ئابووری
دوای ئەوەی لە چەند رۆژی رابردوو نرخی یەک بەرمیل نەوت لە ٧٠ دۆلار نزیک بوەوە و پاشان دابەزی، ئەمڕۆ نرخی نەوت لە بازارەکانی جیھان بەرزبوونەوەی تۆمارکردەوەو، نرخی یەک بەرمیل نەوتی سوکی بەسرە کە رەوانەی ئاسیا دەکرێت ٦٧ دۆلار و ٧٥ سەنتی تۆمار کرد و نەوتی خاوی برینتیش ٦٨ دۆلار و ٢٥ سەنتی تۆمار کرد، بەڵام نەوتی رۆژئاوای تەکساس ٦٤ دۆلار و ٨٠ سەنتی تێنەپەڕاند.
ھەڵبەزو دابەزی نرخی نەوت لە جیھاندا دەگەڕێتەوە بۆ شەپۆلەکانی کۆرۆنا ڤایرۆس کە مەترسی لەسەر پرۆژەکان و دابەزینی خواستی ھەمووەکی دروست کردووەو رێگە نادات نرخەکەی جێگیر ببێت.
بەپێی داتایەکی کۆمەڵەی ھەناردەکارانی تورکیا ناردنی کاڵاوشتومەکی تورکی بۆ سعودیە بەرێژەی ٩٤.٤% کەمیکردوەو گەشتووەتە یانزە ملیۆن دۆلار.
پێگەی ئەلکترۆنی (پی ئەی ئینتلیجێنس) تایبەت بەشیکاری ئابووری و سیاسەت ئاماژەی بەھەوڵەکانی رەجەب تەیب ئەردۆگان سەرۆکی تورکیا کردوە بۆ ئاسایکردنەوەی پەیوەندیەکانی لەگەڵ سعودیە و پێدەچێت لەپێناو ئاسایکردنەوەی ھەناردەی وڵاتەکەی چاوپۆشی لەکەیسی کوشتنی جەمال خاشقچی بکات لەناو باڵیۆزخانەی سعودیە لە تورکیا و ململانێکانیان لەسەر لیبیاش کۆتایی پێبھێنن.
بتکوین دیارترین دراوی کۆددارە لە جیھاندا، و بەھای بازاڕیی ئەو دراوە دەگاتە یەک ترلیۆن دۆلار، و لەسەرەتای ئەمساڵیشەوە بەھای دراوەکە لە بەرزبونەوەی بەردەوامدایە، بەتایبەتی دوای ئەوەی کۆمپانیای (تێسلا) بڕیاریدا وەبەرھێنانی تێدا بکات، لە ئێستاشدا نرخی یەک بتکوێن ٥٧ ھەزار و ٢٣٨ دۆلارە.
مەسیح کشاوەرز سەرۆکی لیژنەی ھاوردەکارانی برنج لە ئێران رایدەگەیەنێت، تەنھا ٢٠% ھاوڵاتیانی ئێران توانای کڕینی برنجیان ھەیە، بەھۆی کەمی دراوی بیانیشەوە ھاوردەکردنی برنج کەمیکردوە و نرخەکەشی بە رێژەیەکی بەرچاو بەرزبووەتەوە.
وتیشی، نرخی برنجی ھاوردەکراویش بە رێژەی ١٥٠% بەرزبووەتەوە و نرخی یەک کیلۆگرام برنجی ھاوردە گەیشتووەتە ٣٠ ھەزار تمەن و نرخی یەک کیلۆگرام برنجی بەرھەمھێنراوی ئێرانیش بۆ زیاتر لە ٤١ ھەزار تمەن بەرزبووەتەوە.
بەگوێرەی ئاماری گومرگەکانی ئێرانیش لە ساڵی ٢٠٢٠دا بەبڕی ٩٢٥ ملیۆن دۆلار، ٨٧٠ ھەزار تۆن برنج ھاوردەی ئێران کراوە، کە بەراورد بەساڵی ٢٠١٩ بە رێژەی ٤٠% دابەزیووە.
