کوردسات نیوز
٢٨ی تشرینی یەکەمی ٢٠٢١
١٬٠٩٢
وەزارەتی نەوتی عێراق لە راگەیەندراوێکدا ئاشکرایکرد، کۆمپانیای سۆمۆ لەمانگی رابردوودا ٩٢ ملیۆن و ٤٢٢ ھەزار و ٤٨٥ بەرمیل نەوتی ھەناردەی وڵاتانی جیھان کردووە و تێکڕای نرخی فرشتنی یەک بەرمیل نەوت ٧٣.٣ دۆلار بووە ، کۆی داھاتەکەشی لەو مانگەدا شەش ملیار و ٧٧٧ ملیۆن و ١٣٤ ھەزار دۆلار بووە.
نوێترین هەواڵەکانلەمساڵدا زیاتر لە ١١٠ ژن لە باكوری كوردستان كوژراون، لە رۆژهەڵاتی كوردستانیش لانیكەم ١٨ ژن كوژراون.
كۆمەڵەی مافی مرۆڤ لقی ئامەد لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، تەنها لەمساڵدا لانیكەم ١١٤ ژن لە باكوری كوردستان كوژراون، كە ٥٧ كەسیان قوربانیی توندوتیژی بون لە لایەن كەسوكاری خۆیان یان بە دەستی ئەندامێكی خێزانەكانیان كوژاون.
هەر ئەمڕۆ تۆڕی مافەكانی مرۆڤی كوردستان بڵاویكردەوە، لەمساڵدا لانیكەم ١٨ ژن لە رۆژهەڵاتی كوردستان كوژراون كە حەوت كەسیان پێشتر داوای جیابونەوەیان رادەستی دادگا كردووە، كە ١١ ژنیان لە لایەن هاوسەرەكانیانەوە كوژراوان و تەمەنی زۆربەی قوربانیانیش لە نێوان ١٨ بۆ ٥٠ ساڵدا بوە.
ئەو رێكخراوەیە رونی كردوەتەوە جگە لە توندوتیژیی خێزانی بەرامبەر ژنان لانیكەم ١٤ ژنی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان دەستگیر كراون و سزای زیندانییش بەسەر ١٦ ژندا سەپێنراوە دوو چالاكوانی ژنیش مەترسیی لەسێدارەدانیان هەیە.
تەنها لە یەك مانگدا نزیكەی ٥٠ ژن لە توركیا كوژراون، لە ئێرانیش لەماوەی ٦ مانگدا نزیكەی ٨٠ ژن كوژراون.
"پلاتفۆرمی كوشتنی ژنان رادەگرین" لە نوێترین ئاماریدا ئاشكرای دەكات كە تەنها لە مانگی رابردودا ٤٨ ژن لە توركیا كوژراون و لە ماوەی ١٦ ساڵیشدا لانیكەم پێنج هەزار و ٥١ ژن كوژراون.
ئەو دامەزراوەیە ئاماژەی بەوە كردوە لە ئەمساڵدا ٤٠٦ حاڵەتی ژن كوشتن لە توركیا تۆمار كراوە و بەهۆی ئەوەی سزاكان دژی كوشتنی ژنان جێبەجێ ناكرێن یان كاریگەرییان نییە، كوژرانی ژنان لە وڵاتەكەدا زیادی كردوە.
لە لایەكی دیكەوە رۆژنامەی ئیعتیمادی ئێرانی بڵاوی كردوەتەوە كە لە شەش مانگی ئەمساڵدا ٧٨ ژن لە وڵاتەكەدا كوژران كە زۆربەیان لە لایەن كەسوكاری خۆیانەوە بوە.
رۆژنامەكە ئاماژەی بەوەشكردوە لە ماوەی سێ مانگدا ١٥ هەزار و ٧٦٤ حاڵەتی ئازاردانی جەستەیی ژنان لە ئێران تۆمار كراوە.
فراكسیۆنە كوردستانییەكان و سەرۆكی دادگای فیدراڵی بۆ تاوتوێكردنی كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم كۆبوونەوە و بریاردرا هەفتەی داهاتوو هەرێم و عێراق و دادگای فیدراڵی بۆ چارەسەركردنی كێشەكە كۆبنەوە.
