دادگای فیدراڵی عێراق زنجیرەیەک بڕیاری کاریگەری داوە
کوردسات نیوز
١٧ی شوباتی ٢٠٢٢
٢٬١٨٥
لە کۆتایی ساڵی رابردووەوە دادگای فیدراڵی عێراق زنجیرەیەک بریاری کاریگەری لەسەر رەوشی سیاسی داوە ، دیارترینیان وەڵامدانەوەی تانەیەکی چوارچێوەی ھەماھەنگی شیعەکان بوو لەسەر پرۆسەی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەران ، و پەسەندکردنی ئەنجامی ھەڵبژاردن و بریاردران لەسەر یاساییبوونی یەکەمین کۆبونەوەی ئەنجومەنی نوێنەران کە لە ٩ ی مانگی رابردوودا بەرێوەچوو تێیدا سەرۆکی ئەنجومەنەکە و جێگرەکانی ھەڵبژێردران .
یەکێکی تر لە دیارترین بریارەکانی دادگای فیدراڵی دورخستنەوەی ھۆشیار زێباری کاندیدی پارتی دیموکراتی کوردستان بوو بۆ پۆستی سەرۆک کۆمار ، دوایین بریاریش سەبارەت بە ھەناردەی نەوتی ھەرێمی کوردستانە کە لە ساڵی ٢٠١٢ ەوە حکومەتی فیدراڵ تانەی لەسەر ئەو دۆسیەیە تۆمار کردوە ، بەپێی بریارەکەی دادگای فیدراڵی ، ھەناردەی نەوتی ھەرێم بەبێ گەرانەوە بۆ بەغداد نا دەستورییە و دەبێت ھەرێم پابەند بێت بە رادەستکردنی نەوتە بەرھەمھێنراوەکەی بە بەغداد ، ئەم بریارەش لە ھەرێمی کوردستان کاردانەوەی توندی لێکەوتەوەو حکومەتی ھەرێم بریارەکەی دادگای فیدراڵی بە سیاسی ناوبرد .
لەسەرەتای دەستبەکاربونی دادگای فیدراڵی نوێوە ، چەند جارێک دادگاکە دوپاتیکردۆتەوە ئامانجی ئەوەیە ئەو دۆسیانە یەکلا بکاتەوە کە چەند ساڵێکە بۆ دادگای فیدراڵی بەرز کراونەتەوە و یەکلانەکراونەتەوە.
بەڵام بە وتەی چاودێران پێدەچێت ئەو بریارانەی لەم دواییانەدا دادگای فیدراڵی داویەتی ھێندەی تر قەیرانە سیاسی و ناکۆکیە سیاسییەکان قوڵ بکاتەوەو چەقبەستویی سیاسیی دروست بکات ، بەتایبەت کە لەم کاتەدا عێراق خۆی لە پێکھێنانی حکومەتی نوێدا روبەروی قەیرانێکی سیاسی گەورە دەبێتەوە و زۆرینەی بریارەکانی دادگای فیدراڵیش نارەزایی و نیگەرانیی بەشێک لە لایەنە سیاسییەکانیان لێکەوتۆتەوە ، بە دوریش نازانرێت بریارەکانی دادگای فیدراڵی ئاراستەیەکی سیاسییان لە پشتەوە بێت.
بەپێی ماددەی ٩٣ لە دەستوری عێراقیی ، کاری سەرەکی دادگای فیدراڵی چاودێریکردنی دەستوریی بونی یاساکان و رونکردنەوەی خاڵەکانی دەستور و یەکلاکردنەوەی ئەو ناکۆکیانەیە کە لە نێوان بەغداد و ھەرێم و بەغداد و پارێزگاکانی تردا دروست دەبێت. دادگاکە لە ساڵی ٢٠٠٥ەوە دامەزراوەو تا ئێستا ٢ ھەزار و ٢٢٧ دۆسیەی دەستوری یەکلاکردۆتەوە .