کوردستان
قادر حەمەجان ئاماژە بۆ ئەوەشدەکات، ئەرکی کاندیدان و ھەموو لایەنە سیاسییەکانە کە لە عێراق داکۆکی لە مافی دەستوری و یاسایی ھاوڵاتیان بکەن.
مەڵبەندی چواری بادینانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان لە راگەیەنراوێکدا لەبارەی سزادانی "مەلا نەزیر بەرواری "بەرپرسی کۆمەڵایەتی یەکێتی لە زاخۆ ئاماژەی بۆ ئەوەکردوە، لە کاتێکدا دۆسیەی زیندانیانی بادینان کاردانەوەی ناوخۆیی و نێودەوڵەتی لێکەوتوەتەوە، ھەمووان چاوەڕوانی ئەوەبوون دادگا پێداچونەوە بە بڕیارەکانیدا بکات، بەڵام کادرێکی یەکێتی لە سنوری زاخۆ دەستگیر دەکرێت و سزای حەوت ساڵ زیندانی بەسەردا دەسەپێنرێت.
راشیگەیاندوە، ئەو بڕیارەی دادگا بڕیارێکی ناڕاستە و دوورە لە بنەما یاسایی و دادوەرییەکان، لە ھەمانکاتدا پێویستە ھەمووان ئەوە بزانن دەزگا ئەمنییەکان لەژێر ئازاردان و ئەشکەنجەدا، دانپێدانانیان لە مەلا نەزیر و دەستگیرکراوانی تری بادینان وەرگرتووە، ئەوەش پێچەوانەی بنەماکانی مافی مرۆڤە.
لە کۆبوونەوەکەدا، شاناز ئیبراھیم ئەحمەد باسی لە ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراق و کاریگەری لەسەر بەھێزی پێگەی کورد کرد و وتی، ھاوپەیمانی کوردستان بەشێکە لەخەونی خوالێخۆشبووان سەرۆک مام جەلال و کاک نەوشیروان بۆیە دەبێت کار بۆ سەرخستنی بکەین، بەدڵنیاییەوە بە بەیەکەوەبوون و یەک دەنگیمان بەھێزترین، بەسەرکەوتنمان پێگەشمان لە بەغدا بەھێزتردەبێت بۆ داکۆکیکردن لە ماف و داوا رەواکانی کۆمەڵانی خەڵک.
شاناز ئیبراھیم ئەحمەد، ھەر لەمیانەی قسەکانیدا، جەختی لەوەشکردەوە کە دەبێت کادرانی یەکێتی و گۆڕان ھەمووان بەشداربن لەسەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان و کاندیدەکانی، لەمڕۆوە داوای لە نوێنەرانی یەکێتی و گۆڕان کرد لە دوای دەوامی فەرمی وەک کادرێک، ئەرک و رۆڵی حزبیان بگێڕن و ھاوڵاتیان ھۆشیار بکەنەوە و ھانیان بدەن بۆ بەشداریکردن لە پرۆسەکە و پشتیوانیکردن لە ھاوپەیمانی کوردستان.
لەبەشێکی دیکەی کۆبونەوەکەدا، بەداتا و زانیاری، زانیاری وورد لەسەر شێوازی ھەڵبژاردنی ئەمجارە و دابەشکاری بازنەکان و چۆنیەتی دەنگدان، بەتایبەت لە سنوری پارێزگای سلێمانی روونکرایەوە.
باڵیۆز "بەکر فەتاح" نوێنەری ھەمیشەیی عێراق لە ڕێکخراوی نەتەوە یەکگرتووەکان لە نەمسا، بە کۆی دەنگ وەک جێگری سەرۆکی کۆنگرەی ساڵانەی ئاژانسی نێونەتەوەیی وزەی ئەتۆم ھەڵبژێردرا.
ئەوەش لە کاتێکدایە لە ساڵی ٢٠١٣ بەکر فەتاح بووە بە باڵیۆزی عێراق لە سوید و دوای ئەوەش کراوە بە باڵیۆزی عێراق لە بەڕازیل.
"ئەژی ئەمین" سەرۆکی ئاژانسی پاراستن و زانیاری/ زانیاری ڕایگەیاند، تاوانباری تاوانەکانی چەند ڕۆژی ڕابردوو دەستگیرکراوە و ڕاپێچی بەردەم یاسایان کردووە، بە زووترین کاتیش بەڵگە و دانپێدانانەکان بۆ ڕای گشتی بڵاودەکەنەوە.
