کوردستان
دەقی پەیامەکە...
بەڕێزان خانەوادەی لانە ئیسماعیل محەمەد
بەبیستنی ھەواڵی ماڵئاوایی یەکجارەکی جوانەمەرگ (لانە) زۆر غەمباربووم.
لە ناخی دڵەوە پرسە و سەرەخۆشیتان لێ ئەکەم و ھاوبەشی خەم و پەژارەتانم.
خوای گەورە لە کۆچکردوو خۆش بێت، وجێگەی بەھەشت بێت، سەبرو ئارامی بەھەمووان ببەخشێت.
شاناز ئیبراھیم ئەحمەد
لانە کچی شاعیرو نوسەری ھەست ناسک کاک ئیسماعیل محمدە
ئاسایشی ھەولێر یەکێک لەو خاوەن نانەواخانانەی دەستگیرکرد کە ناڕەزایی دەردەبڕی
دوای ئەوەی خاوەن نانەواخانەیەک لە ھەولێر ناڕەزایی دژی گرانی نرخی غاز و ئارد و کارەبا دەربڕی، ئێوارەی ئەمڕۆ دووشەممە لەلایەن ئاسایشی ھەولێرەوە دەستگیرکرا.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، ئەمڕۆ خاوەنی ژمارەیەک نانەواخانە و سەمونخانە گردبوونەوە و یەکێک لەو خاوەن نانەواخانانە کە ناڕەزایەتی دەربڕیوە و داوای کردووە حکومەت کار ئاسانی بۆ نانەواخانەکان بکات، لە لایەن ئاسایشی ھەولێرەوە دەستگیر کراوە و چارەنوسی دیار نییە.
لە مانگی ئەیلولی ٢٠٢٢ەوە بەھۆی کۆچیدوایی یوسف قەرزاوی سەرۆکی یەکێتیەکە، ئەو پۆستە پڕنەکراوەتەوە.
د.عەلی خاوەنی زیاتر لە ١٠٠ توێژینەوە و دەیان کتێبە بە زمانی عەرەبی و بەشێک لە کتێبەکانی وەرگێڕدراونەتە سەر زمانی کوردی و زمانەکانی تر.
راشیگەیاند، "ھەزاران کەس لەپێناوی رزگاری و ئازادی ھەرێمی کوردستان گیانی خۆیان بەخت کردووە، بەڵام کارەساتێکی زۆر گەورەیە، کە ئێستا ھاووڵاتییان نەتوانن، تەنانەت دڵی پڕ لەزوخاوی خۆشیان بەتاڵ بکەنەوە لە بەرامبەر ئەم ھەموو باج و زەریبەیەی حکومەت بەسەر کۆمەڵانی خەڵک سەپاندوویەتی".
ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، پێویستە ھێزە سیاسەکان لەگەڵ ھەموو کۆمەڵە و رێکخراو و سەندیکاکانی کرێکارانیش بێنە دەنگ لە دژی ئەم بەرتەسککردنەوەی ئازادی رادەربڕین، ناکرێت ھاووڵاتییەک قسەیەک بکات و ئاسایش دەستگیری بکات.
دەقی پرسەنامەکە...
بەڕێز کاک ئیسماعیل محەمەد
بەڕێزان خێزان و خانەوادەی کۆچکردوو
بەبیستنی ھەواڵی کۆچی دوایی خاتوو (لانە) کچی شاعیر و نوسەری دیار (ئیسماعیل محەمەد)، نیگەران و دڵگران بووم.
بۆ ئەم خەمە، پرسە و سەرەخۆشی لەخۆتان و بنەماڵەکەتان دەکەم، خوای گەورە لەکۆچکردوو خۆش بێت و جێگەی بەھەشت بێت، سەبوری و دڵنەواییش بەھەموو لایەک ببەخشێت.
انا للە وانا الیە راجعون
قوباد تاڵەبانی
لێپرسراوی مەکتەبی سکرتارییەتی سەرۆک مام جەلال
ئاسۆ مامەند ئەندامی مەکتەبی سیاسی یەکێتی بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، دەیانەوێت نێو ماڵی کورد ێک بخەن و بەیەک کوتلەی کوردییەوە بچنە گفتو گۆوە لەگەڵ پێکھاتەکانی دیکە لە کەرکوک.
