کوردسات نیوز
٢٥ی ئەیلوولی ٢٠٢١
١٬٥٢٧
چوار ساڵ پێش ئێستا و لە ٢٥ی ئەیلولی ٢٠١٧ ریفراندۆم ئەنجام درا و بەھۆیەوە ھەرێمی کوردستان خرایە ژێر گەمارۆی قورس و سەرجەم دەروازەکانیشی لێداخرا.
دوای کەمتر لە مانگێکیش لە ئەنجامدانی ریفراندۆمەکە ھێرش کرایە سەر ھەرێمی کوردستان و لە ٥١٪ی خاکەکەی لەدەستدا و پێگە و قەوارەی ھەرێمیش کەوتە بەردەم مەترسی لەناوچوونەوە.
نوێترین هەواڵەکانحەوت وڵاتە زلهێزە پیشەسازییەكەی جیهان رایدەگەیەنن، پابەند دەبن بە فەرمانی دادگای لاهای بۆ دەستگیركردنی بنیامین ناتانیاهۆ وەك تاوانباری جەنگ.
گروپی حەوت وڵاتە پیشەسازییەكەی جیهان كە لە ئەمریكا، كەنەدا، ژاپۆن و ئیتاڵیا و فەڕەنسا و ئەڵمانیا و بەریتانیا پێكدێن، لە راگەیەندراوێكی هاوبەشدا ئاماژەیان بەوە كردووە، ئەركی خۆیان سەبارەت بە فەرمانی دادگای لاهای بۆ دەستگیركردنی ناتانیاهۆ جێبەجێ دەكەن كە رۆژی ٢١ـی ئەم مانگە دەرچووە.
ئەنتۆنی تایانی وەزیری دەرەوەی ئیتاڵیا كە ئەمساڵ وڵاتەكەی سەرۆكایەتی گروپی حەوت بوو، وتی هەموو وڵاتانی گروپی حەوت ئەندامی دادگای تاوانە نێودەوڵەتییەكان نین، بەڵام هەوڵیانداوە هەڵوێستێكی هاوبەشیان هەبێت لەو دۆسیەیەدا.
دوای زیاتر لە ساڵێك لە دەستپێكردنی شەڕ لە كەرتی غەززە، دادگای نێودەوڵەتی تاوان فەرمانی دەستگیركردنی لە دژی ناتانیاهۆ و گالانت دەركرد بەتۆمەتی ئەنجامدانی تاوانی دژی مرۆڤایەتی و تاوانی جەنگ لە غەززە.
د.لەتیف رەشید سەرۆك کۆماری عیراق دوپاتیکردەوە، کە هەڵبژاردنی بەغداد وەک پایتەختی گەشتیاریی عەرەبی بۆ ساڵی 2025 دەبێتە مایەی دەرخستنی ناسنامە مەزنەکەی و بەرجەستەکردنی مێژووە درەوشاوەکەی و شارستانێتییەکەی، سەرەڕای بەهێزکردنی پێگەی لەسەر نەخشەی ناوچە گەشتیارییەکان.
ئەم وتەیەی سەرۆك کۆمار لە میانی پێشوازیکردنی هات لە د.بەندەر بن فەهد ئال فەهید سەرۆکی رێکخراوی گەشتیاریی عەرەبی و وەفدی یاوەری، لە دیدارەکەدا لە بەغداد بەڕێوەچوو، سەرۆك کۆمار ئاماژەی بەوەکرد، کە ئاسایش و سەقامگیریی عیراق بۆتەهۆی بەهێزکردنی کەرتی گەشتیاری، کە خاوەنی فرەچەشنیی گەشتیارییە، هەروەها پێشوازی کرد لە پێشنیاری دامەزراندنی ئەکادیمیای گەشتیاریی عەرەبی لە بەغداد.
هەر لە دیدارەکەدا جەختکرایەوە لەسەر گرنگی هاوئاهەنگی و هاریکاری بۆ نۆژەنکردنەوەی شوێنە گەشتیاری و کەلەپورییەکان و پێشخستنی ئاستی گەشتیاری.
لە بەرامبەردا وەفدی میوان رونکردنەوەیەکی چڕوپڕی لەبارەی سروشتی کارەکانی رێکخراوەکە و هەوڵەکانی لە ماوەی رابردودا پێشکەش کرد، هەروەها ئەو چالاکی و پرۆژانەی خستەڕوو، کە جێبەجێی کردون بۆ پاڵپشتی لە بەرنامەی پەرەپێدانی گەشتیاری لە ناوچەکەدا، هاوکات وەفدی میوان پێشکەوتنە ئەرێنییەکانی عیراق و توانای رووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگارییە جۆراوجۆرەکانی بەرزنرخاند.
