د.لەتیف رەشید سەرۆککۆماری عێراق  بەبۆنەی ھاتنی جەژنی جەمای ئێزدییەکان پەیامێکی بڵاوکردەوە و رایگەیاند، پیرۆزبایی لە رۆڵەکانی گەلی ئێزدی دەکەن بە بۆنەی جەژنی جەما و جەختیکردەوە لەسەر پێویستی دابینکردنی ژیانێکی شکۆمەندانە بۆیان، دوای ئەو کردەوە تیرۆریستییە تاریکپەرستانەی کە کردنیە ئامانج.

ھەروەھا سەرۆککۆمار داوادەکات ھەموو ھەوڵێک لەگەڵ رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان و لایەنە پەیوەندیدارەکان بدرێت، بۆ پەلەکردن لە گەڕانەوەی ئاوارەکان بە سەلامەتی بۆ سەر ماڵ و حاڵی خۆیان لە شەنگال.

سەرۆککۆماری عێراق، لە چاوپێکەوتنێکی تەلەفزیۆنیدا لەگەڵ کەناڵی (حەدس)، کە سەعات ١٠:٣٠ خولەکی ئەمشەو بڵاودەبێتەوە، باسی لە چەندین بابەتی ھەنوکەیی کرد، لەبارەی پەیوەندییەکانی بەغداد و ئەنقەرەش وتی، عێراق ھەوڵدەدات رێککەوتنێکی ئەمنی لەگەڵ تورکیا بکات، وەک ئەو رێککەوتنە ئەمنییەی لەگەڵ ئێران ھەیانە، وتیشی، پێویستە تورکیا رێز لە سەروەریی عێراق بگرێت و رەچاوی رەوشی عێراق بکات.

د.لەتیف رەشید راشیگەیاند، تورکیا رۆژانە پێشێلکاری لە ھەرێمی کوردستان دەکات و فڕۆکەی جەنگی و فڕۆکەی بێفڕۆکەوان و بنکەی سەربازیی لە عێراق ھەیە، ئەوەش جێگەی قبوڵکردن نییە و پێشێلکارییەکانی ئەو وڵاتە کوشتنی خەڵکی مەدەنیی لێکەوتووەتەوە.

سەرۆک کۆماری عێراق راشیگەیاند، پارتی کرێکارانی کوردستان، ٤٥ ساڵ یان زیاترە لە ھەرێمی کوردستان ھەن و بەغداد پێشێلکارییە رۆژانەکانی تورکیا لە سلێمانی و ھەولێر و دھۆک و ناوچەکانی دیکەی ھەرێمی کوردستان رەتدەکاتەوە.

د. لەتیف رەشید سەرۆککۆماری عێراق لە چاوپێکەوتنێکدا لەگەڵ کەناڵی"حەدەس" رایگەیاند، کێشەکانی نێوان ھەرێم و بەغداد کێشەی سیاسی راستەقینە نەبووە، ئەوانەی پەیوەندییان بە لایەنی جێبەجێکردنەوە ھەبووە چارەسەر کراون، بەشێکی زۆری ئەو کێشانەش دەگەڕێتەوە بۆ نەبوونی یاسای نەوت و وزە، حکومەتی ھەرێم و حکومەتی ناوەندیش مەبەستیانە یاسای نەوت و گاز دەربچێت.

وتیشی، ھەرێمی کوردستان وەکو خۆی دەمێنێتەوە و ھیچ ترسێکیان لە سیستمی فیدراڵی نییە.

سەبارەت بە کێشەکانی کەرکوک، سەرۆککۆمارئاماژەی بۆ ئەوەکرد، کەرکوک گرنگترین شاری عێراقە، بەڵام ھەندێک جار وەکو پێویست کاروبارەکانی کەرکوک بەڕێوەنەبراوە.