وتیشی، نەک تەنھا لە کەرکوک بەڵکو لەتەواوی ناوچە دابڕێندراوەکان دەیانەوێت ئەو یەکڕیزیە دروستبکەن بۆ ئەو مەبەستەش لەگەڵ پارتی کۆدەبنەوە.
ئاسۆ مامەند راشیگەیاند، لەسەر ئاستی کەرکوک کۆدەنگی تەواوی حزب و لایەنە کوردییەکان بەدەست دەھێنن و لەم ھەفتەیەشدا بانگھێشتی تەواوی لایەنە کوردیەکانی کەرکوک دەکەن بۆ کۆبوونەوە.
ئەنجومەنی گەلی دیموکراتی کە پێشتر ئەنجومەنی یاسادانان بوو سەر بە ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوای کوردستان لە یەکەم کۆبوونەوەیدا و لە چوارچێوەی جێبەجێکردنی بنەماکانی پەیمانی کۆمەڵایەتی حەوت بڕیاری دەکرد و لە سەرووی ھەمووشانەوەی دامەزراندنی کۆمیسیۆنی باڵای ھەڵبژاردنەکان کە لە ٢٠ ئەندام و لەماوەی ١٠ رۆژدا پێکدێت لەگەڵ لیژنەی دادگای پاراستنی پەیمانی کۆمەڵایەتی کە لە ھەشت بۆ ١٠ کەس پێکدێت.
بەشێکی تر لە بڕیارەکانیش بریتین لە دەرکردنی یاسای شارەوانییەکان پێش بەڕێوەچوونی ھەڵبژاردنی شارەوانییەکان، ئامادەکردنی رەشنووسی یاسای دادگای پاراستنی پەیمانی کۆمەوڵایەتی، پێکھێنانی دامەزراوەی گشتی دارایی و ژمێریاری.
ئەنجومەنی گەلی دیموکراتی سەر بە ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری رۆژئاوای کوردستان جەختیشیکردووەتەوە، پێویستە سەرجەم بڕیارەکان لەماوەی ١٥ رۆژدا جێبەجێ بکرێن.
رێکخراوی ھەنگاو رایگەیاند، چوار گەنجی کورد کە خەڵکی شارەکانی مەھاباد و دێولان و بۆکان و کامێرانن لەلایەن دادگای شۆڕشی ئێرانەوە بە تۆمەتی ھاوکاریکردنی ئیسرائیل سزای لە سێدارەدانیان بەسەردا سەپێندراوە و چاوەڕێی جێبەجێکردنی سزاکەن.
دەشڵێت، بنەماڵەی ئەو چوار بەندکراوە لە کاتی دەستبەسەرکردنیان ھیچ زانیارییەکیان لەسەر چارەنووس و شوێنی راگرتنیان نەبووە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ئەو چوار گەنجە لە سەرەتایترین مافەکانیان بێبەشکراون و ماوەی زیاتر لە ساڵ و نیوێکە زیندایکراون و ناوەندە ئەمنییەکان دەیانەوێت پەلە بکەن لە جێبەجێکردنی سزای لە سێدارەدانەکەیان.
فەھمی بورھان سەرۆکی دەستەی گشتی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ھەرێم سەردانی گەرەکی نەورۆزی پارێزگای کەرکوکی کرد لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ھەرچیان پێبکرێت بۆ دانیشتوانی گەرەکی نەورۆز ئەنجامی دەدەن و لە بەغداد سکاڵای یاسایی لەسەر پێشێلکارییەکانی ئەو گەرەکەتۆمار دەکەن.
دوپاتیشیکردەوە کە دەبێت پرسی دەستوەردانی سوپا لە کەرکوک بنبربکرێت.
بەرەبەیانی ئەمڕۆ، هێزەكانی توركیا بە فڕۆكەی بێفڕۆكەوان گوندی "كرسور" لە ریفی رۆژئاوای قامیشلۆ بۆردوومان كرد، بەڵام هیچ زیانێكی گیانی لێنەكەوتەوە.
پەیامنێری كوردسات نیوز رایگەیاند، لەو بۆردوومانە خاڵێكی سەربازی بە ئامانج گیراوە و تەنها زیانی ماددی هەبووە.
