کوردستان
لەو کۆبوونەوەیەدا کە ئەمڕۆ (١٢ی ئەیلولی ٢٠٢١) بە ئامادەبوونی دابان شەدەڵە ئەندامی سەرکردایەتی و کاندیدەکانی ھاوپەیمانی کوردستان لەو دەڤەرە بەڕێوەچوو، باس لە گرنگی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق کرا، لەوبارەیەوە قوباد تاڵەبانی ئاماژەی بەوەدا کە "یەکگرتووییمان لە بەغدا دەبێتە ھێزێک بۆ کورد بۆ ئەوەی بتوانین شایستە داراییەکان و سەقامگیری و خزمەتگوزاری باشتر بەدەست بھێنین بۆ گەلەکەمان" ھەروەھا وتیشی "بەیەکەوە دەتوانین کار لەسەر جێبەجێکردنی مادەی ١٤٠ی دەستور بکەین".
سەرۆکی ھاوپەیمانی کوردستان راشیگەیاند، کار لەسەر ئەوە دەکەین کە رێژەی کورسی و پۆستەکانی کورد شایستە بێت بە پێگەی کورد، ئەوەش بە ھاوپەیمانی کوردستان دەکرێت.
لە درێژەی کۆبوونەوەکەیدا لەگەڵ بەرپرس و ئەندامانی مەڵبەندی چەمچەماڵ، قوباد تاڵەبانی رایگەیاند؛ بە پەرت و بڵاوی بچینە بەغدا ئاسانتر دەتوانرێت غەدر لە کورد بکرێت بۆیە دەبێت بە ھێزەوە بچینە بەغدا و بەیەکەوە بەھێزترین، داوا لەئێوە دەکەم کە ھەمووتان ئەرکی سەرشانی خۆتان جێبەجێ بکەن و کار لەسەر سەرخستنی کاندیدەکانی ھاوپەیمانی کوردستان بکەن.
سەرۆکی ھاوپەیمانی کوردستان ئەوەشی ووت، سەلماندوومانە ئێمە باشترینین بۆ گەیشتن بەرێککەوتن لەگەڵ بەغدا و لایەنە سیاسیەکانی عێراق متمانەیان بەئێمە ھەیە، بۆیە دەبێت کار لەسەر سود وەرگرتن لەو متمانەیە بکەین و مافە رەواکانی گەلی کورد بەدەست بھێنین.
لەکۆتایی کۆبوونەوەکەدا، بەرپرس و ئەندامانی مەڵبەندی رێکخستنی چەمچەماڵی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان سەرنج و پێشنیازەکانی خۆیان لەبارەی بەڕێوەبردنی بانگەشەی ھەڵبژاردن خستەڕوو، راشیانگەیاند: کە پەرۆشن بۆ بەشداریکردن لەو پرۆسە گرنگە و سەرخستنی کاندیدەکانی ھاوپەیمانی کوردستان و ناردنی زۆرترین نوێنەر بۆ بەغدا بۆ داکۆکیکردن لە مافەکانی گەلی کوردستان.
لەدیدارێکدا کە زیاد جەبار سەرۆک و ژمارەیەک پەرلەمانتاری فراکسیۆنی یەکێتی لە پەرلەمانی کوردستان ئامادەیبوون، خاتوو شاناز ئیبراهیم ئەحمەد وێڕای بەخێرھێنانی پەرلەمانتار شادی نەوزاد بۆ ناو ڕیزەکانی یەکێتی، لەوتەیەکیدا بڕیارەکەی شادی نەوزادی بەهەنگاوێکی هاوسەنگ و گرنگ لەقەڵەم دا لەژیانی سیاسی ئەو پەرلەمانتارەدا بەوپێیەی گواستنەوەی خەباتی پارلەمانی بۆ نێو فراکسیۆنی یەکێتی و متمانەدان و قایل بوون بەو سیاسەتەی کەئەم حزبە پەیڕەوی دەکات خۆی لەخۆیدا هەنگاوێکی گرنگە، و هیوای خواست لەگەڵ هەڤاڵەکانی تریدا لەفراکسیۆنی یەکێتی بتوانێت خزمەت بەسیاسەت و ئەجێندای ئەم حزبە بکات و کاربکات بۆ باشترکردنی ژیانی هاوڵاتیان.