سەبارەت بە بۆردومانەکان و سنوربەزاندنەکانی تورکیاش رایگەیاند، تورکیا بە درێژایی کات بەردەوامە لە پێشێلکارییەکانی و عێراق وەک وڵاتێکی سەربەخۆ ئەوە قبوڵناکات، ھیواشی خواست لەگەڵ تورکیاش بگەنە رێککەوتنێکی ھاوشێوەی رێککەوتنەکەیان لەگەڵ ئێران.

لەبارەی ھەڵبژاردنی داھاتوو، د. لەتیف رەشید رایگەیاند، لەگەڵ رێکخراوە نێودەوڵەتییەکان کاردەکەن بۆ ئەوەی ھەڵبژاردنی داھاتوو ھەڵبژاردێکی پاک و بێگەرد بێت، لەگەڵ ئەوەدانین ھیچ لایەنێکی سیاسی لە پڕۆسەی ھەڵبژاردن بکشێتەوە.

سەبارەت بە کێشەی ئاویش وتی، پێویستە عێراق وەکو وڵاتێک پشکی داپەروەرانەی خۆی لە ئاو پێبگات، لەگەڵ وڵاتانی دراوسێشدا لە پەیوەندیدان و گەشبینن بۆ گەیشتن بە رێککەوتن لەو بارەیەوە.

لە میانی کۆبوونەوەەکەدا سەرۆککۆمار جەختیکردەوە لە گرنگی پاراستنی کەلەپوری شارستانی و مێژوویی و کەلتووری وڵات، لەوانەش خۆشنووسی عەرەبی و جۆرەکانی، ئاماژەشیکرد بە گرنگی چەسپاندنی فرە کەلتووری هەموو پێکهاتەکان.

سەرۆککۆمار هانی پێویستی بەردەوامبوونی هەوڵەکانی دا بۆ پاراستنی هەماهەنگی نێوان خۆشنووسانی عەرەب و کورد لە ڕێگەی سازکردنی پێشانگە و کۆڕ و بەستنی کۆڕبەندی هاوبەش بۆ  نزیکبوونەوە و پەیوەندی و پێشخستنی هونەر و کەلتوور بە شێوەیەک دۆخی ئەم هونەرە باشتر بکات کە ڕەنگدانەوەی قووڵی هونەری و شارستانییەتی وڵاتە. 

هەروەها ئاماژەی بە پێویستی گرنگیدان بە وانەی دەستنوسی عەرەبیکرد لە هەموو ئاستەکانی خوێندندا، بەتایبەتی خوێندنی سەرەتایی، بۆ پەرەپێدانی کارامەیی خوێندکاران، جگە لە خول و وۆرکشۆپە تەکنیکییە ڕێکخراوەکان.

لای خۆشیانەوە ئەندامانی وەفدەکە سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆککۆمار دەربڕی و خۆشحاڵی خۆیان بە دیداری بەرێزیان نیشاندا و ستایشی ئەو پشتیوانیەی بەڕێزیان کرد بۆ فەرهەنگ و هونەر، هەروەها باسیان  لە کارو چالاکیی و ئامانجەکانیان کرد لە بوژاندنەوەی قوتابخانەی بەغدادی بۆ خۆشنووسی.

لەکۆتایی دیدارەکەدا، بەڕێزیان چاویکەوت بە بەرهەمی کۆمەڵەکەیان کە نووسینێکی قورئانی پیرۆز بوو لەلایەن(30) خۆشنووسەوە لەپارێزگا جۆراوجۆرەکانی عێراقەوە کێشرابوو وەک وەڵامدانەوەی هەوڵەکانی هێرشکردنە سەر قورئانی پیرۆز و بەڕێزیان ئەم کارە پیرۆزەی بەرزنرخاند و هیوای سەرکەوتنی بۆ خواستن و سەرۆکی کۆمەڵەکەیش تابلۆیەکی پێشکەش بە سەرۆک کرد کە گوزاشت لە یەکێک لە هونەرەکانی ڕێنووسی عەرەبی دەکات .