بەیانی ئەمڕۆ لە بازاڕەکانی جیھان نرخی نەوت نزیک بووەوە لە ٧٠ دۆلار بەڵام لە ئێوارەدا نرخی یەک بەرمیل نەوتی خاوی برێنت ٢٨ سەنت دابەزی و بە ٦٨ دۆلار و ٦٨ سەنت فرۆشرا و خاوی تەکساسیش ٣١ سەنت نرخەکەی دابەزی و بە ٦٥ دۆلار و ٣٢ سەنت مامەڵەی پێوە دەکرا.
ئاژانسی ڕۆیتەرزیش ئاشکرای کردووە لە ئەنجامی زۆر بوونی پێکوتەی کۆرۆنا لەسەر ئاستی جیھان و ڕێگەدان بە گەشت کردن و خستنەوەگەڕی پیشەسازیەکان، چاوەڕوان دەکرێت نرخی نەوت لە چەند مانگی داھاتوو لە دەوروبەری ٨٠ دۆلار تۆمار بکات.
کۆمپانیاکەی شاماران لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بەوەکردووە، کۆمپانیاکەیان توانیوویەتی ١٠٤٪ی قەرزەکانی بگەڕێنێتەوە و قەواڵەکانیشی بە بڕی ١٠ ملیۆن دۆلار بدەنەوە ئەمە سەرباری ئەوەی لە چارەکی یەکەمی ئەمساڵ توانیوویانە ١٣ ملیۆن دۆلار قازانج بکەن.
عادل شاوش بەڕێوەبەری کۆمپانیای شاماران ڕایگەیاندووە بەھۆی بڵاوبوونەوەی کۆرۆنا لە ساڵی ڕابردوو تەواوی پڕۆژەکانی گەشەپێدانیان وەستاندووە بەڵام بەھۆی بەرزبوونەوەی نرخی نەوت لە ٢٠٢١ گەشبینن و ھەوڵی پەرەپێدانی پڕۆژەکانیان ئەدەن.
ھەر بە پێی ڕاگەیەندراوەکەی شاماران لەم ساڵدا بڕی ٤١ ملیۆن و ٧٠٠ ھەزار دۆلاریان وەک شایستەی دارایی کۆمپانیاکە لەلایەن حکومەتی ھەرێمەوە پێدراوە و لە ماوەی کارکردنیشیان زیاتر لە ٤٠ ملیۆن بەرمیل نەوتیان بەرھەمھێناوە.
داھاتەکانیشی لە چارەکی یەکەمی ئەمساڵدا بە ڕێژەی ١.٧٪ زیادیکردووە و بووەتە ١ ملیار و ٢١٠ ملیۆن دۆلار کە لە ساڵی ٢٠٢٠ دا ١ ملیار و ١٠٠ ملیۆن دۆلار بووە .
وەبەرھێنەرانیش لە پەیمانگای پترۆڵی ئەمریکی پێیانوایە، داواکاری لەسەر ڤاکسینی کۆرۆنا و زیادبوونی جموجۆڵی ئابوری پشتیوانی بەرزبوونەوەی نرخی نەوت دەکات.
ئیحسان عەبدول جەبار وەزیری نەوتی عێراق رایگەیاند، پلانی کڕینەوەی پشکی ئیکسۆن مۆبیلیان ھەیە لە لایەن کۆمپانیای نەوتی بەسڕەوە کە ڕێژەکەی ٣٢ % لە کێڵگەی رۆژئاوای قەڕنەی یەک لە باشووری عێراق.
کۆمپانیا ئیکسۆن مۆبیل پلانی فرۆشتنەوەی پشکەکانی لە کێڵگەی ئەلبارز ھەیە کە بڕی ٢٠ ملیار بەرمیل یەدەگی نەوتی زانراوی ھەیە و لە ساڵی ٢٠١٠ وە کۆمپانیا ئەمریکیەکە کاری تێدا دەکات.
ھۆکاری فرۆشتنەوەی پشکەکانی ئیکسۆن دەگەڕێتەوە بۆ سیاسەتەکانی ئۆپیک پڵەس بە کەمکردنەوەی ڕێژەی بەرھەمھێنان و ناجێگیری بارودۆخی سیاسی و دواکەوتنی شایستە داراییەکانییان لە لایەن حکومەتی عێراقیەوە .
