کوردستان
دەقی پەیامەکەی سەرۆک کۆماری عێراق:
برای بەڕێز کاک مەسعود بارزانی
سەرۆکی پارتی دیموکراتی کوردستان
سڵاوی خودای گەورەتان لێ بێت
بەبۆنەی حەفتا و حەوتەمین ساڵیادی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان، خۆشحاڵم کە گەرمترین و جوانترین پیرۆزبایی لە بەڕێزتان بکەم و لە ڕێگەی ئێوەوە پیرۆزبایی لە ئەندامانی مەکتەبی سیاسی و کۆمیتەی ناوەندی و بنەماڵەی شەھیدان و تەواوی ئۆرگانەکان و ئەندامان و پێشمەرگە و جەماوەری حیزبە تێکۆشەرەکەتان و ھەموو گەلەکەمان دەکەم.
لە کاتێکدا دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان بەبیردەھێنیەوە، لەم قۆناغە گرنگەدا لەسەر ئاستی سیاسی و ئابووری و ئەمنی لەعێراق لە ھەموو کاتێک زیاتر پێویستمان بە یەکڕیزی و ھەماھەنگی و کاری ھاوبەش ھەیە.
لە پێناوی پتەوکردن و پەرەپێدانی بنەماکانی دیموکراسیەت لە واقیعی عێراقدا و جێبەجێکردنی مادە دەستوورییەکان بۆ دڵنیابوون لە بەدیھێنانی خواست و ئارەزووەکانی گەلی عێراق. ئێمە ئیلھاممان لە گیانی خۆڕاگری و ئەو ویستە بەھێزی حزبە تێکۆشەرەکەتان وەرگرتووە، بە ئامانجی بەدیھێنانی ئاشتی وئارامی و چەسپاندنی سەقامگیری و سەروەری یاسا و مسۆگەرکردنی مافەکانی ھاوڵاتیان و یەکسانی و دادپەروەری کۆمەڵایەتی و ژیانێکی شکۆمەند لە کوردستان و ھەموو عێراق.
لەخودای گەورە داواکارین کە حیزبە تێکۆشەرەکەتان بەردەوام بێت لە ڕێبازەکەی لە پێناوی یەکڕیزی گەلی عێراق بە ھەموو پێکھاتەکانیەوە و ھیوای تەندروستی و سەرکەوتنی ھەمیشەییتان بۆ دەخوازم .
سڵاو لە پارتی دیموکراتی کوردستان لە ساڵیادی دامەزراندنیدا
نەمری بۆ شەھیدان
لەتیف جەمال ڕەشید
سەرۆک کۆمار
فیدراسیۆنەکە لە راگەیەنراوێکدا کە ئاڕاستەی دادگای پێداچوونەوەی ھەرێمی کوردستان و نوێنەری وڵاتان و رایگشتی کردووە رایگەیاندووە، دوای چوار ساڵ زیندانیکردن، لە مانگی تەمموزی ئەمساڵدا، دادگای ھەولێر جارێکی دی سزای چوار ساڵی دیکە زیندانی بەسەر ڕۆژنامەنووس (شێروان شێروانی)دا سەپاند.
دەشڵێت، بڕیاروایە لە داھاتوویەکی نزیکدا، دادگای پێداچوونەوەی ھەولێر وەک پلەی کۆتایی حوکمەکە، چاو بەدۆسیەکەدا بخشێنێتەوە و بڕیاری کۆتایی لەبارەوە وەربگرێت، بۆیە پێویستە بەرلە ئەنجامدانی ئەم پرۆسەیە، لە رێگەی ھەوڵدانی بەیەکەوەیی و دروستکردنی فشاری بەکۆمەڵ کارێک بکرێت کە دادگا پێداچوونەوە بە دۆسیەکەدا بکات و بڕیاری ئەرێنیشی لەبارەوە بدات.
فیدراسیۆنی رۆژنامەنووسان و نووسەرانی سەربەخۆ لەسەر ئەو پرسە داواشیان لە نوێنەرایەتی وڵاتان و رێکخراوەکان کردووە، چالاکی و فشارەکانیان بۆ سەر دەسەڵاتی سیاسی و بڕیاربەدەستانی ھەرێم و دەسەڵاتی دادوەری چڕتر بکەنەوە.