هەرێم كەمال ئاغا سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بە كوردسات نیوزی راگەیاند، لە سۆنگەی بەرپرسیارێتی و بەدواداچوونەكانی د.لەتیف رەشید، سەرۆككۆماری عێراق لەسەر ئەو پرسانەی كە پەیوەستە بە هەرێمی كوردستان و ناوچە دابڕاوەكان، ئەمڕۆ لەگەڵ سەرجەم فراكسیۆنە كوردستانییەكانی ئەنجومەنی نوێنەران كۆدەبێتەوە.

وتیشی، لە كۆبوونەوەكەدا چەندین پرسی گرنگ و گۆڕانكارییە سیاسییەكان و پێشهاتەكان تاوتوێ دەكرێن، بەتایبەت پرسی بەپارێزگابوونی هەڵەبجە و ناردنی پشكی هەرێم.

ئەو كۆبوونەوەیە لە كاتێكدایە كە رۆژی سێشەممە بۆ سێیەمجار، دانیشتنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق بۆ دەنگدان لەسەر پڕۆژەیاسای بەپارێزگابوونی هەڵەبجە دواخرا و بڕیارە ڕۆژی پێنجشەممە دانیشتنەكە ئەنجام بدرێت، ئەگەرچی تائێستا كارنامەی ئەو دانیشتنەش بڵاونەكراوەتەوە، بەڵام فراكسیۆنە كوردستانییەكان بڕیاریانداوە ئەگەر لە دانیشتنی سبەینێدا، ڕۆژەیاسای بەپارێزگابوونی هەڵەبجە نەخرێتە بڕگەی یەكەمی دانیشتنەكەوە بایكۆت دەكەن.

 

لە میانی کۆبوونەوەکەدا باس لە بارودۆخی گشتی وڵات و گرنگی پێشخستنی پێکەوەژیانی ئاشتیانە لە نێوان هەموو پێکهاتەی کۆمەڵگەی عێراقدا کرا، بەو پێیەی  دەستپێکە بۆ چەسپاندنی ئاسایش و سەقامگیری وڵات.

هەروەها سەرۆککۆمار ستایشی ئەو قوربانیدان و بەرگریکردنەی کریستیانەکانی کرد لە عێراق دژی  باندە تیرۆریستییەکان و پابەندبوونیان بە ناسنامەی نیشتمانی و دەستەبەرکردنی بەشداریی ڕاستەقینەیان لە ژیانی سیاسی و کۆمەڵایەتی و ڕۆشنبیری و هەروەها ڕۆڵی ئەو پێکهاتە و بەشدارییە کاریگەرەکانییان لە بونیادنان و پەرەپێدانی بەرهەمە کەلتوری و فیکرییەکانی  کۆمەڵگای عێراقی بەرزنرخاند .

لە میانی دیدارەکەدا، سەرۆککۆمار جەختی لە پێویستی بەردەوامبوون لە ھەوڵەکان بۆ بەرجەستەکردنی ئاسایش و سەقامگیری لە وڵاتدا کردەوە وەک فاکتەرێکی بنەڕەتی بۆ جێبەجێکردنی داواکارییەکانی ھاوڵاتیان و پێشکەشکردنی خزمەتگوزاری و دەستپێکردنی پڕۆژەکانی وەبەرھێنان، و گەشەکردنی ژێرخانی ئابووری.

ھەروەھا سەرۆککۆمار ئاماژەی بۆ ئەوەشکرد کە عێراق بەھرەمەندە لە ڕوی فاکتەرە ئابوری و جوگرافی و کلتووری و شارستانییەکان کە زۆر گرنگن بۆ سەرخستنی پڕۆژەکانی بەرھەمھێنان و وەبەرھێنان، وەک بنەمایەک بۆ گرنگی یەکخستنی ھەوڵەکانی یەکێتی سەندیکا پیشەییەکان و سەربەخۆییان و سود وەرگرتن لەو ھۆکارانە بۆ زیادکردنی خێرایی بەرھەمھێنان و پاڵپشتی کردنی حکومەت لە ھەوڵەکانی بۆ دابینکردنی ژیانێکی ئازاد و شکۆمەندانە بۆ ھاوڵاتیان.

