کوردستان
بافڵ تاڵەبانی پیرۆزبایی ١٢یەمین ساڵیادی دامەزراندنی بزووتنەوەی گۆڕان دەکات و لە پەیامێکیدا رایگەیاند، ھەرێمی کوردستان و عێراق و ناوچەکە بە ھەلومەرجێکی سەختی سیاسی و ئابوریدا تێدەپەڕێت، بۆیە پێویستە ھێز و تواناکان لەپێناو زاڵبوون بەسەر تەحەددییەکان یەکبخەین و یەکڕیز و یەکدەنگ بین.
دەشڵێت، یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان جەخت لە بەردەوامی ھەوڵەکان دەکاتەوە بۆ سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان و بەدیھێنانی خواستەکانی خەڵک و سەرخستنی پڕۆژەی راستەقینەی چاکسازی.
راشیگەیاند، خەڵکی کوردستان چاوەڕوانی زیاتر لە یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان و بزووتنەوەی گۆڕان دەکەن تاوەکو پێکەوە لە پڕۆژەیەکی سیاسی و نیشتمانیدا لەپێناو بەرژەوەندی گشتی ھەنگاوی گەورە و کوردستانیانە بنێن و کوردستانێکی ئارام بونیاد بنێن و قەوارەی ھەرێم بەھێزتر بکەن، کە بۆ ئەوەش پشتیوانی و کۆدەنگی سەرجەم ھێز و لایەنەکان گرنگە.
قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە یادی دامەزراندنی بزووتنەوەی گۆڕاندا رایگەیاند، بەپێویستی دەزانم جەخت لە ھەماھەنگی و کاری پێکەوەیی یەکێتیی و گۆڕان بکەمەوە کە دوا سپاردە و ئامانجی ھەردوو سەرکردەی مەزن مام جەلال و کاکە نەوە بوو.
قوباد تاڵەبانی ئاماژەی بەوەشکردووە، یەکێتیی لە دەستپێکێکی نوێ و لە قۆناغێکی نوێدایە، پێشمانوایە بەردی بناغەی چاکسازی و بەرەوپێشچوون لە بەھێزکردنی رایەڵەکانی پەیوەندیی ھێزە سیاسییەکانی کوردستاندا دێتەدی، پێداگرین لەسەر بەرەنگاربوونەوەی توندی گەندەڵی و یاساشکێنی لەپێناو ئەوەی بگەینە حوکمڕانییەکی دروست و رەشید کە خەونی چەندین ساڵەی گەلەکەمانە.
راشیگەیاندووە، ئەرکی یەکێتی و گۆڕانە لە سەرکردایەتییەوە تا بنکە جەماوەرییەکان ھاوپەیمانی کوردستان سەربخەن لە ھەڵبژاردنی چاوەڕوانکراوی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، بەھاوکاری ھەموولا دەتوانین یەکدەنگییەکی کوردستانی لەسەر نەگۆڕە نیشتمانی و نەتەوەییەکان لە عێراق دروست بکەین و مافە دەستوریی و نەتەوەییەکانی کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان دەستەبەر دەکەین.
قوباد تاڵەبانی دەشڵێت یەکێتیی لەسەر گفت و بڕیاری خۆیەتی، بەگیانێکی تازەو بەکردەیی ئەمجارەیان کار بۆ چاکسازی و گۆڕانکاریی دەکات و بە دەستێکی ئاسنین بەگژ خوار و خێچیییەکاندا دەچێتەوە، کۆمەڵانی خەڵکیش دڵنیا دەکەینەوە لە ئەمڕۆ بە دواوە دەرەنجامی ھەوڵەکانمان بۆ چاکسازی و کۆتاییھێنان بە گەندەڵی دەبینن. لەم ئەرکە نوێیەش کە خستوومانەتە بەردەم خۆمان چاومان لە پشتیوانی ھاوپەیمان و دۆستەکانمانە.
لە ساڵیادی دامەزراندنی بزوتنەوەی گۆڕاندا، وەفدێکی یەکێتی بە مەبەستی پیرۆزبایی سەردانی گردی زەرگەتەی کرد و ئەمین بابە شێخ وتەبێژی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستانیش لە کۆنفرانسێکی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، ھەموو ئامادەکارییەک بۆ ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کراوە و بەم نزیکانە سەرۆکی نوێی ھاوپەیمانی کوردستان بە ھەماھەنگی نێوان یەکێتی و گۆڕان دیاری دەکرێت
سەبارەت بە وشکەساڵیش وەزیری کشتوکاڵ وتی، بە سەرۆکایەتی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران لیژنەیەکی باڵا پێکھێنراوە راپۆرتێکیان بۆ ئەو مەبەستە داوەتە ئەنجومەنی وەزیران تا بخرێتە بەرنامەی کاری کۆبوونەوە و بڕیاری لەسەر بدرێت.
