کوردستان
بەھۆی بەرزبوونەوەی پلەی گەرما، لە بەردەرگای ماڵێک لە گەڕەکی برایەتی لە ھەولێر، تانکییەکی نەوت تەقییەوە و زیانی بۆ ھێڵی کارەبا و ئینتەرنێتی گەڕەکەکە ھەبوو.
ھاووڵاتییەکی دانیشتووی گەڕەکەکەش لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز وتی، پلەی گەرما و شۆرتی کارەبا، بووە ھۆی تەقینەوەی تانکییەکە و زیانی ماددی لێکەوتووەتەوە.
وەزارەتی تەندروستی هەرێم بڵاویكردەوە، لە 24 سەعاتی رابردوودا 1078 كەسی تر تووشی كۆرۆنا بوون و 11 توشبووی تریش گیانیان لەدەستداوەو 723 تریش چاكبوونەوە.
بەپێی ئامارەكەی وەزارەتی تەندروستی ، ژمارەی توشبووانی كۆرۆنا لە هەرێم گەیشتە 208000 كەس كەلەو ژمارەیەش 4626 كەس گیانیان لەدەستداوەو 188780 تریش چاكبوونەتەوە.
وتیشی، ھەوڵدەدەین لە دوای جەژن کۆبوونەوەی ھەرسێ سەرۆکی ئەنجومەنی پارێزگاکانی ھەرێم بکرێت و بەنوسراوێک داوای وەڵام لە ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم وەزارەتی دارایی بکەن لەوبارەیەوە.
دکتۆر یاد نەقشبەندی وتەبێژی بەڕێوەبەرایەتی تەندروستیی سلێمانی، بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، کۆرۆنای جۆری دەلتا، لە بڵاوبوونەوەیەکی خێرادایە و لە ٢٤ سەعاتی ڕابردوودا ھەشت تووشبووی ڤایرۆسەکە لە سلێمانی گیانیان لە دەستداوە.
وتیشی، ئەو حاڵەتانەی کە باری تەندروستییان ناجێگیرە لە زیادبووندایە و زۆربەی نەخۆشخانەکان پڕبوون لە تووشبووانی کۆرۆنا.
ھاوکات، بە پێی دواین ئاماری وەزارەتی تەندروستیی ھەرێمی کوردستان، لە ٢٤ سەعاتی ڕابردوودا ١٠٧٨ کەسی تر تووشی کۆرۆنا بوون و ١١ تووشبووی تریش گیانیان لە دەستداوە و ٧٢٣ کەسی تریش چاکبوونەتەوە.
بە پێی ئامارەکەی وەزارەتی تەندروستی، ژمارەی تووشبووانی کۆرۆنا لە ھەرێم گەیشتە ٢٠٨ ھەزار کەس، لەو ژمارەیەش ٤٦٢٦ کەس گیانیان لە دەستداوە و ١٨٨ ھەزار و ٧٨٠ تووشبووی تریش چاکبوونەتەوە.
بە پێی زانیارییەکان، ئەو کەسەی گیانی لە دەستداوە لە کاتی تەقینەوەکەدا کوڕێکی بریندار بووە کە تەمەنی ٨ ساڵە لەگەڵ مێردمنداڵێکی تر کە تەمەنی ١٦ ساڵە و بە ڕۆژانە ئیشی بۆ ناوبراو کردووە.
ڕاشیانگەیاند، قوربانیەکان وەستای ھەڵکەندنی بیر بوون و لە کاتی کارکردن بۆ خاوەن باخێک TNTیان بەکارھێناوە، بە وتەی خاوەن باخەکەش "ئەوانی بەکرێ گرتووە تا بیری دەستی بۆ ھەڵکەنن، بەڵام لەناو بیرەکە گەیشتوونەتە شاخ و ویستویانە بە سود وەرگرتن لە TNT شاخەکە بشکێنن، بەڵام پێیاندا تەقیوەتەوە".
لە ئێستاشدا باری تەندروستی بریندارەکان جێگیرە و دۆسیەی لێکۆڵینەوەش بۆ ڕووداوەکە کراوەتەوە.