 سەرۆککۆمار باسی لە گرنگی ھاندان و پاڵپشتیکردنی کەرتی تایبەت و فراوانکردنی بەشدارییەکانی بۆ پەرەپێدانی ئابووری و بەدیھێنانی گەشەسەندنی بەردەوام لە وڵاتدا کرد، و ئاماژەی بە پێویستی باشترکردنی بارودۆخی کرێکاران و پاراستنی مافەکانیان و ھەوڵدان بۆ باشترکردنی بژێویان و دەرکردنی یاسایەک کە گەرەنتی زەمینەی  کارکردنی گونجاویان بۆ بکات.

 لەلای خۆیانەوە ئەندامانی وەفدەکە پێداچوونەوەیان بە کارەکانی یەکێتی و سەندیکاکانی سەر بە یەکێتیەکە و ئەو گرفتانەی دێنە بەردەم کارەکانیان کرد و سوپاس و پێزانینی خۆیان بۆ سەرۆک کۆمار دەربڕی بۆ پێشنیارەکانی و پەرۆشی بەڕێزیان بۆ گرنگیدان بە چینی کرێکار بەرزنرخاند.

د. لەتیف رەشید، سەرۆک کۆماری عێراق لە چاوپێکەوتنێکدا  لەگەڵ ئاژانسی ھەواڵی چینی (شینخوا) ئاماژەی بەوەکرد، عێراق پێویستی پشتیوانی کۆمەڵگەی نێودەوڵەتی و کۆمپانیا نێودەوڵەتییەکانە، لەوانەش کۆمپانیا چینییەکان لە بوارەکانی بیناسازی، ژێرخانی ئابوری، کارەبا، ئاو، وزە و خزمەتگوزارییەکانی دیکە.

باسی لەوەشکردووە، پشتیوانیی لە نزیکبوونەوەی نێوان کۆماری ئیسلامی ئێران و عەرەبستانی سعودیە دەکات و ستایشی ڕۆڵی چین و عێراقیشی دەکات لەو  بوارەدا، چونکە باوەڕیوایە ھەماھەنگی و ھاریکاری نێوان وڵاتان باشتر خزمەت بە مرۆڤایەتی دەکات.

سەرۆک کۆماری عێراق ئەوەشی خستووەتەڕوو، پشتیوانی لە ھەموو ئەو پڕۆژانە دەکات کە بۆ پەرەپێدانی ژینگە پێشنیازکراون، چونکە گۆڕانکارییە گەورەکانی ژینگە، کاریگەری لەسەر تەندروستی مرۆڤ و نەوەکانی داھاتوو دەبێت.

دەقی پەیامەکەی سەرۆککۆماری عێراق... 

شاعیری مەزن کەریم ئەلعێراقی کە بە چەندین کاری داھێنەرانەی کلتوور و ھونەری دەوڵەمەند کرد،  ئەمڕۆ ماڵئاوایی لێکردین.

ھاوخەمی خۆمان بۆ خێزانی و دۆست و خۆشەویستانی دەردەبڕین.

 خودای گەورە لێخۆشبێت و بەبەھەشتی بەرینی شاد بکات.
إنا للە وإنا الیە راجعون

لە دیدارەکەدا، سەرۆککۆماری عێراق رایگەیاند، پەیوەندییەکانی نێوان ھەردوو وڵات پتەوە و کێشەکانی پەیوەست بە دۆخی ئاو دەتوانرێت چارەسەربکرێن، بەڵام پێویستیان بە بڕیاری جددی ھەیە تا کار بۆ جێبەجێکردنیان بکرێت. وتیشی، عێراق بە چڕی کاردەکات بۆ باشترکردنی بەڕێوەبردنی ئاو لە سەرانسەری وڵاتدا.