مەکتەبی سیاسی یەکێتی ئاماژەی بەوەکردوە، لە کاتێکدا یادی دامەزراندنی بزوتنەوەی گۆڕان دەکرێتەوە، عێراق و ناوچەکە بە ھەلومەرجێکی ھەستیاردا تێدەپەڕێت، بۆیە وەک یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان تەبایی و ھاوھەڵوێستیی نێوان ھێز و لایەنە سیاسییەکانی کوردستان و یەکڕیزیی گەلەکەمان، بە پێویستییەکی مێژووی قۆناغەکە دەزانین.
راشیگەیاندوە، لەم یادەدا کە لەسەروبەندی نزیکبوونەوەی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقە، گرێدانی ھاوپەیمانیی کوردستان لەنێوان ھەردوولاماندا، بە دەستکەوتێکی گرنگ دەزانین بۆ یەکخستنەوەی ھەموو لایەنە سیاسییەکانی کوردستان لە بەغداد لە ژێر یەک چەتری کوردستانیدا.
بەڕێوەبەری گەشتوگوزاری ھەڵەبجە رایگەیاند، بەراورد بەجەژنی رابردوو رێژەی ھاتنی گەشتیار بۆ ناوچە گەشتیارییەکانی پارێزگای ھەڵەبجە زیادیکردوە و بەگشتی لە چوار رۆژی جەژندا ٩٠ ھەزار و ٩١ گەشتیار سەردانی ناوچە گەشتیارییەکانی ھەڵەبجەیان کردوە، لەکاتێکدا جەژنی رابوردوو ٧٠ ھەزار گەشتیار سەردانی ناوچە گەشتیارییەکانی ھەڵەبجەیان کردبوو.
بەپێی میدیاکانی رۆژئاڤای کوردستان، سوپای تورکیا بەچڕی گوندەکانی "تەل رەفعەت و شێخ عیسا و گوندەکانی عەین دەقنە و بێلونێ"ی سەر بە ناوچەی شەھبایان بۆردومانکردوە، ھاوکات لە ناوچەی ئەحرەس سەر بە شەھبا بەھۆی بۆردومانەکانەوە چوار ھاووڵاتی بریندار بوون، لەلایەکی تریشەوە سوپای تورکیا ھێرشی کردووەتە سەر گوندەکانی سنوری مەنبج و گوندەکانی تۆپباران کردوە.
ھێزەکانی رزگاری عەفرینیش رایگەیاند، لە ناوچەی شەرا لە عەفرین ھێرشکراوەتە سەر ئۆتۆمبێلێکی زرێپۆشی سوپای تورکیا، بەو ھۆیەشەوە پێنج سەرباز کوژراون و ھەشتی تریش برینداربوون، سوپای تورکیاش ناوەندی شاری عەفرینی موشەکباران کردووە.
فراکسیۆنی یەکێتی لە پەرلەمانی کوردستان لە راگەیەندراوێکدا ئاماژەی بەوە کردوە، بڕیارەی ئەنجومەنی باڵای ئابوری ھەرێم لەبارەی کۆتایی ھێنان بە لێبڕینی موچەی موچەخۆران بەرز دەنرخێنن و جەختیشدەکەنەوە دەبێت حکومەتی ھەرێم بەردەوام بێت لە چاکسازیی لە سێکتەرە جیاوازەکانی حوکمڕانی.
راشیگەیاندووە، دەبێت حکومەت کاربکات بۆ ھەمە چەشنەکردنی سەرچاوەکانی داھات بەشێوەیەک ئاستی داھات بەرزبکرێتەوە و لە داھاتوویەکی نزیکیشدا قەرەبووی لێبڕینی موچەی موچەخۆران بکرێتەوە.
وتیشی، سەرجەم ئەو نوسراوانە هەڵدەوەشێنەوە كە پێشتر بۆ ئۆتۆمبێلی جام رەش كراوە و ئەو ئۆتۆمبێلانەشی هەڵگری تابلۆی ئەوروپین و مەنەفێستەكانیان بە ناوی شۆفێرەكانیانەوە نییە، مامەڵەی ئۆتۆمبێلی بێسەرەتایان لەگەڵدا دەكرێت و بە هەمان شێوەی ئۆتۆمبێلەكانی تر دەستی بەسەردا دەگیرێت.