وەفدێکی باڵای یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەسەرۆکایەتی قوباد تاڵەبانی لێپرسراوی مەکتەبی سکرتارییەتی سەرۆک مام جەلال، سەردانی کۆمەڵی دادگەری کرد و لەلایەن عەلی باپیر سەرۆكی كۆمەڵی دادگەریی و ژمارەیەک لە ئەندامانی سەرکردایەتی حزبەکە پێشوازییان لێکرا.
مەبەست لە سەردانەكەی وەفدەکەی یەكێتی بۆ لای سەرۆكی كۆمەڵی دادگەری، گفتوگۆکردن بوو لەسەر پێشهات و ئەگەرەكانی داهاتووی هەرێمی كوردستان و یەكەمین كۆبوونەوەی پەرلەمان و كابینەی نوێی حکومەت، هەردوولا هاوڕابوون كە پێویستە خەمی هاووڵاتی و بژێوییان لە پێشینەی كارەكانی هەموو لایەك بێت و حوكمڕانی بە شێوەیەك بێت كە هاووڵاتی لە سایەیدا بەهرەمەند بێت.
جارێكی دیكە سەرۆكی كۆمەڵ سەرنج و تێبینییەكانی كۆمەڵی دادگەریی لەسەر هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان خستەڕوو و جەختی لە بڕیاری كۆمەڵ لە نەچوونە پەرلەمان كردەوە.
وەفدی یەكێتی باسیان لە ڕۆڵی گرنگی کۆمەڵی دادگەری کرد لە رابردوو و لە ئێستاشدا دەتوانن بە ئامادەبوونیان لە پەرلەمان رۆڵی کاریگەریان هەبێت.
هەر لە کۆبوونەوەکەدا پرسی موچە یەكێك بوو لەو بابەتانەی بە گرنگییەوە باسی لێوە كرا و داكۆكی كرا لەسەر ئەوەی پێویستە موچە كە مافی سەرەتایی هەر فەرمانبەرێكە بێ كەم و كورتی خەمی بخورێت و دابەش بكرێت و ستەم لە فەرمانبەران نەكرێت.
زۆرترین بینراووەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو بەھۆی ڤایرۆسی کۆۆنا ژمارەیەکی زۆری مردن و بۆیەکەمین جار بەرزترین رێژەی توشبوون لە سەرەتای سەرھەڵدانی کۆرۆنا تا ئێستا لەکوردستان تۆمارکرا.
راشیگەیاند، بەھۆی ھەڵسوکەوت و بێباکی ئێستا بەرامبەر کۆرۆنا کارەساتی دڵتەزێن بەڕێوەیە.
ئەو سەرچاوەیەی وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەم مانگە بەھۆی ئەوەی وادەی دابەشکردنی مووچە دەکەوێتە رۆژی ھەینی لە رۆژی یەک شەممەوە دەست بەدابەشکردنی مووچە دەکرێت و لە وادەیەکی کەمدا مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەشدەکرێت.
ھاوکات سەرچاوەیەکی دیکەی وەزارەتی دارایی جەختی لەوەکردەوە، بۆ ئەم مانگەش ھاوشێوەی مانگەکانی پێشوو مووچە بە لێبڕینی ٢١% بۆ فەرمانبەران و ٥٠% پلە تایبەتەکان دابەشدەکرێت.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، پارەی پێویست بۆ دابەشکردنی مووچەی مانگی ٥ی فەرمانبەرانی ھەرێم گەیشتووە و ئەو کێشەیەی دروست ببوو چارەسەر کراوە.
سەرچاوەکە راشیگەیاند، ھەفتەی داھاتوو مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەش دەکرێت.
دوێنێ مووچەی وەزارەتی تەندروستی و ئەمڕۆ مووچەی دیوانی وەزارەتی پێشمەرگە و لیواکان دابەشکرا و رۆژی یەکشەممەی داھاتووش مووچەی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ و وەزارەتی دارایی و ئابوری دابەش دەکرێت، دواتریش مووچەی سەرجەم وەزارەتەکانی تر خەرج دەکرێت.