نەبیل مەرسومی، پسپۆڕی ئابوری ئاشکرایکردوە، تورکیا بۆ دەستپێکردنەوەی ھەناردەی نەوتی ھەرێم شەش مەرجی بۆ حکومەتی عێراق دیاریکردوە مەرجی یەکەمیشی راگرتنی ئەو رێککەوتنەیە کە لەماوەی رابردوودا لە نێوان عێراق و ئێراندا کراوە بۆ ئاڵوگۆڕی نەوت بەرامبەر بە غاز لەبەرئەوەی تورکیا و ھەرێم گرێبەستی پەنجا ساڵەیان کردووە.
مەرجی دووەمی تورکیا تایبەتە بە بابەتی قەرەبووکردنەوەی عێراق لەبەرامبەر رێگەدانی بە ھەناردەی نەوتی ھەرێم کە بڕەکەی ملیارێک و ٥٠٠ ملیۆن دۆلارە، مەرجی سێیەمیش کشاندنەوەی سکاڵای دووەمە کە بەغداد بۆ قەرەبووکردنەوەی لە ساڵانی ٢٠١٨ بۆ ٢٠٢٢ لە دادگای نێوبژیوانی تۆماری کردووە.
مەرجی چوارەمی تورکیا بەردەوامبوونی ئەو داشکاندنەیە کە لە نەوتی ھەرێمی کوردستان بۆی کراوەو بۆ ھەر بەمیلێک نەوت ١٣ دۆلارە. بەوتەی نەبیل مەرسومی تورکیا داواشیکردوە، پێدانی کرێی گواستنەوەی نەوت بە کۆمپانیای بوتاش بەردەوام بێت کە بۆ ھەر بەرمیلێک حەوت دۆلارە ، مەرجی شەشەمیش کە تورکیا بۆ عێراقی دیاریکردووە، بریتییە لەوەی عێراق تێچووی چاککردنەوەی ھێڵی نەوتی عێراق – تورکیا لە ئەستۆ بگرێت.
لەدوای بڕیاری دادگای نێوبژیوانی لە بەرژەوەندی سکاڵایەکی عێراق کە دژی رێگەدانی تورکیا بە ھەناردەی نەوتی ھەرێم لە نێوان ساڵانی ٢٠١٨ بۆ ٢٠١٨ تۆماری کردبوو، ھەناردەی نەوتی ھەرێمی کوردستان لە ٢٥ی ئادارەوە بۆ تورکیا راگیراوەو ھەوڵەکانی عێراق بۆ دووبارە دەستپێکردنەوەی نەوتی ھەرێم بۆ تورکیا بێئەنجام بوون.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، سێ رۆژە ئاوی زێی بچووک لەلایەن ئێرانەوە بە تەواوەتی گیراوەتەوە و ئەو ئاوەی بۆی دەچێت تەنھا لە کانی و سەرچاوە بچووکەکانەوەن، تا ئێستاش دیار نییە کە ئێران کەی ئاوەکە بەردەداتەوە.
وتیشی، گرتنەوەی ئاوی زێی بچووک کاریگەری لەسەر دانیشتووانی قەڵادزێ دروستکردووە و چەندین گەڕەک کێشەی ئاوی خواردنەوەیان بۆ دروستبووە. ھەوەرھا کاریگەری لەسەر چەندین پڕۆژەی کشتوکاڵ و حەوزی ماسی دروستکردووە.
پەیامنێری کوردسات نیوز ئاماژەی بەوەشکرد، ھەر بەھۆی گرتنەوەی ئاوەکە، ئاستی ئاوی بەنداوی دوکان کەمبووەتەوە و، چونکە بەشێک لە ئاوەکەی لە زێی بچووکەوە بۆ دەچێت.
"زێدان محەمەد ئەمین" برای "گوھدار زێباری" بە کوردسات نیوزی وت، بەپێی بڕیاری دادگا، ئەمڕۆ دوارۆژی گوھدار زێبارییە لە زیندانی چاکسازی گەورانی ھەولێر و ئازاد دەکرێت.