لە ڕاگەیەندراوەکەی بانکی ڕافیدەیندا ھەر ١٦ لقەکەی لە بەغدا ئاگادار کردووەتەوە کە لەمڕۆوە دەست بکەن بە دابەشکردنی ئەو پێشینەیە و سەرجەم فەرمانبەر و کارمەندی ھێزەکانی پۆلیس و ئاسایش و ناوخۆی عێراق بگرێتەوە.
مانەوەی نرخی نەوت بەو بەرزیەی ئێستای دەگەڕێتەوە بۆ ئاسانکاری ھاتوچۆی ھاوڵاتیان دوای کەرەنتینەی سەرتاسەری لە جیھاندا،ھاوکات لەسەرەتای ئەم مانگە بڕی نەوتی عەمبار کراوی کۆگانی ئەمریکا دووملیۆن وھەزار بەرمیل کەمیکردووە و ئەمەش خواستی لەسەر نەوت بە بەرزی ھێشتوەتەوە.
سەنتەری فیدڕاڵی ئیمارات بۆ کبێڕکی و سەرژمێری سەبارەت بە داکشانی ئابووری ئەو وڵاتە لە ساڵی ٢٠٢٠ دا، بە ھۆی ڤایرۆسی کۆرۆناوە ٦.١ % بووە لەگەڵ زیانگەیاندن بە چەندین سێکتەری نانەوتی گرنگ داکشانەوەی بە خۆوە بینیوە لەوانە سێکتەرەکانی خزمەتگوزاری بە ڕێژەی ٢٣.٦ % و بازرگانی تاک و کۆ بەڕێژەی ١٣.١ % و پیشەسازی و بنیادنان بەڕێژەی ١٠.٤ % دابەزیوون لە ساڵی ٢٠٢٠ دا .
بانکی ناوەندی ئیماراتی ئاماژەی بە گەشەی ئابووری داوە، کە چاوەڕوان دەکرێت تا کۆتایی ئەمساڵ بە ڕێژەی ٢.٥ % زیاد بکات .
نرخی یەک بەرمیل نەوتی برێنت بەڕێژەی ٢% دابەزی و بە ٦٦ دۆلار و ٣٥ سەنت مامەڵەی پێوەکرا و نرخی یەک بەرمیل خاوی تەکساسیش بە ڕێژەی ١.٥% دابەزی و بە ٦٣ دۆلار فرۆشرا.
پێشبینیەکانی بانکی گۆڵدمان ساکس بۆ بەرزبوونەوەی نرخی نەوت لە ماوەی چەند مانگی داھاتوودا بە ٨٠ دۆلار بۆ ھەربەرمیلێک لە لایەن ناوەندی ئینێرجی ئەسپێکتەوە بە ئەستەم دەزانرێت بە ھۆی شەپۆلێکی دیکەی کۆرۆنا لە ھیندستان نرخی نەوت لە ماوەیەکی نزیکدا ٧٠ دۆلار تێبپەڕێنێت.
بەھۆی کەمبوونەوەی خواستی ھیندستان لەسەر سوتەمەنی و دابەزینی ئاستی وەبەرھێنانی چین، نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیھان دابەزی.
نرخی نەوت لە بازاڕەکانی جیھان بەراورد بە چەند ڕۆژی ڕابردوو ١.٥٪ دابەزیوە، بۆ ئەو مەبەستەش نرخی یەک بەرمیل نەوتی خاوی تەکساس ٦٣ دۆلار و ٥٨ سەنتی تۆمار کرد و نەوتی خاوی برێنتیش بە ٦٦ دۆلار و ٧٦ سەنت مامەڵەی پێوە کرا.
دابەزینی نرخی نەوت دەگەڕێتەوە بۆ بڵاوبوونەوەی کۆرۆنا بە شێوەیەکی بەربڵاو لە ھیندستان و دابەزینی قەبارەی وەبەرھێنانی چین لە سەرتاسەری جیھاندا.