پێشتریش بەڕێوەبەرایەتی گشتی دژەتیرۆر لە ڕاگەیەنراوێکدا ئاماژەی بۆ ئەوەکردبوو، کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان بە گشتی و دانیشتوانی شاری سلێمانی دڵنیا دەکاتەوە، بە پاڵپشتی دۆکیومێنت و زانیاری تایبەت، سەرەداوی وردیان لە بارەی ڕووداوەکان دەستکەوتووە، دوای یەکلاکردنەوە و پشتڕاستکردنەوەیان، بە بەڵگەوە بۆ ڕایگشتی کوردستان بڵاویان دەکەنەوە.
"کاوە حەمە ئەمین" بەڕێوەبەری سەنتەری ڕاھێنانەوەی منداڵی ئۆتیزم لە دەربەندیخان لە لێدوانێکدا بۆ کوردسات نیوز ڕایگەیاند، ڕۆژانە نەخۆشی ئۆتیزم لەناو منداڵان زیاد دەکات، لە ئێستاشدا لە دەربەندیخان ١٠٠ بۆ ١٥٠ منداڵی ئۆتیزم ھەیە، لەو سەنتەرە بۆ ھەر منداڵێک مامۆستایەک دانراوە بۆ ڕاھێنانەوەی.
وتیشی، ئەگەر حکومەت ھاوکارییان بکات، سەنتەرەکە فراوانتر دەکەن، بۆ ئەوەی جێگەی ١٥٠ بۆ ٢٠٠ منداڵی ئۆتیزم ببێتەوە.
شەوی ڕابردوو یەکەم کاروانی بەنزین کە لەلایەن حکومەتی عێراقەوە دابین کراوە، گەیشتە بەنزینخانەکانی ھەڵەبجە و ئەوەش گۆڕانکاری لە نرخی بەنزینی نۆرماڵدا کرد و لە سێ بەنزینخانەی ناوەندی قەزای ھەڵەبجە بەنزینەکەی عێراق دەفرۆشرێت و یەک لیتر نۆرماڵ بە ٦٩٠ دینارە کە پێشتر یەک لیتر بەنزینی نۆرماڵ بە ٨٠٠ دینار بوو.
ئەمڕۆ وەفدێکی میحوەری ئیمام قاسمی بازنەی یەکی پارێزگای کەرکوک بە سەرۆکایەتی وەستا ڕەسول سەرپەرشتیاری میحوەر سەردانی کاسبکاران و پیشەوەرانی کەرکوکی کرد لە نزیک گەراجی سلێمانی لە کەرکوک و بەرنامەی ھاوپەیمانی کوردستانیان بۆ ڕوونکردنەوە و داوایان کرد دەنگ بە ھاوپەیمانی کوردستان بدەن.
پێشنیوەڕۆی ئەمڕۆش وەفدێکی بازنەی دووی پارێزگای کەرکوک بە سەرۆکایەتی خالید شوانی سەرپەرشتیاری بازنەی دوو بە جیا لەگەڵ ژمارەیەک لە کەسایەتییەکانی عەرەب و تورکمان لە کەرکوک کۆبووەوە و ڕەوشی کەرکوکیان بۆ ڕوونکرنەوە.
ھانیاندان بەشداری ھەڵبژاردنە پێشوەختەکەی عێراق بکەن و دەنگ بەو لایەنە بدەن لە چەند ساڵی ڕابردوو خزمەتی کەرکوکی کردووە.
ژووری ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەشی پارێزگای سلێمانی ڕایگەیاند، لەسەر ڕاسپاردەی "قوباد تاڵەبانی" جێگری سەرۆکی ئەنجومەنی وەزیران، ژووری ئۆپەراسیۆنێکی ھاوبەش پێکھێنرا لە دەزگای ئاسایشی ھەرێم و ئاژانسی پاراستن و زانیاری/ زانیاری و ئاسایشی پارێزگای سلێمانی و دژە تیرۆر و پۆلیسی سلێمانی، بە مەبەستی لێکۆڵینەوە و گەڕان بەدوای تۆمەتبارانی دوو کردەوەکەی دوو ڕۆژی ڕابردووی سلێمانی.