لەبەرامبەر ئەو پێشوازییە شایستەیەدا، پەرلەمانتار شادی نەوزاد رایگەیاند کە سەردانەکەی ئەمڕۆی بۆ مەڵبەندی رێکخستنی سلێمانی بەمەبەستی دەربڕینی ئامادەیی یە بۆ کارکردن و وتیشی: لێرەوە بەردەوامی بەکارەکانی (ی.ن.ک) دەدەم و لەچوارچێوەی فراکسیۆنی یەکێتی درێژە بە خزمەتەکانم دەدەم، لەبارەی هەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقیشەوە، شادی نەوزاد بەڵێنی دا کە یەکەمین هەنگاوە سیاسییەکانی لەریزەکانی یەکێتیدا، کارکردن بێت بۆ سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان و کاندیدەکانی.
لەبەرامبەردا خاتوو شاناز ئیبراهیم ئەحمەد پێی راگەیاند: یەکێتی ماڵە گەورەکەی ھەمووانە، دەخوازین بەیەکەوە وەک فراکسیۆن و پەرلەمانتارانی یەکێتی پەرۆشتر کار بکەن لەسەر داوا و مافە رەواکانی خەڵکی کوردستان.
هاوكات كۆبونەوەكە تایبەت بوو بە پێدانی فۆرمێكی زانیاری كە بدرێت دنگدەرانی سنوری بازنەی یەك لە پارێزگای كەركوك تاوەكو لە رێگەی تیمی گەرۆكەوە شوێنی دەنگدانی هاوڵاتیان و چۆنیەتی دەنگدانیان بۆ رون بكرێتەوە بە ئامانجی بەشداریكردنی زۆرینە لە هەڵبژاردنەكەی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقدا.
بافڵ تاڵەبانی داوایکرد کاکەییەکان لەم خەباتی دیموکراسی و ھەڵبژاردنەشدا وەک ھەمیشە رۆڵی گرنگ و پێشەنگ ببینن بۆ سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان و پارێزگاری لە مافە نەتەوەیی و نیشتمانییەکان بکەن.
ھەلی کارەکە بەڕێوەبەرایەتی کۆچ و کۆچبەران و وەڵامدانەوەی قەیرانەکان لەپارێزگای ھەڵەبجە بەھاوکاری ڕێکخراوی ئاژانسی نەتەوە یەکگرتووەکان بۆ کۆچ دەستەبەریان کردوە.
بەپێی سەرچاوەکانی ئەفغانستان، لە ناوچەی پولی حەساری سەر بە ویلایەتی بەغلان، شەڕ لەنێوان چەکدارانی تاڵیبان و چەکدارانی بەرەی بەرگری ئەفغانستان دروستبووە و دوای چەند سەعاتێک لە پێکدادان، چەکدارانی تاڵیبان ناچار بوون بکشێنەوە و ناوچەکە بەجێبھێڵن.
لە دوای کۆنترۆڵکردنی پەنجشیر لەلایەن چەکدارانی تاڵیبانەوە، ئەمە یەکەمین پێکدادانی گەورەیە لەنێوان تاڵیبان و بەرەی بەرگریدا دروست دەبێت.
بەرەبەیانی ئەمڕۆ ئەو ٥٧ کۆچبەرەی خەڵکی ھەرێمی کوردستان بوون و لە چەند ھەفتەی ڕابردوودا دوای دەستگیکردنیان لەلایەن تورکیاوە ڕادەستی بەرەی نووسڕە کران لە سوریا، بە ھاوکاری نوسینگەی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆکی حکومەتی ھەرێم و لە ڕێگەی دەروازەی ئیبراھیم خەلیلەوە گەیشتنەوە ھەرێمی کوردستان.
لە ١ی حوزەیرانی ٢٠٠٨یش پەخشی ئاسمانی کەناڵەکە بە ھەردوو شێوەزاری "سۆرانی و کرمانجی" دەستیپێکرد و لە ڕێوڕەسمێکدا لەلایەن سەرۆک مام جەلال کرایەوە.
بە پێی ڕاگەیەنراوێکی بەڕێوەبەرایەتی تەندروستی دھۆک، ڕۆژی شەممە خولێکی تایبەت بۆ ئەو کارمەندانی لە بنکەکانی پێدانی ڤاکسین کار دەکەن دەکاتەوە، ڕۆژی یەک شەممەش بۆ ڕۆژنامەنوسان و ڕۆژ دوو شەممەش بۆ مامۆستایانی ئایینی "موسڵمان و مەسیحی و ئێزدی" لە سنوری دھۆک خول دەکرێتەوە.