وتیشی، دوای ئەوەی ھەموو رێکارە یاساییەکان تەواودەبن، دەیگەڕێننەوە گوندی "ھەشتکا" لە ئاکرێ.
گوھدار زێباری رۆژنامەوان و چالاکوانێکی بادینانە و بە تۆمەتی تێکدانی ئاسایشی نەتەوەیی بە ٦ ساڵ زیندانی سزادرا، بەڵام بە بڕیاری سەرۆکایەتی ھەرێم سزاکەی کەمکرایەوە.
بە ئازادبوونی گوھدار زێباری، تەنھا شێروان شێروانی رۆژنامەنووسی بادینان لە زیندان دەمێنێتەوە، کە لە ماوەی رابردوودا ٤ ساڵی دیکە زیندانی بەسەردا سەپێندرا.
ئومێد سەباح، سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم رایگەیاند، وەفدی حکومەتی ھەرێم بۆ گفتوگۆکردن لەسەر مووچە و شاستە داراییەکانی ھەرێم گەڕاوەتەوە بەغداد و شەوی رابردوو لە باڵەخانەی ئەنجومەنی وەزیرانی عێراق کۆبوونەوەیەکیان ئەنجامدا.
ھاوکات پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، ئەمڕۆ کۆبوونەوەکانی وەفدی حکومەتی ھەرێم و عێراق لە بەغداد بەردەوام دەبن.
بە پێی زانیارییەکانیش، تەنھا ناکۆکی لەنێوان ھەرێم و بەغداد مابێت لەسەر بابەتی رادەستکردنی داھاتە نانەوتییەکانە کە حکومەتی فیدراڵ داوای رادەستکردنی تەواوی داھاتەکەی لە ھەرێم دەکات و بۆ ئەو مەبەستەش وەفدێکی دیوانی چاودێری دارایی عێراق سەردانی ھەرێمی کوردستانی کرد و چەند رۆژێک وردبینیان بۆ داھاتە ناوخۆییەکان کرد.
ھاوکات پێشەوا ھەورامانی وتەبێژی حکومەتی ھەرێمی کوردستان لە لێدوانێکی تایبەتدا بە کوردسات نیوزی راگەیاند، رۆژی یەکشەممەی داھاتوو وەفدێکی دیکەی ھەرێمی کوردستان بەمەبەستی گفتوگۆکردن لەسەر رەشنووسی یاسای نەوت و غازی فیدڕاڵی، سەردانی بەغداد دەکات و لەگەڵ وەزارەتی نەوت کۆدەبێتەوە.
وتیشی، ئەوان چاوەڕێدەکەن بەمزووانە بەغداد مووچە و شایستە داراییەکانی ھەرێم بنێرێت، چونکە ھیچ پاساوێکیان بۆ حکومەتی عێراق نەھێشتووەتەوە کە بیکاتە بیانوو بۆ نەناردنی شایستە داراییەکانی ھەرێم.
دەقەی پەیامەکەی مەکتەبی سیاسیی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان...
بەرێزان مەکتەبی سیاسیی پارتی دیموکراتی کوردستان
لەیادی حەفتاوحەفتەمین ساڵیادی دامەزراندنی پارتی دیموکراتی کوردستان، پیرۆزبایی گەرم ئاراستەی ئێوە و لایەنگرانتان دەکەین.
بەو ھیوایەی ئەم یادە دەرفەتێک بێت بۆ گەشەپێدانی پەیوەندییەکانی نێوانی ھێز و لایەنە سیاسییەکان لەم ھەلومەرجەدا کە پێویستی بە رێکخستنەوەی ئەولەویاتەکانی خەبات ھەیە بە قازانجی چاککردنی ژیان و گوزەرانی میللەتەکەمان، تەئکید دەکەینەوە کە کوردستان و ئەزموونەکەی بەرھەمی خوێنی گەشی ھەزاران شەھید و قوربانیە، بۆیە پاراستنی قەوارەی ھەرێم و دەستکەوتەکان پێویستی زۆری بە ھەماھەنگی و لە خۆبردوویی نەتەوەیی و گەشانەوەی شەراکەتە.