لە بەشێکی تری ڕاگەیەنراوەکەدا ھاتووە، دوای چڕ کردنەوەی ھەوڵەکان، توانرا لە ماوەی کەمتر لە ٢٤ سەعاتدا پیلانەکە ئاشکرا بکرێت و تۆمەتباری سەرەکی ئەو دوو کردەوەیە دەستگیر بکرێت، کە کردەوەی یەکەمیان لە ١٦ی ئەیلول ڕوویداوە و تێیدا کەسێک بریندار بوو، کردەوەی دووەمیش ڕۆژی ١٧ی ئەیلول ئەنجامدراوە و کەسێک تیرۆر کرا، لە ئێستاشدا تۆمەتبارەکە ڕاپێچی دادگا کرا بۆ ئەوەی سزای یاسایی خۆی وەربگرێت.
لە ڕاگەیەنراوەکەدا جەختکراوەتەوە، سلێمانی شاری ئارامییە بۆ ھەمووان بێ جیاوازی و ئاسایش و ئارامی شار و ھاووڵاتییانیش پارێزراوە.
"ئاری جەلال" سەرۆکی دەزگای لوتکە بۆ کاروباری ئاوارە و پەنابەران، نوێترین ئاماری کۆچ و قوربانیانی ڕێگەی کۆچی ساڵی ٢٠٢١ی بڵاوکردەوە، بە پێی ئامارەکە لە ٨ مانگی ڕابردوودا ٣٧ ھەزار و ٢٥٠ کەس بە ڕێگەی نایاسایی کۆچیان بۆ دەرەوەی وڵات کردووە.
"ئاری جەلال" بە کوردسات نیوزی ڕاگەیاند، لەو ژمارەیە ١٠ کۆچبەر گیانیان لە دەستداوە و لە ڕێگەی دەزگای لوتکەوە تەرمەکانیان گەڕێنراوەتەوە بۆ ھەرێمی کوردستان و ١٢ کۆچبەریش بێسەروشوێن بوون و دیار نەماون، لە ھەوڵەکانیاشیان بەردەوامن بۆ ئەوەی چارەنووسی ئەو کەسانەش ئاشکرا بکەن کە بێسەروشوێن بوون.
لە دیدارەکەدا، شاناز ئیبراھیم ئەحمەد ڕایگەیاند: یەکێتی ھەمیشە حزبی تێکۆشەران و کەسوکاری شەھیدان بووە، دەبێت باشتر کاربکەین و گوێ لە دڵسۆزەکانمان بگرین و پێکەوە کار بکەین بۆ جێبەجێکردنی داخوازییەکانی ھاووڵاتیان و دابینکردنی مافەکانیان.
وتیشی، سەرکەوتنی ئەم ھاوپەیمانێتییەی یەکێتی و بزووتنەوەی گۆڕان پێویستی بە ھەوڵی ھەمەلایەنەی کادر و تێکۆشەرانی ھەردوو حزبە تا بەیەکەوە مژدەی بەھێزکردنی پێگەی کورد لە بەغدا و دابینکردنی مافە ڕەواکانی گەلەکەمان بەدی بھێنین.
ھەر لە دیدارەکەدا شاڵاو کۆسرەت سازکردنی ھەڵبژاردنی ئەنجومەنی نوێنەرانی عێراقی وەک دەرفەتێکی گرنگ بۆ دەربازبوون لەو ئاستەنگانە لە قەڵەمدا کە عێراق بەدەستیەوە دەناڵێنێت.
وتیشی، پێویستە کار بکەین بۆ بەشداریکردنی بەرفراوانی دەنگدەران و کۆمەڵانی خەڵکی کوردستان لەم پڕۆسە چارەنووسسازەدا، لە پێناو ھێنانەدی خواستی ڕاستەقینەی ھاوڵاتیان بۆ خۆشگوزەرانی و دابینکردنی مووچە و سەقامگیری، ھەروەھا پێویستە کار بکەین بۆ بەھێزکردنی ھاوپەیمانی کوردستان و سەرخستنی کاندیدەکانی.
