وەزارەتی ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن لە راگەیەنراوێکدا بڵاویکردەوە، پێشتر رۆژی ٣٠ کانوونی دووەمی ٢٠٢٣ وەک دوا وادە بۆ پڕکردنەوەی فۆڕمی یەکەی نیشتەجێبون دیاری کرابوو، بەڵام بە بڕیاری وەزیری ئاوەدانکردنەوە و نیشتەجێکردن پرۆسەکە بۆ ماوەی مانگێک و تا کۆتایی ئەمساڵ درێژکرایەوە.

ئەوەشی خستوەتەڕوو، ئامانج لەو بڕیارە پێدانی ھەلی زیاتر و کارئاسانییە بۆ ئەو کەسانەی کە تاکو ئێستا بە ھەر ھۆکارێک بێت دەرفەتیان لەبەردەستدا نەبووە فۆرمەکە پڕ بکەنەوە. 

مانگی ئابی ئەمساڵ پرۆسەی دابەشکردنی فۆڕمی یەکەی نیشتەجێبوون  دەستیپێکرد و بڕیارە زیاتر لە نۆ ھەزار یەکە بەسەر خێزانە کەمدەرامەتەکاندا دابەش بکرێت، تا ئێستاش زیاتر لە ٢٢ ھەزار خێزان لەسەرجەم ناوچەکان فۆرمەکەیان پڕکردوەتەوە.

بەڕێوەبەرایەتی پۆلیسی دھۆک لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، بەیانی ئەمڕۆ لە خوێندنگەیەکی شارۆچکەی سێمێل لە سنووری پارێزگای دھۆک، خوێندکارێک بە دەمانچە ھاوپۆلێکی خۆی کوشتووە و دوابەدوای رووداوەکە پۆلیسی سێمێل گەیشتوونەتە شوێنی رووداوەکە و بکوژەکەیان دەستگیرکردووە.

راشیگەیاند، بکوژ و کوژراو ھەردووکیان ١٧ ساڵن و دانیشتووی گەڕەکەی شەھیدانی قەزای سێمێلن و لێکۆڵینەوە لە ھۆکاری کوشتنەکە دەکرێت.

ھاوکات، پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، ئەو خوێندکارەی کوژراوە، ناوی " موستەفا فەھمی"ە و لە پۆلی ١١ی بنەڕەتییە، لەئێستاشدا تەرمەکەی بۆ پزیشکی دادی دھۆک گواستراوەتەوە

وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لە کۆبوونەوەیان لەگەڵ وەزارەتی نەوتی عێراق، جەختیانکردووەتەوە لە دابینکردنی نەوتی سپی بۆ ھاووڵاتیانی پارێزگاکانی ھەرێمی کوردستان بەھەمان نرخی پارێزگاکانی دیکەی عێراق، جگەلەوەش لە مانگەکانی تەمموز، ئەیلول و تشرینی یەکەمی ئەمساڵ، بە سێ نووسراو و بە ناردنی وەفدی ھەرێم ئەو داواکارییەیان گەیاندووەتە حکومەتی عێراق.

ئەوەشی خستووەتەڕوو، وەزارەتی نەوتی عێراقی فیدراڵ، داواکارییەکانی وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی ھەرێمی بۆ ئەنجومەنی باڵای ئابووری حکومەتی عێراق بەرزکردووەتەوە بەمەبەستی رەزامەندی دەربڕین.

 وەزارەتی سامانە سروشتییەکان ھاووڵاتیانیش ئاگاداردەکاتەوە، لەکاتی دەستپێکردنی ناردنی بەشە نەوتی ھەرێمی کوردستان لەلایەن حکومەتی عێراقی فیدراڵەوە بە ھەر نرخێک، بەو نرخە بەسەر ھاووڵاتییانی ھەرێم دابەشدەکرێت.

بەرێوەبەرایەتی نەوت و کانزاکانی سلێمانی، لە رونکردنەوەیەکدا سەبارەت بەو بەشە نەوتەی بڕیارە لەسەرەتای مانگی کانوونی یەکەمی ئەمساڵەوە لەبەغدادەوە بنێردرێت بۆ ھەرێمی کوردستان ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، بڕیاردراوە لەکاتی ھاتنیدا تەرخان بکرێت بۆ ناوچە شاخاوییەکانی سلێمانی و ھەڵەبجە و ئیدارەکانی گەرمیان و راپەڕین.

راشیگەیاندوە، پرۆسەی دابەشکردنی نەوت لە ناوشاری سلێمانی بەردەوام دەبێت بەنرخی ١٠٣ ھەزار و ٥٠٠ دینار بۆ دووسەد لیتر بەھەمان میکانیزمی پێشوو.

ھاوکات وەزارەتی سامانە سروشتییەکانی ھەرێم لە راگەیەندراوێکدا بڵاویکردەوە، لەکاتی ناردنی بەشە نەوتی ھەرێم لەلایەن حکومەتی عێراقی فیدراڵەوە بە ھەر نرخێک بێت، بەو نرخە بەسەر ھاووڵاتییانی ھەرێمدا دابەشدەکرێت.