بۆردومانەكە هاوكاتە لەگەڵ پەرەسەندنە سەربازییەكانی ناوچەكە، كە توركیا بەردەوام بە درۆن و مووشەك هێرش ئەنجام دەدات.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، سبەینێ یەکشەممە کۆبونەوەی وەفدی ھەرێم لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکانی عێراق دەستپێدەکات و بەغداد تا ھەموارکردنەوەی یاسای بودجە پارە بەشێوەی قەرز بۆ ھەرێم دەنێرێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ھەرێمی کوردستان داوای ٩١٣ ملیار دیناری کردووە، بەڵام بەپێی زانیارییە ناڕەسمییەکان بەغداد دەیەوێت بە نزیکەیی ٧٧٠ ملیار دینار رەوانەی ھەرێم رەوانەی ھەرێم بکات.
پێشتر سەرۆکوەزیرانی عێراق رایگەیاندبوو، بۆ چارەسەری گرفتی مووچەی مووچەخۆرانی ھەرێم دوای پشووەکانی سەری ساڵ دەستبە ھەمواری یاسای بودجە دەکەن و رەوانەی ئەنجومەنی نوێنەرانی دەکەن بۆ ئەوەی لیژنەی دارایی تاوتوێی بکات و دەنگی لەسەر بدرێت.
ئێوارەی ئەمڕۆ شەممە، وەفدی ھەرێم گەیشتە بەغداد، وەزارەتی داراییش دەڵێت، ھەوڵەکانیان بۆ چارەسەکردنی گرفتی مووچە چڕ دەکەنەوە.
سەرچاوەیەک لە وەزارەتی پەروەردەی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ھەوڵەکانی وەزارەتی پەروەردە چڕکراونەتەوە بۆ دەستپێکردنەوەی پڕۆسەی خوێندن لەو ناوچانەی لەسەرەتای وەرزی خوێندنی ئەمساڵەوە بایکۆت تێیاندا بەردەوامە.
وتیشی، چەند رۆژی رابردوو کۆبوونەوە لەوبارەیەوە کراوە، بڕیارە ھەفتەی داھاتووش ئەنجومەنی وەزارەتی پەروەردە کۆببێتەوە و یاداشت و داواکاری مامۆستایان بۆ دەستپێکردنەوەی پڕۆسەی خوێندن ئاڕاستەی ئەنجومەنی وەزیران بکات.
ئەو سەرچاوەیە ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، داواکاری پلە بەرزکردنەوە و دامەزراندنی مامۆستایانی وانەبێژ لەو داواکارییانەن کە بە نوسراوی رەسمی رەوانەی ئەنجومەنی وەزیران دەکرێن.
ھاوکات محەمەد کەریم بەڕێوەبەری گشتی پەروەردەی راپەرین لە بەرنامەی رەھەندی کوردسات نیوزدا ئاماژەی بەوەکرد، کار لەسەر ئەوە دەکرێت یاداشتی مامۆستایان وەڵام بدرێتەوە و ئاماژەی ئەرێنی باش ھەیە بۆ جێبەجێکردنی داواکاری مامۆستایان لەلایەن حکومەتەوە.
لای خۆیەوە، عادل حەسەن یەکێک لە نوێنەرانی مامۆستایانی ناڕازیی رایگەیاند، داواکارییەکانی مامۆستایان قورس نین کە بریتین لە دەستپێکردنەوەی پلە بەرزکردنەوە و دامەراندنی مامۆستایان وانەبێژ و دابەشکردنی مووچە لەوادەی خۆی و دیاریکردنی چارەنوسی ئەو مووچانەی بە ناوی پاشەکەوت و لێبڕین دابەش نەکراون.
وەزارەتی دارایی ھەرێم رایگەیاند، وەفدی ھەرێم بە سەرۆکایەتی ئاوات جەناب نوری وەزیری دارایی ھەرێم گەیشتنە بەغداد و بڕیارە چەندین دیدار و کۆبوونەوە لەگەڵ لایەنە پەیوەندیدارەکانی عێراق ئەنجامبدەن.
ئاماژەی بەوەشکردووە، تەوەری کۆبوونەوەکان چارەسەرکردنی گرفتەکانی بەردەم ھەناردەکردنەوەی نەوتی ھەرێمە لەگەڵ بەغداد و گفتوگۆکردن لەسەر یاسای نەوت و غاز.
