٦ی ئابی ٢٠٢٣
٣٤٤
جەبار کنانی، ئەندامی لیژنەی پەیوەندییەکانی دەرەوە لە ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق، ئاشکرای کرد، وەزارەتی دەرەوە بەمنزیکانە نزیکەی ٧٠ باڵیۆزی "شایستە" بۆ نوێنەرایەتییکردنی عێراق لە رووی سیاسی و دیپلۆماسییەوە، لە سەرانسەری جیھان دادەمەزرێنێت.
بەپێی ئاماری وەزارەتی دەرەوە، عێراق ٨٨ باڵیۆز و کونسوڵو و نوێنەری لە سەرانسەری جیھاندا ھەیە.
نوێترین هەواڵەکاند.لەتیف رەشید سەرۆك کۆماری عیراق دوپاتیکردەوە، کە هەڵبژاردنی بەغداد وەک پایتەختی گەشتیاریی عەرەبی بۆ ساڵی 2025 دەبێتە مایەی دەرخستنی ناسنامە مەزنەکەی و بەرجەستەکردنی مێژووە درەوشاوەکەی و شارستانێتییەکەی، سەرەڕای بەهێزکردنی پێگەی لەسەر نەخشەی ناوچە گەشتیارییەکان.
ئەم وتەیەی سەرۆك کۆمار لە میانی پێشوازیکردنی هات لە د.بەندەر بن فەهد ئال فەهید سەرۆکی رێکخراوی گەشتیاریی عەرەبی و وەفدی یاوەری، لە دیدارەکەدا لە بەغداد بەڕێوەچوو، سەرۆك کۆمار ئاماژەی بەوەکرد، کە ئاسایش و سەقامگیریی عیراق بۆتەهۆی بەهێزکردنی کەرتی گەشتیاری، کە خاوەنی فرەچەشنیی گەشتیارییە، هەروەها پێشوازی کرد لە پێشنیاری دامەزراندنی ئەکادیمیای گەشتیاریی عەرەبی لە بەغداد.
هەر لە دیدارەکەدا جەختکرایەوە لەسەر گرنگی هاوئاهەنگی و هاریکاری بۆ نۆژەنکردنەوەی شوێنە گەشتیاری و کەلەپورییەکان و پێشخستنی ئاستی گەشتیاری.
لە بەرامبەردا وەفدی میوان رونکردنەوەیەکی چڕوپڕی لەبارەی سروشتی کارەکانی رێکخراوەکە و هەوڵەکانی لە ماوەی رابردودا پێشکەش کرد، هەروەها ئەو چالاکی و پرۆژانەی خستەڕوو، کە جێبەجێی کردون بۆ پاڵپشتی لە بەرنامەی پەرەپێدانی گەشتیاری لە ناوچەکەدا، هاوکات وەفدی میوان پێشکەوتنە ئەرێنییەکانی عیراق و توانای رووبەڕووبوونەوەی ئاڵنگارییە جۆراوجۆرەکانی بەرزنرخاند.
وەفدێکی باڵای یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان بەسەرۆکایەتی قوباد تاڵەبانی لێپرسراوی مەکتەبی سکرتارییەتی سەرۆک مام جەلال، سەردانی کۆمەڵی دادگەری کرد و لەلایەن عەلی باپیر سەرۆكی كۆمەڵی دادگەریی و ژمارەیەک لە ئەندامانی سەرکردایەتی حزبەکە پێشوازییان لێکرا.
مەبەست لە سەردانەكەی وەفدەکەی یەكێتی بۆ لای سەرۆكی كۆمەڵی دادگەری، گفتوگۆکردن بوو لەسەر پێشهات و ئەگەرەكانی داهاتووی هەرێمی كوردستان و یەكەمین كۆبوونەوەی پەرلەمان و كابینەی نوێی حکومەت، هەردوولا هاوڕابوون كە پێویستە خەمی هاووڵاتی و بژێوییان لە پێشینەی كارەكانی هەموو لایەك بێت و حوكمڕانی بە شێوەیەك بێت كە هاووڵاتی لە سایەیدا بەهرەمەند بێت.
جارێكی دیكە سەرۆكی كۆمەڵ سەرنج و تێبینییەكانی كۆمەڵی دادگەریی لەسەر هەڵبژاردنی خولی شەشەمی پەرلەمانی كوردستان خستەڕوو و جەختی لە بڕیاری كۆمەڵ لە نەچوونە پەرلەمان كردەوە.
وەفدی یەكێتی باسیان لە ڕۆڵی گرنگی کۆمەڵی دادگەری کرد لە رابردوو و لە ئێستاشدا دەتوانن بە ئامادەبوونیان لە پەرلەمان رۆڵی کاریگەریان هەبێت.