سدیق ئیسلامی جێگری سەرۆکی زانکۆی زانستە پزیشکییەکانی سنە بە ئاژانسی ھەواڵی ئیسنای ڕاگەیاندووە، تا ئێستا ٩ کەس لە پارێزگای سنە تووشی نەخۆشی کەڕووی ڕەش بوون کە لە نەخۆشخانەی "بێعسەت" خەوێندراون و لە ژێر چاودێری پزیشکیدان.
ئاماژەی بەوەشکردووە، ئاماری تووشبووانی کۆرۆنا لە پارێزگای سنە لە بەرزبوونەوەدایە و لە ئێستادا ڕۆژانە ٤٠٠ بۆ ٥٠٠ کەس لە پارێزگاکە، تووشی ڤایرۆسی کۆرۆنا دەبن.
وتیشی، ماوەی سێ ڕۆژە ناوبەناو ئەو گوندانە تۆپباران دەکرێن، ئەوەش ترس و دڵەڕاوکێی زۆری لە نێوان گوندنشینانی ناوچەکە دروستکردووە.
"زوبێر عوسمان" لێپرسراوی مەڵبەندی شەشی سۆران ڕایگەیاند، ھاوپەیمانی کوردستان داکۆکیکاری مافەکانی گەلی کوردە لە بەغداد، دەبێت کادرانی یەکێتی و گۆڕان دڵسۆزانە و لێ بڕاوانە کار بکەن بۆ سەرخستنی کاندیدەکانی ھاوپەیمانی کوردستان.
وتیشی، پێویستە لەم ھەڵبژاردنەدا ھاووڵاتیانی ئەو سنورە شەڕی دەنگدان لەگەڵ نەیارەکانیان بکەن، چونکە ئێستا سەردەمی شەڕی سیاسی و شەڕی دەنگدانە.
"مەھدی کاوانی" ئەندامی جڤاتی نیشتیمانی و باژێڕوانی مەکۆی شەقڵاوەی گۆڕانیش وتی، ھاوپەیمانی کوردستان بەرھەمی ڕێکەوتننامەی دەباشانە کە لە نێوان سەرۆک مام جەلال و نەوشیروان مستەفا ئیمزاکراوە، سەرخستنی کاندیدەکانیش واتای یەکبوون و پاراستنی یەکێتی ڕیزەکانی گۆڕان و یەکێتییە.
فەریبۆرز کەرەمی بەڕێوەبەری ڕێگەوبان و گواستنەوەی پارێزگای کرماشان بە ئاژانسی ھەواڵی ئیرنای ڕاگەیاندووە، لە سەرەتای بەھاری ئەمساڵەوە تا ئێستا، ٥٥٢ ھەزار تۆن کاڵا لە سنوری پەروێزخانەوە ھاوردە و ھەناردە کراوە.
ئاماژەی بەوەشکرد، ئەو ڕێژە کاڵایە، لە ڕێی ١٧ ھەزار و ٥٠٥ بارھەڵگری ئێرانی و ١٠ ھەزار و ٥٢٤ بارھەڵگری عێراقی گوازراوەتەوە.
کەرەمی ڕاشیگەیاندووە، لەو کاڵا نانەوتیانەی ساڵانە لە ئێرانەوە ھەناردەی عێراق دەکرێن، زیاتر لە نیوەیان لە سنورەکانی کرماشانەوە دەگوازرێنەوە.
وتیشی، سەرەڕای بڵاوبوونەوەی کۆرۆنا و داخستنی بەشێکی زۆر لە سنورەکانی ئێران، ھەناردەی کاڵا لە دەروازەی نێودەوڵەتی پەروێزخان، لە ئاستێکی بەرزدا بووە.
ئاماژە بەوەش دەکەن، بە ھیچ جۆرێک لافیتە و پۆستەرەکانیان بە دارودرەخت و دوورگەی ناوەندی شەقامەکان ھەڵنەواسن، ئەو پۆستەرانەی بە کاری دەھێنن دواتر بیگەڕێنرێنەوە بۆ کۆمپانیاکانی ڕیساکلین بۆ ئەوەی پارێزگاری لە ژینگە بکرێت.