بەگوێرەی فەرمانێکی وەزاری وەزارەتی تەندروستی کە رۆژی دووشەممە دەرچووە، ئەو چاو و قاوانەی کە بۆ دابەزاندن یان زیادکردنی کێش بەکاردەھێندرێن و لە بنەڕەتدا پێکھاتەکەیان لە دەرمان دروستدەکرێت، پێویستە لەرێگەی بەڕێوەبەرایەتی کۆنتڕۆڵکردنی ھێنان و دروستکردنی دەرمان رێگەپێدانی ھاوردەکردنیان پێبدرێت.

ئەوەشی خستوەتەڕوو، ئەو چاو و قاوانە دەبێت ستیکەری وەزارەتی تەندروستییان لێبدرێت و تەنھا لە دەرمانخانەکاندا بفرۆشرێن.

بەگوێرەی فەرمانە وەزارییەکە ریکلامکردن بۆ ئەو چاو و قاوانە لە راگەیاندنەکانی بینراو و بیستراو و نوسراو و تۆڕە کۆمەڵایەتییەکان قەدەغەیە، ئەوەشی پابەندی نەبێت رێکاری یاسایی لە دژی دەگیرێتەبەر.

بەرگەشت ئاکرەیی وتەبێژی دەستەی وەبەرھێنانی ھەرێم بە کوردسات نیوزی راگەیاند، رۆژی چوارشەممە نوێنەری وەزارەتی کارەبا و پارێزگاری ھەولێر و دەستەی وەبەرھێنان لە وەزارەتی کارەبا کۆدەبنەوە بۆ بڕیاردان لەسەر کەمکردنەوەی نرخی کارەبای پڕۆژەکانی نیشتەجێبوون و وەبەرھێنان بەڕێژەی ١٢٪.

 وتیشی، پێشنیازەکان لە کۆبوونەوەی رۆژی چوارشەممە دوای گفتوگۆکردن لەسەریان دەکرێنە بڕیار.

وتەبێژی دەستەی وەبەرھێنان جەختیکردەوە، نرخی کارەبای یەکەکانی نیشتەجێبوون و پڕۆژەکانی وەبەرھێنان بە یاسا رێکدەخرێن، بەشێوەیەک لەبەرژەوەندی ھاووڵاتیاندابێت.

بەپێی راگەیەنراوێکی سەرۆکایەتی ھەرێم، نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان، لەگەڵ عەلی رەزا گونەی باڵیۆزی تورکیا لە عێراق کۆبووەتەوە و جەختیان لە برەودان بە پەیوەندییەکان و ھاریکاریی ھا‌وبەش بەتایبەتی لە بواری بازرگانی و ئابووریدا کردەوە.

سەبارەت بە ھەناردەکردنەوەی نەوتی ھەرێمی کورستان باڵیۆزی تورکیا ئامادەییی وڵاتەکەی بۆ ھەناردەکردنەوە دووپات کردووەتەوە، لە بەرامبەریشدا سەرۆکی ھەرێمی کوردستان رایگەیاند، بۆ ئەو مەبەستە ئێستا ھەولێر و بەغداد خەریکی گفتوگۆی تەکنیکین.

رۆژنامەی نیویۆرک تایمز بڵاویکردەوە، رێژەی کوشتنی ژن و منداڵ لە کەرتی غەززە بە شێوەیەکی نائاسایی بەرزبووەتەوە بەراورد بە جەنگی دوو ساڵەی ئۆکراین و روسیا.

ئاماژەی بەوەشکردوە، تەنھا لە ماوەی ٤٨ رۆژی شەڕی نێوان ئیسرائیل و حەماس، دوو ھێندەی شەڕی دوو ساڵەی ئۆکراین و روسیا ژن و منداڵ لە غەززە کوژراون.

پێشتریش، رێکخراوی لێبوردنی نێودەوڵەتی باسی لەوەکردبوو، ئەو بۆمبانەی ئیسرائیل لە غەززە بەکاریھێناون گەورەترن لەو بۆمبانەی ئەمریکا لە شەڕی داعش لە عێراق و سوریا بەکاریھێناوە.

ئومێد سەباح سەرۆکی دیوانی ئەنجومەنی وەزیرانی ھەرێم رایگەیاند، ئامانجی سەردانەکەی وەفدی حکومەتی ھەرێم بۆ بەغداد گفتوگۆکردنە لەسەر چارەسەرکردنی کێشەی مووچەی فەرمانبەران و خەرجکردنی شایستە داراییەکانی ھەرێمی کوردستان و بۆئەو مەبەستەش وەفدەکە لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی سەرۆک وەزیرانی عێراق کۆدەبێتەوە.

لەچەند ھەفتەی رابردووشدا حکومەتی ھەرێم داواکارییەکی ئاراستەی سودانی کرد بۆئەوەی ناردنی ٧٠٠ ملیار دینارەکە بۆ سێ مانگی تر بەردەوام بێت، بەڵام تا ئێستا سودانی وەڵامی داواکەی نەداوەتەوە.