عەلی رەئوف بەڕێوەبەری گەشتوگوزاری سلێمانی بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، تا ئەمڕۆ ٧٠ ھەزار گەشتیار کە زۆرینەیان خەڵکی ناوەڕاست و باشوری عێراقن ڕوویان لە پارێزگای سلێمانی کردووە و پێشبینی دەکەن، تا کۆتایی جەژن بگاتە سەد ھەزار کەس.
بە پێی زانیارییەکانیش لە جەژنی ڕەمەزاندا ١٢٠ ھەزار گەشتیار ھاتوونەتە پارێزگای سلێمانی بەو پێیەی لە جەژنی ڕەمەزاندا بەھۆی قەدەغەی گەشتیارییەوە لە ھەولێر و دھۆک زۆرینەی گەشتیاران ڕوویان لە پارێزگای سلێمانی کرد.
دوای ئەوەی حکومەتی عێراق لە ڕۆژانی ڕابردوو بڕی ٢٠٠ ملیار دیناری وەک سلفە بۆ مووچەی ھەرێم ڕەوانەی حساب بانکی وەزارەتی دارایی حکومەتی ھەرێم کرد، دیسکی ئابووری کوردسات نیوز گەیشتووە بەو دەرەنجامەی کە حکومەتی ھەرێم بە پێی ئەو داھاتەی لە بەردەستیدایە دەتوانێت مووچە بە بێ لێبڕین دابەش بکات.
وتیشی، ئەگەر ڕەوشی کۆرۆنا بە شێوەی ئێستا خراپ بێت لە دوای پشووەکانی جەژنەوە کوتانی فەرمانبەرانی حکومەت بە ڤاکسینی بە کۆرۆنا دەکەن ناچاری.
"شوان عومەر" لە کۆنفرانسێکی ڕۆژنامەوانیدا ڕایگەیاند، ڕێژەی تووشبوون بە کۆرۆنا لە ھەڵەبجە زیادیکردووە و ٢٠ تووشبوو لە نەخۆشخانەی "وەفا" باری تەندروستییان ناجێگیرە.
وتیشی، توانای نەخۆشخانەکەیان سنوردارە و ئەگەر ئامارەکان لە بەرزبوونەوەدا بن توانای وەرگرتنی نەخۆشیان نابێت، داواشی کرد ھاووڵاتیان پابەندی ڕێکارەکان بن و دوور بکەونەوە لە شوێنی قەرەباڵغ.
لە پارێزگای ھەولێر، ٤٠ ھەزار تەختی نوستن و زیاتر لە ٣ ھەزار کەپری گەشتیاری لە سنوری قەزا و ناحییەکانی پارێزگاکە ھەیە.
یادگار سدیق گەڵاڵی، خاوەن بڕوانامەی ماستەر لە بەڕێوەبردنی نەوت و گاز و شارەزا لە گرێبەستە نەوتییەکان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، رێککەوتنی وڵاتانی ھاوپەیمانی ئۆپیک پڵەس کاریگەی دەبێت لەسەر جێگیری نرخی نەوت و رێککەوتنەکەش بە جۆرێکە لە سەرەتای مانگی ئابی ٢٠٢١ەوە مانگانە بڕی ٤٠٠ ھەزار بەرمیل نەوت زیاد بکرێت تاوەکو کۆتایی ساڵی ٢٠٢١ کە دەکاتە دوو ملیۆن بەرمیل نەوت تاوەکو کۆتایی ساڵ و ئەو زیادکردنەش لەسەر بنەمای رێککەوتنی ساڵی ٢٠٢٠ دەبێت.
باسی لەوەشکرد، ھەرچەندە بڕیاربوو کۆتایی مانگی ئایاری ٢٠٢٢ کۆتایی رێککەوتنەکە بێت ئەوەش درێژکراوەتەوە بۆ کۆتایی ساڵی ٢٠٢٢ بەڵام لە مانگی ئایاری ٢٠٢٢ گۆڕانکارییەک روودەدات ئەویش ھەریەک لە وڵاتانی سعودیە و روسیا لە مانگی ئایاری ٢٠٢٢ەوە بەرھەمھێنانی نەوت ٥٠٠ ھەزار بەرمیل زیاد دەکەن بۆ ھەردووکیان دەکاتە یەک ملیۆن بەرمیل.
