ڕاپۆرت
بەڕێوەبەری تەندروستی کەرکوکیش دەڵێت، لە جەژنی قورباندا تێکەڵاوی کۆمەڵایەتی زیادیکردووە و ئەنجامەکەشی لە دوای جەژن دەردەکەوێت.
گەشتیارانیش خۆشحاڵن کە ھەرێمی کوردستان و بە تایبەتیش سلێمانی لە ڕووی ئاسایش و ئارامیەوە پارێزراوە و ئەوان بە ئارامی ناوچەکانی پارێزگاکە بەسەر دەکەنەوە.
ئەوەش دیمەنێکی ناشارستانی بە شارەکە بەخشیووە و لە ئێستاشدا بە بۆنەی جەژنی قوربانەوە، لە ماوەی دوو ڕۆژدا زیاتر لە ٤ ھەزار ئاژەڵ لەسەر شەقامەکان فرۆشراون و شارەوانی ھەڵەبجەش دەڵیت، بۆ چارەسەرکردنی ئەو گرفتە ئامادەن زەوی تەرخان بکەن، بەڵام پێوستە خاوەن ئاژەڵەکان بە ڕەسمی داواکاری بۆ دابینکردنی شوێن پێشکەش بکەن.
وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردنی ھەرێمیش بڕیاریداوە بە بڕی ٦٠٠ ملیۆن دینار لەسەر بودجەی وەزارەت، کێشەی ئەو ڕێگەیە چارەسەر بکرێت و مەترسییەکانی نەھێڵرێت. جەختیشکراوەتەوە، چاککردنی ڕێگەکە زیاتر لە مانگێکی پێویستە.
تیدرۆس ئەدھانۆم بەڕێوەبەری تەندروستی جیھانی ڕایگەیاند ئامانجی سەرەکی ڕێکخراوەکەی لە بواری بەرەنگاربوونەوەی کۆرۆنا بریتییە لە کوتانی ٧٠٪ی دانیشتوانی جیھان تاکو مانگی ئەیلولی ٢٠٢٢، بەو ھەنگاوەش دەتوانن خاڵی کۆتایی بۆ پەتاکە دابنێن.
ڕوونیشیکردەوە بۆ کوتای ٧٠٪ی دانیشتوانی جیھان پێویستیان بە ١١ ملیار دۆزی ڤاکسینەکان ھەیە. جەختیشی کردەوە، ئەو وڵاتانەی ئابووری جیھان بەڕێوەدەبەن دەتوانن لە ماوەی چەند مانگێکدا بەسەر پەتاکەدا سەربکەون ئەگەر بیانەوێت.
ھەروەھا ئەنتۆنی فاوچی پسپۆڕی نەخۆشییە گواستراوەکانی ئەمریکا ڕایگەیاند، ھێشتا ڤاکسینە ڕێگە پێدراوەکان بە ڕێژەی ٩٠٪ کاریگەرن بۆ کەمکردنەوەی ڕێژەی تووشبوون و گیان لە دەستدانی تووشبووانی کۆرۆنا.
فاوچی لە دانیشتنێکی ئەنجومەنی پیران ڕایگەیاند، لە ھەفتەی ڕابردوودا تێکڕای گیان لە دەستدانی ڕۆژانە لە ئەمریکا گەیشتووەتە ٢٣٩ کەس، ئەوەش بەرزترینە بەراورد بەو ڕێژەیەی لە ھەفتەی ڕابردووتر تۆمار کراوە. جەختیشی کردەوە، ٨٠٪ی ئەو کەسانەی تووشی کۆرۆنا دەبن لە جۆری دەلتایە.
کۆرۆنای گۆڕاوی جۆری دەلتا لەمساڵدا بۆ یەکەمجار لە ھندستان تۆمارکرا و لە ئێستادا زیاتر لە ٩٠ وڵاتی جیھان بڵاوبووەتەوە، ئەوەش ترس و نیگەرانی لای وڵاتانی جیھان دروستکردووە و کار بۆ توندکردنەوەی ڕێکارەکان دەکەن.
ڤارۆشا ناوچەیەکی چۆڵکراوی شاری "فاماگۆستا"یە لە بەشە تورکیەکەی قوبرس، بەر لە ھێرشی سوپای تورکیا بۆ شارەکە لە ساڵی ١٩٧٤، ناوچەیەکی گەشتیاریی بەناوبانگ بوو، بەڵام لەو ساڵەوە خەڵکەکەی بە ناچاری شارەکەیان چۆڵکرد و ئێستا سەردانیکردنی قەدەغەیە، بەڵام دوای ٤٧ ساڵ لە چۆڵکردنی شارەکە و داگیرکردنی لەلایەن تورکیاوە، حکومەتی ئەنقەرە پلانی ئاوەدانکردنەوەی ئەو شارە مێژوویی و گەشتیارییەی گەڵاڵە کردووە، ئەو پلانەش لە سەردانێکی سەرۆک کۆماری تورکیا بۆ بەشە تورکیەکەی قوبرس بە ئاشکرا باسی لێوەکرا و نەیارەکانیش دەرکەوتن.
لەو چوارچێوەیەدا ئەنتۆنی بلینکن وەزیری دەرەوەی ئەمریکا، پڕۆژەی ئاوەدانکردنەوەی شاری ڤارۆشای خۆرھەڵاتی قوبرسی ئیدانە کرد و ڕایگەیاند، ھەوڵی دانیشتووانی بەشە تورکییەکەی قوبرس بە پشتیوانی تورکیا، بۆ کردنەوەی شارەکە کارێکی ئیستیفزاییە و پێچەوانەی ئەو بەڵینانەیە کە پێشتر دراون، بۆ چارەسەرکردنی کێشەکان بە ڕێگەی دیالۆگ.
ھاوکات "ژان ئیف لۆدریان" وەزیری دەرەوەی فەڕەنساش ئیدانەی پلانەکەی تورکیای کرد و پشتیووانی وڵاتەکەی بۆ قوبرس دژی پلانەکەی ئەردۆغان دووپاتکردەوە و ڕایگەیاند، ئەو پرسە لە نەتەوەویەکگرتووەکان تاوتوێ دەکرێت. جگە لە ئەمریکا و فەڕەنسا، یۆنان و قوبرسیش دژایەتی پلانەکەیانکرد و ڕەتیانکردەوە.
پێش داگیرکردنی لەلایەن تورکیاوە لە ٢٠ی تەمووزی ١٩٧٤، ژمارەی دانیشتووانی شاری ڤارۆشا نزیکەی ٤٠ ھەزار کەس بووە، کە بەھۆی ھێرشی تورکیا و کشانەوەی سوپای یۆنان، تەواوی دانیشتووانەکەی شارەکەیان چۆڵکرد و ئێستا شارەکە بە شاری تارمایی و دێوەزمەکان ناودەبرێت، کە سەرباری چەندین ھەوڵی نێودەوڵەتی و نەتەوە یەکگرتووەکان ھێشتا دانیشتووانەکەی نەگەڕاونەتەوە بۆ شارەکە.