فاروق مەلا مستەفا لە چاوپێکەوتنێکیدا لەگەڵ سایتی درەو میدیا رایگەیاندووە، ئەو دەنگۆیانە راست نین کە دەوترێت بەم دواییە ئیشوکاریان لە سلێمانی بەھۆی ناکۆکییە ناوخۆییەوە یەکێتییەوە دوچاری ھەڕەشە بوەتەوە، دەشڵێت، ھەر بە نمونە پرۆژەی شارێکی گەشتوگوزاریی و نوێ لە دوکان کە سەرقاڵی دروستکردنین، کاک قوباد و کاک بافڵ بەشێوەیەکی سەرسەختانە پشتیوانی جێبەجێکردن و تەواوکردنی دەکەن و ھیچ جۆرە رێگرییەک بۆ ئەم پرۆژەیە و پرۆژەکانی تری ئەوان دروست نەبووە.
لەبارەی ئەو دەنگۆیانەی کە باس لەوە دەکەن کێشە بۆ کارەکانیان دروستکرابێت، فاروق مەلا مستەفا دەڵێت، ھیچ کێشەیەک بوونی نییە، بەڵام رەنگە وەکو ھەموو پرۆژەیەکی گەورە ھەندێک رۆتین کارەکانی دواخستبێت، بەڵام ئێستا بە گەرموگوڕی خەریکی ئامادەکردنی ئەو گرێبەستەن لەگەڵ حکومەتی ھەرێم، لە لایەنی حکومەتەوە بەڕێز قوباد تاڵەبانی سەرپەرەشتیاری پرۆژەکە دەکات، کاک قوباد بەجددی کار لەسەر پێشکەوتن و دامەزراندن و دەستپێکردنی ئەم پرۆژە گەورەیە دەکات لەگەڵیاندا.
لەو دیدارەدا، شۆڕش ئیسماعیل پشتگیری و پشتیوانی خۆی بۆ کاروبارەکانی شاناز ئیبراھیم ئەحمەد دەربڕی وەک لێپرسراوی میحوەری سلێمانی بۆ بانگەشە و ھەڵبژاردن و بەگرنگییەوە لەو ھەنگاوانەی ڕووانی تائێستا لە چوارچێوەی بانگەشەی ھەڵبژاردنی ھاوپەیمانی کوردستان گیراونەتەبەر و توانراوە بەشێوەیەکی ئارام و پابەندی یاسا و رێساکانی کۆمسیۆنی باڵا ھەڵمەتەکە بەڕێوەببرێت.
شاناز ئیبراھیم ئەحمەد سوپاسی ئەو پشتیوانییەی کرد و بەھەنگاوێکی پڕ بایەخی لەقەڵەمدا بۆ بەھێزکردنی ھەوڵەکانی ھاوپەیمانی کوردستان لەنێوان ئەو دوو حزبە کاریگەرەی کوردستان، لەیەکێتی و گۆڕان وتیشی، کادر و ھەوادارانمان لەم ھەڵبژاردنەدا دەیسەلمێنن کە بەیەکەوە بەھێزترین و بەیەکەوە بونمان دەرەنجامێکی باشی دەبێت و لەبەرژەوەندی میللەتەکەماندا دەکەوێتەوە.
لەبەرامبەردا، شۆڕش ئیسماعیل جەختی کردەوە کە وەک کادرێکی باڵای یەکێتی ھەردەم ئامادەیە کاربکات بۆ سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان و کاندیدەکانی، ئاماژەشی بەگرنگی ئەو ھاوپەیمانێتییەدا و رایگەیاند، ھاوپەیمانی کوردستان ھەنگاوێکی گرنگە بۆ پاراستنی یەک ریزی نیشتمانی کەمیللەتەکەمان لەھەموو کات زیاتر پێویستی پێیەتی، و کاتێ یەک دەنگیش بووین دەتوانین لەبەغدا مافە ڕەواکانی گەلەکەمان باشتر بەدەست بھێنین.
لە بەشێکی دیدارەکاندا کە بێستوون سابوراوایی ئەندامی سەرکردایەتی یەکێتی ئامادەی بوو، شاناز ئیبراھیم ئەحمەد ئەندامی دەستەی کارگێڕی مەکتەبی سیاسی و سەرپەرشتیاری مەڵبەندی ١ی رێکخستنی سلێمانی یەکێتیی نیشتمانیی کوردستان، رایگەیاند: یەکێتی، یەکێتی کۆمەڵانی خەڵکە، ھەر بەرپرسێکیش لەئاست داواکاری خەڵک نەبوبێت و پۆستەکەی نەخستبێتە خزمەتی خەڵکەوە، ئەوە گوزارشت لە سیاسەت و بڕیاری یەکێتی ناکات، لەگەڵ ئەوەشدا نابێت یەکێتی باجی ھەڵەی ئەو کەسان بدات.