یادگار سدیق وتیشی، "وڵاتانی عیراق و کوەیت لەمانگی ئایاری ٢٠٢٢ بەرھەمھێنان زیاد دەکەن ھەر یەکەیان بە بڕی ١٥٠ ھەزار بەرمیل و ئیماراتیش بەرھەمی زیاد دەکات بۆ سێ ملیۆن و پێنج سەد ھەزار بەرمیل کە لە ئێستادا سێ ملیۆن و ١٧٠ ھەزار بەرمیل بەرھەمدەھێنێت".
د.ئاسۆ حەوێزی وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، رێژەی توشبوون بە کۆرۆنا بە بەراورد لەگەڵ چەند ھەفتەیەک بەرلەئێستا سێ ھێندە زیادیکردووە، ئامارەکان ترسناکن و پێشبینی دەکرێت رۆژانە ھەزاران کەس توشی ڤایرۆسەکە ببن، ئەگەر بەریەککەوتن کەم نەکرێتەوە، کارەسات بەڕێوەیە.
وتەبێژی وەزارەتی تەندروستی داواش لە ھاوڵاتیان دەکات لە رۆژانی جەژندا پابەندبن بە رێنماییەکان و دەمامک ببەستن و قەرەباڵغی کەم بکەنەوە.
ئەو راگەیەنراوەی وەزارەتی تەندروستی لەکاتێکدایە، رۆژی یەک شەممە بەرزترین ئاماری توشبوون بە کۆرۆنا لە ماوەی ئەمساڵدا تۆمارکرا.
وەزارەتی کارەبای حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، بە پشت بەستن بە بەرھەمھێنانی ٣٤٠٠ مێگاوات کارەبا، لە چوار رۆژی جەژنی قورباندا ١٤ کاتژمێر کارەبا دەداتە ھاوبەشانی.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بۆ ئەم مەبەستە، بەڕێوەبەرایەتیی گشتیی کۆنترۆڵی کارەبای ھەرێم لەگەڵ بەڕێوەبەرایەتیەکانی کۆنترۆڵی کارەبای پارێزگاکانی ھەولێر، سلێمانی، دھۆک و ئیدارەی گەرمیان و سەرجەم وێستگەگانی بەرھەمھێنانی کارەبا، گواستنەوە و دابەشکردنی کارەبا لەسەر ئەرکەکانیان بەردەوام دەبن.
وەزارەتی کارەبا راشیگەیاندووە، ھەرێمی کوردستان لە وەرزی گەرمادا، پێویستیی بە ٤٢٠٠ تا ٤٥٠٠ مێگاوات کارەبا ھەیە.
وەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو بەھۆی ڤایرۆسی کۆۆنا ژمارەیەکی زۆری مردن و بۆیەکەمین جار بەرزترین رێژەی توشبوون لە سەرەتای سەرھەڵدانی کۆرۆنا تا ئێستا لەکوردستان تۆمارکرا.
راشیگەیاند، بەھۆی ھەڵسوکەوت و بێباکی ئێستا بەرامبەر کۆرۆنا کارەساتی دڵتەزێن بەڕێوەیە.
وەفدێکی مەسیحی بە مەبەستی دووپاتکردنەوەی ئاشتی و پێکەوەژیان لە نێوان پێکھاتەکان، سەردانی سلێمانی کرد و لە لایەن نوێنەری ئاین و پێکھاتە جیاوازەکان پێشوازییان لێکرا.
دکتۆر "ئەلانبا ئەنتۆنیۆس" سەرۆکی ئەساقیفەی کورسی ئۆرشەلێم و سەرۆکی وەفدی مەسیحییەکان لە رێگەی کوردسات نیوزەوە پیرۆزبایی جەژنی قوربانی لە ھەموو مسوڵمانان کرد و راشیگەیاند، ھیوادارە کوردستان لە پلەیەکی بەرزی پێکەوەژیان بێت وەک ئەوەی ھەموان چاوەڕێ دەکەن.