سەرۆککۆمار ئاماژەی بەوەشدا، عێراق لە ھەوڵی گەیشتن بە رێککەوتنە لەگەڵ تورکیا سەبارەت بە پشکی ئاو

لە کۆتایی دیدارەکەدا، نێردەی تایبەتی سەرۆکی تورکیا، ڕاپۆرتێکی وردی دەربارەی ئەو کار و پڕۆژانە پێشکەشکرد کە لایەنی تورکی دەتوانێت لە بواری ھاریکاری لەگەڵ عێراقدا ئەنجامی بدات لە دۆسییەی ئاو.

کۆبوونەوەکەدا سەرۆککۆمار جەختیکردەوە کە پێویستە ھەوڵی جدی بدرێت بۆ خزمەتکردن بە دەزگا و دامەزراوەکانی حکومەت و پتەوکردنی پەیوەندییەکانی حکومەتی فیدراڵی و حکومەتی ھەرێمی کوردستان. 

سەرۆککۆمار داوای چارەسەرکردنی کێشەکانی نێوان حکومەتی فیدراڵ و ھەرێمی کرد لە چوارچێوەی دەستوور و یاسادا، ھەروەھا پێدانی مووچەی فەرمانبەرانی حکومەتی ھەرێم و بەردەوامبوون لە کارکردن بۆ چەسپاندنی ئاسایش و سەقامگیری لە وڵات بەھۆی ئەو کاریگەرییانەی لەسەر باشترکردنی خزمەتگوزاری و بارودۆخی ژیانی ھاونیشتمانیان ھەیەتی لەڕێگەی نۆژەنکردنەوەی ژێرخانی ئابوری و پشتگیریکردن لە وەبەرھێنان و کەرتی تایبەت.

ھەروەھا سەرۆککۆمار باسی لە گرنگی پەیوەندییەکان لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ و جیھان و خستنەگەڕیان بۆ بەدیھێنانی گەشەپێدان و خۆشگوزەرانی لە وڵاتدا کرد، باسی لە قەیرانی ئاو کرد و ڕوونیکردەوە کە دۆسێی ئاو گرنگییەکی زۆری ھەیە و کاری جدییش دەکرێت بۆ پێکھێنانی ئەنجوومەنی باڵای ئاو بە مەبەستی دۆزینەوەی چارەسەری پێویست لە رێگەی ھەماھەنگی و ھاریکاری لەگەڵ وڵاتانی دراوسێ بۆ دەستەبەرکردنی پشکێکی دادپەروەرانە و گونجاو و پێویستی ئاو بۆ گەلی عێراق، جەختیشیکردەوە لەسەر پێویستی پەیڕەوکردنی شێوازی دڵۆپاندن و شێوازە مۆدێرنەکانی ئاودێری و چارەسەرکردنی کێشەکانی ئاو، بە تایبەت زیادەڕەوی لە گۆمی ماسی بێ مۆڵەتدا.

سەرۆککۆمار دوپاتیکردەوە لە گرنگی کارکردنی بەردەوام بۆ پەسەندکردنی ڕەشنووسی یاساکان کە ئاراستەی ئەنجومەنی نوێنەران کراون، بەتایبەتی پڕۆژەیاسای بە پارێزگاکردنی شاری ھەڵەبجە، پرۆژە یاسای ئەنجومەنی فیدراڵ، یاسای نەوت و گاز، و ھەڵوەشاندنەوەی بڕیارەکانی ئەنجومەنی فەرماندەیی سەورەی ھەڵوەشاوە.

 لە بەرامبەردا فوئاد حسێن وەزیری دەرەوە باسی لە گرنگترین مەسەلە ھەڵپەسێردراوەکانی نێوان حکومەتی فیدراڵ و ھەرێمی کوردستان کرد و ھیوای خواست کە چارەسەری ڕیشەیی بۆ ئەم پرسانە بدۆزرێتەوە.

ھەروەھا ئامادەبووان باسیان لە پێویستی درێژەدان بە دیالۆگی بونیادنەر و کاریگەر کرد بۆ چارەسەرکردنی کێشە ھەڵپەسێردراوەکانی نێوان حکومەتی فیدراڵ و ھەرێمی کوردستان بە پێی دەستوور و یاسا، بە شێوەیەک کە مافی ھەموو ھاووڵاتیان زامن بکات و خواستەکانیان بەدیبێت. 