جارێکی تر پیرۆزە و سەرکەوتووبن...
مەکتەبی سیاسیی
یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان
د. لەتیف رەشید سەرۆک کۆماری عێراق لە نوسراوێکدا کە ئاڕاستەی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەرانی کردووە باسی لەوەکردووە، ھەڵەبجە یەکێکە لە نیشانەکانی بەرەنگاربوونەوەی ستەمکاری رژێمی پێشوو، بۆیە وەک رێزێک لە قوربانییەکانی و پابەندبوون بە ڕێکارە یاساییەکان، وەزارەتی پلاندانان نەخشەی گۆڕینی ھەڵەبجەی لە قەزاوە بۆ پارێزگا پەسەندکردووە.
ئەوەشی خستووەتەروو، لەئێستاشدا بە بەشداری ئەندامانی ئەنجومەنی نوێنەران و لە چوارچێوەی راگەیاندنی بەپارێزگابوونی، خوێندنەوەی دووەم بۆ پڕۆژەیاسای بەپارێزگابوونی ھەڵەبجەکراوە، بۆیە ئومێدەوارە سەرۆک و جێگرانی سەرۆکی ئەنجومەنی نوێنەران خوێندنەوەی سێیەم و دەنگدان لەسەر پڕۆژەکە بخەنە بەرنامەی کاری دانیشتنەکانی ئەنجومەنی نوێنەرانەوە.
سەرۆک کۆمار دەشڵێت، مێژووی وڵات و پارێزگای ھەڵەبجە یادی ھەموو ئەو کەسانە بەرز رادەگرێت کە ھاوکاربوون لە سەرکەوتنی ئەو پرۆژە نیشتیمانییە گەورەیە.
فەھمی بورھان سەرۆکی دەستەی ناوچە کوردستانییەکانی دەرەوەی ئیدارەی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، سێ رۆژ لەمەوبەر ھادی عامری سەرۆکی لیژنەی جێبەجێکردنی ماددەی ١٤٠ لەگەڵ لیژنەیەکی ئەنجومەنی نوێنەران کۆبووەتەوە و پێی راگەیاندوون، کە ئەو ١٠٠ ملیار دینارەی بۆ ماددەی ١٤٠ تەرخانکراوە، زۆرینەی بۆ ناوچەکانی باشور و ناوەڕاستی عێراق تەرخاندەکرێت کە بەھۆی سیاسەتەکانی بەعسەوە زیانیان بەرکەوتووە.
وتیشی، ئەو لێدوانەی ھادی عامری پێچەوانەی بڕیارێکی ساڵی ٢٠١٨ـی دادگای فیدڕاڵییە و ئاماژەیەکی مەترسیدارە، چونکە بەگوێرەی بڕیارەکەی دادگای فیدڕاڵی سنوری ماددەی ١٤٠ تەنھا ناوچە کێشەلەسەرەکانی نێوان ھەرێمی کوردستان و حکومەتی عێراق دەگرێتەوە.
لیوا حیکمەت عومەر بەڕێوەبەری گشتیی کاروباری تاکەکان و خۆبەخشەکان، لە وەزارەتی کاروباری پێشمەرگە رایگەیاند، بە ھەماھەنگی لەگەڵ ھاوپەیمانان، بڕیاری یەکخستنەوە و رێکخستنەوەی ھێزەکانی پێشمەرگەی لە چوارچێوەی وەزارەتی کاروباری پێشمەرگە بەردەوامە، لیواکانی "٢٦، ٢٨، ٣٠"سێ لیوای دیکەی نوێن کە دروستکران و خراونەتەسەر میلاکی وەزارەتی پێشمەرگە.
ئاماژەی بۆ ئەوەشکردووە، لیواکانی "٢٦، ٢٨، ٣٠"ژمارەیان پێنج ھەزار و ٤٠٠ ئەفسەر و پێشمەرگەیە و لە ھێزەکانی یەکەی ٧٠ دروستکراون، ئێستا لە ژێر سەرپەرشتیی فیرقەی دووی سەرۆکایەتیی ئەرکان کۆ کراونەتەوە.
