کوردسات نیوز
٢٨ی ئابی ٢٠٢١
١٬٠٧٨
میدیاکانی تورکیا بڵاویانکردەوە، ٤٠ کۆچبەری نایاسای ڕزگارکران، کە لەلایەن یۆنانەوە ڕەوانەی کەناراوەکانی تورکیا لە سنوری پارێزگای ئایدن کرابوون.
بە پێی زانیارییەکان ئەو کۆچبەرانە بە بەلەمی پلاستیک ھەوڵیانداوە بپەڕنەوە بۆ یۆنان، بەڵام لەلایەن تیمەکانی فەرماندەیی ئاسایشی کەناراوەکانی تورکیاوە ڕزگارکراون و ھەموویان گەیەنراونەتە وشکانی و دوای ڕاییکردنی کارەکانیان گواستراونەتەوە بۆ فەرمانگەی کۆچ و کۆچبەرانی پارێزگای ئایدن.
نوێترین هەواڵەکانبەپێی راپۆرتێکی پەرلەمانی ئێران، زیاتر لە ٢٨ ملیۆن کەس لە دانیشتوانی ئێران و رۆژھەڵاتی کوردستان توانای دابینکردنی خۆراک و بژێویی رۆژانەی وەک پێویست نییە.
ناوەندنی توێژینەوەی پەرلەمانی ئێران، راپۆرتی ساڵانەی دۆخی ژیان و گوزەرانی خەڵکی بڵاوکردەوە و لەراپۆرتەکەدا دەرکەوتووە، یەک لەسەر سێی کۆی ٨٥ ملیۆن دانیشتوانی ئەو وڵاتە توانای دابینکردنی پێدوایستییە سەرەکییەکانی ژیانی رۆژانەیان نەبووە.
ئاماژەی بەوەشکردووە، رێژەی ھەژاریی لە ساڵی رابردوودا ٤٪ زیادیکردووە و گەیشتووەتە زیاتر لە ٣٠٪، ئەوەش بەرزترین رێژەی ھەژارییە کە لە ١٠ ساڵی رابردوودی ئێراندا تۆمارکرابێت.
ھاوکات رۆژنامەی ئیقتیسادی ئێرانی بڵاویکردووەتەوە، لە پێنج ساڵی رابردوودا ھەژاریی لە ئێران و رۆژھەڵاتی کوردستان بەھیچ شێوەیەک کەمینەکردووە و زیاتر لە ٢٨ ملیۆن دانیشتوی ئەو وڵاتە لەژێر ھێلی ھەژارییەوەن.
سزا ئابورییەکانی ئەمریکا و وڵاتانی رۆژئاوا دژی ئێران، وڵاتەکەی روبەڕوی قەیرانی قوڵی داریی کردووەتەوە و ئەوەش کاریگەریی لەسەر بژێوی ژیانی ھاووڵاتیان دروستکردووە، بە جۆرێک لە ١٠ ساڵی رابردوودا بە بەردەوامی رێژەی ھەژاریی لە ئێران بەرزدەبێتەوە.
ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری باكور و رۆژهەڵاتی سوریا بڵاویكردەوە، دەوڵەتی توركیا ژمارەیەك رۆژنامەنووسی كردووەتە ئامانج، كە ئاسەواری بۆردوومانەكانیان بۆ سەر ناوچەكانی رۆژئاوای كوردستان روماڵ دەكرد.
نوسینگەی راگەیاندنی ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری بڵاویكردەوە، ژمارەیەك رۆژنامەنووس لەكاتی بەجێگەیاندنی ئەركەكانیاندا بۆ روماڵكردنی كاریگەری و ئاسەواری بۆردوومانەكانی توركیا لە عامودا كراونەتە ئامانج، كە ئەوە یەكەمجار نییە و توركیا بەردەوام بە مەبەستی بێدەنگكردنی دەنگی راستی و شاردنەوەی رووداوەكان لە كۆمەڵی نێودەوڵەتی، رۆژنامەنووسان دەكاتە ئامانج.
راشیگەیاند، بەئامانجكردنی رۆژنامەنوسان پێشێلكارییەكی زەقی پەیماننامە و یاسا نێودەوڵەتییەكانە بۆ پاراستنی رۆژنامەنوسان لەو ناوچانەی ئاڵۆزی تێدایە.
ئیدارەی خۆبەڕێوەبەری هێرشكردنە سەر رۆژنامەنووسانی ئیدانە كرد و داواشی لە رۆژنامەنوسان و میدیاكاران كرد بە ئاگاییەوە روماڵ بكەن و رێكارەكانی خۆپارێزی بگرنەبەر.
