دووەم کۆنفرانسی پلانی نیشتمانی بۆ مافەکانی مرۆڤ لە بەغداد بەسترا
کوردسات نیوز
١٠ی کانونی یەکەمی ٢٠٢٣
٢٨٩
ڕاشیگەیاند، دوای ئەوەی سەرۆکایەتی ئەنجومەنی وەزیرانی حکومەتی ھەرێم لە مانگی ئەیلولی ٢٠٢١ پلانەکەی پەسەند کرد، نوسینگەی ڕێکخەری ڕاسپاردە نێودەوڵەتییەکان تا ئێستا (٥) ڕاپۆرتی لەسەر جێبەجێکردنی پلانەکە ئامادە کردووە و نزیکەی (٦٠) وۆرک شۆپ و (٤٠) کۆبوونەوە و سەردانی مەیدانی ئەنجامدا بۆ پێناسەکردنی پلانەکە.
ئەوەشی ئاشکراکرد، ڕاپۆرتی کۆتایی پلانەکە ئەو پێشکەوتنانە دەخاتە ڕوو کە لە جێبەجێکردنی ڕاسپاردەکان لە ساڵی ٢٠٢٣ بەدەست ھاتوون و ئاستی جێبەجێکردنی پلانەکە بە ڕێژەی (٢٥%) زیادی کردووە بەراورد بە ساڵی ٢٠٢٢. لەوانە دەرچوونی (٢٢) یاسای پەیوەندیدار بەو پلانەکە، ھەروەھا (٢٧) ڕاپۆرت، (٣٤) لێدوان، و (٩٣) بەیاننامە لەگەڵ کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی ئاڵوگۆڕ کران.
زێباری ئەوەشی خستە ڕوو، لە ئازادی بیروڕا و ڕادەربڕین یاداشتێکی لێکتێگەیشتن لە نێوان سەندیکای ڕۆژنامەنووسانی کوردستان و وەزارەتی ناوخۆ ئامادەکرا بۆ ئاسانکاری کاری ڕۆژنامەوانی، مۆڵەتیش درا بە (١٤٤) کەناڵی تەلەفزیۆنی، لەوانە (٣٦) کەناڵی مانگی دەستکرد و (١٠٨) کەناڵی ناوخۆیی و (١٥٥) ڕادیۆ. لە بواری پێشێلکارییەکان بەرامبەر بە ڕۆژنامەنووسان (٨) کەیس لێکۆڵینەوەی لەسەر کرا و سزا بەسەر (٣١) کەسدا سەپێندرا بە تۆمەتی توندوتیژی دژی ڕۆژنامەنووسان.
رێکخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەکان تیشکی خستە سەر بەرەنگاربوونەوەی بازرگانیکردن و وتی: حکومەتی ھەرێم گرنگییەکی زۆر بەم بابەتە دەدات لەم رووەوە (١٣٨) حاڵەت لێکۆڵینەوەی لەسەر کرا، (٤٣٢) کۆمپانیا داخراوە و (٩٩٨) کۆمپانیا خرانە ژێر چاودێری و (٥٣٤) کۆمپانیا لەژێر لێکۆڵینەوەدان.
لە بارەی بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵیش وتی، حکومەتی ھەرێم ستراتیژی نیشتیمانی بەرەنگاربوونەوەی گەندەڵی ساڵی ٢٠٢١-٢٠٢٥ی پەسەند کرد بۆ بەدیھێنانی حوکمڕانییەکی کاراتر و شەفافتر، لە ساڵی ٢٠٢٣دا (٣٣٤) دۆسیە ڕەوانەی دادگاکان کران و بڕیاری دادوەری لە دژی (٧٧) فەرمانبەری پلە کاری جیاواز دەرچووە ھەروەھا پڕۆژەی (ئەژماری من)ی دەستپێکرد، بەم پێیەش سەرجەم فەرمانبەران لە کۆتایی ساڵی ٢٠٢٤دا ھەژماری بانکییان دەبێت.
لە بەشێکی دیکەی وتارەکەیدا رێکخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەکان ئاماژەی بەوەکرد، سەبارەت بە مافەکانی ئافرەتان، سەرۆکی حکومەتی ھەرێم ڕەزامەندی دەربڕیوە بۆ دابینکردنی یەکەی نیشتەجێبوون بۆ داڵدەدانی ئەو ئافرەتانەی قوربانیی توندوتیژی بوون و لە شەڵتەرەکاندا دەژین، لەلایەکی دیکەوە ئافرەتان بەشدارییەکی کارایان لە دەسەڵاتی دادوەری و دەزگای داواکاری گشتیدا، لە بارەوە (٦٥) دادوەر و (٦٥) داواکاری گشتی و زیاتر لە (٢٠٠) یاریدەدەری دادوەری و (٥٠٠) لێکۆڵەری دادوەری ئافرەتن. لە ساڵی ٢٠٢٣دا (٢٤) دادوەری ئافرەت دامەزراون.
رێکخەری راسپاردە نێودەوڵەتییەکان لە بارەی بەرەنگاربوونەوەی ماددە ھۆشبەرەکان و کارتێکەرە عەقڵییەکان وتی: ژمارەی ئەو کەسانەی بەکارھێنەران و بازرگانی کردن بە ماددە ھۆشبەرەکان سزادراون گەیشتۆتە (٢٦٧٦) کەس لە چاکسازییەکان و نووسینگەی ڕێکخەری ڕاسپاردە نێودەوڵەتییەکان کۆنفرانسی بەرەنگاربوونەوەی ماددە ھۆشبەرەکانی بە ئامادەبوونی بەڕێز مەسرور بارزانی سەرۆکی حکومەتی ھەرێم و نوێنەری سەرۆک وەزیرانی عێراقی بەڕێز محمد شیاع سودانی.
لە کۆتایی وتارەکەیدا د. دیندار زێباری وتی: حکومەتی ھەرێم پابەندە بە پاراستنی پرەنسیپەکانی مافی مرۆڤ و کار دەکات بۆ پاراستن و داکۆکیکردن لە مافەکانی مرۆڤ، سەرەڕای ئەو تەحەدیات و ئاستەنگانەی کە ڕووبەڕووی بووەوە لە جێبەجێکردنی ڕاسپاردە نێودەوڵەتییەکان، حکومەتی ھەرێم ھەنگاوی جددی ناوە بۆ جێبەجێکردنیان، مافەکانی مرۆڤ و ئازادییە گشتیەکان پێویستی بە ھەوڵی ھاوبەشی حکومەت و ئاژانسەکانی نەتەوە یەکگرتووەکان و ڕێکخراوە نێودەوڵەتی و ناوخۆییەکان ھەیە، بۆیە پێویستە ئەو لایەنانە ھاوکاری میکانیزمە نیشتمانییەکان بن بۆ بەرگریکردن لە مافەکانی مرۆڤ.