بەپرسەکەی وەزارەتی پێشمەرگە جەختی لەوەشکردوەتەوە، بە ھاوکاریی تیمی ھاوپەیمانان، چاکسازییەکان لە ڕێگەی تیمێکی نوێوە دەستیپێکردووە و تا ئێستاش بەردەوامە، ھەردوو لیوای ٢٥ و ٢٧یش لەناو پرۆسەی یەکخستنەوەدان تائێستا ٩٠٪ی کارەکانیان تەواو بووە و بەم نزیکانە دەخرێنەسەر میلاکی وەزارەتی کاروباری پێشمەرگە.
دەشڵێت، تائێستا ٢٨ لیوا لە چوارچێوەی چاکسازییەکانی حکومەت پێک ھێنراون، پرۆسەکەش لە ژێر سەرپەرشتیی ھێزەکانی ھاوپەیمانان و وەزارەتی کاروباری پێشمەرگە و بە پێی ئەو پلانەی بۆی دانراوە، تا دوو بۆ سێ ساڵی تر لە تەواوی ھێزەکانی ھەرێمی کوردستان بەردەوام دەبێت.
وەزارەتی کارەبای ھەرێم لە راگەیەنراوێکدا رایگەیاند، بەھۆی بەرزبوونەوەی پلەکانی گەرما، خواست لەسەر کارەبا بۆ زیاتر لە پێنج ھەزار و ٥٠٠ مێگاوات بەرز بووەتەوە، لە کاتێکدا توانای بەرھەمھێنانی کارەبا لە نێوان سێ ھەزار و ٢٠٠ بۆ ٣ ھەزار و ٣٠٠ مێگاواتە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، لە ئێستادا بەھۆی کاریگەریی پاڵەپەستۆی گەرما توانای وێستگەکانی بەرھەمھێنانی کارەبا لە دابەزین دایە.
شانەی مدیای ئەمنی عێراق لە راگەیەنراوێکدا رایگەیاند، لەسەر بنەمای زانیاری ھەواڵگری، فڕۆکە جەنگییەکانی ئێف ١٦ بۆردومانی پێگەیەکی داعشیان کردووە لە سنوری پارێزگای کەرکوک.
ئاماژەی بەوەشکردووە، بەھۆی بۆرودمانەکەوە پێگەکە خاپوربووە و ئەو چەکدارانەی لەناویدا بوون کوژراون.
لە دیدارێکدا وەزیری دارایی تیشکی خستەسەر دواین ھەنگاوەکانی جێبەجێکردنی یاسای بودجەی گشتی عێراق و رایگەیاند، لەگەڵ وەزارەتی دارایی عێراق و دیوانی چاودێری دارایی عێراق لەھەماھەنگی بەردەوامدان و لەماوەی رابردوودا ھەرێمی کوردستان ھەموو ئەو داواکاریانەی جێبەجێکردووە کە لەیاساکەدا ھاتووە، تیمە ھونەریەکانی ھەردولا بەبەردەوامی لەسەر خەتن بۆ ھەماھەنگی و رەخساندنی کەشێکی گونجاو تا ھیچ ئاستەنگێک لەبەردەم جێبەجێکردنی یاسای بودجە نەمێنێت و بەغداد ھیچ بیانویەکی نەبێت بۆ نەناردنی شایستە داراییەکانی ھەرێم.
لای خۆشیەوە زەھرا بێل جێگری کونسوڵی گشتی ئەمریکا لەھەولێر، پشتیوانی وڵاتەکەی بۆ دەستەبەرکردنی مافە یاسایی و دەستوریەکانی ھەرێمی کوردستان دوپات کردەوە و ھیوای خواست حکومەتی ھەرێم و حکومەتی ناوەندی پابەند بن بەجێبەجێکردنی یاسای بودجەو ئەرکەکانیان بەرامبەر یەکتر جێبەجێ بکەن.
لەتەوەرێکی تری دیدارەکەدا وەزیری دارایی جەختی کردەوە کە ماوەی دوو ساڵە ھەماھەنگی و پەیوەندی بەردەوام لە نێوان دیوانی چاودێری دارایی عێراق و ھەرێمی کوردستان ھەیەو وردبینی لە سەرجەم ئەو داتاو ڕاپۆرتانە کراوە کە ھەرێمی کوردستان دەربارەی دۆسیەی نەوت و خەرجی و داھاتە نانەوتیەکان پێشکەشی حکومەتی ناوەندی کردووە.