دەقی پەیامەکەی سەرۆک کۆماری عێراق:

برای بەڕێز کاک مەسعود بارزانی

 سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان

سڵاوی خودای گەورەتان لێ بێت

بەبۆنەی حەفتا و حەوتەمین ساڵیادی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان، خۆشحاڵم کە گەرمترین و جوانترین پیرۆزبایی لە بەڕێزتان بکەم و لە ڕێگەی ئێوەوە پیرۆزبایی لە ئەندامانی مەکتەبی سیاسی و کۆمیتەی ناوەندی و بنەماڵەی شەھیدان و تەواوی ئۆرگانەکان و ئەندامان و پێشمەرگە و جەماوەری حیزبە تێکۆشەرەکەتان و ھەموو گەلەکەمان دەکەم.
لە کاتێکدا دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان بەبیردەھێنیەوە، لەم قۆناغە گرنگەدا لەسەر ئاستی سیاسی و ئابووری و ئەمنی لەعێراق لە ھەموو کاتێک زیاتر پێویستمان بە یەکڕیزی و ھەماھەنگی و کاری ھاوبەش ھەیە.  
لە پێناوی پتەوکردن و پەرەپێدانی بنەماکانی دیموکراسیەت لە واقیعی عێراقدا و جێبەجێکردنی مادە دەستوورییەکان بۆ دڵنیابوون لە بەدیھێنانی خواست و ئارەزووەکانی گەلی عێراق. ئێمە ئیلھاممان لە گیانی خۆڕاگری و ئەو ویستە بەھێزی حزبە تێکۆشەرەکەتان وەرگرتووە، بە ئامانجی بەدیھێنانی ئاشتی وئارامی و چەسپاندنی سەقامگیری و سەروەری یاسا و مسۆگەرکردنی مافەکانی ھاوڵاتیان و یەکسانی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی و ژیانێکی شکۆمەند لە کوردستان و ھەموو عێراق.
لەخودای گەورە داواکارین کە حیزبە تێکۆشەرەکەتان بەردەوام بێت لە ڕێبازەکەی لە پێناوی یەکڕیزی گەلی عێراق بە ھەموو پێکھاتەکانیەوە و ھیوای تەندروستی و سەرکەوتنی ھەمیشەییتان بۆ دەخوازم .

سڵاو  لە پارتی دیموکراتی کوردستان لە ساڵیادی دامەزراندنیدا

نەمری بۆ شەھیدان 


لەتیف جەمال ڕەشید
سەرۆک کۆمار

د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق لە نوسراوێکدا کە ئاڕاستەی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی کردووە باسی لەوەکردووە، ھەڵەبجە یەکێکە لە نیشانەکانی بەرەنگاربوونەوەی ستەمکاری رژێمی پێشوو، بۆیە وەک رێزێک لە قوربانییەکانی و پابەندبوون بە ڕێکارە یاساییەکان، وەزارەتی پلاندانان نەخشەی گۆڕینی ھەڵەبجەی لە قەزاوە بۆ پارێزگا پەسەندکردووە.

ئەوەشی خستووەتەروو، لەئێستاشدا بە بەشداری ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران و لە چوارچێوەی راگەیاندنی بەپارێزگابوونی، خوێندنەوەی دووەم بۆ پڕۆژەیاسای بەپارێزگابوونی ھەڵەبجەکراوە، بۆیە ئومێدەوارە سەرۆک و جێگرانی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران خوێندنەوەی سێیەم و دەنگدان لەسەر پڕۆژەکە بخەنە بەرنامەی کاری دانیشتنەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانەوە.

سەرۆک کۆمار دەشڵێت، مێژووی وڵات و پارێزگای ھەڵەبجە یادی ھەموو ئەو کەسانە بەرز رادەگرێت کە ھاوکاربوون لە سەرکەوتنی ئەو پرۆژە نیشتیمانییە گەورەیە.