبەجێکردنی ئەو ئەرکەی کە پێیان سپێردراوە.
لە بەشێکی تری کۆبوونەوەکەدا قوباد تاڵەبانی ڕایگەیاند: بەھیچ جۆرێک ڕێگە بە ھێزە ئەمنییەکان نادرێت دەستێوەردان لە کاروباری بازاڕ و سیاسەت و بژێوی ژیانی خەڵکدا بکەن، لە کۆتایی وتەکانشیدا جێگری سەرۆکی حکومەت ڕایگەیاند: تەنیا ئامانج لەم بڕیار و گۆڕانکارییانە خزمەتکردنی زیاتری ھاوڵاتیان و جێبەجێکردنی ئەرکی دامەزراوەکانی حکومەتە لە ئاستێکی باش و پێویستدا لە بەرامبەر خەڵک و ڕێگریکردن لە ھەر ھەڵە و کەموکورتییەک کە زیان بە ژیان و کاسبی خەڵک بگەیەنێت.
بافڵ تاڵەبانی هاوسەرۆکی یەکێتی و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەت ھاوکارییان گەیاندە ٢٠٠ خێزانی خاوەن پێداویستی تایبەت لە سلێمانی، سامان حسێن سەرۆکی یەکێتی کەمئەندامانی کوردستان بە کوردسات نیوزی رایگەیاند، بافڵ تاڵەبانی هاوسەرۆکی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم لە لەبارەگای یەکێتی کەمئەندامانی کوردستان لە گەڕەکی زێڕینۆک لەسلێمانی ھاوکاری ٢٠٠ خێزانی خاوەن پێداویستی تایبەتیان کردووە.
وتیشی، ھاوکارییەکان مادین و بۆ جەژنی قوربانی پیرۆزە.
ئێوارەی ھەینی ١٦ی تەموزی ٢٠٢١ تیمێک بە نوێنەرایەتیی لقی سلێمانی سەندیکای رۆژنامەنووسانی کوردستان و سەنتەری میترۆ و رۆژنامەی ھاوڵاتی، سەردانی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستانیان کرد.
مەبەستی سەردانەکە بۆ گفتوکۆکردن بوو لە رەوشی رۆژنامەگەریی و ئازادی وتن و بڵاوکردنەوە.
قوباد تاڵەبانی دڵنیایی تەواوی دا بە نوێنەرانی سەندیکا و میترۆ و ھاوڵاتی، بە ھیچ شێوەیەک مەترسی لەسەر رەوشی ئازادیی رۆژنامەگەریی لە سلێمانی دروست نابێت وھیچ رۆژنامەنووسێکیش دووچاری لێپرسینەوە نابێت، لەسەر ئەو بنەمایەی ھەندێک کەناڵ و پەیجی دیاریکراو داخراون، کارمەندەکانیان نە نانبڕاو دەبن و نە دووچاری دەرکردن دەبن.
مەزڵوم کۆبانێ لە توێتێکدا رایگەیاند، ھەواڵی دۆزینەوەی گۆڕێکی بەکۆمەڵ لە عەفرین کە لەلایەن وەزارەتی بەرگریی تورکیاوە بڵاوکراوەتەوە، گوایە بەدەستی شەڕڤانان کوژراون، بێ بنەمایە و دوورە لە راستییەوە.
مەزڵوم کۆبانێ دەڵێت، تورکیا رای گشتیی چەواشەکردووە و راستییەکانی ئاوەژوو کردووەتەوە، ئاشکراشی کردووە، ئەو گۆڕە بە کۆمەڵە گۆڕی ئەو شەھیدانەی عەفرینن کە بەرگرییان لە شارەکە کردووە.