هەرێم كەمال ئاغا، سەرۆكی فراكسیۆنی یەكێتی بە كوردسات نیوزی راگەیاند، وەكو سەرۆكی فراكسیۆنە كوردستانییەكان لەگەڵ سەرۆكی دادگای فیدراڵی تایبەت بە كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم كۆبوونەوەتەوە.
ئەوەشی خستەڕو، لە كۆبوونەوەكەدا ئاماژەیان بەوەكردووە، وەزیری دارایی فیدراڵ پابەندی بڕیارەكانی دادگای فیدراڵی نابێت تایبەت بە ناردنی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم و ناردنی موچەی پەیوەستكردووە، بە رادەستكردنی داهاتی نەوت و نانەوتی هەرێم و ململانێ سیاسییەكانی نێوان هەولێر و بەغداد، لە بەرامبەریشدا سەرۆكی دادگای فیدراڵی جەختیلەوەكردووەتەوە، كە پێویستە مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم تێكەڵی هیچ بابەتێكی دیكە نەكرێت و لەكاتی خۆیدا بنێردرێت.
هەرێم كەمال ئاغا وتیشی، لە كۆبوونەوەكەدا بڕیاردراوە هەفتەی داهاتوو بە سەرپەرشتی سەرۆكی دادگای فیدراڵی لەسەر ئاستی باڵا كۆبوونەوەیەكی بەپەلە لەنێوان حكومەتی هەرێم و حكومەتی فیدراڵ ئەنجامبدرێت و تێیدا كێشەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم یەكلایی بكرێتەوە.
هاوكات، شاخەوان عەبدوڵا، جێگری سەرۆكی ئەنجومەنی نوێنەران كە یەكێك لە بەشداربووانی كۆبوونەوەكە وتی، سەرۆكی دادگای فیدراڵی جەختیلەوەكردووەتەوە، كە ناوەڕۆكی بڕیارەكانیان لەبارەی مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم بەشێوەیەكە، نابێت لە ژێر هیچ پاساوێكدا دەست بۆ مووچەی فەرمانبەرانی هەرێم ببرێت.
زۆرترین بینراووەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو بەھۆی ڤایرۆسی کۆۆنا ژمارەیەکی زۆری مردن و بۆیەکەمین جار بەرزترین رێژەی توشبوون لە سەرەتای سەرھەڵدانی کۆرۆنا تا ئێستا لەکوردستان تۆمارکرا.
راشیگەیاند، بەھۆی ھەڵسوکەوت و بێباکی ئێستا بەرامبەر کۆرۆنا کارەساتی دڵتەزێن بەڕێوەیە.
ئەو سەرچاوەیەی وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەم مانگە بەھۆی ئەوەی وادەی دابەشکردنی مووچە دەکەوێتە رۆژی ھەینی لە رۆژی یەک شەممەوە دەست بەدابەشکردنی مووچە دەکرێت و لە وادەیەکی کەمدا مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەشدەکرێت.
ھاوکات سەرچاوەیەکی دیکەی وەزارەتی دارایی جەختی لەوەکردەوە، بۆ ئەم مانگەش ھاوشێوەی مانگەکانی پێشوو مووچە بە لێبڕینی ٢١% بۆ فەرمانبەران و ٥٠% پلە تایبەتەکان دابەشدەکرێت.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، پارەی پێویست بۆ دابەشکردنی مووچەی مانگی ٥ی فەرمانبەرانی ھەرێم گەیشتووە و ئەو کێشەیەی دروست ببوو چارەسەر کراوە.
سەرچاوەکە راشیگەیاند، ھەفتەی داھاتوو مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەش دەکرێت.
دوێنێ مووچەی وەزارەتی تەندروستی و ئەمڕۆ مووچەی دیوانی وەزارەتی پێشمەرگە و لیواکان دابەشکرا و رۆژی یەکشەممەی داھاتووش مووچەی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ و وەزارەتی دارایی و ئابوری دابەش دەکرێت، دواتریش مووچەی سەرجەم وەزارەتەکانی تر خەرج دەکرێت.