لەبەشێکی دیکەی کۆبونەوەکەدا، شاناز ئیبراھیم ئەحمەد، دەستخۆشی لە گشت ھەڤاڵانی سنوری کۆمیتەی بەکرەجۆ و سیتەک کرد بۆ کۆشش و ھەڵسوڕانیان لەبەجێھێنانی ئەرکەکانی سەرشانیان و، ھاوکات باسی لە ھەلومەرجی خەباتی سیاسی(ی.ن.ک) لەم قۆناغەدا کراو ئەرکی ئێستای رێکخستنەکان خرایەڕوو، جەختی لەوەشکردەوە کە دەبێت بەوپەڕی تواناوە کار بکەن بۆ سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان و کاندیدەکانی لە بازنەکاندا.
لەبارەی لکاندنی ھەردوو کۆمیتەی سیتەک و چوارتا و کۆکردنەوەیان لەژێرناوی کۆمیتەی شارباژێر، کادرانی سنوری کۆمیتەی سیتەک رایانگەیاند: پێشووتر بۆ ئەو بڕیارە ھیچ پرس و راوێژێکمان پێنەکرا، بۆیە نیگەرانی زۆری لای کادران دروست کرد، بەڵام دڵخۆشین بە بڕیاری مێژووی و بەرپرسیارانەتان خاتوو شاناز - بە سەرلەنوێ کردنەوەی کۆمیتەکەمان و بەدڵنیاییەوە ھەموو کارێک دەکەین بۆ سەرخستنی ھاوپەیمانی کوردستان و جێبەجێکردنی ئەرک و بەرپرسیارێتیمان لەم قۆناغەدا.
فەرھاد ئەسعەد لێپرسراوی ھۆبەی حزب و لایەنە سیاسییەکان لە نوسینگەی ھەولێری کۆمسیۆنی باڵای سەربەخۆی ھەڵبژاردنەکان رایگەیاند، دوای کۆبونەوەیان لەگەڵ نوێنەری یونامی لە ھەولێر، یونامی یاداشتێکی تایبەتی بە ھەڵبژاردن ئامادەکردوە و دەبێت ھەموو کاندیدەکانی لایەنە سیاسییەکان و سەربەخۆ و ھاوپەیمانییەکانیش ئیمزا لەسەر یاداشتەکە بکەن.
وتیشی، بەپێی یاداشتەکە نابێت کاندیدەکان ھیچ کارێک بکەن دژ بنەماکانی مافی مرۆڤ و رێکارەکانی کۆمسیۆن بێت، رۆژی دوو شممەش دیاریکراوە بۆ ئیمزاکردنی ئەو یاداشتە.
ماوەی ١٢ رۆژە بە دروشمی "یان مردن یان ماف و ئازادی" ٨٢ چالاکوان و رۆژنامەنوسی بادینان لە زیندان مانیان گرتوە بە پێی راگەیەنراوێکی کۆمیتەی ماف و ئازادییەکان ، رەوشی تەندروستی رۆژنامەنوس ئەیاز کەرەم کە یەکێکە لە زیندانیانی بادینان تێکچوە و لە ھۆش خۆی چوە و تیمی تەندروستیش بەھانایەوە ناچن.
رونیشیکردۆتەوە، ٨٢ زیندانی بادینان کە ٧٧یان زیاتر لە ساڵێکە بێ دادگایی لە زیندانی ئاسایشی گشتی ھەولێر و چاکسازی گەورانن، لەسەر مانگرتن بەردەوامن، تەندروستی بەشێکیان زۆر خراپە و داوای مافە سەرەتاییەکان و ئازادبوونیان دەکەن.
کۆمیتەی ماف و ئازادییەکان لە کوردستان و ئەوروپا داوا لە ڕای گشتی و رێکخراوە ناوخۆیی و جیھانیەکان، لایەنە سیاسیەکان و نوێنەرانی وڵاتان دەکات بەھانای زیندانیانی بادینانەوە بچن.