مل ئێشە و ئازاری بەشی پشتەوەی سەر، یەكێكە لەو ئازارە باوانەی كە رەنگە زۆربەی كەس بناڵێنێت بەدەستییەوە.

دکتۆر هەڤین کەمال شاهـ پسپۆڕ لە زانستی ئازار و بەنج باس لەوە دەکات، چونكە بڕبڕەكانی مل پێكهاتەیەكی ئاڵۆزە و لە حەوت بڕبڕە و كۆمەڵێك بەستەر و ماسولكە و دەمار پێكهاتووە؛ بوونی هەندێك كێشە لە ملدا ئازاری مل و بەشی پشتەوەی سەر دروست دەكات.

ئاماژەی بەوەشکردووە، گەلێك جار مل ئێشە و ئازاری بەشی پشتەوەی سەر رەنگە كێشەیەكی سادە بێت، بەڵام ئەگەر ئازارەكە باڵ و دەستی گرتەوە، یان نیشانەی تری لەگەڵدا بوو، یان بۆ ماوەیەكی دوور و درێژ بەردەوام بوو، پێویستە سەردانی پزیشك بكرێت.

ئەو پزیشکە گرنگترین هۆکارەکانی دیاریکردووە، کە ئەمانەن:

۱ ـ گرژبوونی (تەشەنوج) ماسولكەكانی مل:

رەنگە بەهۆی جوڵەیەكی كتوپڕ و خێراوە روو بدات كاتێک ماسولكەكان ئامادە نین؛ یان بەهۆی كارەساتی هاتوچۆە  (whiplash injury )، یان لەكاتی وەرزشدا.

۲ ـ شێوازی وەستانی هەڵەی جەستە:

ئەگەر رۆژانە ماوەیەكی زۆر بەسەر بەریت بەدیار شاشەی كۆمپیوتەر و لاپتۆپەوە، یان هەر ئامێرێكی تر و سەرت بۆ پێشەوە بچەمێنێتەوە، ئەمە دەبێتە هۆی هیلاكییەكی زۆر بۆ جەستە و بەستەر و جومگەی بڕبڕەكان و ماسولكەكانی مل، دواتر بێ هێزی و رەقبوونی ئەو ماسولكانەی لێدەكەوێتەوە كە ئازار دروستدەكات.

۳ ـ سەوەفان و داخورانی جومگەی نێوان بڕبڕەكانی مل و دروستبوونی ئێسكی زیادە.

٤ ـ نەرمبوونەوەی ئێسك.

٥ ـ ئینزلاقی دیسكی نێوان بڕبڕەكانی مل.

٦ ـ نەخۆشی شێرپەنجە لە مل دا: لەناو  بڕبڕەكان و ماسولكە و دەمارەكان، یان لوكیمیا یان لیمفۆما.

 ٧- نەخۆشی فایبۆمایەڵجیا و مایۆفەشیاڵ پەین سیندرۆم (myofacial pain syndrom)، كە دوو نەخۆشین تەنیا بە نیشانەكانیاندا دەناسرێنەوە و ئازاری بەردەوام و گرژی لە ماسولكەكان و شانەی دەوری ماسولكەكان دروست دەبێت، نەخۆشەكە بەدەست ئازاری بەردەوامەوە دەناڵێنێت، بەڵام پشكنینەكانی پاكن و هیچیان تیا نییە، زۆرجار نیشانەی نەخۆشی شەقیقەشی لەگەڵدا دەبێت.

وەزارەتی كشتوكاڵی عیراق رایدەگەیەنێت، لە حەوت بەروبومی خۆراكیدا گەیشتوونەتە خودبژێوی و 13 بەرهەمی تریش هەناردە دەكەن.

محەمەد غوزاعی وتەبێژی وەراەرتی كشتوكاڵی عیراق رایگەیاند، لە چوارچێوەی هەوڵە بەردەوامەكانی حكومەتدا بۆ پەرەپێدانی كەرتی كشتوكاڵ، لە بەرهەمهێنانی حەوت بەروبوومی خۆراكیدا گەیشتوونەتە ئاستی خودبژێوی و 13 بەرهەمیش هەناردەی دەرەوەی عیراق دەكرێن، كە بریتین لە خورما و تەماتە و پەتاتە و كاڵەك و شوتی، لەگەڵ بەرهەمی تر.

لەبارەی كەمی ئاویش، وتەبێژی وەراەرتی كشتوكاڵی عیراق رایگەیاند، وەزارەتەكەی پشتی بەستووە بە پلانی نوێی كشتوكاڵی كە خۆی دەبینێتەوە لە چاندنی زەوییە بیابانەكان، پشتبەستن بە ئاوی بیرەكان، و پەرەپێدانی جۆری نوێی بەروبووم كە پێویستیان بە بڕێكی زۆر ئاو نییە، ئەوەش جگە لە پەرەپێدانی شێوازە كشتوكاڵە مۆدێرنەكان كە بەشدارن لە كەمكردنەوەی بەكارهێنانی ئاو.

کەشناسیی هەرێم پێشبینییەکانی کەشوهەوای ئەمڕۆ و سبەی بڵاوکردەوە و دەڵێت، پلەکانی گەرما بەجۆرێک بەرزدەبنەوە، نزیک دەبنەوە لە 30 پلەی سیلیزی و لە هەندێک شوێنیش دەگەنە زیاتر لەو پلەیە.

کەشناسیی هەرێم رایگەیاند، ئەمڕۆ هەینی، ئاسمان ساماڵ دەبێت و پلەکانی گەرما نزیکەی 1 بۆ 2 پلەی سیلیزی بەرزدەبنەوە، کەمێکیش خێرایی با زیاد دەکات و لەنێوان 10 بۆ 20 کیلۆمەتر لە سەعاتێکدا دەبێت.

ئەوەشی خستووەتە روو، سبەینێ شەممە، بەهەمان شێوە ئاسمان ساماڵ دەبێت، پلەکانی گەرما 1 بۆ 2 پلەی دیکە بەرزتر دەبنەوە و خێرایی با وەک خۆی دەمێنێتەوە.

بەرزترین پلەکانی گەرمای پێشبینیکراو بە پلەی سیلیزی:

هەولێر: 29  پلەی سیلیزی

سلێمانی: 27 پلەی سیلیزی

دهۆک: 28  پلەی سیلیزی

کەرکوک: 31 پلەی سیلیزی 

زاخۆ: 29 پلەی سیلیزی

هەڵەبجە: 23 پلەی سیلیزی

سۆران: 27 پلەی سیلیزی

حاجی ئۆمەران: 16 پلەی سیلیزی

گەرمیان: 31 پلەی سیلیزی