دەشڵێت، ماوەی چەند مانگێکە حکومەتی ھەرێمی کوردستان و حکومەتی فیدڕاڵی لەسەر ئاستی باڵا ھەوڵەکانیان چڕ کردوەتەوە بەمەبەستی چارەسەرکردنی پرسی مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێمی کوردستان ئەوەش لە رێگای ھەمواکردنەوەی یاسای بودجەی گشتی عێراق بۆ ساڵی ٢٠٢٤.
ھاوکات سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، جگە لە پرسی مووچە وەفدی ھەرێم لەگەڵ لایەنە عێراقییەکان لە بارەی یاسای نەوت و غازەوە گفتوگۆ دەکەن.
پێشتریش پێشەوا ھەورامانی وتەبێژی حکومەتی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەمڕۆ وەفدێکی حکومەتی ھەرێم سەردانی بەغداد دەکات، بۆ گفتوگۆکردن لەسەر یاسای نەوت و غاز و ھەمواری یاسایی بودجە و دۆزینەوەی رێگە چارەیەکی یەکجارەکی بۆ بابەتی مووچە و چارەسەرکردنی ئەو بابەتە.
بەپێی زانیارییەکانی کوردسات، فڕۆکە جەنگیەکانی تورکیا چیای زێوکە و جاسوسانیان لە گوندی شێنێی قەزای پشدەر بۆردوومانکرد.
ھاوکات، فڕۆکە جەنگیەکانی تورکیا زۆر بە نزمی بەسەر ناوچەکانی باڵەکایەتی بناری قەندیل سوڕاونەتەوە و بە ووردی چاودێری ناوچەکەیان کردووە.
لەلایەکی دیکەوە، فڕۆکە جەنگییەکانی تورکیا بۆردمانی سنوری قەزای ماوەت و چەند ناوچەیەکی شارباژێڕیان کرد.
پەیامنێری کوردسات رایگەیاند، سوپای تورکیا تۆپبارانی چڕی گەلی مغارێ و ناوچەکانی سنین لە سنوری برادۆست کردووە.
تائێستاش زیانی بۆردومان و تۆپبارانەکانی تورکیا لە ھەرێم ئاشکرانەکراون.
لەکۆتایی بروسکەکەدا قوباد تاڵەبانی وێڕای پرسەو سەرەخۆشی لەحکومەت و گەلی ئێران، ئەو ھێرشەی کرمانی بە کردەوەیەکی تاوانکاری وەسف کرد.
مەریوان بەگۆک عەزیز بەڕێوەبەری گشتیی کارو دەستەبەری کۆمەڵایەتی رایگەیاند، لە ئێستادا ١٤٤ ھەزار و ٩٣٠ کرێکار ناویان لە دەستەبەری کۆمەڵایەتی تۆمارکراوە و بەپێی یاسای خانەنشینی و دەستەبەری کۆمەڵایەتیی ژمارە ٣٩ی ١٩٧١ و یاسای کاری ژمارە ٧١ی ساڵی ١٩٨٧ پارێزگاری لە مافی کرێکاران دەکەن.
ئاماژەی بەوەشکرد، پێویستە ھەر خاوەن پرۆژەیەک کرێکارەکانی بۆ بەڕێوەبەرایەتیی دەستەبەری کۆمەڵایەتی بنێرێت تاوەکو خۆیان دەستەبەر بکەن.
وتیشی، لەو دەستەبەرەدا، ٥٪ی مووچەی کرێکار و ١٢٪ی داھاتی خاوەن پرۆژە دەخرێتە سەر سندوقی خانەنشینی و دوای ئەوەی کرێکارەکە خانەنشین بوو، خانەنشینییەکەی پێ دەدرێت.
دەشڵێت، بەپێی یاسا تەمەنی خانەنشینی پیاوان پێویستە کەسەکە تەمەنی گەیشتبێتە ٦٠ ساڵ بێت و ھەروەھا دەبێت ٢٠ ساڵ خزمەتی ھەبێت، بۆ ژنانیش دەبێت تەمەنی ٥٥ ساڵ بێت و ٢٠ ساڵیش خزمەتی ھەبێت.
ئاماژەی بەوەشکردووە، جگە لە پرسی خانەنشینی و دەستەبەری کۆمەڵایەتی، نابێت مووچەی کرێکار لە ٣٥٠ ھەزار دینار کەمتر بێت.