٢٥ی تەمووزی ٢٠٢١
٨٧٣
نوێترین هەواڵەکانپارێزگاری بانكی ناوەندی دەڵێت، ساڵی داهاتوو میكانیزمێكی نوێی تایبەت بە حەواڵكردنی پارە بۆ چارەسەری پزیشكی و گەشتكردن رادەگەیەنن.
عەلی عەلاق، پارێزگاری بانكی ناوەندی عیراق لە پێنجەمین كۆڕبەندی هەفتەی عەرەبی بۆ بەگەشەپێدانی بەردەوام لە قاهیرەی پایتەختی میسر رایگەیاند، پێگەی دراوی عیراق لە ئێستادا زۆر نایاب و بەهێزە و كاردەكەن، بۆ دابینكردنی خواست و پێداویستییەكانی وڵات لە دراوی بیانی، بە پشتبەستن بەوەی عیراق قەبارەی یەدەگی دەرەكی زۆرە و دەتوانێت سەقامگیری دراو بەدەستبهێنێت.
ئاماژەی بەوەشدا، ساڵی داهاتوو میكانیزمێكی نوێی تایبەت بە حەواڵەكردن بۆ گەشت و چارەسەری پزیشكی رادەگەیەنن و لە رێگەیەوە كاروبارەكانی حەواڵەی هاوڵاتییان بۆ ئەو مەبەستانە فراوانتر دەكرێن.
پارێزگاری بانكی ناوەندی دەشڵێت، سەركەوتووبوون لە دابینكردنی دراوی بیانی بۆ خواست و پێداویستییەكانی ناوخۆی وڵات، لەنێویاندا خواستی حكومی و كەرتی تایبەت.
لەمساڵدا زیاتر لە ١١٠ ژن لە باكوری كوردستان كوژراون، لە رۆژهەڵاتی كوردستانیش لانیكەم ١٨ ژن كوژراون.
كۆمەڵەی مافی مرۆڤ لقی ئامەد لە كۆنفرانسێكی رۆژنامەوانیدا رایگەیاند، تەنها لەمساڵدا لانیكەم ١١٤ ژن لە باكوری كوردستان كوژراون، كە ٥٧ كەسیان قوربانیی توندوتیژی بون لە لایەن كەسوكاری خۆیان یان بە دەستی ئەندامێكی خێزانەكانیان كوژاون.
هەر ئەمڕۆ تۆڕی مافەكانی مرۆڤی كوردستان بڵاویكردەوە، لەمساڵدا لانیكەم ١٨ ژن لە رۆژهەڵاتی كوردستان كوژراون كە حەوت كەسیان پێشتر داوای جیابونەوەیان رادەستی دادگا كردووە، كە ١١ ژنیان لە لایەن هاوسەرەكانیانەوە كوژراوان و تەمەنی زۆربەی قوربانیانیش لە نێوان ١٨ بۆ ٥٠ ساڵدا بوە.
ئەو رێكخراوەیە رونی كردوەتەوە جگە لە توندوتیژیی خێزانی بەرامبەر ژنان لانیكەم ١٤ ژنی كورد لە رۆژهەڵاتی كوردستان دەستگیر كراون و سزای زیندانییش بەسەر ١٦ ژندا سەپێنراوە دوو چالاكوانی ژنیش مەترسیی لەسێدارەدانیان هەیە.
تەنها لە یەك مانگدا نزیكەی ٥٠ ژن لە توركیا كوژراون، لە ئێرانیش لەماوەی ٦ مانگدا نزیكەی ٨٠ ژن كوژراون.
"پلاتفۆرمی كوشتنی ژنان رادەگرین" لە نوێترین ئاماریدا ئاشكرای دەكات كە تەنها لە مانگی رابردودا ٤٨ ژن لە توركیا كوژراون و لە ماوەی ١٦ ساڵیشدا لانیكەم پێنج هەزار و ٥١ ژن كوژراون.
ئەو دامەزراوەیە ئاماژەی بەوە كردوە لە ئەمساڵدا ٤٠٦ حاڵەتی ژن كوشتن لە توركیا تۆمار كراوە و بەهۆی ئەوەی سزاكان دژی كوشتنی ژنان جێبەجێ ناكرێن یان كاریگەرییان نییە، كوژرانی ژنان لە وڵاتەكەدا زیادی كردوە.
لە لایەكی دیكەوە رۆژنامەی ئیعتیمادی ئێرانی بڵاوی كردوەتەوە كە لە شەش مانگی ئەمساڵدا ٧٨ ژن لە وڵاتەكەدا كوژران كە زۆربەیان لە لایەن كەسوكاری خۆیانەوە بوە.
رۆژنامەكە ئاماژەی بەوەشكردوە لە ماوەی سێ مانگدا ١٥ هەزار و ٧٦٤ حاڵەتی ئازاردانی جەستەیی ژنان لە ئێران تۆمار كراوە.
زۆرترین بینراووەزارەتی تەندروستی ھەرێم رایگەیاند، لەماوەی ٢٤ سەعاتی رابردوو بەھۆی ڤایرۆسی کۆۆنا ژمارەیەکی زۆری مردن و بۆیەکەمین جار بەرزترین رێژەی توشبوون لە سەرەتای سەرھەڵدانی کۆرۆنا تا ئێستا لەکوردستان تۆمارکرا.
راشیگەیاند، بەھۆی ھەڵسوکەوت و بێباکی ئێستا بەرامبەر کۆرۆنا کارەساتی دڵتەزێن بەڕێوەیە.
ئەو سەرچاوەیەی وەزارەتی دارایی و ئابوری حکومەتی ھەرێمی کوردستان بە کوردسات نیوزی راگەیاند، ئەم مانگە بەھۆی ئەوەی وادەی دابەشکردنی مووچە دەکەوێتە رۆژی ھەینی لە رۆژی یەک شەممەوە دەست بەدابەشکردنی مووچە دەکرێت و لە وادەیەکی کەمدا مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەشدەکرێت.
ھاوکات سەرچاوەیەکی دیکەی وەزارەتی دارایی جەختی لەوەکردەوە، بۆ ئەم مانگەش ھاوشێوەی مانگەکانی پێشوو مووچە بە لێبڕینی ٢١% بۆ فەرمانبەران و ٥٠% پلە تایبەتەکان دابەشدەکرێت.
سەرچاوەیەک بە کوردسات نیوزی راگەیاند، پارەی پێویست بۆ دابەشکردنی مووچەی مانگی ٥ی فەرمانبەرانی ھەرێم گەیشتووە و ئەو کێشەیەی دروست ببوو چارەسەر کراوە.
سەرچاوەکە راشیگەیاند، ھەفتەی داھاتوو مووچەی سەرجەم وەزارەتەکان دابەش دەکرێت.
دوێنێ مووچەی وەزارەتی تەندروستی و ئەمڕۆ مووچەی دیوانی وەزارەتی پێشمەرگە و لیواکان دابەشکرا و رۆژی یەکشەممەی داھاتووش مووچەی یەکەکانی ٧٠ و ٨٠ و وەزارەتی دارایی و ئابوری دابەش دەکرێت، دواتریش مووچەی سەرجەم وەزارەتەکانی تر خەرج دەکرێت.