هەر لە کۆبوونەوەکەدا پرسی موچە یەكێك بوو لەو بابەتانەی بە گرنگییەوە باسی لێوە كرا و داكۆكی كرا لەسەر ئەوەی پێویستە موچە كە مافی سەرەتایی هەر فەرمانبەرێكە بێ كەم و كورتی خەمی بخورێت و دابەش بكرێت و ستەم لە فەرمانبەران نەكرێت.
ئەنجومەنی وەزیرانی هەرێم رایگەیاند، لە هەوڵەكان لەگەڵ حكومەتی عیراق بەردەوامن بۆ دابینكردنی موچەی موچەخۆرانی هەرێمی کوردستان و پێویستە وەك ناوچەكانی دیكەی عیراق لەکاتی خۆیدا بدرێت.
ئەنجومەنی وەزیرانی حکومەتی هەرێمی کوردستان کۆبووەوە و دوای کۆبوونەوەکەش راگەیەندراوێکی بڵاوکردەوە و ئاماژەی بەوەدا، بۆ موچەی هەر سێ مانگی ١٠ و ١١ و ١٢ی ئەمساڵ جەختكراوەتەوە کە حكومەتی هەرێم لە هەوڵەكانی بەردەوامە لەگەڵ حكومەتی عیراق بۆ دابینكردنی موچە، هەروەها پێویستە وەك ناوچەكانی دیكەی عیراق موچەی موچەخۆرانی هەرێمیش بدرێت
لە راگایەندراوەکەدا ئەوەش باسکراوە، کە بەڕێوەچوونی سەرژمێریی گشتیی دانیشتووان خراوەتەڕوو، پێویستە لەمەودوا ئەو ڕێژەیەی ژمارەی دانیشتووانی هەرێم بكرێتە بنەما بۆ دەستنیشانكردنی شایستەكانی هەرێم لەلای حكومەتی عیراق و ژمارەی بەشداریی نوێنەرایەتی كورد لە دامەزراوە دەستووریەكان و دیاریكردنی بەشەبودجە و مووچەی هەرێم.
هاوکات سكرتاریەتی ئەنجومەنی وەزیرانیش راسپێردرا، بۆ ئامادەكردنی نووسراوێك بۆ ئەنجومەنی وەزیرانی عیراق، بۆئەوەی لەئێستا بەدواوە و بۆ ساڵی دارایی 2025، ڕێژەی نوێی ژمارەی دانیشتووانی هەرێمی كوردستان بكرێتە بنەما بۆ دیاركردنی پشكی هەرێمی كوردستان لە گشت شایستە دەستوورییەكانی عیراق.
زۆرترین بینراووەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو بەھۆی ڤایرۆسی کۆۆنا ژمارەیەکی زۆری مردن و بۆیەکەمین جار بەرزترین رێژەی توشبوون لە سەرەتای سەرھەڵدانی کۆرۆنا تا ئێستا لەکوردستان تۆمارکرا.
راشیگەیاند، بەھۆی ھەڵسوکەوت و بێباکی ئێستا بەرامبەر کۆرۆنا کارەساتی دڵتەزێن بەڕێوەیە.
ئەو سەرچاوەیەی وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەم مانگە بەھۆی ئەوەی وادەی دابەشکردنی مووچە دەکەوێتە رۆژی ھەینی لە رۆژی یەک شەممەوە دەست بەدابەشکردنی مووچە دەکرێت و لە وادەیەکی کەمدا مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەشدەکرێت.
ھاوکات سەرچاوەیەکی دیکەی وەزارەتی دارایی جەختی لەوەکردەوە، بۆ ئەم مانگەش ھاوشێوەی مانگەکانی پێشوو مووچە بە لێبڕینی ٢١% بۆ فەرمانبەران و ٥٠% پلە تایبەتەکان دابەشدەکرێت.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، پارەی پێویست بۆ دابەشکردنی مووچەی مانگی ٥ی فەرمانبەرانی ھەرێم گەیشتووە و ئەو کێشەیەی دروست ببوو چارەسەر کراوە.
سەرچاوەکە راشیگەیاند، ھەفتەی داھاتوو مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەش دەکرێت.
دوێنێ مووچەی وەزارەتی تەندروستی و ئەمڕۆ مووچەی دیوانی وەزارەتی پێشمەرگە و لیواکان دابەشکرا و رۆژی یەکشەممەی داھاتووش مووچەی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ و وەزارەتی دارایی و ئابوری دابەش دەکرێت، دواتریش مووچەی سەرجەم وەزارەتەکانی تر خەرج دەکرێت.