ئاوات جەناب نووری وەزیری دارایی ھەرێم لەگەڵ وەفدێکی کونسوڵخانەی ئەمریکا لەھەولێر کۆبوەوە و رایگەیاند، لەگەڵ وەزارەتی دارایی و دیوانی چاودێری دارایی عێراق لەھەماھەنگی بەردەوامدان، لەماوەی رابردووشدا ھەرێمی کوردستان ھەموو داواکارییەکانی جێبەجێکردووە کە لەیاساکەدا ھاتووە، تیمە ھونەرییەکانی ھەردولاش بەبەردەوامی لەسەر خەتن بۆ ھەماھەنگی و رەخساندنی کەشێکی گونجاو تا ھیچ ئاستەنگێک لەبەردەم جێبەجێکردنی یاسای بودجە نەمێنێت.
وتیشی، دوو ساڵە ھەماھەنگی بەردەوام لە نێوان دیوانی چاودێری دارایی عێراق و ھەرێمی کوردستان ھەیەو وردبینی لە سەرجەم ئەو داتاو ڕاپۆرتانە کراوە کە ھەرێم دەربارەی دۆسیەی نەوت و خەرجی و داھاتە نانەوتیەکان پێشکەشی حکومەتی ناوەندی کردووە.
لای خۆیەوە، زەھرا بێل جێگری کونسوڵی گشتی ئەمریکاش لەھەولێر پشتیوانی وڵاتەکەی بۆ دەستەبەرکردنی مافە یاسایی و دەستورییەکانی ھەرێم دوپاتکردەوە، ھیوای خواست حکومەتی ھەرێم و ناوەند پابەند بن بەجێبەجێکردنی یاسای بودجەو ئەرکەکانیان بەرامبەر یەکتر جێبەجێ بکەن.
پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، بە ھەوڵی تیمەکانی بەرگری شارستانی و پۆلیسی ژینگە و دارستان و تیمەکانی شارەوانی سلێمانی دوای نزیکەی پێنج کاتژمێر تواندرا ئاگرەکەی چیای ئەزمەڕ، بە دیوی پشت پارکی ھەواری شار کۆنترۆڵبکرێت.
ئەوەشی خستەڕوو، بەھۆی ئاگرەکەوە سەدان دۆنم پوش و پاوان لە چیای ئەزمەڕ بە دیوی شارباژێڕ و پشت پارکی ھەواری شار سووتاوە.
پەیامنێری کوردسات نیوز وتیشی، تاکو ئێستا ھۆکاری ئاگرکەوتنەوە دیارنییە و بڕیارە لە سبەینێوە لێکۆڵینەوە سەرەتاییەکان لە رووداوەکە دەستپێبکات.
عەباس عەلی، بەڕێوەبەری گشتی ئاوی ژێرزەوی سلێمانی دەڵێت، ڕێژەی بارانبارین و کەشوھەوا گۆڕانکارییەکی زۆری بەسەرھاتووە، بەتایبەتی ناوچەکانی ڕۆژھەڵاتی ناوەڕاست، بەڵام تائێستا ناوچەکانی کوردستان بە تایبەتیش لەسنوری سلێمانی و ھەڵەبجە و ئیدارەی گەرمیان نەگەیشتووەتە ئەو ڕادەیەی لە مەترسییدا بێت.
وتیشی، بەھۆی ئەوەی ئاوی سەرزەوی بەشی پێویستی ناکات، پێویستییەکان زیاتربوون، بۆیە قەبارەی ئاوی ژێرزەوی کەمبووەتەوە لەو سنورانەدا .
لەبارەی وشکەساڵیشەوە، بەڕێوەبەری گشتیی ئاوی ژێرزەوی سلێمانی راشیگەیاند، ئەمساڵ کێشەی ئاوی کشتوکاڵیان نەماوە کە ماوەی دوو ساڵی رابردوو کێشەی ئاویان هەبووە.