وەزارەتی پەروەردە جەختیشیکردۆتەوە، سەردان و بەسەرکردنەوەی ناو ھۆڵی تاقیکردنەوەکان رێگەپێدراو نییە، تەنھا بەرپرسانی پەروەردەیی دەتوانن سەردانی کارگێڕی ناوەندەکانی تاقیکردنەوە بکەن، رێگە نادرێت میدیاکانیش ھیچ روماڵێک لە ناو ھۆڵی تاقیکردنەوە گشتییەکان ئەنجام بدەن.
یەکێتی مامۆستایانی کوردستانیش داوایکردوە، کەموکوڕییەکانی تاقیکردنەوەکانی رابردوو دووبارە نەبێتەوە و گرفتەکان چارەسەر بکرێن.
پێشتریش وتەبێژی حکومەتی ھەرێم رایگەیاندبوو، حکومەت ھەوڵ دەدات لێبڕینی مووچە نەھێڵێت و ئەنجومەنی وەزیرانیش بڕیاری کۆتایی دەدات، وتیشی، حکومەت پابەندە بە دابەشکردنی مووچە ھەموو ٣٠ رۆژ جارێک، لەو چوارچێوەیەشدا ھەموو ٢٥ی مانگێک دەست بە دابەشکردنی مووچەی فەرمانبەرانی ھەرێم دەکرێت.
لیژنەی باڵای ئۆپراسیۆنەكانی پارێزگای سلێمانی بۆ بەرەنگاربوونەوەی كۆرۆنا بۆ هەڵسەنگاندنی رەوشی كۆرۆنا كۆبۆوە و بڕیاریدا، پێویستە هاووڵاتیان پابەندی تەواوی ڕێكارو ڕێنماییە تەندروستی و خۆپارێزییەكان بن، بەتایبەتی بەكارهێنانی ماسك و پاراستنی دووریی نێوانیان و دووركەوتنەوە لە هەر بەریەككەوتن و كۆڕو كۆبوونەوەو قەرەباڵغییەك، هەروەها پێویستە هاووڵاتیان ڤاكسینی پێویست وەربگرن وەك ڕێگایەكی پەسەندكراوی نێودەوڵەتیی بۆ سنوورداركردنی بڵابوونەوەی ڤایرۆسەكە.
هاوكات پێویستە هەموو كارمەندانی فەرمانگە دەوڵەتییەكان و كەرتی گشتی و كەرتی تایبەت پابەندی تەواوی ڕێكارە تەندروستی و خۆپارێزییەكان بن و ڕێگە بە هیچ هاووڵاتییەك نادرێت بەبێ پابەندبوون بە ڕێكارەكانەوە سەردانی فەرمانگەكان بكات.
سەبارەت بە ئەنجامدانی چالاكییەكانیش رایگەیاند، پێویستە هەموو چالاكییە سیاسی و ئەدەبیی و هونەریی و ڕێكخراوەیی و كۆمەڵایەتی، كە دەبنە مایەی تێكەڵاوبوون و بەریەككەوتن ڕابگیرێت، پێویستە دەزگاكان و دامەزراوەكانی ڕاگەیاندن هاوكارو هەماهەنگ بن لە هەڵمەتی هۆشیاركردنەوەی هاووڵاتیان بۆ پابەندبوون بە خۆپارێزیی و بەكارهێنانی ڤاكسینی كۆرۆنا.
لە بەشێکی تری رونکردنەوەکەدا ھاتووە ، ئەو رێکارە بەپێی ماددەی ١١ لە یاسای بودجەی ساڵی ٢٠٢١ جێبەجێ دەکرێت، واتا لێبڕینی داھاتی نەوتی و نا نەوتی راستەوخۆ لە وەزارەتی دارایی عێراقەوە دەبێت، ئەو پرۆسەیەش لە مانگی ١ی ٢٠٢١ەوە جێبەجێ دەکرێت.
وتیشی، ئێستا رێژەیەکی کەم لە ئاوی بەنداوەکە بەرزبۆتەوە، چونکە بڕەکەی کەمە و لە مانگی ئاداری رابردوو سەرچاوەی ئاوی روباری سیروان لە بەنداوی دەربەندیخان بڕابوو.
"رەحمان خانی" ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد، بەردانەوەی ئاوی سیروان کاریگەری لەسەر وێستگەی ئاوی خواردنەوەی، "ھەڵەبجە - سیروان - سەیدسادق"یش دەبێت، چونکە وێستگەی ئاوی خواردنەوەی ئەو ناوچانە لەسەر روباری سیروان دانراوە.
وتیشی، زۆربوونی میلیشیا لە عێراق، ھەلومەرجێکی باشتری بۆ تیرۆریستان رەخساندوە، بۆئەوەی کردەوە تیرۆریستییەکانیان فراوانتر بکەن.