بە پاڵپشتی و چاودێری د.لەتیف رەشید سەرۆكکۆمار ، کتێبخانەی یەکێتیی گشتیی ئەدیبان و نوسەران لە عێراق بەناوی ئەدیب و شاعیری کۆچکردو ئەلفرێد سەمعان کرایەوە .
لە مەراسیمی کردنەوەی کتێبخانەکەدا لە بارەگای یەکێتیی ئەدیبان و نوسەران، سەرۆك کۆمار چاوی بە ئەدیب و نوسەرانی عەرەب کەوت، لە کۆشکی بەغدادیش بە ئامادەبونی ژمارەیەك لە نوسەرانی عێراقی، پێشوازی لێکردن.
سەرۆكکۆمار بەخێرهاتنی لە ئەدیبان و نوسەرانی عەرەب کرد و جەختیکردەوە کە عێراق و عێراقییەکان رێز و پێزانینیان بۆ نوسەرانی وڵاتانی عەرەبی هەیە، ئاماژەیکرد بۆ بایەخی کاراکردنی پەیوەندی نێوان رۆشنبیران، بەشێوەیەك کە رۆڵی رۆشنبیران لە گەشەسەندنی کۆمەڵایەتی و کولتوریدا پەرەپێبدات.
ئاماژەیکرد بە پێویستی چالاککردنی میکانیزمی هاوئاهەنگی و هاریکاری لەگەڵ کتێبخانە و زانکۆ رەسەنە نێودەوڵەتییەکان و فراوانکردنی ئاسۆی هاریکاری لەگەڵیان بۆ ئاڵوگۆڕی شارەزایی زانستی.
هەروەها سەرۆكکۆمار باسی لە پێشهاتەکانی ناوچەکە کرد، بە تایبەتی بە ئامانجگرتنی بەردەوامی کەسانی بێ تاوان لە فەڵەستین و لوبنان. جەختیشیکردەوە لەسەر پاڵپشتی و پشتیوانیی عێراق بۆ براکانی لە بەیروت و غەزە. هەروەها ئاماژەی بەوەشکرد، کە ئەو بارودۆخە و جەنگەکان، کاریگەری نێگەتیڤ دەکەنەسەر رەوتی رۆشنبیری و ئەدەبی.
سەرەتای رێوڕەسمەکە بە لێدانی سرودی نیشتمانی دەستیپێکرد، دواتر سەرۆكکۆمار وتەیەکی پێشکەشکرد و ئاماژەی بەوەدا، ئێمە گەلێکین هەر لە سەرەتاوە بایەخمان بۆ کتێب و کتێبخانە، بایەخێکی گرنگ بوە لە قۆناغە جۆراوجۆرەکانی شارستانیەت، کە وڵاتەکەمان بە درێژایی مێژوو پێیدا تێپەڕیوە.
زۆرترین بینراووەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو بەھۆی ڤایرۆسی کۆۆنا ژمارەیەکی زۆری مردن و بۆیەکەمین جار بەرزترین رێژەی توشبوون لە سەرەتای سەرھەڵدانی کۆرۆنا تا ئێستا لەکوردستان تۆمارکرا.
راشیگەیاند، بەھۆی ھەڵسوکەوت و بێباکی ئێستا بەرامبەر کۆرۆنا کارەساتی دڵتەزێن بەڕێوەیە.
ئەو سەرچاوەیەی وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەم مانگە بەھۆی ئەوەی وادەی دابەشکردنی مووچە دەکەوێتە رۆژی ھەینی لە رۆژی یەک شەممەوە دەست بەدابەشکردنی مووچە دەکرێت و لە وادەیەکی کەمدا مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەشدەکرێت.
ھاوکات سەرچاوەیەکی دیکەی وەزارەتی دارایی جەختی لەوەکردەوە، بۆ ئەم مانگەش ھاوشێوەی مانگەکانی پێشوو مووچە بە لێبڕینی ٢١% بۆ فەرمانبەران و ٥٠% پلە تایبەتەکان دابەشدەکرێت.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، پارەی پێویست بۆ دابەشکردنی مووچەی مانگی ٥ی فەرمانبەرانی ھەرێم گەیشتووە و ئەو کێشەیەی دروست ببوو چارەسەر کراوە.
سەرچاوەکە راشیگەیاند، ھەفتەی داھاتوو مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەش دەکرێت.
دوێنێ مووچەی وەزارەتی تەندروستی و ئەمڕۆ مووچەی دیوانی وەزارەتی پێشمەرگە و لیواکان دابەشکرا و رۆژی یەکشەممەی داھاتووش مووچەی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ و وەزارەتی دارایی و ئابوری دابەش دەکرێت، دواتریش مووچەی سەرجەم وەزارەتەکانی تر خەرج دەکرێت.