پەیامنێری کوردسات نیوز رایگەیاند، دوای زیاتر لە ساڵێک دەوام نەکرد، ئەمڕۆ بە ئامادەبوونی قوباد تاڵەبانی جێگری سەرۆک وەزیرانی ھەرێم، شۆڕش ئیسماعیل بە رەسمی وەک وەزیری پێشمەرگە دەستبەکاربووە و کۆبوونەوەیەکیشیان ئەنجامدا بە ئامادەبوونی ژمارەیەک لە ئەفسەرانی وەزارەتی پێشمەرگە تایبەت بە رێکخستنەوە و چاکسازی لەو وەزارەتە.

وەفدێکی حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە سەرۆکایەتیی ئاوات شێخ جەناب وەزیری دارایی گەیشتە بەغداد و لەگەڵ محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق کۆبوونەوە.

سەرچاوەیەکی ئاگادار لە دانوستانەکانی وەفدی ھەرێم و بەغداد، بە کوردسات نیوزی راگەیاند، وەفدی ھەرێم نزیکە لە رێککەوتن لەگەڵ بەغداد و گەیشتونەتە لێکتێگەیشتنی سەرەتایی و حکومەتی عێراق سێ قەرزی تر بە بڕی ٧٠٠ ملیار دینار رەوانەی ھەرێمی کوردستان دەکات بۆ مووچەی مانگەکانی ١٠ و ١١ و ١٢ی ئەمساڵ، لە دوای سەری ساڵیشەوە رێککەوتنی نوێ لە نێوان ھەولێر و بەغداد دەکرێت بۆ دابینکردنی مووچە.

وتیشی محەمەد شیاع سودانی سەرۆکوەزیرانی عێراق بە وەفدی ھەرێمی راگەیاندووە، لێکتێگەیشتنەکە دەباتە کۆبوونەوەی ئەنجومەنی وەزیران بۆ ئەوەی دەنگی لەسەر بدرێت.

نێچیرڤان بارزانی سەرۆکی ھەرێمی کوردستان سەبارەت بە گەڕانەوەی وەزیری پێشمەرگە بۆ سەر کارەکەی لە راگەیەنراوێکدا ئاماژەی بۆ ئەوەکردووە، گەڕانەوەی شۆڕش ئیسماعیل، وەزیری کاروباری پێشمەرگە بۆ سەر کار و ئەرکەکەی لە وەزارەت، ھەنگاوێکی دروست و گرنگە و یارمەتیدەر دەبێت بۆ بەڕێوەچوونی باشتری پرۆسەی چاکسازی و یەکخستنەوەی پێشمەرگە.

لە بەشێکی تری راگەیەنراوەکەدا ھاتووە، رەوشی ھەرێمی کوردستان و ئاڵنگارییەکان لە عێراق و ناوچەکە بەگشتی وا دەخوازێت لایەنە سیاسییەکان، بەتایبەتی پارتی و یەکێتی، تەبایی و یەکڕیزیی نێوانیان پتەوتر بکەن و بگەنە لێکگەیشتنی ھاوبەش بۆ نەھێشتنی ناکۆکییەکان و چارەسەرکردنی کێشەکان، لەو پێناوەشدا لە سەرۆکایەتیی ھەرێمی کوردستان لە ھەوڵ و کۆششی بەردەوامدا دەبن.

دیلان غەفور ئەندامی ئەنجومەنی نوێنەران رایگەیاند، دوای چەندین بەدواداچوونی ورد و ئاڕاستەکردنی نووسراو بۆ سەرۆکوەزیرانی عێراق و وەزیری ناوخۆ، کە داوایانکردەوە لەسەر پارستنی ھاوسەنگیی نێوان پێکھاتەکان لە دامەزراندنی پۆلیسی کەرکوک، لە ئێستادا ھەوڵەکانیان بە ئەنجام گەیشتووە و توانیویانە ھاوسەنگی لە دامەزراندنی پۆلیس بە گریبەست بپارێزرێت.

جەختی لەوەشکردوەتەوە، وەک ھەمیشە سووردەبن لەسەر پارستنی مافەکانیان و پێشێلکاریی لە ھیچ لایەک قبوڵناکەن.

لە ١٤ی ئەیلولی رابردوو وەزارەتی ناوخۆی عێراق دامەزراندنی ٣٧ ھەزار پۆلیسی لە پارێزگاکانی عێراق راگەیاند، لەو ژمارەیەش دوو ھەزار و ٥٥٠ پۆلیسی پشکی پارێزگای کەرکوکە، لە قۆناغی یەکەمی دامەزراندنەکەدا ٨٣٨ کەس دامەزرێنران کە ٦٢٣ کەسیان لە پێکھاتەی عەرەب و ١٤٣ کەسیان کورد و ٧٢ کەس لە پێکھاتەی تورکمان بوون.